Κήποι του Λούκουλλου
| Κήποι του Λούκουλου | |
|---|---|
| Horti Lucullani | |
 | |
| Είδος | domus, αρχαιολογική θέση και αρχαία ρωμαϊκή κατασκευή |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°54′23″N 12°29′0″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
| Χώρα | Ιταλία |
| Έναρξη κατασκευής | 60 π.Χ. |
| δεδομένα (π) | |
Οι Κήποι του Λούκουλλου, λατιν.: Horti Lucullani, ήταν η τοποθεσία για μία αρχαία έπαυλη στον λόφο Πίντσιο στην άκρη της Ρώμης. Φτιάχθηκαν από τον Λεύκιο Λικίνιο Λούκουλο περί το 60 π.Χ. Οι κήποι της έπαυλης Μποργκέζε εξακολουθούν να καλύπτουν 170 στρέμματα πράσινου στην τοποθεσία, τώρα στην καρδιά της Ρώμης, επάνω από τα Ισπανικά Σκαλιά.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
O Λούκουλλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι θρυλικοί κήποι του Λούκουλλου ήταν από τους πιο σημαντικούς στην ιστορία της κηπουρικής. Για την εισαγωγή του περσικού αυτού κήπου, ο Πομπήιος ονόμασε περιπαικτικά τον Λούκουλλο «ο Ρωμαίος Ξέρξης» και ο K. Αί.Τούβερο τον ονόμασε «Ξέρξη με τήβεννο».[1] Αυτά τα σχόλια δείχνουν ότι ήταν καλά κατανοητό στη Ρώμη, πως αυτή η νέα πολυτέλεια για κήπους προερχόταν από την Περσία. Ο Λούκουλλος είχε εμπειρία από πρώτο χέρι του περσικού τρόπου κηπουρικής, στους κήπους των σατραπών της Μ. Ασίας («Ασίας» για τους Ρωμαίους), στη Μεσοποταμία και την ίδια την Περσία. Όπως ο Πλούταρχος τόνισε, «Ο Λούκουλλος [ήταν] ο πρώτος Ρωμαίος, που έφερε έναν στρατό επάνω από το όρος Ταύρος, πέρασε τον Τίγρη, κατέλαβε και έκαψε τα βασιλικά ανάκτορα της Ασίας μπροστά στα μάτια των βασιλέων, κατέλαβε τα Τιγρανόκερτα, τα Κάβιρα, τη Σινώπη, τη Nίσιβη και κατέκλυσε τα βόρεια μέρη μέχρι τον ποταμό Φάση· προχώρησε στα ανατολικά μέχρι τη Μηδία και έκανε δικά του τον Νότο και την Ερυθρά Θάλασσα στο βασίλειο των Αράβων».
Οι αγροτικές επαύλεις του Λούκουλου στους λόφους στο Tούσκουλο, κοντά στο σύγχρονο Φρασκάτι, και στη Νάπολη ήταν επίσης τοποθετημένες σε πλούσιους κήπους. Ο Πλούταρχος, στο βιβλίο Λούκουλλος κεφ. 37 αναφέρει "τους θαλάμους και τις στοές με θέα στη θάλασσα, που έκτισε στη Νάπολη ο Λούκουλλος από τα λάφυρα των βαρβάρων" και ο Πλίνιος γράφει, ότι ο Λούκουλλος έκανε ένα κανάλι μέσα από ένα βουνό στο κτήμα του στη Νάπολη, για να επιτρέψει την κυκλοφορία του θαλασσινού νερού στη λίμνη του με τα ψάρια, έργο που θύμιζε το κανάλι που είχε κόψει στον ισθμό του όρους Άθωνος ο Πέρσης βασιλιάς.[2]
Ο Πλούταρχος, όπως και οι περισσότεροι από τους Ρωμαίους συγχρόνους του Λούκουλλου, θεωρούσε ότι αυτές οι ασχολίες που είχε όταν αποσύρθηκε ο Λούκουλλος, ήταν ακατάλληλες για έναν Ρωμαίο και πιο πολύ ήταν ένα απλό παιχνίδι:
Αν και μία Λούκουλλεια εορτή έχει μετατραπεί σε παροιμία, ο Λούκουλλος δεν ήταν μόνο ένας απλός επιδεικτικός καταναλωτής. Είχε δημιουργήσει μία ωραία βιβλιοθήκη που την κράτησε ανοικτή σε μελετητές· έγραψε ο ίδιος και στήριξε συγγραφείς. Ο κήπος του ήταν γεμάτος με έργα τέχνης, ιδιαίτερα ελληνικής γλυπτικής, πρωτότυπα και αντίγραφα «παλαιών δασκάλων» και έτσι φτιάχτηκε μία πλούσια αρχαιολογική πηγή αρχαίας γλυπτικής: για παράδειγμα, το άγαλμα του «Σκύθη ακονιστή μαχαιριού» (τώρα πιστεύεται ότι απεικονίζει τον δήμιο που ετοιμάζεται να γδάρει τον Mαρσύα), το οποίο οι Μέδικοι μετέφεραν στη Φλωρεντία, βρέθηκε σε αυτόν τον κήπο.
Το όνομα του Λούκουλλου δόθηκε προς τιμήν του σε ένα είδος ελβετικού σέσκουλου.
Μεταγενέστερη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτοί οι κήποι έγιναν το αγαπημένο μέρος ανάπαυσης της αυτοκράτειρας Μεσσαλίνας, συζύγου του Κλαύδιου (αφού ανάγκασε τον τότε ιδιοκτήτη Βαλέριο Ασιατικό να αυτοκτονήσει Tάκ. Χρονικά XI.1 ) και έγινε ο τόπος τής δολοφονίας της το 48 μ.Χ., κατόπιν εντολής του συζύγου της Αυτοκράτορα Κλαυδίου. Λίγο αργότερα, γύρω στο 55 μ.Χ., ψηφιδωτά που ανασκάφηκαν στους κήπους, παρείχαν την παλαιότερη γνωστή χρήση ψηφίδων με την τεχνική του χρυσού μέσα σε γυαλί, που έμελλε να παραμείνει βασικό συστατικό των βυζαντινών και δυτικών ψηφιδωτών.[3] Τον 16ο αι. οι κήποι ανήκαν από τη Φελίτσε ντελα Ρόβερε, κόρη του πάπα Ιούλιου Β΄.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Plutarch, Lucullus .39; Velleius Paterculus, II.33 - Cassius Dio LX.27 referred to the gardens as the horti Asiatici (probably referring to their being owned by Valerius Asiaticus rather than their being 'Asiatic').
- ↑ Pliny, IX.171 - also in this book are references to scientific observations carried out on Lucullus's fish.
- ↑ Conventi, 1-3; specifically, "the earliest known use of gold tesserae was in 55 AD, in the Gardens of Lucullus by the Spanish Steps in Rome
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Conventi, A et al., "Ανάλυση SEM-EDS αρχαίων μωσαϊτικών ψηφίδων από φύλλα χρυσού. Συμβολή στη χρονολόγηση των υλικών», OP Conference Series: Materials Science and Engineering Τόμος 32 συνέδριο 1, 2012, A Conventi, E Neri, and M Verità. IOP Conf. Σερ.: Mater. Sci. Eng. 32 012007 doi:10.1088/1757-899X/32/1/012007, χαρτί διαδικτυακά
- von Stackelberg, Katharine T. "Performative Space and Garden Transgressions in Tacitus' Death of Messalina," American Journal of Philology 130.4 (2009) 595-624.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Horti Luculliani, στο A Topographical Dictionary of Ancient Rome, 1929. (στο LacusCurtius )
- «Rome's ancient gardens revealed». BBC News. 17 May 2007. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6664941.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-05-24.
- Gardens of Lucullus at Rome Reborn Digital Project, Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια Αρχειοθετήθηκε 2012-04-25 στο Wayback Machine.
|