Ιερό της Αφροδίτης Κλοακίνας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ιερό της Αφροδίτης Κλοακίνας | |
|---|---|
 Φωτογραφία του 2012. Στην επιφάνεια του εδάφους είναι η κορυφή του Ιερού· η βάση του είναι μερικά μέτρα πιο κάτω. | |
 | |
| Είδος | ναός |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°53′33″N 12°29′8″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
| Τοποθεσία | Ρωμαϊκό Φόρουμ |
| Χώρα | Ιταλία |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Ιερό της Αφροδίτης της Αποχέτευσης (λατιν. Sacellum Cloacinae ή Sacrum [Veneris] Cloacina) ήταν ένα μικρό Ιερό στη Ρωμαϊκή Αγορά, που ετιμάτο στη θεότητα της Κλοάκα Μάξιμα (Μεγάλης Αποχέτευσης), στο πνεύμα του αποστραγγιστικού δικτύου της Ρώμης. Η Cloacina (=Καθαριστική) ήταν Ετρουσκική θεά, που σχετιζόταν με την είσοδο στο αποχετευτικό σύστημα, ταυτίστηκε με τη Ρωμαϊκή Veneris (Αφροδίτη) για άγνωστους λόγους, σύμφωνα με τον ιστορικό Πλίνιο τον Νεότερο.
Ιστορία και θρύλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ετρουσκική θεότητα Κλοακίνα μπορεί ταιριαστά να συσχετιστεί με το μικρό ρυάκι, που αργότερα έγινε η Cloaca Maxima, αλλά το Ιερό της Βένους Κλοακίνα αναφέρεται για πρώτη φορά από τον θεατρικό ποιητή Πλαύτο στις αρχές του 2ου αι. π.Χ. Βρισκόταν στο κέντρο της Αγοράς, μπροστά από τα Νέα Καταστήματα (Tabernae Novae) και την Ιερά Οδό. Τα Νέα Καταστήματα στη μέση Δημοκρατία (179 π.Χ.) αντικαταστάθηκαν από την επέκταση της Αιμιλίας Βασιλικής, ωστόσο το ιερό διατηρήθηκε. Το κυκλικό, ξύλινο αυτό ιερό μάλλον χρονολογείται από την κατασκευή -ή μεγάλη αναδιαμόρφωση- αυτή.
Ο θρύλος πάντως προσγράφει την αρχή του Ιερού στην περίοδο του Τίτου Τατίου βασιλιά των Σαβίνων (8ος αι. π.Χ.) κατά τη βασιλεία του Ρωμύλου. Επίσης, σύμφωνα με τον μύθο, ο πατέρας της ενάρετης Βιργινίας, κρεοπώλης σε ένα από τα Νέα Καταστήματα, βγήκε έξω και μαχαίρωσε την κόρη του, αντί να την αφήσει να πέσει θύμα των λάγνων προθέσεων του Άππιου Κλαυδίου το 449 π.Χ. Αυτό λέγεται, ότι συνέβη στο σημείο, που αργότερα έγινε το Ιερό.
Θέση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βόρεια ήταν η Αιμιλία Βασιλική, δυτικά ο Ναός του Ιανού και ο Λάκους Κούρτιους, που ήταν μία μικρή λίμνη, ό,τι απέμεινε μετά από την αποστράγγιση της κοιλάδας, που έγινε μετά Ρωμαϊκή Αγορά, νότια οι επτά τιμητικές στήλες· ανατολικά η Κλοάκα Μάξιμα (Μεγάλη Αποχέτευση).
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νομίσματα που κόπηκαν κατά τη 2η Τριανδρία (π. 42 π.Χ.) από έναν νομισματοκόπο ονομαζόμενο Λεύκιο Μουσσίδιο Λόνγκο, δίνουν μία καθαρή οπτική αναπαράσταση του Ιερού. Δείχνουν έναν κυκλικό sacellum (μικρό, ακάλυπτο ιερό) με ένα μεταλλικό κιγκλίδωμα. Τα λιγοστά αρχαιολογικά κατάλοιπα που ανακαλύφθηκαν το διάστημα 1899-1901, δηλ. μία κυκλική κατασκευή από τραβερτίνη, με μαρμάρινο χείλος και διάμετρο 2,4 μ., ταιριάζουν ωραία με τις εικόνες των νομισμάτων. Στη Φυσική Ιστορία του (79-77 μ.Χ.) ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος περιγράφει τα signa Cloacinae, που είναι προφανώς τα δύο αγάλματα, τα οποία δείχνουν τα νομίσματα και ίσως και κάποια άλλα, απροσδιόριστα αντικείμενα. Ένα από τα αγάλματα κρατά ή σείει ένα αντικείμενο, μάλλον άνθος. Κάθε άγαλμα έχει έναν κιονίσκο με ένα πτηνό επάνω του: άνθη και φυτά ήταν χαρακτηριστικά της Αφροδίτης. Δεν γνωρίζουμε γιατί ήταν δύο τα αγάλματα.
Θρησκευτική σημασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Ρωμαίοι πίστευαν, ότι ένα καλό αποχετευτικό σύστημα ήταν σημαντικό για την επιτυχία της Ρώμης, καθώς ένα τέτοιο ήταν αναγκαίο για τη φυσική υγεία. Οι Ρωμαίοι καλλιέργησαν την Cloacina ως τη θεά της καθαρότητας και τη θεά του ρύπου. Το όνομα Κλοακίνα μάλλον παράγεται από το λατινικό ρήμα cloare (καθαρίζω) ή από το cloaca (αποχέτευση).
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Mark Bradley (26 July 2012). Rome, Pollution and Propriety: Dirt, Disease and Hygiene in the Eternal City from Antiquity to Modernity. Cambridge University Press. pp. 96–. ISBN 978-1-107-01443-5.
- Samuel Ball Platner (21 May 2015). A Topographical Dictionary of Ancient Rome. Cambridge University Press. pp. 128–. ISBN 978-1-108-08324-9.
| |||||||||||||||||||||||