Η κωμική ιστορία του Φρανσιόν
 Εικονογράφηση έκδοσης του 1858 | |
| Συγγραφέας | Σαρλ Σορέλ |
|---|---|
| Τίτλος | La Vraie Histoire comique de Francion |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1623 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| δεδομένα () | |
Η αληθινή κωμική ιστορία του Φρανσιόν (γαλλικός τίτλος: La Vraie Histoire comique de Francion) είναι μυθιστόρημα του Σαρλ Σορέλ, το πρώτο μέρος του οποίου γράφτηκε το 1623. Αντιπροσωπεύει το είδος του γαλλικού μπαρόκ κωμικού μυθιστορήματος.[1]
Αφηγείται τις διασκεδαστικές περιπέτειες του Φρανσιόν, ενός Γάλλου κυρίου που αναζητά τον αληθινό έρωτα, και μέσω αυτών ο Σορέλ σατιρίζει την κοινωνία της εποχής, κατά τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΓ΄.
Το μυθιστόρημα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα της γαλλικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα, μαζί με την Αστραία του Ονορέ ντ' Υρφέ (1607-1633), το Κωμικό μυθιστόρημα (1651-1657) του Πωλ Σκαρρόν, το Αστικό μυθιστόρημα (1666) του Αντουάν Φυρετιέρ και την Πριγκίπισσα ντε Κλεβ (1678) της μαντάμ ντε λα Φαγιέτ.
Ιστορικό τής έκδοσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η έμπνευση για τη συγγραφή του μυθιστορήματος θεωρείται ότι ήταν οι προσωπικές εμπειρίες του ίδιου του συγγραφέα ή ενός άλλου συγγραφέα, του Τεοφίλ ντε Βιώ.[2] Η πρώτη έκδοση του έργου, σε επτά μέρη, δημοσιεύτηκε ανώνυμα το 1623, αλλά ο τρόπος δομής του ανήγγειλε ξεκάθαρα τη συνέχισή του. Το 1623 σημαδεύτηκε από τη δίκη του Τεοφίλ ντε Βιώ, που καταδικάστηκε σε θάνατο στην πυρά λόγω των ελευθεριακών ιδεών του. Τρία χρόνια αργότερα, το έργο κυκλοφόρησε για δεύτερη φορά με την ανακοινωθείσα τετράτομη συνέχεια και μια σειρά από τροποποιήσεις του συγγραφέα που στόχευαν στην αλλαγή της ιδεολογικής σημασίας του κειμένου. [3]Ο Σορέλ, προσπαθώντας να προστατεύσει τον εαυτό του και να αποφύγει κατηγορίες για προώθηση ελευθεριακών ιδεών που έρχονταν σε αντίθεση με την καθολική ηθική, αφαίρεσε τα πιο άσεμνα κομμάτια του αρχικού έργου και πρόσθεσε νέες σκηνές με ένα πιο ηθικολογικό μήνυμα. Γιατί, παρόλο που το μυθιστόρημα είχε δημοσιευθεί ανώνυμα, ο συγγραφέας ήταν γνωστός. Η τελική έκδοση του μυθιστορήματος δημοσιεύτηκε το 1633 με το ψευδώνυμο Νικολά ντε Μουλινέ και με τίτλο Η αληθινή κωμική ιστορία του Φρανσιόν. Αυτή η τελευταία έκδοση έκανε πολλές επανεκδόσεις, καθιστώντας τον Φρανσιόν ένα από τα πιο διαβασμένα έργα της γαλλικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα.[4]
Για πολύ καιρό, ήταν γνωστό το κείμενο μόνο στην τελευταία του έκδοση. Στα τέλη του 19ου αιώνα βρέθηκε το κείμενο του 1623.
Περιεχόμενο και μορφή του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Κωμική ιστορία του Φρανσιόν αφηγείται τις περιπέτειες του ομώνυμου χαρακτήρα. Η αφήγηση είναι αρκετά περίπλοκη με πολλά επίπεδα ιστοριών, το βασικό πλαίσιο όμως είναι απλό: Ο Φρανσιόν είναι ένας φτωχός αριστοκράτης που εγκαταλείπει τις σπουδές του στο κολέγιο στο Λιζιέ, αποθαρρημένος από την εκπαίδευση. Ταξιδεύοντας στη χώρα άσκοπα, ερωτεύεται τη Λωρέτ, πρώην πόρνη και νυν σύζυγο ενός ηλικιωμένου αριστοκράτη. Αφού την κατακτά, αισθάνεται ότι αυτού του είδους ο σαρκικός έρωτας τον απογοητεύει και συνειδητοποιεί ότι οι εύκολες απολαύσεις είναι τελικά απατηλές. Στη συνέχεια, έρχεται κατά λάθος στην κατοχή του ένα πορτρέτο της Ναΐδας, μιας εκθαμβωτικά όμορφης κοπέλας, για την οποία δεν γνωρίζει τίποτε, την ερωτεύεται αναγνωρίζοντας στο πρόσωπό της τον ιδανικό έρωτα και αρχίζει να την αναζητά. Οι εκδοχές του 1626 και του 1633 τελειώνουν με τον γάμο του Φρανσιόν και της Ναΐδας.[5]
Σύμφωνα με τη σύμβαση των γαλλικών μπαρόκ μυθιστορημάτων, μια σειρά από παράπλευρα ευτράπελα επεισόδια εκτυλίσσονται παράλληλα με την κύρια πλοκή (συρταρωτό μυθιστόρημα), που εισάγονται με τη μορφή διηγήσεων και αναμνήσεων του κύριου χαρακτήρα και των ανθρώπων που γνώρισε στα ταξίδια του. Έτσι, η αρχή του μυθιστορήματος καταλαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις ιστορίες και μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε μέρος της ιστορίας του πατέρα του ήρωα και τα νεανικά του χρόνια. Αυτή η συνολική δομή γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη με τις πολυάριθμες παρεμβάσεις του αφηγητή.
Επιρροές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τρεις είναι οι κύριες επιρροές στη συγγραφή του έργου.
- Αρχικά διακρίνεται η επίδραση του ηρωικού μυθιστορήματος. Είναι αισθητό στη δομή του μυθιστορήματος: άμεση εισαγωγή στη δράση (in medias res), πολλές ανατροπές, πληθώρα ενσωματωμένων ιστοριών. Θέματα όπως η αναζήτηση ενός αγαπημένου προσώπου, η απαγορευμένη αγάπη, η αντιπαλότητα με άλλους ιππότες, η εγκληματική απιστία, οι παρεξηγήσεις μεταξύ εραστών, η φυλάκιση και η επιβίωση υπό ψεύτικη ταυτότητα ήταν επίσης χαρακτηριστικά της ηρωικής λογοτεχνίας.
- Η δεύτερη επιρροή είναι το ισπανικό πικαρέσκο μυθιστόρημα: οι ιστορίες του πανδοχείου, η περιπλάνηση και κυρίως η παρουσία χαρακτήρων από τα πιο περιθωριακά μέρη της κοινωνίας: πόρνες, κλέφτες και άλλοι κοινοί εγκληματίες. Αλλά ο ίδιος ο Φρανσιόν δεν είναι περιθωριακός, είναι αριστοκράτης κύριος και, αν και μερικές φορές ανησυχεί για την άμεση επιβίωσή του, οι στόχοι του δεν περιορίζονται εκεί. Ωστόσο, είναι δυσαρεστημένος με τους κυρίαρχους κοινωνικούς κανόνες που τους παραβιάζει συνέχεια και παρουσιάζει τους προβληματισμούς του για διάφορα θέματα, στα όρια της κοινωνικής σάτιρας.[6]
- Τέλος, το μυθιστόρημα κληρονομεί την παράδοση των γαλλικών μύθων και περιπετειών που εκδόθηκαν τον 16ο αιώνα, καθώς περιλαμβάνει διάφορες διασκεδαστικές ιστορίες. Ωστόσο, ο στόχος του Σορέλ δεν είναι απλώς να διασκεδάσει αλλά επίσης να σατιρίσει και να προβληματιστεί για την ανθρώπινη φύση, στα πρότυπα του Ραμπελαί.[7]
Ένα κωμικό και σατιρικό μυθιστόρημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μυθιστόρημα έχει για ήρωες απλούς ανθρώπους και παραπέμπει στην καθημερινότητά τους επιδιώκοντας να κάνει τον κόσμο να γελάσει μέσω της σάτιρας της κοινωνίας. Αυτή η σατιρική διάσταση είναι μέρος διδακτικής βούλησης που συνδέεται με τη μυθιστορηματική γραφή του Σαρλ Σορέλ που επιθυμεί ο αναγνώστης του να διδάσκεται ενώ διασκεδάζει: να δει τα λάθη, τα δικά του και της κοινωνίας, για να μπορέσει μετά να τα διορθώσει.
- Η εκπαίδευση κατέχει εξέχουσα θέση στη σάτιρα. Το σχολείο, απαραίτητος στόχος στα σατιρικά μυθιστορήματα, εμφανίζεται εδώ ως ένας κλειστός κόσμος όπου ο Φρανσιόν υφίσταται μια μηχανική και χωρίς ενδιαφέρον διδασκαλία με επίκεντρο τη λατινική γραμματική. Οι μαθητές τιμωρούνται βάναυσα από τον δάσκαλο και λιμοκτονούν σε σημείο που ο ήρωας θα φτάσει στο σημείο να κλέβει για φαγητό πριν εγκαταλείψει το σχολείο. Τέλος, σατιρίζεται ο δάσκαλος - παιδαγωγός.
- Η δικαιοσύνη δέχεται επίσης έντονη κριτική. Οι δικαστικές αποφάσεις ποτέ δεν βασίζονται σε βάσιμους λόγους αλλά στα συμφέροντα που έχει ο δικαστής στην υπόθεση. Οι δικαστές παρουσιάζονται τόσο άπληστοι που οι ενάγοντες καταφέρνουν στο τέλος να χάσουν το ποσό για το οποίο τσακώνονταν στα δικαστικά έξοδα. Η κριτική της απονομής δικαιοσύνης συναντάται και σε άλλα μυθιστορήματα του 17ου αιώνα, ιδιαίτερα στο Αστικό μυθιστόρημα (1666) του Αντουάν Φυρετιέρ.
- Τέλος, παρουσιάζεται μια κάποια σάτιρα των κοινωνικών τάξεων. Ο Σορέλ δεν επικρίνει την ταξική ιεραρχία: ο Φρανσιόν είναι πολύ περήφανος για την ευγενή του καταγωγή και το σπαθί που φέρει στο πλευρό του. Επικρίνει όμως το γεγονός ότι πολλοί ευγενείς δεν στέκονται στο ύψος του κοινωνικού τους ρόλου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «babelio.com/livres/Sorel-Histoire-comique-de-Francion».
- ↑ Antoine Adam, Théophile de Viau et la libre pensée française en 1620, Paris, Droz, 1935 (Reprint 1965).
- ↑ . «etudier.com/dissertations/Histoire comique de Francion».
- ↑ Ο Antoine Adam λέει στην έκδοσή του στο Francion en Pléiade σελ. 1258 ότι ήταν το έργο που τυπώθηκε περισσότερο μαζί με τα ποιήματα του Τεοφίλ ντε Βιώ
- ↑ . «gallica.bnf.fr/ La vraie histoire comique de Francion (Nouv. éd.) / composée par Charles Sorel».
- ↑ . «cairn.info/revue-litteratures-classiques».
- ↑ . «cielam.univ-amu.fr/malice/articles/quete-plaisir-deguisement-dans-lhistoire-comique-francion-charles-sorel».