Η Τύχη απ' την Αμέρικα
 Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φωτογραφημένος στη Δεξαμενή (Κολωνάκι), Αθήνα, το 1906 | |
| Συγγραφέας | Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης |
|---|---|
| Τίτλος | Ἡ Τύχη ἀπ᾿ τὴν Ἀμέρικα |
| Γλώσσα | Ελληνική |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 30 Ιουνίου 1901 15 Ιουλίου 1901 |
| Μορφή | Διήγημα |
| Πρώτη έκδοση | Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη |
| Προηγούμενο | Πόσις και Δάμαρ |
| Επόμενο | Το Θαύμα της Καισαριανής |
| Δημοσιεύθηκε στο | Παναθήναια |
| Αριθμός Σελίδων | 19 |
| δεδομένα () | |
Η Τύχη απ’ την Αμέρικα είναι διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Παναθήναια, σε δύο συνέχειες, στις 30 Ιουνίου και στις 15 Ιουλίου 1901.[1] Σε βιβλίο εκδόθηκε το 1912 από τις εκδόσεις Γ. Φέξη στη συλλογή «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα» που περιλαμβάνει συνολικά οχτώ διηγήματα του Παπαδιαμάντη.[2]
Συγκαταλέγεται στα Σκιαθίτικα διηγήματα του συγγραφέα και περιλαμβάνει πολλά ηθογραφικά στοιχεία. [3]
Η τύχη απ’ την Αμέρικα μαζί με το διήγημα Ο Αμερικάνος διασκευάστηκαν σε κινηματογραφική ταινία σε σκηνοθεσία Νέστορα Μάτσα με τίτλο Ο μετανάστης.[4]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το διήγημα αναφέρεται στην ιστορία της οικογένειας του βαρελά μαστρο-Στεφανή και την τύχη των παιδιών του. Με τη γυναίκα του Ασημίνα έχουν αποκτήσει δύο γιους, τον Στάθη και τον Θανάση, και τέσσερις κόρες τους: Ελένη, Ροδαυγή, Μαργαρώ και Αφέντρα. Ο Στάθης νωρίς εγκατέλειψε το σχολείο, έμαθε την τέχνη του βαρελά κοντά στον πατέρα του αλλά από 15 χρονών έγινε ναυτικός, επέστρεφε συχνά στο νησί, παντρεύτηκε και «έγινε καλός και φρόνιμος άνθρωπος». Ο Θανάσης επίσης εγκατέλειψε το σχολείο, εργάστηκε στα καράβια, σύντομα όμως ξενιτεύτηκε στην Αμερική, από όπου μετά από κάποια γράμματα δεν έδωσε σημεία ζωής για πολλά χρόνια. Στη συνέχεια, ο αφηγητής μας εξιστορεί την τύχη των κοριτσιών: Η Ροδαυγή έπεσε σε πηγάδι και βρήκε το θάνατο σε παιδική ηλικία. Η πρωτότοκη Ελένη αρρώστησε από τον καημό της και πέθανε φθισική, όταν ο αρραβωνιαστικός της Παναγής διέλυσε τον αρραβώνα τους και προτίμησε να παντρευτεί τη 18χρονη και πιο ωραία αδερφή της, τη Μαργαρώ. Η μικρότερη κόρη, η Αφέντρα, μεγαλώνει με την ιδέα της λαμπρής επιστροφής του αδερφού της Θανάση, που όταν γυρίσει πλούσιος από την Αμερική θα την προικίσει κατάλληλα, όπως της λέει η μάνα της η Ασημίνα, η οποία, προσπαθώντας να πνίξει τον καημό της για τον ξενιτεμό του γιου της συνηθίζει να λέει: «τῆς Ἀφέντρας μου ἡ τύχη, θά ᾽ρθῃ ἀπ᾽ τὴν Ἀμέρικα».[5]
Η τύχη της Αφέντρας λίγο έλειψε να συναντήσει αυτή των δύο μεγαλύτερων άτυχων αδελφών της, μετά από ένα επεισόδιο που της συνέβη και την αρρώστησε για καιρό από τον τρόμο, όταν η Επαρχίνα, μια ηλικιωμένη θεία της, την ανάγκασε να μπει στον τάφο που είχε ετοιμάσει για τον εαυτό της.
Στη συνέχεια, η αφήγηση επικεντρώνεται στην άφιξη του Θανάση από την Αμερική: μόλις έλαβαν το γράμμα του και πριν φθάσει ακόμη στο νησί, άρχισαν να έρχονται τα προξενιά για την Αφέντρα. Ωστόσο, ο Θανάσης, μετά από 17 χρόνια απουσίας, επιστρέφει στο νησί βαριά άρρωστος, φθισικός, όπως αποφάνθηκαν οι γιατροί της Αθήνας που επισκέφθηκε. Από τα χρήματα που έχει φέρει μαζί του, διαθέτει μεγάλο μέρος για τον γάμο της αδερφής του με τον Γρηγόρη, που έχει εμπορικό κατάστημα και με τα χρήματα της προίκας σκοπεύει να επεκτείνει. Λίγο πριν τον γάμο, ο μεγάλος αδερφός, ο Στάθης, και ο γαμπρός «διεφώνησαν ὡς πρὸς τὸ ποσὸν τῆς μετρητῆς προικός», ο γαμπρός ζητούσε 1.000 δραχμές επί πλέον, ο Θανάσης συμφώνησε αλλά ο Στάθης πρότεινε να του το δώσουν μετά τον γάμο σαν πανωπροίκι.
Η οικογένεια δίνει στην Αφέντρα προίκα το σπίτι τους και ο άρρωστος Θανάσης με τους γονείς του μεταφέρονται σε ένα γειτονικό σπιτάκι. Ο Στάθης αρπάζει τον χαρτοφύλακα με τα χρήματα που ο Θανάσης φυλάει κάτω από το μαξιλάρι του. Μετά τον γάμο, ο Θανάσης παρακολουθεί το μεγαλοπρεπές γλέντι από το παράθυρο, καθώς δεν μπορεί να παρευρεθεί. Κατά τη διάρκεια του χορού, ανακαλύπτει την κλοπή, έχει μια επιδείνωση της υγείας του και την επομένη πεθαίνει. Η μητέρα του Ασημίνα απαγορεύει τα μοιρολόγια γιατί είναι η πρώτη μέρα του γάμου της κόρης της, ο Στάθης κρατά για τον εαυτό του τα χρήματα και δεν δίνει τα συμφωνημένα στον γαμπρό του.[6]
Κύρια θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η μετανάστευση των νησιωτών ναυτικών στην Αμερική και η ελπίδα των συγγενών για την επιστροφή τους.[3]
- Ο ξενιτεμένος που επιστρέφει στο νησί ύστερα από μακρόχρονη παραμονή στην Αμερική. Σε αντίθεση με τον Αμερικάνο (1891) που επιστρέφοντας παντρεύεται τη γυναίκα που αγαπούσε από μικρός, ο Θανάσης, που εργάστηκε για χρόνια στα ορυχεία, επιστρέφει άρρωστος και πεθαίνει.[6]
- Η απληστία των συγγενών που διαβρώνουν και τις πιο στενές οικογενειακές σχέσεις.
- Τα έθιμα του αρραβώνα και του γάμου στη Σκιάθο.
- Προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Η ασθένεια της Αφέντρας συνδέεται με το μακάβριο παιχνίδι της με τη θεία της την Επαρχίνα στο νεκροταφείο και αποδίδεται σε βρικόλακες και σε διάφορες μαγικές πρακτικές της θείας που έχουν ως στόχο την παράταση της ζωής της.[1]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πλήρες κείμενο στο papadiamantis.net
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 . «papadiamantis.net/aleksandros-papadiamantis/papadiamantis-kai-ekpaidefsi/sxolia-se-26-diigimata/471-i-tyxi-ap-tin-amerika-m-apostolidou».
- ↑ https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/7/a/7/metadata-200-0000006.tkl, σελ. 68
- ↑ 3,0 3,1 . «eranistis.net/wordpress/2013/07/Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα σκιαθίτικα διηγήματα».
- ↑ . «shortfromthepast.gr/"Η εικόνα του μετανάστη στον ελληνικό εμπορικό κινηματογράφο". Αναφορά στα "Γράμματα από την Αμερική».
- ↑ . «steni.gr/index.php/giannis-mytakis/-diigimata-papadiamantis/-i-tyxi-ap-tin-amerika».
- ↑ 6,0 6,1 . «gcla.phil.uoa.gr/newfiles/syngrisi_23/119-132.pdf» (PDF).