Ασβεστόλιθος
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο ασβεστόλιθος είναι ιζηματογενές πέτρωμα, του οποίου το βασικό συστατικό είναι ο ασβεστίτης (CaCO3). Συχνά περιέχει απολιθώματα, από τα οποία μπορεί να εκτιμηθεί η ηλικία και η προέλευσή του. Η μεταμόρφωση του ασβεστόλιθου δίνει στο πέτρωμα εντονότερο κρυσταλλικό χαρακτήρα, σχηματίζοντας το μάρμαρο.
Σύσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ασβεστόλιθος, εκτός του ασβεστίτη συχνά περιέχει πυριτικές προσμίξεις, όπως κρυπτοκρυσταλλικές μορφές του χαλαζία (πυριτόλιθο ή χαλαζίτη), άργιλο και άμμο και μικρές ποσότητες μεταλλικών αλάτων. Ο σχηματισμός του μπορεί να οφείλεται στη χημική αντίδραση ευδιάλυτων αλάτων του ασβεστίου με διοξείδιο του άνθρακα, όπως π.χ. στην αντίδραση:
- CaCl2 + H2Ο + CO2 → CaCO3 + 2HCl
Το CaCO3, ως αδιάλυτο στο νερό, καταβυθίζεται και αποτίθεται, συγκολλώμενο με άλλα συστατικά του περιβάλλοντος με τη διαδικασία της διαγένεσης. Ο ασβεστόλιθος που δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο χαρακτηρίζεται ως "χημικό ίζημα". Ειδική μορφή αυτού του τύπου ασβεστολίθου είναι οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες των σπηλαίων (σταλακτιτικός ασβεστόλιθος). Μια ακόμη μορφή αυτού του τύπου είναι ο τραβερτίνης, ασβεστολιθική απόθεση σε κοίτες θερμών υδάτων, των οποίων η διαλυτική ικανότητα, καθώς ψύχονται, ελαττώνεται, με συνέπεια να αποθέτουν τα ως τότε διαλυμένα συστατικά τους.
Σε άλλες περιπτώσεις, ο ασβεστόλιθος μπορεί να σχηματιστεί από σκελετούς ή κελύφη υδροβίων οργανισμών: Μετά τον θάνατο του οργανισμού, το κέλυφός του καταβυθίζεται στον πυθμένα και το οργανικό τμήμα του οργανισμού καταστρέφεται, ενώ το κέλυφος (ή ο σκελετός) παραμένει. Τα ασβεστιτικά αυτά υπολείμματα συγκολλώμενα με τη διαγένεση δημιουργούν την ασβεστολιθική απόθεση. Ο ασβεστόλιθος που δημιουργείται κατ' αυτό τον τρόπο χαρακτηρίζεται ως "οργανογενής" και, όπως είναι λογικό, είναι πιο πλούσιος σε απολιθώματα. Μορφές αυτού του τύπου ασβεστολίθου αποτελούν η κρητίς (κοινώς κιμωλία) και ο ωολιθικός ασβεστόλιθος, ο οποίος εμφανίζεται να αποτελείται από μικρά, συγκολλημένα μεταξύ τους σφαιρίδια, τους ωολίθους.
Το βασικό συστατικό του πετρώματος έχει λευκό χρώμα, γι' αυτό και ο ασβεστόλιθος είναι λευκός ή ανοικτόχρωμος γκρίζος. Ανάλογα με τις προσμίξεις του, όμως, εμφανίζεται σχεδόν σε κάθε χρώμα, συνηθέστερα γκρίζο σκούρο ή και κοκκινωπό (σιδηρομιγής ασβεστόλιθος).
Σχηματισμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χαρακτηριστικοί σχηματισμοί που απαντώνται στα ασβεστολιθικά φαινόμενα χαρακτηρίζονται ως καρστικά φαινόμενα: Σε μεγάλες, αρχικά συμπαγείς μάζες ασβεστολίθου παρατηρούνται κοιλώματα, σπήλαια, ποικίλα φλεβοειδή ανοίγματα, σχηματισμοί χύτρας κτλ., που οφείλονται στη διάβρωση. Οι ασβεστόλιθοι που περιέχουν ως κύριο συστατικό εκτός από ασβεστίτη και δολομίτη (CaMg(CO3)2) συνιστούν τους δολομιτικούς ασβεστολίθους, όπως συμβαίνει στις Δολομιτικές Άλπεις της Κεντρικής Ευρώπης.
Η οροσειρά των Άλπεων στην Ευρώπη είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου σχηματισμένη από ασβεστόλιθο. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι και όλες οι ελληνικές οροσειρές να αποτελούνται, κατά κύριο λόγο, από ασβεστόλιθο.
Είδη ασβεστολίθων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ασβεστόλιθοι ανάλογα της υφής τους αλλά και των διαφόρων ξένων προσμίξεων που παρουσιάζουν, διακρίνονται, αλφαβητικά, σε:
- Αργιλικοί ασβεστόλιθοι
- Αμμούχοι ασβεστόλιθοι
- Ασβεστολιθικά ιζήματα
- Ασβεστολιθικοί σχιστόλιθοι
- Γλαυκονιτικοί ασβεστόλιθοι
- Δολομιτικοί ασβεστόλιθοι
- Κοκκιοπαγείς ασβεστόλιθοι
- Κυψελώδεις ασβεστόλιθοι
- Πισσασφαλτούχοι ασβεστόλιθοι
- Πυριτικοί ασβεστόλιθοι
- Στυφροί ασβεστόλιθοι
- Ωολιθικοί ασβεστόλιθοι
Χρήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η βασική χρήση του ασβεστόλιθου είναι στην αρχιτεκτονική, όπου χρησιμοποιείται ως οικοδομικό υλικό είτε αυτούσιος, σε λιγότερο ή περισσότερο λαξευμένα τμήματα, είτε σε μίγμα για την κατασκευή του σκυροδέματος (τόσο η άμμος όσο και το χαλίκι στο κοινό σκυρόδεμα είναι ασβεστολιθικής σύστασης).
Σημείωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, και συγκεκριμένα με το άρθρο 5 του Μεταλλευτικού Κώδικα (Ν.Δ. 210/1973, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει), ο ασβεστόλιθος έχει χαρακτηριστεί ως λατομικό ορυκτό.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δ. Ψαριανός, Φυσική Γεωγραφία, Αθήνα, 1971
- Εγκυκλοπαίδεια Encart
- Georgia State University