Ανάπλους Βοσπόρου
Ο «Ανάπλους Βοσπόρου» (λατ. De Bospori navigatione) είναι έργο (το γνωστότερο) του αρχαίου Έλληνα γεωγράφου Διονυσίου του Βυζαντίου και γράφηκε κατά τον ύστερο 2ο αιώνα μ.Χ.. Θεωρείται υπόδειγμα ναυτιλιακών οδηγιών για τα Στενά του Βοσπόρου.
Το έργο περιγράφει την ακτογραμμή του Βοσπόρου, αλλά και την αρχαία πόλη του Βυζαντίου κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., προτού αυτή γίνει Κωνσταντινούπολη, και θεωρείται ως μια από τις πιο λεπτομερείς γεωγραφικές πραγματείες και περίπλους των αρχαίων χρόνων. Η απουσία αναφοράς κάποιων σημαντικών γεγονότων από το έργο αυτό, όπως η πολιορκία και καταστροφή του Βυζαντίου από τον Σεπτίμιο Σεβήρο το 196 μ.Χ. κατά τη διάρκεια μιας ευρύτερης εμφυλορωμαϊκής συρράξεως την εποχή εκείνη, οριοθετούν το απώτατο όριο όπου μπορεί να γράφηκε ο «Ανάπλους». Στο έργο αναφέρεται επίσης ο ρωμαϊκός βωμός του Απόλλωνα στις Κυανέες Πέτρες, ο οποίος είναι άγνωστης χρονολογίας και του οποίου η τοποθεσία δεν είναι γνωστή σήμερα.
Το κείμενο του «Ανάπλου» δεν έχει διασωθεί ολόκληρο στο πρωτότυπο (ελληνική γλώσσα). Ωστόσο έγινε δυνατό να αποκατασταθούν τα περισσότερα από τα χωρία που λείπουν με βάση λατινικές μεταφράσεις, τις οποίες κατόρθωσε να ανακαλύψει ο Γάλλος περιηγητής, τοπογράφος και μεταφραστής Πιερ ντε Γκυλ (Pierre de Gulle, εξελληνισμένα «Γύλλιος») όταν, με εντολή του τότε βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α΄ περιηγήθηκε την Οθωμανική Αυτοκρατορία περί τα μέσα του 16ου αιώνα. Μερικοί ιστορικοί, όπως ο Εμίλ Αλάρ (Émile Allard, συγγραφέας ιστορίας των φάρων), συγχέουν τον Διονύσιο τον Βυζάντιο με τον Διονύσιο τον Χαρακηνό (περ. 120 μ.Χ.) και τον «Ανάπλου» με το έμμετρο έργο του Δ. Χαρακηνού «Οικουμένης περιήγησις». Ο Σκαρλάτος Βυζάντιος προσπάθησε στο έργο του Κωνσταντινούπολις να συσχετίσει με βάση τις πληροφορίες του Διονυσίου στον «Ανάπλουν» τις σημερινές ονομασίες των τοποθεσιών του Βοσπόρου με τα αρχαία τοπωνύμια.
Είναι πιθανό ότι ο Πατριάρχης Φώτιος συμπεριέλαβε και τον «Ανάπλουν» στη γεωγραφική πραγματεία που εξέδωσε με τον ίδιο τίτλο (Ανάπλους) και στην οποία συμπεριλαμβάνονταν και άλλα γεωγραφικά κείμενα από την αρχαιότητα, όπως ο Περίπλους του Ευξείνου Πόντου.[1][2]
Ο «Ανάπλους» εκδόθηκε το 1874 στο Παρίσι και το 1927 στο Βερολίνο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Marcotte, Didier (18 Απριλίου 2010). Géographes grecs, tome 1.
- ↑ Cf. Codex Palatinus Heidelbergensis gr. 398; D. Marcotte, ενθ. ανωτ.: Géographes grec, Γενική Εισαγωγή (Παρίσι 2000)
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελίδες 444-445