Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Προσθήκη μετέπειτα ζωή
Προσθήκη πηγών
Γραμμή 21: Γραμμή 21:
}}
}}


Η '''Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι '''(ιταλικά ''Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι, ''16 Μαίου 1718 - 9 Ιανουαρίου 1799) ήταν ιταλίδα [[μαθηματικός]], [[φιλόσοφος]] και [[φιλάνθρωπος]]. Θεωρείται η πρώτη συγγραφέας βιβλίου που πραγματευόταν ταυτόχρονα τόσο τον [[Διαφορικός λογισμός|διαφορικό]] όσο και τον [[Ολοκλήρωμα|ολοκληρωτικό]] [[Λογισμός|λογισμό]] και ήταν επίτιμη διδάκτορας του [[Πανεπιστήμιο της Μπολόνια|Πανεπιστημίου της Μπολόνια]].
Η '''Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι '''(ιταλικά ''Maria Gaetana Agnesi'', 16 Μαίου 1718 - 9 Ιανουαρίου 1799) ήταν ιταλίδα [[μαθηματικός]], [[φιλόσοφος]] και [[φιλάνθρωπος]]. Θεωρείται η πρώτη συγγραφέας βιβλίου που πραγματευόταν ταυτόχρονα τόσο τον [[Διαφορικός λογισμός|διαφορικό]] όσο και τον [[Ολοκλήρωμα|ολοκληρωτικό]] [[Λογισμός|λογισμό]] και ήταν επίτιμη διδάκτορας του [[Πανεπιστήμιο της Μπολόνια|Πανεπιστημίου της Μπολόνια]].


Αφιέρωσε τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες της ζωής στη μελέτη της θεολογίας (ιδιαίτερα της [[Πατρολογία|πατρολογίας]]) και σε φιλανθρωπικό έργο στην υπηρεσία των φτωχών, στους οποίους άνοιξε το σπίτι της, όπου δημιούργησε ένα νοσοκομείο.<ref name=Alic>{{cite book|last=Alic|first=Margaret|title=Hypatia's Heritage|year=1986|publisher=The Women's Press|location=124 Shoreditch High Street|isbn=0-7043-3954-4|page=138}}</ref>
Αφιέρωσε τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες της ζωής στη μελέτη της θεολογίας (ιδιαίτερα της [[Πατρολογία|πατρολογίας]]) και σε φιλανθρωπικό έργο στην υπηρεσία των φτωχών, στους οποίους άνοιξε το σπίτι της, όπου δημιούργησε ένα νοσοκομείο.<ref name=Alic>{{cite book|last=Alic|first=Margaret|title=Hypatia's Heritage|year=1986|publisher=The Women's Press|location=124 Shoreditch High Street|isbn=0-7043-3954-4|page=138}}</ref>
Γραμμή 28: Γραμμή 28:


== Τα πρώτα χρόνια ==
== Τα πρώτα χρόνια ==
Η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι γεννήθηκε στο Μιλάνο σε μια εύπορη και μορφωμένη οικογένεια. Ο πατέρας της Πιέτρι Ανιέζι, καθηγητής μαθηματικών στον Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ήθελε να ανέλθει στη μιλανέζικη αριστοκρατία. Για να πετύχει το στόχο του παντρεύτηκε την Άννα Φορτουνάτα Μπρίβιο το 1717. Ο θάνατος της μητέρας της Μπρίβιο της έδωσε την αφορμή για να αποτραβηχτεί από το δημόσιο βίο και να ασχοληθεί με τη διαχείριση του νοικοκυριού της.
Η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι γεννήθηκε στο Μιλάνο σε μια εύπορη και μορφωμένη οικογένεια.<ref>{{CathEncy|wstitle=Maria Gaetana Agnesi}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.agnesscott.edu/Lriddle/WOMEN/agnesi.htm |title=Maria Gaetana Agnesi |publisher=Agnesscott.edu |date= |accessdate=2014-05-16}}</ref><ref name=moar>{{cite book|last=Moar|first=Eli|title=Trigonometric Delights|date=2013|publisher=Princeton University Press|isbn=9780691158204|pages=108-111|url=http://books.google.co.uk/books?id=iShKAIKrCSoC&lpg=PA108&ots=eAotfYEnKO&dq=%22Maria%20Agnesi%20and%20Her%20%E2%80%9CWitch%E2%80%9D%22&pg=PA108#v=onepage&q=%22Maria%20Agnesi%20and%20Her%20%E2%80%9CWitch%E2%80%9D%22&f=false|chapter=Maria Agnesi and Her “Witch”}}</ref> Ο πατέρας της Πιέτρo Ανιέζι, καθηγητής μαθηματικών στον Πανεπιστήμιο της Μπολόνια,<ref name=Ogilvie>{{cite book|last=Ogilvie|first=Marilyn Bailey|title=Women in science : antiquity through the nineteenth century : a biographical dictionary with annotated bibliography|year=1986|publisher=MIT Press|location=Cambridge, Mass.|isbn=0-262-15031-X|edition=3. print.}}</ref> ήθελε να ανέλθει στη μιλανέζικη αριστοκρατία. Για να πετύχει το στόχο του παντρεύτηκε την Άννα Φορτουνάτα Μπρίβιο το 1717. Ο θάνατος της μητέρας της Μπρίβιο της έδωσε την αφορμή για να αποτραβηχτεί από το δημόσιο βίο και να ασχοληθεί με τη διαχείριση του νοικοκυριού της.


[[File:Il diploma di nomina dell' Agnesi all' Università di Bologna.png|thumb|Το πτυχίο της Ανιέζι από το [[Πανεπιστήμιο της Μπολόνια]]]]
Η Μαρία θεωρήθηκε από μικρή παιδί-θάυμα. Μιλούσε τόσο ιταλικά όσο και γαλλικά ήδη από τα πέντε της. Μέχρι τα έντεκα της είχε μάθει επίσης ελληνικά, εβραϊκά, ισπανικά, γερμανικά και λατινικά και την αποκαλούσαν «επτάγλωσση ρήτωρ». Ανέλαβε μέχρι και τη διαδασκαλία των μικρότερων αδερφών της. Όταν ήταν εννιά συνέγραψε και απάγγειλε μια ομιλία διάρκειας μιας ώρας στα Λατινικά σε μερικούς από τους πιο διακεκριμένους διανοούμενους της εποχής. Το θέμα ήταν το δικαίωμα των γυναικών στην εκπαίδευση.
Η Μαρία θεωρήθηκε από μικρή παιδί-θάυμα. Μιλούσε τόσο ιταλικά όσο και γαλλικά ήδη από τα πέντε της. Μέχρι τα έντεκα της είχε μάθει επίσης ελληνικά, εβραϊκά, ισπανικά, γερμανικά και λατινικά και την αποκαλούσαν «επτάγλωσση ρήτωρ».<ref name=Ogilvie/> Ανέλαβε μέχρι και τη διαδασκαλία των μικρότερων αδερφών της. Όταν ήταν εννιά συνέγραψε και απάγγειλε μια ομιλία διάρκειας μιας ώρας στα Λατινικά σε μερικούς από τους πιο διακεκριμένους διανοούμενους της εποχής. Το θέμα ήταν το δικαίωμα των γυναικών στην εκπαίδευση.


Η Ανιέζι υπέφερε από μια άγνωστη αρρώστια στην ηλικία των 12 η οποία θεωρήθηκε πως οφειλόταν στην υπερβολική της μελέτη και για θεραπεία υποχρεώθηκε σε εντατικά μαθήματα χορού και ιππασίας. Η θεραπεία δεν δούλεψε και η Ανιέζι άρχισε να πάσχει από έντονους σπασμούς, με αποτέλεσμα να της συσταθεί να της επιτραπεί να μετριάσει τα μαθήματα. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων είχε ξεκινήσει να μελετάει [[βλητική]] και [[γεωμετρία]]. Όταν ήταν δεκαπέντε ο πατέρας της ξεκίνησε να φιλοξενεί τακτικά μερικούς από τους πιο μορφωμένους άντρες τς Μπολόνια, στους οποίους παρουσίασε μια σειρά θέσεων επάνω σε πραγματικά δυσνόητα φιλοσοφικά ερωτήματα. Καταγραφές αυτών των συναντήσεων υπάρχουν στο βιβλίο του [[Σαρλ ντε Μπρος]] ''Lettres sur l'Italie ''(γράμματα περί της Ιταλίας) και στο ''Propositiones Philosophicae ''(φιλοσοφικές προτάσεις) που εξέδωσε ο πατέρας της το 1738, μια καταγραφή της τελευταίας της παράστασης κατα τη διάρκεια της οποίας υποστήριξε 190 θέσεις.
Η Ανιέζι υπέφερε από μια άγνωστη αρρώστια στην ηλικία των 12 η οποία θεωρήθηκε πως οφειλόταν στην υπερβολική της μελέτη και για θεραπεία υποχρεώθηκε σε εντατικά μαθήματα χορού και ιππασίας. Η θεραπεία δεν δούλεψε και η Ανιέζι άρχισε να πάσχει από έντονους σπασμούς, με αποτέλεσμα να της συσταθεί να της επιτραπεί να μετριάσει τα μαθήματα. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων είχε ξεκινήσει να μελετάει [[βλητική]] και [[γεωμετρία]].<ref name=Ogilvie /> Όταν ήταν δεκαπέντε ο πατέρας της ξεκίνησε να φιλοξενεί τακτικά μερικούς από τους πιο μορφωμένους άντρες της Μπολόνια, στους οποίους παρουσίασε μια σειρά θέσεων επάνω σε πραγματικά δυσνόητα φιλοσοφικά ερωτήματα. Καταγραφές αυτών των συναντήσεων υπάρχουν στο βιβλίο του [[Σαρλ ντε Μπρος]] ''Lettres sur l'Italie ''(γράμματα περί της Ιταλίας) και στο ''Propositiones Philosophicae ''(φιλοσοφικές προτάσεις) που εξέδωσε ο πατέρας της το 1738, μια καταγραφή της τελευταίας της παράστασης κατα τη διάρκεια της οποίας υποστήριξε 190 θέσεις.<ref name=Ogilvie/>


Ο πατέρας της παντρεύτηκε δύο φορές μετά το θάνατο της μητέρας της και η Ανιέζι κατέληξε να είναι η μεγαλύτερη από 23 αδέρφια, περιλαμβανομένων των ετεροθαλών της. Εκτός από τις παραστάσεις και τις σπουδές της, ήταν υπεύθυνη και να διδάσκει τα αδέρφια της. Αυτή της η υποχρέωση την εμπόδισε να εκπληρώσει την επιθυμία της να ενταχθεί σε μια μονή, απόρροια της έντονης θρησκευτικότητας που είχε αναπτύξει. Αν και ο πατέρας της αρνήθηκε να της το επιτρέψει, συμφώνησε να της επιτρέψει να ζήσει μια ημιασκητική ζωή, χωρίς κοινωνικές επαφές, αφιερωμένη στη μελέτη των μαθηματικών. Εκείνη την περίοδο μελέτησε τόσο τον [[Διαφορικός λογισμός|διαφορικό]] όσο και τον [[Ολοκλήρωμα|ολοκληρωτικό]] [[Λογισμός|λογισμό]]. Οι άλλοι φιλόσοφοι την θεωρούσαν ιδιαίτερα όμορφη και η οικογένεια της ήταν μια από τις πλουσιότερες του Μιλάνου. Η Μαρία στη συνέχεια έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Ο πατέρας της παντρεύτηκε δύο φορές μετά το θάνατο της μητέρας της και η Ανιέζι κατέληξε να είναι η μεγαλύτερη από 23 αδέρφια, περιλαμβανομένων των ετεροθαλών της. Εκτός από τις παραστάσεις και τις σπουδές της, ήταν υπεύθυνη και να διδάσκει τα αδέρφια της. Αυτή της η υποχρέωση την εμπόδισε να εκπληρώσει την επιθυμία της να ενταχθεί σε μια μονή, απόρροια της έντονης θρησκευτικότητας που είχε αναπτύξει. Αν και ο πατέρας της αρνήθηκε να της το επιτρέψει, συμφώνησε να της επιτρέψει να ζήσει μια ημιασκητική ζωή, χωρίς κοινωνικές επαφές, αφιερωμένη στη μελέτη των μαθηματικών.<ref name=Ogilvie/> Εκείνη την περίοδο μελέτησε τόσο τον [[Διαφορικός λογισμός|διαφορικό]] όσο και τον [[Ολοκλήρωμα|ολοκληρωτικό]] [[Λογισμός|λογισμό]]. Οι άλλοι φιλόσοφοι την θεωρούσαν ιδιαίτερα όμορφη και η οικογένεια της ήταν μια από τις πλουσιότερες του Μιλάνου. Η Μαρία στη συνέχεια έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.


== Συνειφορά στα μαθηματικά ==
== Συνειφορά στα μαθηματικά ==


=== ''Instituzioni analitiche'' ===
=== ''Instituzioni analitiche'' ===
[[File:Il frontispizio delle Instituzioni analitiche dell' Agnesi.png|thumb|right|Πρώτη σελίδα του ''Instituzioni analitiche'' (1748)]]
Το ποιο πολύτιμο έργο της ήταν το  ''Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana ''που δημοσιεύτηκε στο Μιλάνο το 1748 και «θεωρήθηκε η καλύτερη υπάρχουσα εισαγωγή στα έργα του [[Λέοναρντ Όιλερ|Όιλερ]]». Στο βιβλίο, εργάστηκε για την ενσωμάτωση της μαθηματικής ανάλυσης στην άλγεβρα. Ο πρώτος τόμος ασχολείται με την ανάλυση των [[Μέθοδος πεπερασμένων διαφορών|πεπερασμένων ποσοτήτων]] και ο δεύτερος με την ανάλυση των [[Πολοστημόριο|πολοστημόριων]]. Ο δεύτερος τόμος μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον [[Π. Τ. ντ'Αλτεμί]] με προσθήκες του [[Σαρλ Μποσού]] (1730-1814) και δημοσιεύτηκε το 1775. Το σύνολο του έργου μεταφράστηκε και στα αγγλικά ως ''Analytical Institutions ''από τον [[Τζον Κόλσον]], τότε κάτοχο της περίφημης [[Λουκασιανή έδρα Μαθηματικών|Λουκασιανής έδρας Μαθηματικών]] του [[Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ|Κέμπριτζ]], υπό την επίβλεψη του [[Τζον Χέλινς]] και εκδόθηκε το 1801. Το έργο ήταν αφιερωμένο στην αυτοκράτειρα [[Μαρία Θηρεσία]], η οποία ευχαρίστησε την Ανιέζι δωρίζοντας της ένα διαμαντένιο δακτυλίδι, ένα προσωπικό γράμμα και μια θήκη από διαμάντια και κρύσταλλο. Πολλοί επαίνεσαν το έργο, περιλαμβανομένου του [[Πάπας Βενέδικτος ΙΔ΄|Πάπα Βενέδικτου ΙΔ΄ ]], ο οποίος της έστειλε συγχαρητήρια επιστολή, ένα χρυσό στεφάνι και ένα χρυσό μετάλλιο.
Το ποιο πολύτιμο έργο της ήταν το  ''Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana ''που δημοσιεύτηκε στο Μιλάνο το 1748 και «θεωρήθηκε η καλύτερη υπάρχουσα εισαγωγή στα έργα του [[Λέοναρντ Όιλερ|Όιλερ]]».<ref>{{cite web|url=http://www.newadvent.org/cathen/01214b.htm |title=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Maria Gaetana Agnesi |publisher=Newadvent.org |date=1907-03-01 |accessdate=2014-05-16}}</ref> Στο βιβλίο, εργάστηκε για την ενσωμάτωση της μαθηματικής ανάλυσης στην άλγεβρα.<ref name=Ogilvie/> Ο πρώτος τόμος ασχολείται με την ανάλυση των [[Μέθοδος πεπερασμένων διαφορών|πεπερασμένων ποσοτήτων]] και ο δεύτερος με την ανάλυση των [[Πολοστημόριο|πολοστημόριων]]. Ο δεύτερος τόμος μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον [[Π. Τ. ντ'Αλτεμί]] με προσθήκες του [[Σαρλ Μποσού]] (1730-1814) και δημοσιεύτηκε το 1775. Το σύνολο του έργου μεταφράστηκε και στα αγγλικά ως ''Analytical Institutions ''από τον [[Τζον Κόλσον]], τότε κάτοχο της περίφημης [[Λουκασιανή έδρα Μαθηματικών|Λουκασιανής έδρας Μαθηματικών]] του [[Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ|Κέμπριτζ]], υπό την επίβλεψη του [[Τζον Χέλινς]] και εκδόθηκε το 1801.<ref>''Analytical institutions...'' (four volumes), London, 1801 {{google books|o54AAAAAMAAJ|vol. 1|page=PR3}}</ref> Το έργο ήταν αφιερωμένο στην αυτοκράτειρα [[Μαρία Θηρεσία]], η οποία ευχαρίστησε την Ανιέζι δωρίζοντας της ένα διαμαντένιο δακτυλίδι, ένα προσωπικό γράμμα και μια θήκη από διαμάντια και κρύσταλλο. Πολλοί επαίνεσαν το έργο, περιλαμβανομένου του [[Πάπας Βενέδικτος ΙΔ΄|Πάπα Βενέδικτου ΙΔ΄ ]], ο οποίος της έστειλε συγχαρητήρια επιστολή, ένα χρυσό στεφάνι και ένα χρυσό μετάλλιο.


Ανάμεσα σε άλλα, η Ανιέζι διαπραγματεύτηκε στο βιβλιο της μια καμπύλη η οποία είχε μελετηθεί νωρίτερα από τους [[Πιέρ ντε Φερμά]] και [[Γκουίντο Γκράντι]]. Ο τελευταίος πρότεινε για την καμπύλη την λατινική ονομασία versoria, ναυτικός όρος που σημαίνει φύλλο, και την ονομασία ''versiera'' (βερσιέρα) στα ιταλικά η οποία μεταφράζεται ελεύθερα ως «ανακατώστρα». O Κόλσον και οι κατοπινοί μεταφραστές του έργου της Ανιέζι την μετάφρασαν ως ''witch'' (μάγισσα) από την παρόμοια λέξη ''aversiera'' με αποτέλεσμα η καμπύλη αυτή να μείνει γνωστή στον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως ''witch of Agnesi ''(μάγισσα της Ανιέζι).
Ανάμεσα σε άλλα, η Ανιέζι διαπραγματεύτηκε στο βιβλιο της μια καμπύλη η οποία είχε μελετηθεί νωρίτερα από τους [[Πιέρ ντε Φερμά]] και [[Γκουίντο Γκράντι]]. Ο τελευταίος πρότεινε για την καμπύλη την λατινική ονομασία versoria, ναυτικός όρος που σημαίνει φύλλο, και την ονομασία ''versiera'' (βερσιέρα) στα ιταλικά<ref name=truesdell>C. Truesdell, "Correction and Additions for 'Maria Gaetana Agnesi'", ''Archive for History of Exact Science'' 43 (1991), 385–386. {{doi|10.1007/BF00374764}}
*Per Grandi: "...nata da' seni versi, che da me suole chiamarsi la ''Versiera'' in latino pero ''Versoria''..."</ref> η οποία μεταφράζεται ελεύθερα ως «αναποδογυρίστρα». O Κόλσον και οι κατοπινοί μεταφραστές του έργου της Ανιέζι την μετάφρασαν ως ''witch'' (μάγισσα) από την παρόμοια λέξη ''aversiera'' με αποτέλεσμα η καμπύλη αυτή να μείνει γνωστή στον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως ''witch of Agnesi ''(μάγισσα της Ανιέζι).


=== Άλλα έργα ===
=== Άλλα έργα ===
[[File:5407 - Palazzo di Brera, Milano - Busto a Gaetana Agnesi - Foto Giovanni Dall'Orto, 1-Oct-2011.jpg|thumb|upright|Προτομή της Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι στο Μιλάνο.]]
Η Ανίεζι συννέγραψε και έναν σχολιασμό του ''Τraité analytique des sections coniques ''του [[Γκιγιόμ ντε λ'Οπιτάλ|Μαρκήσιου ντε λ'Οπιτάλ]] ο οποίος, παρά τα πολύ θετικά σχόλια όσων είδαν το χειρόγραφο, δεν εκδόθηκε ποτέ.
Η Ανίεζι συννέγραψε και έναν σχολιασμό του ''Τraité analytique des sections coniques ''του [[Γκιγιόμ ντε λ'Οπιτάλ|Μαρκήσιου ντε λ'Οπιτάλ]] ο οποίος, παρά τα πολύ θετικά σχόλια όσων είδαν το χειρόγραφο, δεν εκδόθηκε ποτέ.<ref>Encyclopedia Britannica, 1911, p. 378</ref>


== Μετέπειτα ζωή ==
== Μετέπειτα ζωή ==
Το 1750, αφού ο πατέρας της ασθένησε, διορίστηκε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ καθηγήτρια στην έδρα των Μαθηματικών, Φυσικής Φιλοσοφίας και Φυσικής της Μπολόνια, αν και δεν υπηρέτησε ποτέ. Ήταν μόλις η δεύτερη γυναίκα παγκοσμίως που της δόθηκε καθηγητική έδρα σε πανεπιστήμιο, με πρώτη την [[Λάουρα Μπάσι]]. Το 1759 αρρώστησε ξανά και οι γιατροί της συνέστησαν να σταματήσει τη μελέτη. Μετά το θάνατο του πατέρα της το 1752 αφοσιώθηκε στη μελέτη της θεολογίας, ιδιαίτερα της [[Πατρολογία|πατρολογίας]], και στην περίθαλψη των φτωχών, άστεγων και ασθενών, εκποιώντας τα δώρα που της είχαν δωθεί και ικετεύοντας για χρήματα για να συνεχίσει το έργο της. Το 1783 ίδρυσε και έγινε διευθύντρια του γηροκομείου Όπερα Πία Τριβούλτσι, όπου έζησε σαν μοναχή.
Το 1750, αφού ο πατέρας της ασθένησε, διορίστηκε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ καθηγήτρια στην έδρα των Μαθηματικών, Φυσικής Φιλοσοφίας και Φυσικής της Μπολόνια, αν και δεν υπηρέτησε ποτέ.<ref name=Ogilvie/> Ήταν μόλις η δεύτερη γυναίκα παγκοσμίως που της δόθηκε καθηγητική έδρα σε πανεπιστήμιο, με πρώτη την [[Λάουρα Μπάσι]].<ref>Pickover, Clifford. ''The Math Book''. Sterling Publishing, 2009, p. 180.</ref> Το 1759 αρρώστησε ξανά και οι γιατροί της συνέστησαν να σταματήσει τη μελέτη. Μετά το θάνατο του πατέρα της το 1752 αφοσιώθηκε στη μελέτη της θεολογίας, ιδιαίτερα της [[Πατρολογία|πατρολογίας]], και στην περίθαλψη των φτωχών, άστεγων και ασθενών, εκποιώντας τα δώρα που της είχαν δωθεί και ικετεύοντας για χρήματα για να συνεχίσει το έργο της. Το 1783 ίδρυσε και έγινε διευθύντρια του γηροκομείου Όπερα Πία Τριβούλτσι, όπου έζησε σαν μοναχή.<ref name=Ogilvie/>

==Προτεινόμενη βιβλιογραφία==
*[[Ron Larson (mathematician)|Larson, Ron]]; Hostetler, Robert P.; and Edwards, Bruce H. (2003). ''Calculus of a Single Variable: Early Transcendental Functions'' (3rd edition). Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-22307-X.
*[http://www.agnesscott.edu/lriddle/women/agnesi.htm "Maria Gaetana Agnesi", Biographies of Women Mathematicians], [[Agnes Scott College]]
*''[http://www-gap.dcs.st-and.ac.uk/~history/Mathematicians/Agnesi.html Mathematics History archive entry for Maria Gaetana Agnesi at the University of Andrews, Scotland]''
*[http://www.emis.de/newsletter/newsletter31.pdf EUROPEAN MATHEMATICAL SOCIETY,NEWSLETTER No. 31,March 1999, S. 18]
* D. J. Struik, editor, ''A source book in mathematics, 1200–1800'' (Princeton University Press, Princeton, New Jersey, 1986), pp.&nbsp;178–180. ISBN 0-691-08404-1, ISBN 0-691-02397-2 (pbk).
*Agnes Scott College, [http://www.agnesscott.edu/lriddle/women/agnesi.htm Women Mathematicians]
*[http://instructional1.calstatela.edu/sgray/Agnesi/ CSULA Instructional Web Server]
*{{cite encyclopedia
| last = Kramer
| first = Edna E.
| title = Agnesi, Maria Gaetana
| encyclopedia = [[Dictionary of Scientific Biography]]
| volume = 1
| pages = 75–77
| publisher = Charles Scribner's Sons
| location = New York
| year = 1970
| isbn = 0-684-10114-9
}}
*Mazzotti, Massimo (2001). "Maria Gaetana Agnesi: Mathematics and the making of the Catholic Enlightenment." ''Isis.'' v. 92, n. 4: pp.&nbsp;657–683.
*Mazzotti, Massimo (2007). ''The World of Maria Gaetana Agnesi, Mathematician of God''. Baltimore: Johns Hopkins University Press.

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
*[http://www.uh.edu/engines/epi1741.htm πόντκαστ για την Ανιέζι]
{{Commons}}
{{Wikisource1911Enc|Agnesi, Maria Gaetana}}

== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==
{{Παραπομπές}}
{{Παραπομπές}}



{{βιογραφία-επέκταση}}


{{DEFAULTSORT:Ανιεζι Μαρια Γκαετανα}}
{{DEFAULTSORT:Ανιεζι Μαρια Γκαετανα}}

Έκδοση από την 08:43, 16 Μαΐου 2014

Πρότυπο:Επιστήμονας

Η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι (ιταλικά Maria Gaetana Agnesi, 16 Μαίου 1718 - 9 Ιανουαρίου 1799) ήταν ιταλίδα μαθηματικός, φιλόσοφος και φιλάνθρωπος. Θεωρείται η πρώτη συγγραφέας βιβλίου που πραγματευόταν ταυτόχρονα τόσο τον διαφορικό όσο και τον ολοκληρωτικό λογισμό και ήταν επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Μπολόνια.

Αφιέρωσε τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες της ζωής στη μελέτη της θεολογίας (ιδιαίτερα της πατρολογίας) και σε φιλανθρωπικό έργο στην υπηρεσία των φτωχών, στους οποίους άνοιξε το σπίτι της, όπου δημιούργησε ένα νοσοκομείο.[1]

Ήταν αδελφή της συνθέτριας και τσεμπαλίστριας Μαρίας Τερέζας Ανέζι Πινοτίνι.

Τα πρώτα χρόνια

Η Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι γεννήθηκε στο Μιλάνο σε μια εύπορη και μορφωμένη οικογένεια.[2][3][4] Ο πατέρας της Πιέτρo Ανιέζι, καθηγητής μαθηματικών στον Πανεπιστήμιο της Μπολόνια,[5] ήθελε να ανέλθει στη μιλανέζικη αριστοκρατία. Για να πετύχει το στόχο του παντρεύτηκε την Άννα Φορτουνάτα Μπρίβιο το 1717. Ο θάνατος της μητέρας της Μπρίβιο της έδωσε την αφορμή για να αποτραβηχτεί από το δημόσιο βίο και να ασχοληθεί με τη διαχείριση του νοικοκυριού της.

Το πτυχίο της Ανιέζι από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια

Η Μαρία θεωρήθηκε από μικρή παιδί-θάυμα. Μιλούσε τόσο ιταλικά όσο και γαλλικά ήδη από τα πέντε της. Μέχρι τα έντεκα της είχε μάθει επίσης ελληνικά, εβραϊκά, ισπανικά, γερμανικά και λατινικά και την αποκαλούσαν «επτάγλωσση ρήτωρ».[5] Ανέλαβε μέχρι και τη διαδασκαλία των μικρότερων αδερφών της. Όταν ήταν εννιά συνέγραψε και απάγγειλε μια ομιλία διάρκειας μιας ώρας στα Λατινικά σε μερικούς από τους πιο διακεκριμένους διανοούμενους της εποχής. Το θέμα ήταν το δικαίωμα των γυναικών στην εκπαίδευση.

Η Ανιέζι υπέφερε από μια άγνωστη αρρώστια στην ηλικία των 12 η οποία θεωρήθηκε πως οφειλόταν στην υπερβολική της μελέτη και για θεραπεία υποχρεώθηκε σε εντατικά μαθήματα χορού και ιππασίας. Η θεραπεία δεν δούλεψε και η Ανιέζι άρχισε να πάσχει από έντονους σπασμούς, με αποτέλεσμα να της συσταθεί να της επιτραπεί να μετριάσει τα μαθήματα. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων είχε ξεκινήσει να μελετάει βλητική και γεωμετρία.[5] Όταν ήταν δεκαπέντε ο πατέρας της ξεκίνησε να φιλοξενεί τακτικά μερικούς από τους πιο μορφωμένους άντρες της Μπολόνια, στους οποίους παρουσίασε μια σειρά θέσεων επάνω σε πραγματικά δυσνόητα φιλοσοφικά ερωτήματα. Καταγραφές αυτών των συναντήσεων υπάρχουν στο βιβλίο του Σαρλ ντε Μπρος Lettres sur l'Italie (γράμματα περί της Ιταλίας) και στο Propositiones Philosophicae (φιλοσοφικές προτάσεις) που εξέδωσε ο πατέρας της το 1738, μια καταγραφή της τελευταίας της παράστασης κατα τη διάρκεια της οποίας υποστήριξε 190 θέσεις.[5]

Ο πατέρας της παντρεύτηκε δύο φορές μετά το θάνατο της μητέρας της και η Ανιέζι κατέληξε να είναι η μεγαλύτερη από 23 αδέρφια, περιλαμβανομένων των ετεροθαλών της. Εκτός από τις παραστάσεις και τις σπουδές της, ήταν υπεύθυνη και να διδάσκει τα αδέρφια της. Αυτή της η υποχρέωση την εμπόδισε να εκπληρώσει την επιθυμία της να ενταχθεί σε μια μονή, απόρροια της έντονης θρησκευτικότητας που είχε αναπτύξει. Αν και ο πατέρας της αρνήθηκε να της το επιτρέψει, συμφώνησε να της επιτρέψει να ζήσει μια ημιασκητική ζωή, χωρίς κοινωνικές επαφές, αφιερωμένη στη μελέτη των μαθηματικών.[5] Εκείνη την περίοδο μελέτησε τόσο τον διαφορικό όσο και τον ολοκληρωτικό λογισμό. Οι άλλοι φιλόσοφοι την θεωρούσαν ιδιαίτερα όμορφη και η οικογένεια της ήταν μια από τις πλουσιότερες του Μιλάνου. Η Μαρία στη συνέχεια έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.

Συνειφορά στα μαθηματικά

Instituzioni analitiche

Πρώτη σελίδα του Instituzioni analitiche (1748)

Το ποιο πολύτιμο έργο της ήταν το  Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana που δημοσιεύτηκε στο Μιλάνο το 1748 και «θεωρήθηκε η καλύτερη υπάρχουσα εισαγωγή στα έργα του Όιλερ».[6] Στο βιβλίο, εργάστηκε για την ενσωμάτωση της μαθηματικής ανάλυσης στην άλγεβρα.[5] Ο πρώτος τόμος ασχολείται με την ανάλυση των πεπερασμένων ποσοτήτων και ο δεύτερος με την ανάλυση των πολοστημόριων. Ο δεύτερος τόμος μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον Π. Τ. ντ'Αλτεμί με προσθήκες του Σαρλ Μποσού (1730-1814) και δημοσιεύτηκε το 1775. Το σύνολο του έργου μεταφράστηκε και στα αγγλικά ως Analytical Institutions από τον Τζον Κόλσον, τότε κάτοχο της περίφημης Λουκασιανής έδρας Μαθηματικών του Κέμπριτζ, υπό την επίβλεψη του Τζον Χέλινς και εκδόθηκε το 1801.[7] Το έργο ήταν αφιερωμένο στην αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία, η οποία ευχαρίστησε την Ανιέζι δωρίζοντας της ένα διαμαντένιο δακτυλίδι, ένα προσωπικό γράμμα και μια θήκη από διαμάντια και κρύσταλλο. Πολλοί επαίνεσαν το έργο, περιλαμβανομένου του Πάπα Βενέδικτου ΙΔ΄ , ο οποίος της έστειλε συγχαρητήρια επιστολή, ένα χρυσό στεφάνι και ένα χρυσό μετάλλιο.

Ανάμεσα σε άλλα, η Ανιέζι διαπραγματεύτηκε στο βιβλιο της μια καμπύλη η οποία είχε μελετηθεί νωρίτερα από τους Πιέρ ντε Φερμά και Γκουίντο Γκράντι. Ο τελευταίος πρότεινε για την καμπύλη την λατινική ονομασία versoria, ναυτικός όρος που σημαίνει φύλλο, και την ονομασία versiera (βερσιέρα) στα ιταλικά[8] η οποία μεταφράζεται ελεύθερα ως «αναποδογυρίστρα». O Κόλσον και οι κατοπινοί μεταφραστές του έργου της Ανιέζι την μετάφρασαν ως witch (μάγισσα) από την παρόμοια λέξη aversiera με αποτέλεσμα η καμπύλη αυτή να μείνει γνωστή στον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως witch of Agnesi (μάγισσα της Ανιέζι).

Άλλα έργα

Προτομή της Μαρία Γκαετάνα Ανιέζι στο Μιλάνο.

Η Ανίεζι συννέγραψε και έναν σχολιασμό του Τraité analytique des sections coniques του Μαρκήσιου ντε λ'Οπιτάλ ο οποίος, παρά τα πολύ θετικά σχόλια όσων είδαν το χειρόγραφο, δεν εκδόθηκε ποτέ.[9]

Μετέπειτα ζωή

Το 1750, αφού ο πατέρας της ασθένησε, διορίστηκε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ καθηγήτρια στην έδρα των Μαθηματικών, Φυσικής Φιλοσοφίας και Φυσικής της Μπολόνια, αν και δεν υπηρέτησε ποτέ.[5] Ήταν μόλις η δεύτερη γυναίκα παγκοσμίως που της δόθηκε καθηγητική έδρα σε πανεπιστήμιο, με πρώτη την Λάουρα Μπάσι.[10] Το 1759 αρρώστησε ξανά και οι γιατροί της συνέστησαν να σταματήσει τη μελέτη. Μετά το θάνατο του πατέρα της το 1752 αφοσιώθηκε στη μελέτη της θεολογίας, ιδιαίτερα της πατρολογίας, και στην περίθαλψη των φτωχών, άστεγων και ασθενών, εκποιώντας τα δώρα που της είχαν δωθεί και ικετεύοντας για χρήματα για να συνεχίσει το έργο της. Το 1783 ίδρυσε και έγινε διευθύντρια του γηροκομείου Όπερα Πία Τριβούλτσι, όπου έζησε σαν μοναχή.[5]

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η Βικιθήκη έχει το κείμενο της Encyclopædia Britannica, 11η έκδοση (1911), για το λήμμα Agnesi, Maria Gaetana.

Παραπομπές

  1. ↑ Alic, Margaret (1986). Hypatia's Heritage. 124 Shoreditch High Street: The Women's Press. σελ. 138. ISBN 0-7043-3954-4. 
  2. ↑  «Maria Gaetana Agnesi». Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913. 
  3. ↑ «Maria Gaetana Agnesi». Agnesscott.edu. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2014. 
  4. ↑ Moar, Eli (2013). «Maria Agnesi and Her "Witch"». Trigonometric Delights. Princeton University Press. σελίδες 108–111. ISBN 9780691158204. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Ogilvie, Marilyn Bailey (1986). Women in science : antiquity through the nineteenth century : a biographical dictionary with annotated bibliography (3. print. έκδοση). Cambridge, Mass.: MIT Press. ISBN 0-262-15031-X. 
  6. ↑ «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Maria Gaetana Agnesi». Newadvent.org. 1 Μαρτίου 1907. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2014. 
  7. ↑ Analytical institutions... (four volumes), London, 1801 vol. 1, σ. PR3, στα Google Books
  8. ↑ C. Truesdell, "Correction and Additions for 'Maria Gaetana Agnesi'", Archive for History of Exact Science 43 (1991), 385–386. doi:10.1007/BF00374764
    • Per Grandi: "...nata da' seni versi, che da me suole chiamarsi la Versiera in latino pero Versoria..."
  9. ↑ Encyclopedia Britannica, 1911, p. 378
  10. ↑ Pickover, Clifford. The Math Book. Sterling Publishing, 2009, p. 180.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαρία_Γκαετάνα_Ανιέζι&oldid=4658292"