Πληροφορία

Η πληροφορία ορίζεται ως στοιχείο γνώσης που μετουσιώνει, δίνει αξία στα πράγματα .

Ταξινομήσεις της έννοιας

Έχουν προταθεί διάφοροι ορισμοί και «ταξινομήσεις» της έννοιας της πληροφορίας. Η σημασία ή νοηματικό περιεχόμενο αντικατοπτρίζουν την κύρια έννοια αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι που αποδίδεται πρακτικά η σημασία της πληροφορίας:

1. Αυστηρά τεχνικά αντιλαμβανόμαστε την πληροφορία σαν μια αλληλουχία συμβόλων που αποτυπώνουν ή μεταδίδουν κάποιο μήνυμα.
2. Σε γενικές γραμμές η πληροφορία είναι αυτή που επηρεάζει με μη τυχαίο τρόπο την εξέλιξη οποιουδήποτε συστήματος.
3. Ως έννοια αφορά, εκφράζει ή συνδέεται με:
   • τη μετάδοση μηνυμάτων,
   • την ερμηνεία δεδομένων (πραγμάτων που έχουν αξιολογηθεί ποσοτικά και ποιοτικά ή έχουν αποτυπωθεί χρονικά)
   • την ταυτοποίηση της κρυφής ταυτότητας μεταβλητών με πραγματικά μεγέθη (pattern theory)
   • την απεικόνιση/αναπαράσταση συμβολισμών
   • τη μορφή που λαμβάνουν στο νου τα ερεθίσματα από τα αισθητήρια όργανά μας
   • την αντίληψη
   • την απόδοση νοήματος
   • τη διδαχή
   • την απόκτηση γνώσης
   • τον έλεγχο που οργανώνει (διαχειρίζεται, δίνει εντολές, κατευθύνει ή ρυθμίζει) τον εαυτό του ή κάποιο άλλο σύστημα
   • το βαθμό στατιστικής εξάρτησης μεταξύ των μεταβλητών ενός συστήματος (θεωρία πληροφορίας)
   • και ιδιαίτερα, την οργάνωση, την τάξη και την πολυπλοκότητα.

Ετυμολογία

Ετυμολογικά αποτελείται από τις λέξεις «φέρω» και «πλήρης». Στην αγγλική ο όρος είναι information, δάνειο του 15ου αιώνα από τη λατινική λέξη informare που σημαίνει «δίνω μορφή».

«Αντικειμενική» σημασία

Υπό την έννοια της «σημασίας», η πληροφορία είναι το κοινό νόημα που αποδίδεται σε ένα απλό ή σύνθετο σύμβολο (ή σειρά συμβόλων ή φυσικό, οπτικό, ηχητικό ερέθισμα, εγγραφή, κλπ) από δύο ή περισσότερα υποκείμενα.

Από τα δεδομένα στην πληροφορία, από την πληροφορία στη γνώση

Αλγοριθμοποίηση της πληροφορίας συμφ. με L. Floridi [1].
Χρειάζεται προσοχή στην υποκειμενικότητα της προσέγγισης καθώς η πίστη (ή εμπιστοσύνη) παίζουν τον καθοριστικό ρόλο στη λογική αυτή δομή.

Η πληροφορία είναι το μέγεθος που, αυξανόμενο, προσδίδει σημασία στα δεδομένα και παράγει γνώση.

Πληροφορία και δεδομένα

Η έννοια της πληροφορίας ορίζεται και σε σχέση με την έννοια των δεδομένων. Οι δύο έννοιες πολλές φορές συγχέονται ακριβώς γιατί αποκτώντας τα δεδομένα σημασία μεταπίπτουν σε πληροφορία. Με κυκλικό ορισμό, τα δεδομένα ορίζονται ως πληροφορία χωρίς συγκεκριμένη σημασία, ενώ η πληροφορία είναι δεδομένα με σημασία και «περιεχόμενο». Η μετάβαση από τα δεδομένα στην πληροφορία μπορεί να αφορά την επίλυση κάποιου συγκεκριμένου ζητήματος, την απάντηση κάποιου συγκεκριμένου ερωτήματος και γενικότερα παραπέμπει σε καινούριο στοιχείο γνώσης για κάτι. Για παράδειγμα, ενώ ένας δεκαψήφιος αριθμός είναι μάλλον ένα στοιχείο δεδομένων χωρίς νόημα, η σύνδεση του με ένα ονοματεπώνυμο σε έναν τηλεφωνικό κατάλογο ενδεχομένως αποτελεί χρήσιμη πληροφορία.
Σε απλοποιημένη ή σχηματική μορφή, δεδομένα + σημασία = πληροφορία .

Πληροφορική

Στην Πληροφορική η πληροφορία σηματοδοτείται από την ποιοτική αξία του bit (0 ή 1). Η πρωταρχική νοηματική αξία για έναν ψηφιακό Η/Υ είναι η διαφοροποίηση του 0 από το 1. Οι συνδυασμοί από σειρές των 0 και 1 παράγουν μεγαλύτερες νοηματικές αξίες τις οποίες μπορεί και διαχειρίζεται ο υπολογιστής, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του από τον άνθρωπο. Ο υπολογιστής με τον τρόπο αυτό λέμε πως «επεξεργάζεται δεδομένα» και «παράγει πληροφορία». Ο άνθρωπος έπειτα προσδίδει νόημα στα επεξεργασμένα δεδομένα μετατρέποντας την πληροφορία σε γνώση.

Τάξη, οργάνωση και ζωή

Η πληροφορία είναι το μέτρο της τάξης (ή αλλιώς της οργάνωσης). Η τάξη και η οργάνωση δεν είναι αντικειμενικές ιδιότητες αλλά εξαρτώνται από το βαθμό που τις αντιλαμβάνεται η συνείδηση. Όμοια, η πληροφορία δεν μετράται αντικειμενικά (με επάρκεια), τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.

Η πληροφορία ορίζεται ως η αντίστροφη έννοια της εντροπίας ^α[›] και κάθε μεταβολή της μεταβάλλει την ενέργεια. Η αύξηση της πληροφορίας συνεπάγεται αύξηση της οργάνωσης (ή ελάττωση της αταξίας). ^β[›]

Η πληροφορία είναι απαραίτητη για την ίδια τη ζωή. Είναι αυτή που οργανώνει την ύλη σε οργανισμούς: μετατρέπει υπό κατάλληλες συνθήκες τις ανόργανες ενώσεις σε οργανικές και κατ' επέκταση σε οργανική ύλη (βιομάζα). Το DNA μέσα σε ένα σπόρο περιέχει τέτοια πληροφορία.

Κβαντική Μηχανική

Η Κβαντική μηχανική υποστηρίζει πως μπορεί να περιέχεται πληροφορία παντού, σε όλα τα σημεία στο χώρο, ακόμα και στο κενό, όπου για παράδειγμα το φως καμπυλώνει από τη βαρύτητα (βαρυτικός φακός, χωρίς να γίνεται εμφανές πώς και γιατί το φως ακολουθεί την ιδιαίτερη αυτή τροχιά, «αντιλαμβανόμενο» το «περιβάλλον» του.

Πληροφορία και αβεβαιότητα

Πληροφορία είναι το επιπρόσθετο που συμπληρώνει αυτά που ήδη γνωρίζει κάποιος. Στην ουσία η πληροφορία είναι αυτό που δεν γνωρίζει κάποιος. Αν η γνώση προσεγγίζει τη βεβαιότητα, η πληροφορία είναι κοντά στην αβεβαιότητα. Όση περισσότερη πληροφορία προκύπτει για κάτι τόσο πιο λίγη γνώση έχουμε γι' αυτό και τόσο μεγαλύτερη είναι η αβεβαιότητα αυτής της κατάστασης. Ή αλλιώς όσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός τόσο μεγαλύτερη πληροφορία θα συνοδεύσει την πραγματοποίησή του. Το παράδειγμα του φωτός και το πώς αυτό «διαβάζει» και «επεξεργάζεται» την πληροφορία για το περιβάλλον του μεταβάλλοντας την τροχιά του είναι εμφανές παράδειγμα της δικής μας αβεβαιότητας για το μηχανισμό αυτό, για τον οποίο μας λείπει σημαντική πληροφορία και δεδομένα για να αποκτήσουμε γνώση.

Το φως διαθλάται όταν αλλάζει μέσο διάδοσης και καμπυλώνει στη βαρυτική επίδραση. Στην πρώτη περίπτωση «διαλέγει» το δρόμο του σύμφωνα με την ταχύτητά του στο κάθε υλικό, ακολουθώντας πάντα την πιο σύντομη χρονικά διαδρομή (Αρχή του Φερμάτ). Στη δεύτερη, που ο χωροχρόνος παραμορφώνεται από μια μεγάλη μάζα, ακολουθεί την καμπύλη τροχιά που ο χωροχρόνος έχει τις λιγότερες διακυμάνσεις. Το φως φαίνεται να μπορεί να «διαβάζει» είδη πληροφορίας και να αντιδρά προγραμματισμένα στις πληροφορίες αυτές, περιέχει δηλαδή και το ίδιο πληροφορία για την επεξεργασία της προσλαμβάνουσας πληροφορίας. Δεν γνωρίζουμε (αβεβαιότητα) ούτε το κανάλι διάδοσης και τη μορφή της πληροφορίας που διαβάζει το φως, ούτε την κωδικοποίηση της πληροφορίας, ούτε το μηχανισμό επεξεργασίας της ούτε και τον τρόπο με τον οποίο το φως αντιδρά και αλλάζει πορεία. Η πιθανότητα να εξακριβωθεί η λειτουργία όλου αυτού του μηχανισμού είναι πολύ μικρή και η γνώση αυτή θα συνοδευτεί από μεγάλο όγκο πληροφορίας.

Θεωρία της Πληροφορίας

Σε αντίθεση με τη θεωρητική εξέταση της πληροφορίας από τη σημειωτική και τη γλωσσολογία, μια πολύ πιο ειδικευμένη και ακριβής οπτική της πληροφορίας προήλθε από το εφαρμοσμένο επιστημονικό πεδίο της ηλεκτρολογίας και της μετάδοσης δεδομένων και είναι μια μαθηματική θεωρία γνωστή ως θεωρία πληροφορίας. Η θεωρία πληροφορίας είναι κλάδος της θεωρίας πιθανοτήτων και σκοπό έχει την ακριβή ποσοτικοποίηση της πληροφορίας. Ο κλάδος αυτός αναπτύχθηκε αρχικά από τον Claude E. Shannon με την εργασία του Μαθηματική Θεωρία Επικοινωνίας (1948) πάνω στην επεξεργασία σήματος. Μετά τη δημοσίευση της εργασίας η ονομασία «θεωρία πληροφορίας» επικράτησε πολύ σύντομα, αλλά θεωρείται ατυχής ορολογία και έχει οδηγήσει σε πολλές παρανοήσεις. Ο ίδιος ο Shannon απέφευγε αυτόν τον όρο. Η θεωρία δεν εξετάζει την «πληροφορία» με την κανονική σημασία του όρου αλλά με τεχνική σημασία που συχνά αποκαλείται και πληροφορία Shannon. Κατά αυτή την έννοια εξετάζεται η πληροφορία ανεξάρτητα από το περιεχόμενο ή νόημα της. Ή ακριβέστερα, εξετάζονται οι φορείς πληροφορίας, όπως τα σύμβολα και τα σήματα και όχι η ίδια η πληροφορία. Η πληροφορία με την έννοια της πληροφορίας-Shannon σχετίζεται στενά με την εντροπία. Κατά την έννοια αυτή τα κλασσικά πιθηκάκια συγγραφείς πράγματι παράγουν πληροφορία.

Πληροφορία από τη σκοπιά της σημειωτικής

Η έννοια της πληροφορίας αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο μελέτης της σημειωτικής. Τόσο η θεωρία πληροφορίας όσο και η σημειωτική έχουν εξίσου γενικό «πρόγραμμα» ή πεδίο μελέτης: εξετάζουν και οι δύο μηνύματα οποιουδήποτε είδους, αλλά λόγω της αυστηρά ποσοτικής της προσέγγισης, η θεωρία πληροφορίας είναι περιορισμένης ευρύτητας ως προς το αντικείμενο της.

Η πληροφορία, και ειδικότερα η σημαντική πληροφορία, έχει να κάνει με τα στοιχεία εκείνα που μεταδίδονται από μια πηγή προς κάποιον δέκτη. Έτσι, ανάλογα με τη σκοπιά κάτω από την οποία προσεγγίζει κανείς την πληροφορία, αυτή μπορεί να έχει να κάνει με την ενημέρωση αν η σκοπιά είναι επικοινωνιακή, τη γλωσσική επικοινωνία στην καθημερινή ζωή, κλπ. Ουσιαστικά, προσεγγίζοντας την έννοια της πληροφορίας διαισθητικά, διαπιστώνουμε πως γενικά παραπέμπει σε καινούργια γνώση για κάτι. Σε κάθε περίπτωση, προϋπόθεση για την ανάλυση του περιεχομένου ενός μηνύματος είναι η διάκριση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου, όπως διατυπώθηκε αρχικά από τον Saussure υπό το πρίσμα της γλωσσολογίας .

Επιπλέον, αν και η «σημαίνουσα» ^γ[›] αξία της πληροφορίας υφίσταται αναλλοίωτα, το «σημαινόμενο» αυτής είναι δυνατόν να μεταβάλλεται κάθε φορά με τρόπο καθοριστικό για την ίδια την πληροφορία. Ο τρόπος που το «σημαινόμενο» μεταβάλλεται καθορίζεται από τους τρεις παράγοντες που αφενός στοιχειοθετούν και αφετέρου δίνουν υπόσταση στην πληροφορία: την πηγή, το δέκτη και το μέσο διάδοσης.

Δηλαδή, αν μια πληροφορία υφίσταται κατ’ αρχήν έχει νόημα μόνο αν την γνωρίσει κάποιος, επιπλέον, ενώ η πληροφορία υφίσταται (σημαίνον) το νόημά της (ή περιεχόμενό της ή σημαινόμενο) εξαρτάται

• από το πώς θα το μεταδώσει η πηγή
• από το πόσο καλά (ή αξιόπιστα) θα το μεταφέρει το μέσο προς το δέκτη και
• από το πώς θα το αντιληφθεί ο δέκτης.

Η παραπάνω αξίωση θεωρούμε πως έχει καθολική εφαρμογή από την καθημερινή ζωή μέχρι όλων των ειδών τις επιστήμες και δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσει κανείς είτε μιλάμε για περιπτώσεις ανθρώπων (πομπός και δέκτης: άνθρωπος, μέσο: π.χ. φωνή, λέξη κλπ) είτε για περιπτώσεις κυκλωμάτων (πομπός: κύκλωμα ή διάταξη Α, δέκτης: κύκλωμα ή διάταξη Β, μέσο: π.χ. καλώδια ή διασυνδέσεις ή κύματα).

Συντακτικό, εννοιολογικό και πραγματιστικό επίπεδο μηνύματος

Όπως προείπαμε, ένα λεκτικό μήνυμα σε φυσική γλώσσα, ένα πίνακας αριθμητικών αποτελεσμάτων ή μετρήσεων, μια μαθηματική έκφραση, μια εικόνα ή ένα κομμάτι μουσικής, η οσμή της φερομόνης ενός εντόμου ή το DNA ενός κυττάρου θα μπορούσαν να αποτελούν οντότητες πληροφορίας. Πέραν του φιλοσοφικό πλαισίου που θέσαμε παραπάνω, πρακτικά μπορούμε να «διαχειριστούμε» την πληροφορία μεταδίδοντάς την (transmission), αποθηκεύοντάς τη (storage) ή με επεξεργασία της (processing) ώστε να τη μεταβάλλουμε (δηλαδή να παράγουμε καινούργια πληροφορία μεταβάλλοντάς την).

Οι θεωρητικοί C. S. Pierce (1839 – 1914) και C. W. Morris (1901 – 1979) πραγματοποίησαν την εξής διάκριση της πληροφορίας αναφορικά με την αλληλεπίδρασή της με τα διάφορα δίπολα πομπού – δέκτη:

• Συντακτικό επίπεδο (syntactic level): Η πληροφορία σε αυτό το επίπεδο έχει να κάνει με τους επίσημου δεσμούς που υπάρχουν μεταξύ :των διαφόρων στοιχείων που συνθέτουν την πληροφορία, τους κανόνες που διέπουν τον κώδικα επικοινωνίας, τη χωρητικότητα των διαύλων επικοινωνίας και το σχεδιασμό συστημάτων και μεθόδων κωδικοποίησης για μετάδοση, επεξεργασία και αποθήκευση της πληροφορίας.
• Εννοιολογικό επίπεδο (semantic level): Το επίπεδο αυτό έχει να κάνει με το πώς διαμορφώνεται η έννοια – το νόημα της πληροφορίας. Όσον αφορά τις πληροφορίες που δίνονται σε φυσική γλώσσα, αυτές βασίζονται στις συμφωνημένες, γραπτές ή άγραφες, πολιτισμικές, πολιτιστικές, ηθικές ή απλά συμφωνημένες συμβάσεις που κάνουν μεταξύ τους τα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων. Στις διάφορες εννοιολογικές μονάδες (semantic units) που μπορεί να είναι, για παράδειγμα, οι λέξεις που στοιχειοθετούν μια πρόταση έχει προσδοθεί μια περισσότερο ή λιγότερο ακριβής ή ελεύθερη έννοια. Στην περίπτωση των πιο τεχνικών ή μηχανοποιημένων γλωσσών, όπως είναι οι κώδικες των υπολογιστών, το νόημα των εννοιολογικών μονάδων, είναι αμφιμονοσήμαντα ορισμένο βάσει των ιδιοτήτων που παρουσιάζουν και των λειτουργιών που μπορούν να εφαρμόσουν. Απ’ την άλλη οι εννοιολογικές πληροφορίες που απορρέουν στην περίπτωση της μουσικής μπορούν να νοηθούν ως εκείνες οι συναισθηματικές καταστάσεις που παρατηρούνται σε κατάλληλους αποδέκτες – ακροατές. Σύμφωνα με τον Shannon, τον πατέρα των σύγχρονων επικοινωνιών και της τεχνολογικής αντιμετώπισης της πληροφορίας, οι έννοιες (semantics), τεχνολογικά τουλάχιστον, δεν είναι προαπαιτούμενο για τη σωστή χρήση επεξεργασία της σύνταξης της πληροφορίας (syntactics of information), παρόλα αυτά μπορούν να φανούν χρήσιμες σε περιπτώσεις όπως η συμπίεση δεδομένων (με στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας της συμπίεσης).
• Πραγματιστικό επίπεδο (pragmatic level): Εδώ, η πληροφορία σχετίζεται με την αξία της χρησιμότητάς της. Το επίπεδο καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το υπόβαθρο του λήπτη με αποτέλεσμα να επηρεάζεται σημαντικά από οικονομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς ή/και ψυχολογικούς παράγοντες ενώ πολλές φορές αποτελεί συνάρτηση του χρόνου αφού πολλές φορές οι πληροφορίες που φτάνουν με καθυστέρηση δεν αξίζουν πάντα, ενώ οι πληροφορίες που φτάνουν εγκαίρως όπως και οι σωστές προβλέψεις (predictions) μπορεί να είναι εξαιρετικά πολύτιμες.

Τα τρία αυτά επίπεδα αντιπροσωπεύουν μια ιεραρχία όπου επιτρέπεται η διαχείριση της πληροφορίας (μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση) στο συντακτικό επίπεδο χωρίς να είναι απαραίτητη η γνώση του εννοιολογικού περιεχομένου της πληροφορίας. Επιπλέον, βάσει αυτής της ιεραρχίας έχουμε τη δυνατότητα να διαχειριζόμαστε τις πληροφορίες βάσει του εννοιολογικού της περιεχομένου χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη την πρακτική τους χρησιμότητα.

Όσον αφορά τώρα τα αντικείμενα που στοιχειοθετούν την πληροφορία, αυτά είναι συμβολικής εκφράσεις μιας δεδομένης, κάθε φορά, γλώσσας και τα οποία φέρουν το νόημα της πληροφορίας και την πραγματιστική της αξία. Ανάλογα με το είδος της πληροφορίας, οι συμβολικές αυτές εκφράσεις μπορεί να αποτελούνται από λέξεις που σχηματίζουν προτάσεις, από νότες που σχηματίζουν μελωδίες ή από χρωματισμένες περιοχές που σχηματίζουν εικόνες. Από αυτά τα στοιχεία, τα στοιχειωδέστερα, δηλαδή αυτά που δε μερίζονται επιπλέον, καλούνται χαρακτήρες (characters ή tokens).

Οι φυσικές γλώσσες, τα σήματα Μορς κλπ αποτελούνται από ομάδες διακριτών (discrete) χαρακτήρων κάτι που μοιάζει ασύμβατο για την περίπτωση, ας πούμε, της κλασσικής μουσικής που αποτελεί ουσιαστικά μια «γλώσσα» που αποτελείται από τόνους διαφορετικών και διακριτών συχνοτήτων, πλατών και διαμορφώσεων. Στην περίπτωση αυτή και στον ήχο γενικότερα έχουμε μια συνεχή (continuous) κλίμακα συχνοτήτων και πλατών. Αντίστοιχα, οι εικόνες αποτελούνται από εικονοστοιχεία (pixels), τα οποία χαρακτηρίζονται από το χρώμα και τη φωτεινότητά τους μεγέθη που μπορεί επίσης να τοποθετούνται σε συνεχείς κλίμακες.

Για να μπορεί να γίνει διαχείριση της πληροφορίας, δηλαδή για να μπορεί η πληροφορία να μεταδοθεί, να γίνει προϊόν επεξεργασίας και για να αποθηκευτεί είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός φορέα (carrier) της πληροφορίας, καθώς και ένα μέσο (medium) που θα χρησιμοποιήσει ο φορέας. Η πληροφορία, κωδικοποιείται στον φορέα αναδομώντας ή σχηματοποιώντας τον στο χώρο ή το χρόνο. Οι δομές των φορέων της πληροφορίας που προκύπτουν με αυτό τον τρόπο καλούνται σήματα (signals). Έτσι λοιπόν, σήματα μπορεί να θεωρηθούν οι διάφορες δομές και χωρικοί σχηματισμοί που δημιουργούνται από μελάνι πάνω στο φορέα που είναι το χαρτί και που απεικονίζουν γράμματα ή παραστάσεις. Αν το φως έχει το ρόλο φορέα, πάνω σε ένα κυματοδηγό που έχει το ρόλο του μέσου, τότε η πληροφορία θα κωδικοποιείται μέσω σημάτων που θα μπορούσαν να είναι μεταβολές στην ένταση του φωτός (διαμόρφωση πλάτους) ή μεταβολές του μήκους κύματος (διαμόρφωση συχνότητας). Οι νευρώνες του εγκεφάλου επίσης, αποτελούν το μέσο διάδοσης των ηλεκτρικών σημάτων που μεταφέρουν τις διάφορες διεγέρσεις που λαμβάνουν χώρα στο νευρικό σύστημα ενός οργανισμού. Και ακολουθούν δεκάδες ακόμα τέτοια παραδείγματα που απλά επιβεβαιώνουν αυτή τη σχηματοποίηση.

Είναι προφανές πως υπάρχουν φορείς και μέσα που μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο κατάλληλα να πραγματοποιήσουν διάφορες λειτουργίας πάνω στην εκάστοτε υπάρχουσα πληροφορία. Έτσι, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα είναι ιδιαιτέρως κατάλληλα να μεταδώσουν πληροφορία αλλά είναι ανεπαρκή για να την αποθηκεύσουν. Τα μαγνητικά υλικά από την άλλη, αποτελούν πολύ καλή λύση για την αποθήκευση της πληροφορίας αλλά διόλου άριστα για να τη μεταδώσουν.

Στο σημείο αυτό έχοντας πλέον μια περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα της έννοιας της πληροφορίας μπορούμε να καταλήξουμε στο ότι, βάση και της ιεραρχίας που ορίσαμε στην αρχή, μπορούμε να αλλάξουμε τη σύνταξη της πληροφορίας (syntactics) χωρίς να επηρεάζεται το νόημά της (semantics) δηλαδή για παράδειγμα μπορούμε να μετατρέψουμε τους χαρακτήρες του Αγγλικού αλφαβήτου σε δεκαεξαδικό κώδικα (κατά τον τρόπο που ορίζει το πρότυπο ASCII – American Standard Code for Information Interchange) ή να μετατρέψουμε ένα ηχητικό απόσπασμα σε δυαδικό κώδικα (κάνοντας χρήση ενός A/D μετατροπέα) κλπ. Οι μετατροπές αυτές μπορεί να είναι ολοκληρωμένες και απόλυτες όπως στην πρώτη περίπτωση ή ατελής όπως στη δεύτερη περίπτωση και γενικά σε κάθε προσπάθεια κωδικοποίησης ενός συνεχούς σήματος (βλ. αναλογικού) όπως είναι ο ήχος. Επιπλέον, αν και η πληροφορία πάντα χρειάζεται κάποιον φορέα, το είδος του φορέα δεν είναι άμεσης σημασίας πάντοτε αφού για παράδειγμα, μια δυαδική πληροφορία μπορεί να μεταφερθεί χωρίς πρόβλημα από ένα μαγνητικό δίσκο σε μια ημιαγωγική μνήμη και αντίστροφα χωρίς να μεταβάλλεται η πληροφορία (ούτε η σύνταξη –syntactics- ούτε το περιεχόμενό της –semantics). Βέβαια, όπως είναι λογικό, ο κάθε φορέας ορίζει το πώς πρέπει να δομείται η πληροφορία που θα τον χρησιμοποιήσει και κατά συνέπεια καθορίζει το είδος των κωδικών για τους οποίους είναι κατάλληλος. Έτσι, κατάλληλοι φορείς για τα γράμματα θα μπορούσαν να είναι χάρτινες ή κατάλληλες πλαστικές κλπ. επιφάνειες ή κάποιος τύπος οθόνης αλλά όχι ένα μαγνητικό μέσο, το οποίο απαιτεί μετατροπή του σε άλλο κώδικα πριν μεταφερθούν σε αυτό.

Επιστημονικά «παράδοξα»

Ο δαίμονας του Maxwell έχει θεωρηθεί σαν «υπολογιστική μηχανή» που επεξεργάζεται δεδομένα για τις τροχιές των σωματιδίων.

Σχετικά θέματα είναι το παράδοξο του δαίμονα του Μάξγουελ και ο Κβαντικός Υπολογιστής. Ο δαίμονας του Μάξγουελ, σε προσπάθεια αποσαφήνισης του νοητικού αυτού πειράματος, έχει θεωρηθεί σαν ένα είδος υπολογιστικής μηχανής που κάνει επεξεργασία δεδομένων για τις τροχιές των σωματιδίων και αποφασίζει πότε θα ανοίξει το πορτάκι. Ωστόσο, όπως απέδειξε ο φυσικός και επιστήμονας πληροφορικής Charles H. Bennett, η ύπαρξη του δαίμονα είναι φυσικά αδύνατη.

Σημειώσεις

• ^ α: Δεν πρόκειται για την ιδιαίτερη εκδοχή της εντροπίας, τη θερμοδυναμική, της οποίας οι μεταβολές είναι αντικειμενικές.
• ^ β: Χρειάζεται προσοχή στη διάκριση της οργάνωσης από τη συσχέτιση καθώς η τελευταία δε μεταβάλλει κατ' ανάγκη την πληροφορία.
• ^ γ: Η προσέγγιση που επιχειρείται στην έννοια της πληροφορίας, βασίζεται στη θεωρία του Ferdinand de Saussure για τη γλώσσα όπως αυτή διατυπώθηκε στα Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας όπου διακρίνει σε μια λέξη το σημαίνον που αντιπροσωπεύει την εικόνα ή ακουστική εικόνα της λέξης και το σημαινόμενο που αντιπροσωπεύει την ιδέα, το νόημα που κρύβεται πίσω από τη λέξη.

Πηγές

• Burgin, Mark (2010). Theory of Information — Fundamentality, Diversity and Unification, World Scientific Series in Information Studies – Vol. 1, World Scientific

Δείτε επίσης

• Κλοντ Σάνον - ο πατέρας της θεωρίας της πληροφορίας
• Εντροπία πληροφοριών (Εντροπία Σάνον)