Μετάβαση στο περιεχόμενο

Z4 (υπολογιστής): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
Επόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Z4 (computer)"
 
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:


Ο '''Z4''' ήταν αναμφισβήτητα ο πρώτος εμπορικός [[Ηλεκτρονικός υπολογιστής|ψηφιακός υπολογιστής]] στον κόσμο και είναι ο παλαιότερος προγραμματιζόμενος υπολογιστής που έχει διασωθεί. : 1028 Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την εταιρεία ''Zuse Apparatebau'' του πρώιμου επιστήμονα υπολογιστών [[Κόνραντ Τσούζε]], για παραγγελία που δόθηκε από την [[Henschel|Henschel & Son]], το 1942. αν και μόνο εν μέρει συναρμολογήθηκε στο Βερολίνο, στη συνέχεια ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν και δεν παραδόθηκε πριν από την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, το 1945. Το Z4 ήταν ο τελικός στόχος του Τσούζε για τη σχεδίαση [[Ζ3|Z3]]. Όπως το προηγούμενο [[Z2 (υπολογιστής)|Z2]], περιλάμβανε έναν συνδυασμό μηχανικής μνήμης και [[Ηλεκτρομηχανική|ηλεκτρομηχανικής]] λογικής, επομένως δεν ήταν πραγματικός ηλεκτρονικός υπολογιστής.
Ο '''Z4''' ήταν αναμφισβήτητα ο πρώτος εμπορικός [[Ηλεκτρονικός υπολογιστής|ψηφιακός υπολογιστής]] στον κόσμο και είναι ο παλαιότερος προγραμματιζόμενος υπολογιστής που έχει διασωθεί.<ref name="Bruderer_2021"/>{{rp|page=1028}}  Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την εταιρεία ''Zuse Apparatebau'' του πρώιμου επιστήμονα υπολογιστών [[Κόνραντ Τσούζε]], για παραγγελία που δόθηκε από την [[Henschel|Henschel & Son]], το 1942. αν και μόνο εν μέρει συναρμολογήθηκε στο Βερολίνο, στη συνέχεια ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν,<ref name="Schillo_2001"/> και δεν παραδόθηκε πριν από την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, το 1945.<ref name="Zuse_2000"/><ref name="Kaisler_2016"/><ref name="Sommaruga-Strahm_2016"/> Το Z4 ήταν ο τελικός στόχος του Τσούζε για τη σχεδίαση [[Ζ3|Z3]].<ref name="Rojas_2006"/> Όπως το προηγούμενο [[Z2 (υπολογιστής)|Z2]], περιλάμβανε έναν συνδυασμό μηχανικής μνήμης και [[Ηλεκτρομηχανική|ηλεκτρομηχανικής]] λογικής, επομένως δεν ήταν πραγματικός ηλεκτρονικός υπολογιστής.<ref name="Zuse_1993"/>


== Κατασκευή ==
== Κατασκευή ==
[[Αρχείο:Elektromagnetischesrelais_zuse_1940_denis_apel_cc.jpg|μικρογραφία| Ηλεκτρομαγνητικό ρελέ του Ζ4]]
[[Αρχείο:Elektromagnetischesrelais_zuse_1940_denis_apel_cc.jpg|μικρογραφία| Ηλεκτρομαγνητικό ρελέ του Ζ4]]
Το Z4 έμοιαζε πολύ με το [[Ζ3|Z3]] στη σχεδίασή του, αλλά βελτιώθηκε σημαντικά από πολλές απόψεις. Η μνήμη αποτελούνταν από [[Λέξη (αρχιτεκτονική υπολογιστών)|λέξεις]] [[Αριθμητική κινητής υποδιαστολής|κινητής υποδιαστολής]] 32 bit αντί 22 bit. Η Μονάδα Κατασκευής Προγράμματος ( ''Planfertigungsteil'' ) τρυπούσε τις κασέτες του προγράμματος, κάνοντας τον προγραμματισμό και τη διόρθωση προγραμμάτων για το μηχάνημα πολύ πιο εύκολο με τη χρήση συμβολικών λειτουργιών και κελιών μνήμης. Οι αριθμοί εισαγάγονταν και εξάγονταν ως δεκαδική κινητή υποδιαστολή, παρόλο που η εσωτερική εργασία ήταν δυαδική. Το μηχάνημα είχε ένα μεγάλο ρεπερτόριο οδηγιών που περιελάμβανε τετραγωνική ρίζα, MAX, MIN και ημιτονοειδές. Οι δοκιμές υπό όρους περιλάμβαναν δοκιμές για το άπειρο. Όταν παραδόθηκε στο [[Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης|ETH της Ζυρίχης]] το 1950, το μηχάνημα προστέθηκε δυνατότητα κλάδου υπό όρους και μπορούσε να εκτυπώσει σε μια γραφομηχανή Mercedes. Υπήρχαν δύο κασέτες προγράμματος όπου η δεύτερη μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κρατήσει μια υπορουτίνα. (Αρχικά είχαν προγραμματιστεί έξι.)
Το Z4 έμοιαζε πολύ με το [[Ζ3|Z3]] στη σχεδίασή του, αλλά βελτιώθηκε σημαντικά από πολλές απόψεις. Η μνήμη αποτελούνταν από [[Λέξη (αρχιτεκτονική υπολογιστών)|λέξεις]] [[Αριθμητική κινητής υποδιαστολής|κινητής υποδιαστολής]] 32 bit αντί 22 bit. Η Μονάδα Κατασκευής Προγράμματος ( ''Planfertigungsteil'' ) τρυπούσε τις κασέτες του προγράμματος, κάνοντας τον προγραμματισμό και τη διόρθωση προγραμμάτων για το μηχάνημα πολύ πιο εύκολο με τη χρήση συμβολικών λειτουργιών και κελιών μνήμης. Οι αριθμοί εισαγάγονταν και εξάγονταν ως δεκαδική κινητή υποδιαστολή, παρόλο που η εσωτερική εργασία ήταν δυαδική. Το μηχάνημα είχε ένα μεγάλο ρεπερτόριο οδηγιών που περιελάμβανε τετραγωνική ρίζα, MAX, MIN και ημιτονοειδές. Οι δοκιμές υπό όρους περιλάμβαναν δοκιμές για το άπειρο. Όταν παραδόθηκε στο [[Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης|ETH της Ζυρίχης]] το 1950, το μηχάνημα προστέθηκε δυνατότητα κλάδου υπό όρους,<ref name="Rojas_2014"/> και μπορούσε να εκτυπώσει σε μια γραφομηχανή Mercedes. Υπήρχαν δύο κασέτες προγράμματος όπου η δεύτερη μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κρατήσει μια υπορουτίνα. (Αρχικά είχαν προγραμματιστεί έξι.)<ref name="Speiser-Rojas-Hashagen_2002"/><ref name="Lyndon_1947"/>


Το 1944, ο Τσούζε δούλευε στο Z4 με περίπου δύο δωδεκάδες άτομα, συμπεριλαμβανομένου του [[Wilfried de Beauclair]]. Μερικοί μηχανικοί που εργάζονταν στις τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις του [[Oberkommando der Wehrmacht|OKW]] (Ανώτατη Διοίκηση της Βέρμαχτ) εργάζονταν επίσης για τον Τσούζε ως δευτερεύον επάγγελμα. Επίσης το 1944 ο Τσούζε μετέτρεψε την εταιρεία του σε ''Zuse KG'' (''Komanditgesellschaft'', δηλαδή ετερόρρυθμη εταιρεία) και σχεδίαζε να κατασκευάσει 300 υπολογιστές. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε επίσης να ζητήσει επιπλέον προσωπικό και επιστήμονες ως ανάδοχος στο [[Πρόγραμμα Μαχητικών Έκτακτης Ανάγκης]]. Η εταιρεία του Τσούζε συνεργάστηκε επίσης με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Άλβιν Βάλτερ στο [[Πολυτεχνείο του Ντάρμστατ|Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντάρμσταντ]] .
Το 1944, ο Τσούζε δούλευε στο Z4 με περίπου δύο δωδεκάδες άτομα, συμπεριλαμβανομένου του [[Wilfried de Beauclair]]. Μερικοί μηχανικοί που εργάζονταν στις τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις του [[Oberkommando der Wehrmacht|OKW]] (Ανώτατη Διοίκηση της Βέρμαχτ) εργάζονταν επίσης για τον Τσούζε ως δευτερεύον επάγγελμα. Επίσης το 1944 ο Τσούζε μετέτρεψε την εταιρεία του σε ''Zuse KG'' (''Komanditgesellschaft'', δηλαδή ετερόρρυθμη εταιρεία) και σχεδίαζε να κατασκευάσει 300 υπολογιστές.<ref name="Hellige-Petzold_2004"/> Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε επίσης να ζητήσει επιπλέον προσωπικό και επιστήμονες ως ανάδοχος στο [[Πρόγραμμα Μαχητικών Έκτακτης Ανάγκης]]. Η εταιρεία του Τσούζε συνεργάστηκε επίσης με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Άλβιν Βάλτερ στο [[Πολυτεχνείο του Ντάρμστατ|Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντάρμσταντ]].<ref name="deBeauclair_1986"/>


Για να μην πέσει στα χέρια των Σοβιετικών, το Z4 διασώθηκε από [[Βερολίνο|το Βερολίνο]] τον Φεβρουάριο του 1945 και μεταφέρθηκε στο [[Γκέτινγκεν]]. Το Z4 ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν σε μια εγκατάσταση του ''Aerodynamische Versuchsanstalt'' (AVA, Ινστιτούτο Αεροδυναμικής Έρευνας), του οποίου επικεφαλής ήταν ο Άλμπερτ Μπετς . Αλλά όταν παρουσιάστηκε στους επιστήμονες της AVA, ο θόρυβος από το μέτωπου που πλησίαζε μπορούσε ήδη να ακουστεί, έτσι ο υπολογιστής μεταφέρθηκε με ένα φορτηγό της [[Βέρμαχτ]] στο Χίντερσταϊν στο [[Μπαντ Χίντελανγκ]]<nowiki/>στη νότια Βαυαρία, όπου ο Κόνραντ Τσούζε συνάντησε τον [[Βέρνερ φον Μπράουν]].
Για να μην πέσει στα χέρια των Σοβιετικών, το Z4 διασώθηκε από [[Βερολίνο|το Βερολίνο]] τον Φεβρουάριο του 1945 και μεταφέρθηκε στο [[Γκέτινγκεν]].<ref name="Bauer_2009"/><ref name="Zuse_2010-11-18"/> Το Z4 ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν σε μια εγκατάσταση του ''Aerodynamische Versuchsanstalt'' (AVA, Ινστιτούτο Αεροδυναμικής Έρευνας), του οποίου επικεφαλής ήταν ο Άλμπερτ Μπετς . Αλλά όταν παρουσιάστηκε στους επιστήμονες της AVA, ο θόρυβος από το μέτωπου που πλησίαζε μπορούσε ήδη να ακουστεί,<ref name="Schillo_2001"/> έτσι ο υπολογιστής μεταφέρθηκε με ένα φορτηγό της [[Βέρμαχτ]] στο Χίντερσταϊν στο [[Μπαντ Χίντελανγκ]]<nowiki/>στη νότια Βαυαρία, όπου ο Κόνραντ Τσούζε συνάντησε τον [[Βέρνερ φον Μπράουν]].<ref name="Schillo_2001"/><ref name="Campbell-Kelly_1995"/>


Μέχρι το 1947 ήταν δυνατή η εισαγωγή σταθερών από τη διάτρητη ταινία.
Μέχρι το 1947 ήταν δυνατή η εισαγωγή σταθερών από τη διάτρητη ταινία.


== Χρήση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ==
== Χρήση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ==
Το 1949, ο Ελβετός μαθηματικός [[Έντουαρντ Στίφελ]], αφού επέστρεψε από μια διαμονή στις ΗΠΑ όπου επιθεώρησε αμερικανικούς υπολογιστές, επισκέφτηκε τον Τσούζε και το Z4. Όταν διατύπωσε μια [[διαφορική εξίσωση]] ως τεστ, ο Τσούζε προγραμμάτισε αμέσως το Z4 για να το λύσει, ο Στίφελ αποφάσισε να αποκτήσει τον υπολογιστή για το νεοϊδρυθέν [[Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών]] στο [[Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης|ETH της Ζυρίχης]]. Παραδόθηκε στο ETH Ζυρίχης το 1950.
Το 1949, ο Ελβετός μαθηματικός [[Έντουαρντ Στίφελ]], αφού επέστρεψε από μια διαμονή στις ΗΠΑ όπου επιθεώρησε αμερικανικούς υπολογιστές, επισκέφτηκε τον Τσούζε και το Z4. Όταν διατύπωσε μια [[διαφορική εξίσωση]] ως τεστ, ο Τσούζε προγραμμάτισε αμέσως το Z4 για να το λύσει, ο Στίφελ αποφάσισε να αποκτήσει τον υπολογιστή για το νεοϊδρυθέν [[Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών]] στο [[Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης|ETH της Ζυρίχης]].<ref name="Lippe_2007"/> Παραδόθηκε στο ETH Ζυρίχης το 1950.<ref name="DTIC_1951"/><ref name="ACM_1951"/>


Το 1954, ο [[Βόλφγκανγκ Χάακ]] προσπάθησε να αποκτήσει το Z4 για το [[Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου]], αλλά αντ' αυτού μεταφέρθηκε στο {{Lang|fr|Institut Franco-Allemand des Recherches de St. Louis}} (ISL, Γαλλο-Γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνών) στη [[Γαλλία]], όπου ήταν σε χρήση μέχρι το 1959, υπό τον τεχνικό του επικεφαλής [[Χούμπερτ Σάρντιν]]. Σήμερα, το Z4 εκτίθεται στο [[Γερμανικό Μουσείο|Deutsches Museum]] στο [[Μόναχο]]. Το Z4 ενέπνευσε το ETH να κατασκευάσει τον δικό του υπολογιστή (κυρίως από τους [[Άμπρος Σπάϊσερ]] και [[Έντουαρτ Στίφελ]]), ο οποίος ονομαζόταν [[ΕΡΜΕΘ|ERMETH]], ακρωνύμιο για {{Lang-de|Elektronische Rechenmaschine ETH}} («Ηλεκτρονική Υπολογιστική Μηχανή ETH»).
Το 1954, ο [[Βόλφγκανγκ Χάακ]] προσπάθησε να αποκτήσει το Z4 για το [[Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου]],<ref name="Hellige-Petzold_2004"/> αλλά αντ' αυτού μεταφέρθηκε στο {{Lang|fr|Institut Franco-Allemand des Recherches de St. Louis}} (ISL, Γαλλο-Γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνών) στη [[Γαλλία]], όπου ήταν σε χρήση μέχρι το 1959, υπό τον τεχνικό του επικεφαλής [[Χούμπερτ Σάρντιν]]. Σήμερα, το Z4 εκτίθεται στο [[Γερμανικό Μουσείο|Deutsches Museum]] στο [[Μόναχο]]. Το Z4 ενέπνευσε το ETH να κατασκευάσει τον δικό του υπολογιστή (κυρίως από τους [[Άμπρος Σπάϊσερ]] και [[Έντουαρτ Στίφελ]]), ο οποίος ονομαζόταν [[ΕΡΜΕΘ|ERMETH]], ακρωνύμιο για {{Lang-de|Elektronische Rechenmaschine ETH}} («Ηλεκτρονική Υπολογιστική Μηχανή ETH»).


Το 1950/1951, ο Z4 ήταν ο μόνος λειτουργικός ψηφιακός υπολογιστής στη Γερμανία και ο δεύτερος ψηφιακός υπολογιστής στον κόσμο που πωλήθηκε ή δανείστηκε, {{Rp|page=981}} νικώντας το [[Ferranti Mark 1]] κατά πέντε μήνες και το [[UNIVAC I]] κατά δέκα μήνες, αλλά με τη σειρά του νικήθηκε από το [[BINAC]] (αν και αυτό δεν λειτούργησε ποτέ στο χώρο του πελάτη). Σε αντίθεση με το Z4, αυτοί οι άλλοι υπολογιστές ήταν τόσο ηλεκτρονικοί όσο και προγραμματιζόμενοι με λογισμικό. Άλλοι υπολογιστές, όλοι αριθμημένοι με ένα πρόθεμα Z, κατασκευάστηκαν από τον Τσούζε και την εταιρεία του. Αξιοσημείωτα είναι το [[Z11 (υπολογιστής)|Z11]], το οποίο πουλήθηκε στη βιομηχανία οπτικών και σε πανεπιστήμια, και το [[Z22 (υπολογιστής)|Z22]] .
Το 1950/1951, ο Z4 ήταν ο μόνος λειτουργικός ψηφιακός υπολογιστής στη Γερμανία και ο δεύτερος ψηφιακός υπολογιστής στον κόσμο που πωλήθηκε ή δανείστηκε, {{Rp|page=981}} νικώντας το [[Ferranti Mark 1]] κατά πέντε μήνες και το [[UNIVAC I]] κατά δέκα μήνες, αλλά με τη σειρά του νικήθηκε από το [[BINAC]] (αν και αυτό δεν λειτούργησε ποτέ στο χώρο του πελάτη).<ref name="Schmitt_1988"/>) Σε αντίθεση με το Z4, αυτοί οι άλλοι υπολογιστές ήταν τόσο ηλεκτρονικοί όσο και προγραμματιζόμενοι με λογισμικό.<ref name="Ferranti_2008"/><ref name="ieee"/><ref name="Binac_1988"/><ref name="Unisys_2017"/> Άλλοι υπολογιστές, όλοι αριθμημένοι με ένα πρόθεμα Z, κατασκευάστηκαν από τον Τσούζε και την εταιρεία του. Αξιοσημείωτα είναι το [[Z11 (υπολογιστής)|Z11]], το οποίο πουλήθηκε στη βιομηχανία οπτικών και σε πανεπιστήμια, και το [[Z22 (υπολογιστής)|Z22]] .


Το 1955 το Z4 πουλήθηκε στο Γαλλο-Γερμανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Σαν-Λουί ( ''Institut franco-allemand de recherches de Saint-Louis'' ) στο [[Σαν-Λουί, Άνω Ρήνος|Σαν-Λουί]], κοντά στη Βασιλεία, και το 1960 μεταφέρθηκε στο [[Γερμανικό Μουσείο]] του [[Μόναχο|Μονάχου]] .
Το 1955 το Z4 πουλήθηκε στο Γαλλο-Γερμανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Σαν-Λουί ( ''Institut franco-allemand de recherches de Saint-Louis'' ) στο [[Σαν-Λουί, Άνω Ρήνος|Σαν-Λουί]], κοντά στη Βασιλεία, και το 1960 μεταφέρθηκε στο [[Γερμανικό Μουσείο]] του [[Μόναχο|Μονάχου]].<ref name="DM_2020"/>

Το Z4 χρησιμοποιήθηκε για υπολογισμούς για εργασίες στο [[φράγμα Grande Dixence]].


== Προδιαγραφές ==
== Προδιαγραφές ==
Γραμμή 30: Γραμμή 32:
* Μήκος λέξης: 32 bit κινητής υποδιαστολής
* Μήκος λέξης: 32 bit κινητής υποδιαστολής
* Στοιχεία: (περίπου) 2.500 ρελέ, 21 βαθμιαία ρελέ
* Στοιχεία: (περίπου) 2.500 ρελέ, 21 βαθμιαία ρελέ
* Μνήμη: Μηχανική μνήμη από τα Z1 και Z2 (64 λέξεις, 32 bit)
* Μνήμη: Μηχανική μνήμη από τα Z1 και Z2 <ref name="Zuse_1993"/> (64 words, 32 bit)<ref name="ONR_1953"/>
* Κατανάλωση ρεύματος: (περίπου) 4&nbsp;[[Βατ (μονάδα μέτρησης)|kW]]
* Κατανάλωση ρεύματος: (περίπου) 4&nbsp;[[Βατ (μονάδα μέτρησης)|kW]]


== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==
{{reflist|refs=
{{Παραπομπές|refs=<ref name="Zuse_1993">{{Cite book |title=The Computer - My Life |author-last=Zuse |author-first=Konrad |author-link=Konrad Zuse |date=1993-09-28 |publisher=[[Springer Science & Business Media]] |isbn=978-3-54056453-9 |pages=81 |language=en |url=https://books.google.com/books?id=Ro5JOskbChAC&q=%22z4%22+mechanical+%22main+memory%22&pg=PA81}} (NB. This is a translation of the original title in German {{lang|de|Der Computer - Mein Lebenswerk}}.)</ref>
<ref name="Zuse_1993">{{Cite book |title=The Computer - My Life |author-last=Zuse |author-first=Konrad |author-link=Konrad Zuse |date=1993-09-28 |publisher=[[Springer Science & Business Media]] |isbn=978-3-54056453-9 |pages=81 |language=en |url=https://books.google.com/books?id=Ro5JOskbChAC&q=%22z4%22+mechanical+%22main+memory%22&pg=PA81}} (NB. This is a translation of the original title in German {{lang|de|Der Computer - Mein Lebenswerk}}.)</ref>
<ref name="deBeauclair_1986">{{Cite journal |title=Alwin Walther, IPM, and the Development of Calculator/Computer Technology in Germany, 1930–1945 |author-last=de Beauclair |author-first=Wilfried |author-link=Wilfried de Beauclair |date=October 1986 |journal=[[Annals of the History of Computing]] |publisher=[[Institute of Electrical and Electronics Engineers]] |volume=8 |issue=4 |pages=334–350 |issn=0164-1239 |doi=10.1109/MAHC.1986.10061 |s2cid=15020276}}</ref>
<ref name="deBeauclair_1986">{{Cite journal |title=Alwin Walther, IPM, and the Development of Calculator/Computer Technology in Germany, 1930–1945 |author-last=de Beauclair |author-first=Wilfried |author-link=Wilfried de Beauclair |date=October 1986 |journal=[[Annals of the History of Computing]] |publisher=[[Institute of Electrical and Electronics Engineers]] |volume=8 |issue=4 |pages=334–350 |issn=0164-1239 |doi=10.1109/MAHC.1986.10061 |s2cid=15020276}}</ref>
<ref name="Zuse_2010-11-18">{{citation |title=Speech |author-first=Horst |author-last=Zuse |author-link=Horst Zuse |location=[[Computer Conservation Society]], [[Science Museum (London)]], London, UK |date=2010-11-18}}</ref>
<ref name="Zuse_2010-11-18">{{citation |title=Speech |author-first=Horst |author-last=Zuse |author-link=Horst Zuse |location=[[Computer Conservation Society]], [[Science Museum (London)]], London, UK |date=2010-11-18}}</ref>
Γραμμή 58: Γραμμή 61:
<ref name="ieee">{{cite journal |author-last=Stern |author-first=Nancy |date=July 1979 |title=The BINAC:A case study in the history of technology |journal=Annals of the History of Computing |volume=1 |issue=1 |pages=9–20 |publisher=American Federation of Information Processing Societies |location=Arlington, Virginia, USA |issn=1058-6180 |doi=10.1109/mahc.1979.10005 |s2cid=11687205}}</ref>
<ref name="ieee">{{cite journal |author-last=Stern |author-first=Nancy |date=July 1979 |title=The BINAC:A case study in the history of technology |journal=Annals of the History of Computing |volume=1 |issue=1 |pages=9–20 |publisher=American Federation of Information Processing Societies |location=Arlington, Virginia, USA |issn=1058-6180 |doi=10.1109/mahc.1979.10005 |s2cid=11687205}}</ref>
<ref name="Binac_1988">{{cite web |url=http://www.palosverdes.com/lasthurrah/binac-description.html |title=Description of the BINAC |access-date=2023-05-03 |work=Citing Annals of the History of Computing, Vol. 10 No. 1 1988 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804005753/http://www.palosverdes.com/lasthurrah/binac-description.html |archive-date=4 August 2008}}</ref>
<ref name="Binac_1988">{{cite web |url=http://www.palosverdes.com/lasthurrah/binac-description.html |title=Description of the BINAC |access-date=2023-05-03 |work=Citing Annals of the History of Computing, Vol. 10 No. 1 1988 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080804005753/http://www.palosverdes.com/lasthurrah/binac-description.html |archive-date=4 August 2008}}</ref>
<ref name="Unisys_2017">{{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170422044157/https://wiki.cc.gatech.edu/folklore/index.php/UNIVAC_1:_The_First_Mass-Produced_Computer|date=2017-04-22 |title=UNIVAC 1: The First Mass-Produced Computer – Unisys History Newsletter, Volume 5, Number 1}}</ref>}}
<ref name="Unisys_2017">{{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170422044157/https://wiki.cc.gatech.edu/folklore/index.php/UNIVAC_1:_The_First_Mass-Produced_Computer|date=2017-04-22 |title=UNIVAC 1: The First Mass-Produced Computer – Unisys History Newsletter, Volume 5, Number 1}}</ref>
}}

== Περαιτέρω ανάγνωση ==
== Περαιτέρω ανάγνωση ==


* {{Cite book|title=The Origins of Digital Computers: Selected Papers|first=Brian|last=Randell|authorlink=Brian Randell|publisher=[[Springer Science & Business Media]]|isbn=978-3-64296242-4|date=2012-12-06|chapter=Chapter IV: Zuse and Schreyer|pages=156–157|accessdate=2022-07-02|γλώσσα=en}}
* {{Cite book |title=The Origins of Digital Computers: Selected Papers |chapter=Chapter IV: Zuse and Schreyer |author-last=Randell |author-first=Brian |author-link=Brian Randell |date=2012-12-06 |publisher=[[Springer Science & Business Media]] |isbn=978-3-64296242-4 |pages=156–157 |language=en |chapter-url=https://books.google.com/books?id=ouWpCAAAQBAJ&q=zuse+Hopferau+Lyndon&pg=PA156 |access-date=2022-07-02}}
* {{Cite book|title=Computer architecture: Concepts and evolution|first=Gerrit Anne|last=Blaauw|authorlink=Gerrit Anne Blaauw|first2=Frederick Phillips|last2=Brooks, Jr.|authorlink2=Frederick Phillips Brooks|publisher=[[Addison-Wesley Longman Publishing Co., Inc.]]|date=1997|publication-place=Boston, Massachusetts, USA}}
* {{cite book |title=Computer architecture: Concepts and evolution |author-first1=Gerrit Anne |author-last1=Blaauw |author-link1=Gerrit Anne Blaauw |author-first2=Frederick Phillips |author-last2=Brooks, Jr. |author-link2=Frederick Phillips Brooks |publisher=[[Addison-Wesley Longman Publishing Co., Inc.]] |publication-place=Boston, Massachusetts, USA |date=1997}}
* {{Cite book|title=Second-Generation Stack Computer Architecture|first=Charles Eric|last=LaForest|publisher=[[University of Waterloo]]|date=April 2007|chapter=2.1 Lukasiewicz and the First Generation: 2.1.2 Germany: Konrad Zuse (1910–1995); 2.2 The First Generation of Stack Computers: 2.2.1 Zuse Z4|location=Waterloo, Canada|pages=8, 11|url=http://fpgacpu.ca/publications/Second-Generation_Stack_Computer_Architecture.pdf|accessdate=2022-07-02|archive-date=https://web.archive.org/web/20220120155616/http://fpgacpu.ca/publications/Second-Generation_Stack_Computer_Architecture.pdf|archivedate=2022-01-20}} (178 pages)
* {{cite book |title=Second-Generation Stack Computer Architecture |chapter=2.1 Lukasiewicz and the First Generation: 2.1.2 Germany: Konrad Zuse (1910–1995); 2.2 The First Generation of Stack Computers: 2.2.1 Zuse Z4 |author-first=Charles Eric |author-last=LaForest |type=thesis |publisher=[[University of Waterloo]] |location=Waterloo, Canada |date=April 2007 |pages=8, 11 |url=http://fpgacpu.ca/publications/Second-Generation_Stack_Computer_Architecture.pdf |access-date=2022-07-02 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220120155616/http://fpgacpu.ca/publications/Second-Generation_Stack_Computer_Architecture.pdf |archive-date=2022-01-20}} (178 pages)
* {{Cite book|title=Konrad Zuse und die Schweiz. Wer hat den Computer erfunden? Charles Babbage, Alan Turing und John von Neumann|first=Herbert|last=Bruderer|publisher=Oldenbourg Verlag|isbn=978-3-486-71366-4|date=2012|volume=XXVI|location=Munich, Germany|url=http://www.oldenbourg-verlag.de/wissenschaftsverlag/konrad-zuse-und-schweiz/9783486713664|γλώσσα=de|archive-date=https://web.archive.org/web/20120203000552/http://www.oldenbourg-verlag.de/wissenschaftsverlag/konrad-zuse-und-schweiz/9783486713664|archivedate=2012-02-03}}
* {{cite book |author-first=Herbert |author-last=Bruderer |url=http://www.oldenbourg-verlag.de/wissenschaftsverlag/konrad-zuse-und-schweiz/9783486713664 |title=Konrad Zuse und die Schweiz. Wer hat den Computer erfunden? Charles Babbage, Alan Turing und John von Neumann |language=de |publisher=Oldenbourg Verlag |location=Munich, Germany |date=2012 |volume=XXVI |isbn=978-3-486-71366-4 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120203000552/http://www.oldenbourg-verlag.de/wissenschaftsverlag/konrad-zuse-und-schweiz/9783486713664 |archive-date=2012-02-03}}
* {{Cite web|url=https://cacm.acm.org/blogs/blog-cacm/247521-discovery-user-manual-of-the-oldest-surviving-computer-in-the-world/fulltext|title=Discovery: User Manual of the Oldest Surviving Computer in the World|last=Bruderer|first=Herbert|ημερομηνία=2020-09-21|website=BLOG@CACM|publisher=[[Association for Computing Machinery]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220702121207/https://cacm.acm.org/blogs/blog-cacm/247521-discovery-user-manual-of-the-oldest-surviving-computer-in-the-world/fulltext|archivedate=2022-07-02|url-status=live|accessdate=2022-07-02}}
* {{cite web |author-first=Herbert |author-last=Bruderer |title=Discovery: User Manual of the Oldest Surviving Computer in the World |date=2020-09-21 |work=BLOG@CACM |publisher=[[Association for Computing Machinery]] |url=https://cacm.acm.org/blogs/blog-cacm/247521-discovery-user-manual-of-the-oldest-surviving-computer-in-the-world/fulltext |access-date=2022-07-02 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220702121207/https://cacm.acm.org/blogs/blog-cacm/247521-discovery-user-manual-of-the-oldest-surviving-computer-in-the-world/fulltext |archive-date=2022-07-02}}
* {{Cite book|title=Gebrauchsanweisung Z 4|first=Heinz|last=Rutishauser|authorlink=Heinz Rutishauser|publisher=Institut für angewandte Mathematik, ETH Zürich|date=Summer 1952|url=https://www.e-manuscripta.ch/zut/doi/10.7891/e-manuscripta-98601|accessdate=2022-07-02|id=Exemplar Nr. 19, Hs 1517:1|γλώσσα=de|archive-date=https://web.archive.org/web/20220702121755/https://www.e-manuscripta.ch/zut/doi/10.7891/e-manuscripta-98601|archivedate=2022-07-02}} [https://web.archive.org/web/20201013163404/https://www.e-manuscripta.ch/download/pdf/2856520?name=Gebrauchsanweisung%20Z4%20Bedienungsanweisung%20f%C3%BCr%20Zuse%20Z4%20verfasst%20am%20Institut%20f%C3%BCr%20a] (1+1+16 pages)
* {{cite book |title=Gebrauchsanweisung Z 4 |language=de |trans-title=User manual Z 4 |author-first=Heinz |author-last=Rutishauser |author-link=Heinz Rutishauser |date=Summer 1952 |publisher=Institut für angewandte Mathematik, ETH Zürich |id=Exemplar Nr. 19, Hs 1517:1 |doi=10.7891/e-manuscripta-98601 |url=https://www.e-manuscripta.ch/zut/doi/10.7891/e-manuscripta-98601 |access-date=2022-07-02 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220702121755/https://www.e-manuscripta.ch/zut/doi/10.7891/e-manuscripta-98601 |archive-date=2022-07-02}} [https://web.archive.org/web/20201013163404/https://www.e-manuscripta.ch/download/pdf/2856520?name=Gebrauchsanweisung%20Z4%20Bedienungsanweisung%20f%C3%BCr%20Zuse%20Z4%20verfasst%20am%20Institut%20f%C3%BCr%20a] (1+1+16 σελίδες)


== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==

Έκδοση από την 19:06, 8 Νοεμβρίου 2023

Ο Z4 ήταν αναμφισβήτητα ο πρώτος εμπορικός ψηφιακός υπολογιστής στον κόσμο και είναι ο παλαιότερος προγραμματιζόμενος υπολογιστής που έχει διασωθεί.[1](p1028)  Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την εταιρεία Zuse Apparatebau του πρώιμου επιστήμονα υπολογιστών Κόνραντ Τσούζε, για παραγγελία που δόθηκε από την Henschel & Son, το 1942. αν και μόνο εν μέρει συναρμολογήθηκε στο Βερολίνο, στη συνέχεια ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν,[2] και δεν παραδόθηκε πριν από την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, το 1945.[3][4][5] Το Z4 ήταν ο τελικός στόχος του Τσούζε για τη σχεδίαση Z3.[6] Όπως το προηγούμενο Z2, περιλάμβανε έναν συνδυασμό μηχανικής μνήμης και ηλεκτρομηχανικής λογικής, επομένως δεν ήταν πραγματικός ηλεκτρονικός υπολογιστής.[7]

Κατασκευή

Ηλεκτρομαγνητικό ρελέ του Ζ4

Το Z4 έμοιαζε πολύ με το Z3 στη σχεδίασή του, αλλά βελτιώθηκε σημαντικά από πολλές απόψεις. Η μνήμη αποτελούνταν από λέξεις κινητής υποδιαστολής 32 bit αντί 22 bit. Η Μονάδα Κατασκευής Προγράμματος ( Planfertigungsteil ) τρυπούσε τις κασέτες του προγράμματος, κάνοντας τον προγραμματισμό και τη διόρθωση προγραμμάτων για το μηχάνημα πολύ πιο εύκολο με τη χρήση συμβολικών λειτουργιών και κελιών μνήμης. Οι αριθμοί εισαγάγονταν και εξάγονταν ως δεκαδική κινητή υποδιαστολή, παρόλο που η εσωτερική εργασία ήταν δυαδική. Το μηχάνημα είχε ένα μεγάλο ρεπερτόριο οδηγιών που περιελάμβανε τετραγωνική ρίζα, MAX, MIN και ημιτονοειδές. Οι δοκιμές υπό όρους περιλάμβαναν δοκιμές για το άπειρο. Όταν παραδόθηκε στο ETH της Ζυρίχης το 1950, το μηχάνημα προστέθηκε δυνατότητα κλάδου υπό όρους,[8] και μπορούσε να εκτυπώσει σε μια γραφομηχανή Mercedes. Υπήρχαν δύο κασέτες προγράμματος όπου η δεύτερη μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κρατήσει μια υπορουτίνα. (Αρχικά είχαν προγραμματιστεί έξι.)[9][10]

Το 1944, ο Τσούζε δούλευε στο Z4 με περίπου δύο δωδεκάδες άτομα, συμπεριλαμβανομένου του Wilfried de Beauclair. Μερικοί μηχανικοί που εργάζονταν στις τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις του OKW (Ανώτατη Διοίκηση της Βέρμαχτ) εργάζονταν επίσης για τον Τσούζε ως δευτερεύον επάγγελμα. Επίσης το 1944 ο Τσούζε μετέτρεψε την εταιρεία του σε Zuse KG (Komanditgesellschaft, δηλαδή ετερόρρυθμη εταιρεία) και σχεδίαζε να κατασκευάσει 300 υπολογιστές.[11] Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε επίσης να ζητήσει επιπλέον προσωπικό και επιστήμονες ως ανάδοχος στο Πρόγραμμα Μαχητικών Έκτακτης Ανάγκης. Η εταιρεία του Τσούζε συνεργάστηκε επίσης με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Άλβιν Βάλτερ στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντάρμσταντ.[12]

Για να μην πέσει στα χέρια των Σοβιετικών, το Z4 διασώθηκε από το Βερολίνο τον Φεβρουάριο του 1945 και μεταφέρθηκε στο Γκέτινγκεν.[13][14] Το Z4 ολοκληρώθηκε στο Γκέτινγκεν σε μια εγκατάσταση του Aerodynamische Versuchsanstalt (AVA, Ινστιτούτο Αεροδυναμικής Έρευνας), του οποίου επικεφαλής ήταν ο Άλμπερτ Μπετς . Αλλά όταν παρουσιάστηκε στους επιστήμονες της AVA, ο θόρυβος από το μέτωπου που πλησίαζε μπορούσε ήδη να ακουστεί,[2] έτσι ο υπολογιστής μεταφέρθηκε με ένα φορτηγό της Βέρμαχτ στο Χίντερσταϊν στο Μπαντ Χίντελανγκστη νότια Βαυαρία, όπου ο Κόνραντ Τσούζε συνάντησε τον Βέρνερ φον Μπράουν.[2][15]

Μέχρι το 1947 ήταν δυνατή η εισαγωγή σταθερών από τη διάτρητη ταινία.

Χρήση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Το 1949, ο Ελβετός μαθηματικός Έντουαρντ Στίφελ, αφού επέστρεψε από μια διαμονή στις ΗΠΑ όπου επιθεώρησε αμερικανικούς υπολογιστές, επισκέφτηκε τον Τσούζε και το Z4. Όταν διατύπωσε μια διαφορική εξίσωση ως τεστ, ο Τσούζε προγραμμάτισε αμέσως το Z4 για να το λύσει, ο Στίφελ αποφάσισε να αποκτήσει τον υπολογιστή για το νεοϊδρυθέν Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο ETH της Ζυρίχης.[16] Παραδόθηκε στο ETH Ζυρίχης το 1950.[17][18]

Το 1954, ο Βόλφγκανγκ Χάακ προσπάθησε να αποκτήσει το Z4 για το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου,[11] αλλά αντ' αυτού μεταφέρθηκε στο Institut Franco-Allemand des Recherches de St. Louis (ISL, Γαλλο-Γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνών) στη Γαλλία, όπου ήταν σε χρήση μέχρι το 1959, υπό τον τεχνικό του επικεφαλής Χούμπερτ Σάρντιν. Σήμερα, το Z4 εκτίθεται στο Deutsches Museum στο Μόναχο. Το Z4 ενέπνευσε το ETH να κατασκευάσει τον δικό του υπολογιστή (κυρίως από τους Άμπρος Σπάϊσερ και Έντουαρτ Στίφελ), ο οποίος ονομαζόταν ERMETH, ακρωνύμιο για γερμανικά: Elektronische Rechenmaschine ETH‎‎ («Ηλεκτρονική Υπολογιστική Μηχανή ETH»).

Το 1950/1951, ο Z4 ήταν ο μόνος λειτουργικός ψηφιακός υπολογιστής στη Γερμανία και ο δεύτερος ψηφιακός υπολογιστής στον κόσμο που πωλήθηκε ή δανείστηκε, (p981) νικώντας το Ferranti Mark 1 κατά πέντε μήνες και το UNIVAC I κατά δέκα μήνες, αλλά με τη σειρά του νικήθηκε από το BINAC (αν και αυτό δεν λειτούργησε ποτέ στο χώρο του πελάτη).[19]) Σε αντίθεση με το Z4, αυτοί οι άλλοι υπολογιστές ήταν τόσο ηλεκτρονικοί όσο και προγραμματιζόμενοι με λογισμικό.[20][21][22][23] Άλλοι υπολογιστές, όλοι αριθμημένοι με ένα πρόθεμα Z, κατασκευάστηκαν από τον Τσούζε και την εταιρεία του. Αξιοσημείωτα είναι το Z11, το οποίο πουλήθηκε στη βιομηχανία οπτικών και σε πανεπιστήμια, και το Z22 .

Το 1955 το Z4 πουλήθηκε στο Γαλλο-Γερμανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Σαν-Λουί ( Institut franco-allemand de recherches de Saint-Louis ) στο Σαν-Λουί, κοντά στη Βασιλεία, και το 1960 μεταφέρθηκε στο Γερμανικό Μουσείο του Μονάχου.[24]

Το Z4 χρησιμοποιήθηκε για υπολογισμούς για εργασίες στο φράγμα Grande Dixence.

Προδιαγραφές

  • Συχνότητα: (περίπου) 40 Hz
  • Μέση ταχύτητα υπολογισμού: 400 ms για μια πρόσθεση, 3 δευτερόλεπτα για έναν πολλαπλασιασμό. Περίπου 1000 αριθμητικές πράξεις κινητής υποδιαστολής κατά μέσο όρο την ώρα.
  • Προγραμματισμός: τρύπες σε 35 mm φιλμ, τρυπημένη σε μηχάνημα προγραμματισμού
  • Είσοδος: Δεκαδικοί αριθμοί κινητής υποδιαστολής, ταινία διάτρησης
  • Έξοδος: Δεκαδικοί αριθμοί κινητής υποδιαστολής, ταινία διάτρησης ή γραφομηχανή Mercedes
  • Μήκος λέξης: 32 bit κινητής υποδιαστολής
  • Στοιχεία: (περίπου) 2.500 ρελέ, 21 βαθμιαία ρελέ
  • Μνήμη: Μηχανική μνήμη από τα Z1 και Z2 [7] (64 words, 32 bit)[25]
  • Κατανάλωση ρεύματος: (περίπου) 4 kW

Παραπομπές

  1. ↑ Bruderer, Herbert (2021). Milestones in Analog and Digital Computing (3rd έκδοση). Springer. σελίδες 981, 1028, 1077, 1139. ISBN 978-3-03040973-9.  (NB. This is the English translation of the German work "Meilensteine der Rechentechnik" in two volumes.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Schillo, Michael (2001). «Zuse» (PDF) (Lecture) (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2010.  (25 pages)
  3. ↑ Zuse, Horst. «The Life and Work of Konrad Zuse». Part 6: part6a, part6b. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2010. 
  4. ↑ Kaisler, Stephen H. (12 Δεκεμβρίου 2016). Birthing the Computer: From Relays to Vacuum Tubes (στα Αγγλικά). Cambridge Scholars Publishing. σελ. 14. ISBN 978-1-44389631-3. 
  5. ↑ Sommaruga, Giovanni· Strahm, Thomas (21 Ιανουαρίου 2016). Turing's Revolution: The Impact of His Ideas about Computability (στα Αγγλικά). Birkhäuser. σελ. 54. ISBN 978-3-31922156-4. 
  6. ↑ «The Zuse Computers». Resurrection - The Bulletin of the Computer Conservation Society (Computing Before Computers seminar, Science Museum: Computer Conservation Society (CCS)) 37. Spring 2006. ISSN 0958-7403. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-04-07. https://web.archive.org/web/20220407104828/http://www.cs.man.ac.uk/ccs/res/res37.htm#c. Ανακτήθηκε στις 2008-07-26. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Zuse, Konrad (28 Σεπτεμβρίου 1993). The Computer - My Life (στα Αγγλικά). Springer Science & Business Media. σελ. 81. ISBN 978-3-54056453-9.  (NB. This is a translation of the original title in German Der Computer - Mein Lebenswerk.)
  8. ↑ «Konrad Zuse und der bedingte Sprung» (στα γερμανικά). Informatik-Spektrum 37 (1): 50–53. 2014-02-01. doi:10.1007/s00287-013-0717-9. ISSN 0170-6012. 
  9. ↑ Speiser, Ambros Paul (2002). «Konrad Zuse's Z4: Architecture, Programming and Modifications at ETH Zurich». Στο: Rojas, Rául· Hashagen, Ulf. The first Computers: History and Architectures. MIT. σελίδες 263–276. ISBN 978-0-262-18197-6. 
  10. ↑ «The Zuse computer» (στα αγγλικά). Mathematics of Computation 2 (20): 355–359 [359]. 1947. doi:10.1090/S0025-5718-1947-0022444-9. ISSN 0025-5718. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Petzold, Hartmut (2004). Hellige, Hans Dieter, επιμ. Geschichten der Informatik. Visionen, Paradigmen, Leitmotive (στα Γερμανικά). Berlin, Germany: Springer. σελίδες 93, 110. ISBN 3-540-00217-0. 
  12. ↑ «Alwin Walther, IPM, and the Development of Calculator/Computer Technology in Germany, 1930–1945». Annals of the History of Computing (Institute of Electrical and Electronics Engineers) 8 (4): 334–350. October 1986. doi:10.1109/MAHC.1986.10061. ISSN 0164-1239. 
  13. ↑ Bauer, Friedrich Ludwig (2009). Historische Notizen zur Informatik (στα Γερμανικά). Berlin, Germany: Springer. σελ. 198. ISBN 978-3-540-85789-1. 
  14. ↑ Speech, Computer Conservation Society, Science Museum (London), London, UK, 2010-11-18 
  15. ↑ «Obituary: Konrad Zuse». The Independent. 1995-12-21. https://www.independent.co.uk/news/people/obituary--konrad-zuse-1526795.html. Ανακτήθηκε στις 2011-02-04. 
  16. ↑ Lippe, Wolfram M. (13 Απριλίου 2010). «Kapitel 14 - Die ersten programmierbaren Rechner» (PDF) (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2010.  Unknown parameter |orig-date= ignored (βοήθεια)
  17. ↑ «Zuse Computer Model IV, at Zurich, Switzerland». Digital Computer Newsletter 3 (1): 5. April 1951. https://apps.dtic.mil/sti/citations/tr/AD0694600. 
  18. ↑ «Automatic Computing Machinery: News – Institute for Applied Mathematics of the Swiss Federal Institute of Technology» (στα αγγλικά). Mathematics of Computation 5 (33): 45–46. 1951. doi:10.1090/S0025-5718-51-99443-4. 
  19. ↑ «Description of the BINAC». Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2008.  Citing «The UNIVAC SHORT CODE». IEEE Annals of the History of Computing 10 (1): 7–18 [9]. 1988. doi:10.1109/MAHC.1988.10004. «The BINAC». 
  20. ↑ «The Ferranti Mark 1». The University of Manchester. 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2023. 
  21. ↑ «The BINAC:A case study in the history of technology». Annals of the History of Computing (Arlington, Virginia, USA: American Federation of Information Processing Societies) 1 (1): 9–20. July 1979. doi:10.1109/mahc.1979.10005. ISSN 1058-6180. 
  22. ↑ «Description of the BINAC». Citing Annals of the History of Computing, Vol. 10 No. 1 1988. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2023. 
  23. ↑ UNIVAC 1: The First Mass-Produced Computer – Unisys History Newsletter, Volume 5, Number 1 στο Wayback Machine (αρχειοθετήθηκε 2017-04-22)
  24. ↑ Deutsches Museum, Die Z3 und Z4 von Konrad Zuse, Website of the Deutsches Museum
  25. ↑ A survey of automatic digital computers (στα Αγγλικά). Office of Naval Research, Dept. of the Navy. 1953. σελ. 97. 

Περαιτέρω ανάγνωση

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Z4_(υπολογιστής)&oldid=10282815"