Κάνναβη η ήμερη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 45: Γραμμή 45:
== Κοινή χρήση ==
== Κοινή χρήση ==
Οι σπόροι κάνναβης sativa χρησιμοποιούνται κυρίως για την παρασκευή [[Έλαιο|ελαίου]] κάνναβης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μαγείρεμα, λάμπες, βαφές ή σε λάκα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως τροφή για [[πτηνά]] σε κλουβιά, καθώς παρέχουν μια πηγή θρεπτικών συστατικών για τα περισσότερα ζώα. Τα άνθη και οι καρποί (και σε μικρότερο βαθμό τα [[Φύλλο (βοτανική)|φύλλα]], οι μίσχο και οι [[Σπόρος|σπόροι]]) περιέχουν [[Ψυχοδραστική ουσία|ψυχοδραστικές χημικές ενώσεις]] γνωστές ως κανναβινοειδή που καταναλώνονται για ψυχαγωγικούς, ιατρικούς και πνευματικούς σκοπούς. Όταν χρησιμοποιούνται έτσι, παρασκευάσματα λουλουδιών και καρπών (που ονομάζονται [[Κάνναβη (φάρμακο)|μαριχουάνα]]) και φύλλων και παρασκευασμάτων που προέρχονται από [[Ρητίνη|ρητινώδες]] εκχύλισμα (π.χ. χασίς) καταναλώνονται με [[κάπνισμα]], άτμισμα και από του στόματος κατάποση. Ιστορικά, τα βάμματα, τα τσάγια και οι αλοιφές ήταν επίσης κοινές παρασκευές. Στην παραδοσιακή ιατρική της [[Ινδία]]ς, ειδικότερα η κάνναβη sativa έχει χρησιμοποιηθεί ως [[παραισθησιογόνο]]ς, υπνωτικός, ηρεμιστικός, [[Αναλγητικά|αναλγητικός]] και αντιφλεγμονώδης παράγοντας.<ref name="pmid30205181">{{cite journal | vauthors = Bonini SA, Premoli M, Tambaro S, Kumar A, Maccarinelli G, Memo M, Mastinu A | title = Cannabis sativa: A comprehensive ethnopharmacological review of a medicinal plant with a long history | journal = Journal of Ethnopharmacology | volume = 227 | issue = | pages = 300–315 | date = December 2018 | pmid = 30205181 | doi = 10.1016/j.jep.2018.09.004 | s2cid = 52188193 }}</ref> Τα τερπένια έχουν κερδίσει την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω της ανάπτυξης και της εκπαίδευσης της ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης. Οργανισμοί και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις αγορές κάνναβης έχουν προωθήσει την εκπαίδευση και την εμπορία των τερπενίων στα προϊόντα τους ως τρόπο διαφοροποίησης της γεύσης και των επιδράσεων της κάνναβης.<ref>{{cite web |title=Terpene Carene usage |url=https://terpenoids.net/terpene-carene/}}</ref> Το ''φαινόμενο Entourage'', το οποίο περιγράφει τη συνέργεια των κανναβινοειδών, των τερπενίων και άλλων φυτικών ενώσεων, έχει επίσης βοηθήσει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση και ζήτηση για τερπένια στα προϊόντα κάνναβης.<ref>{{Cite journal |last=Goldstein Ferber |first=Sari |date=February 18, 2020 |title=The "Entourage Effect": Terpenes Coupled with Cannabinoids for the Treatment of Mood Disorders and Anxiety Disorders |journal=Current Neuropharmacology|volume=18 |issue=2 |pages=87–96 |doi=10.2174/1570159X17666190903103923 |pmid=31481004 |pmc=7324885 }}</ref>
Οι σπόροι κάνναβης sativa χρησιμοποιούνται κυρίως για την παρασκευή [[Έλαιο|ελαίου]] κάνναβης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μαγείρεμα, λάμπες, βαφές ή σε λάκα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως τροφή για [[πτηνά]] σε κλουβιά, καθώς παρέχουν μια πηγή θρεπτικών συστατικών για τα περισσότερα ζώα. Τα άνθη και οι καρποί (και σε μικρότερο βαθμό τα [[Φύλλο (βοτανική)|φύλλα]], οι μίσχο και οι [[Σπόρος|σπόροι]]) περιέχουν [[Ψυχοδραστική ουσία|ψυχοδραστικές χημικές ενώσεις]] γνωστές ως κανναβινοειδή που καταναλώνονται για ψυχαγωγικούς, ιατρικούς και πνευματικούς σκοπούς. Όταν χρησιμοποιούνται έτσι, παρασκευάσματα λουλουδιών και καρπών (που ονομάζονται [[Κάνναβη (φάρμακο)|μαριχουάνα]]) και φύλλων και παρασκευασμάτων που προέρχονται από [[Ρητίνη|ρητινώδες]] εκχύλισμα (π.χ. χασίς) καταναλώνονται με [[κάπνισμα]], άτμισμα και από του στόματος κατάποση. Ιστορικά, τα βάμματα, τα τσάγια και οι αλοιφές ήταν επίσης κοινές παρασκευές. Στην παραδοσιακή ιατρική της [[Ινδία]]ς, ειδικότερα η κάνναβη sativa έχει χρησιμοποιηθεί ως [[παραισθησιογόνο]]ς, υπνωτικός, ηρεμιστικός, [[Αναλγητικά|αναλγητικός]] και αντιφλεγμονώδης παράγοντας.<ref name="pmid30205181">{{cite journal | vauthors = Bonini SA, Premoli M, Tambaro S, Kumar A, Maccarinelli G, Memo M, Mastinu A | title = Cannabis sativa: A comprehensive ethnopharmacological review of a medicinal plant with a long history | journal = Journal of Ethnopharmacology | volume = 227 | issue = | pages = 300–315 | date = December 2018 | pmid = 30205181 | doi = 10.1016/j.jep.2018.09.004 | s2cid = 52188193 }}</ref> Τα τερπένια έχουν κερδίσει την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω της ανάπτυξης και της εκπαίδευσης της ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης. Οργανισμοί και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις αγορές κάνναβης έχουν προωθήσει την εκπαίδευση και την εμπορία των τερπενίων στα προϊόντα τους ως τρόπο διαφοροποίησης της γεύσης και των επιδράσεων της κάνναβης.<ref>{{cite web |title=Terpene Carene usage |url=https://terpenoids.net/terpene-carene/}}</ref> Το ''φαινόμενο Entourage'', το οποίο περιγράφει τη συνέργεια των κανναβινοειδών, των τερπενίων και άλλων φυτικών ενώσεων, έχει επίσης βοηθήσει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση και ζήτηση για τερπένια στα προϊόντα κάνναβης.<ref>{{Cite journal |last=Goldstein Ferber |first=Sari |date=February 18, 2020 |title=The "Entourage Effect": Terpenes Coupled with Cannabinoids for the Treatment of Mood Disorders and Anxiety Disorders |journal=Current Neuropharmacology|volume=18 |issue=2 |pages=87–96 |doi=10.2174/1570159X17666190903103923 |pmid=31481004 |pmc=7324885 }}</ref>

== Καλλιέργεια ==
Ένα φυτό κάνναβης στη φάση της βλαστικής ανάπτυξης της ζωής του απαιτεί περισσότερες από 16-18 ώρες φωτός την ημέρα για να παραμείνει βλαστικό. Η ανθοφορία εμφανίζεται συνήθως όταν το σκοτάδι ισούται με τουλάχιστον 12 ώρες την ημέρα. Ο κύκλος ανθοφορίας μπορεί να διαρκέσει οπουδήποτε μεταξύ επτά και δεκαπέντε εβδομάδων, ανάλογα με το στέλεχος και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Όταν επιδιώκεται η παραγωγή ψυχοδραστικών κανναβινοειδών, τα θηλυκά φυτά αναπτύσσονται χωριστά από τα αρσενικά φυτά για να προκληθεί παρθενοκαρπία στους καρπούς του θηλυκού φυτού (δημοφιλή "sin semilla" που στα [[ισπανικά]] σημαίνει "χωρίς σπόρο") και να αυξηθεί η παραγωγή [[ρητίνη]]ς πλούσιας σε κανναβινοειδή.<ref>{{cite journal |vauthors=Riboulet-Zemouli K |title='Cannabis' Ontologies I: Conceptual Issues with Cannabis and Cannabinoids terminology |journal=Drug Science, Policy and Law |date=2020 |volume=6 |pages=1–37 |doi=10.1177/2050324520945797 |issn=2050-3245 |doi-access=free}}</ref>

Στο [[έδαφος]], το βέλτιστο [[pH]] για το φυτό είναι 6,3 έως 6,8. Στην υδροπονική καλλιέργεια, το θρεπτικό διάλυμα είναι καλύτερο στο 5,2 έως 5,8, καθιστώντας την κάνναβη κατάλληλη για [[υδροπονία]], επειδή αυτό το εύρος pH είναι εχθρικό για τα περισσότερα [[βακτήρια]] και [[μύκητες]].

Ο πολλαπλασιασμός της ιστοκαλλιέργειας έχει γίνει σημαντικός για την παραγωγή ιατρικά σημαντικών κλώνων,<ref name="Arora2010">{{cite book |vauthors=Arora R |title=Medicinal Plant Biotechnology |url=https://books.google.com/books?id=3sPwKo3b3cUC&pg=PA103 |year=2010 |publisher=CABI |isbn=978-1-84593-692-1 |pages=103– |access-date=2018-02-27 |archive-date=2023-04-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230420161312/https://books.google.com/books?id=3sPwKo3b3cUC&pg=PA103 |url-status=live }}</ref> ενώ η παραγωγή σπόρων παραμένει το γενικά προτιμώμενο μέσο πολλαπλασιασμού.<ref name="ChandraLata2017">{{cite book |vauthors=Chandra S, Lata H, El Sohly MA |title=Cannabis sativa L. - Botany and Biotechnology |url=https://books.google.com/books?id=yfokDwAAQBAJ&pg=PA54 |date=23 May 2017 |publisher=Springer |isbn=978-3-319-54564-6 |pages=54–}}</ref> Τα φυτά Sativa έχουν στενά φύλλα και αναπτύσσονται καλύτερα σε ζεστά περιβάλλοντα. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανθίσουν από τους αντίστοιχους [[Ινδική κάνναβη (Cannabis indica)|Indica]] και ψηλώνουν και από τα στελέχη κάνναβης Indica.<ref>{{Cite web |title=The Difference Between Indica and Sativa |url=https://maxindoorgrow.com/2019/12/12/the-similarities-and-difference-between-indica-and-sativa/ |date=2019-12-12 |website=Max's Indoor Grow Shop |language=en-US |access-date=2020-05-08 |archive-date=2020-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200727083314/https://maxindoorgrow.com/2019/12/12/the-similarities-and-difference-between-indica-and-sativa/ |url-status=live }}</ref>

Έκδοση από την 20:11, 20 Ιουνίου 2023

Κάνναβη η ήμερη

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Τραχειόφυτα (Tracheophyta)
Τάξη: Ροδώδη (Rosales)
Οικογένεια: Κανναβοειδή (Cannabaceae)
Γένος: Κάνναβις (Cannabis)
Διώνυμο
Κάνναβη η ήμερη
Cannabis sativa

{{{βαθμίδες_υποδιαίρεσης}}}

Η Κάνναβη η ήμερη, επισήμως γνωστή ως Cannabis sativa, είναι ένα ετήσιο ποώδες ανθοφόρο φυτό ιθαγενές της Ανατολικής Ασίας, αλλά τώρα με κοσμοπολίτικη κατανομή λόγω της ευρείας καλλιέργειας.[1] Έχει καλλιεργηθεί σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία, χρησιμοποιείται ως πηγή βιομηχανικών ινών (σχοινιών), σπορέλαιου, τροφής, αναψυχής, θρησκευτικών και πνευματικών διαθέσεων και ιατρικής . Κάθε μέρος του φυτού συλλέγεται διαφορετικά, ανάλογα με τον σκοπό χρήσης του. Το είδος ταξινομήθηκε για πρώτη φορά από τον Κάρολο Λινναίος το 1753.[2] Η λέξη sativa σημαίνει «πράγματα που καλλιεργούνται».

Φυσιολογία φυτών

Θηλυκή Cannabis sativa, ψυχαγωγική/φαρμακευτική μαριχουάνα

Τα άνθη της Κάνναβης sativa είναι μονοφυλετικά και τα φυτά είναι συνήθως αρσενικά ή θηλυκά.[3] Είναι ένα φυτό που ανθίζει σε μικρή διάρκειας ημέρας, με φυτά που ανθίζουν (αρσενικά) συνήθως πιο ψηλά και λιγότερο εύρωστα από τα θηλυκά ή αρσενικά φυτά.[4][5] Τα άνθη του θηλυκού φυτού είναι διατεταγμένα σε βοτρυοειδή και μπορούν να παράγουν εκατοντάδες σπόρους. Τα αρσενικά φυτά ρίχνουν τη γύρη τους και πεθαίνουν αρκετές εβδομάδες πριν από την ωρίμανση των σπόρων στα θηλυκά φυτά. Κάτω από τυπικές συνθήκες, με περίοδο φωτός από 12 έως 14 ώρες, και τα δύο φύλα παράγονται σε ίσους αριθμούς λόγω των κληρονομήσιμων χρωμοσωμάτων Χ και Υ.[6] Αν και γενετικοί παράγοντες καθιστούν ένα φυτό αρσενικό ή θηλυκό, περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του ημερήσιου κύκλου φωτός, μπορούν να αλλάξουν την έκφραση φύλου.[7] Τα φυσικά μονοοικογενή φυτά, με αρσενικά και θηλυκά μέρη, είναι είτε στείρα είτε γόνιμα, αλλά τα «ερμαφρόδιτα» που προκαλούνται τεχνητά μπορούν να έχουν πλήρως λειτουργικά αναπαραγωγικά όργανα.[8] Οι «θηλυκοποιημένοι» σπόροι που πωλούνται από πολλούς εμπορικούς προμηθευτές σπόρων προέρχονται από τεχνητά «ερμαφρόδιτα» θηλυκά που δεν διαθέτθουν το αρσενικό γονίδιο ή από την επεξεργασία των φυτών με ορμόνες ή θειοθειικό άργυρο.

Φαρμακολογία

Κύριο λήμμα: Κάνναβη (φάρμακο)
Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC)
Κάνναβη η ήμερη, επιστημονικό σχέδιο από το 1887

Αν και το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό της Κάνναβης είναι η τετραϋδροκανναβινόλη (THC), το φυτό είναι γνωστό ότι περιέχει περισσότερες από 500 ενώσεις, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 113 κανναβινοειδή. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα «ελάσσονα» κανναβινοειδή παράγονται μόνο σε ίχνη.[9] Εκτός από την THC, ένα άλλο κανναβινοειδές που παράγεται σε υψηλές συγκεντρώσεις από ορισμένα φυτά είναι η κανναβιδιόλη (CBD), η οποία δεν είναι ψυχοδραστική αλλά πρόσφατα έχει αποδειχθεί ότι εμποδίζει την επίδραση της THC στο νευρικό σύστημα.[10] Οι διαφορές στη χημική σύνθεση των ποικιλιών κάνναβης μπορεί να έχουν διαφορετικά αποτελέσματα στους ανθρώπους. Συνθετική THC, που ονομάζεται δροναβινόλη, δεν περιέχει κανναβιδιόλη (CBD), κανναβινόλη (CBN) ή άλλα κανναβινοειδή, κάτι που είναι ένας λόγος για τον οποίο οι φαρμακολογικές της επιδράσεις ενδέχεται να διαφέρουν σημαντικά από αυτές των φυσικών παρασκευασμάτων κάνναβης.

Χημικά συστατικά

Εκτός από τα κανναβινοειδή, τα χημικά συστατικά της Κάνναβης περιλαμβάνουν περίπου 120 ενώσεις υπεύθυνες για το χαρακτηριστικό άρωμά της. Αυτά είναι κυρίως πτητικά τερπένια και σεσκιτερπένια .

Το α-Χουμουλένιο,[11] συμβάλλει στο χαρακτηριστικό άρωμα της Κάνναβης sativa

Η κάνναβη παράγει επίσης πολυάριθμες πτητικές ενώσεις θείου που συμβάλλουν στο άρωμα του φυτού που μοιάζει με skunk, με την Πρενυλθειόλη (3-μεθυλ-2-βουτενο-1-θειόλη) να αναγνωρίζεται ως το κύριο αρωματικό.[13] Αυτές οι ενώσεις βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερες συγκεντρώσεις από τα κύρια τερπένια και σεσκιτερπένια. Ωστόσο, συμβάλλουν σημαντικά στο πικάντικο άρωμα της κάνναβης λόγω των χαμηλών ορίων οσμής τους, όπως παρατηρείται συχνά με τις θειόλες ή άλλες ενώσεις που περιέχουν θείο.

Κοινή χρήση

Οι σπόροι κάνναβης sativa χρησιμοποιούνται κυρίως για την παρασκευή ελαίου κάνναβης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μαγείρεμα, λάμπες, βαφές ή σε λάκα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως τροφή για πτηνά σε κλουβιά, καθώς παρέχουν μια πηγή θρεπτικών συστατικών για τα περισσότερα ζώα. Τα άνθη και οι καρποί (και σε μικρότερο βαθμό τα φύλλα, οι μίσχο και οι σπόροι) περιέχουν ψυχοδραστικές χημικές ενώσεις γνωστές ως κανναβινοειδή που καταναλώνονται για ψυχαγωγικούς, ιατρικούς και πνευματικούς σκοπούς. Όταν χρησιμοποιούνται έτσι, παρασκευάσματα λουλουδιών και καρπών (που ονομάζονται μαριχουάνα) και φύλλων και παρασκευασμάτων που προέρχονται από ρητινώδες εκχύλισμα (π.χ. χασίς) καταναλώνονται με κάπνισμα, άτμισμα και από του στόματος κατάποση. Ιστορικά, τα βάμματα, τα τσάγια και οι αλοιφές ήταν επίσης κοινές παρασκευές. Στην παραδοσιακή ιατρική της Ινδίας, ειδικότερα η κάνναβη sativa έχει χρησιμοποιηθεί ως παραισθησιογόνος, υπνωτικός, ηρεμιστικός, αναλγητικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας.[14] Τα τερπένια έχουν κερδίσει την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω της ανάπτυξης και της εκπαίδευσης της ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης. Οργανισμοί και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις αγορές κάνναβης έχουν προωθήσει την εκπαίδευση και την εμπορία των τερπενίων στα προϊόντα τους ως τρόπο διαφοροποίησης της γεύσης και των επιδράσεων της κάνναβης.[15] Το φαινόμενο Entourage, το οποίο περιγράφει τη συνέργεια των κανναβινοειδών, των τερπενίων και άλλων φυτικών ενώσεων, έχει επίσης βοηθήσει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση και ζήτηση για τερπένια στα προϊόντα κάνναβης.[16]

Καλλιέργεια

Ένα φυτό κάνναβης στη φάση της βλαστικής ανάπτυξης της ζωής του απαιτεί περισσότερες από 16-18 ώρες φωτός την ημέρα για να παραμείνει βλαστικό. Η ανθοφορία εμφανίζεται συνήθως όταν το σκοτάδι ισούται με τουλάχιστον 12 ώρες την ημέρα. Ο κύκλος ανθοφορίας μπορεί να διαρκέσει οπουδήποτε μεταξύ επτά και δεκαπέντε εβδομάδων, ανάλογα με το στέλεχος και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Όταν επιδιώκεται η παραγωγή ψυχοδραστικών κανναβινοειδών, τα θηλυκά φυτά αναπτύσσονται χωριστά από τα αρσενικά φυτά για να προκληθεί παρθενοκαρπία στους καρπούς του θηλυκού φυτού (δημοφιλή "sin semilla" που στα ισπανικά σημαίνει "χωρίς σπόρο") και να αυξηθεί η παραγωγή ρητίνης πλούσιας σε κανναβινοειδή.[17]

Στο έδαφος, το βέλτιστο pH για το φυτό είναι 6,3 έως 6,8. Στην υδροπονική καλλιέργεια, το θρεπτικό διάλυμα είναι καλύτερο στο 5,2 έως 5,8, καθιστώντας την κάνναβη κατάλληλη για υδροπονία, επειδή αυτό το εύρος pH είναι εχθρικό για τα περισσότερα βακτήρια και μύκητες.

Ο πολλαπλασιασμός της ιστοκαλλιέργειας έχει γίνει σημαντικός για την παραγωγή ιατρικά σημαντικών κλώνων,[18] ενώ η παραγωγή σπόρων παραμένει το γενικά προτιμώμενο μέσο πολλαπλασιασμού.[19] Τα φυτά Sativa έχουν στενά φύλλα και αναπτύσσονται καλύτερα σε ζεστά περιβάλλοντα. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανθίσουν από τους αντίστοιχους Indica και ψηλώνουν και από τα στελέχη κάνναβης Indica.[20]

  1. Florian ML, Kronkright DP, Norton RE (21 Μαρτίου 1991). The Conservation of Artifacts Made from Plant Materials. Getty Publications. σελίδες 49–. ISBN 978-0-89236-160-1. 
  2. Greg Green, The Cannabis Breeder's Bible, Green Candy Press, 2005, pp. 15-16 (ISBN 9781931160278)
  3. Sharma OP (2011). Plant Taxonomy (2nd έκδοση). Tata McGraw-Hill Education. σελίδες 459–. ISBN 978-1-259-08137-8. 
  4. «Cannabis sativa in Flora of North America @ efloras.org». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 
  5. «The Difference Between Male and Female Cannabis Plants». United Cannabis Seeds. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2021. 
  6. Clarke R, Merlin M (1 Σεπτεμβρίου 2013). Cannabis: Evolution and Ethnobotany. University of California Press. σελίδες 16–. ISBN 978-0-520-95457-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2018. 
  7. «Influence of Environment on Sexual Expression in Hemp». Botanical Gazette 71 (3): 197–219. 1921-01-01. doi:10.1086/332818. https://zenodo.org/record/1431411. Ανακτήθηκε στις 2019-07-03. 
  8. «Marijuana plant anatomy and life cycles». Leafly (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2023. 
  9. «Evolution of the Cannabinoid and Terpene Content during the Growth of Cannabis sativa Plants from Different Chemotypes» (στα αγγλικά). Journal of Natural Products 79 (2): 324–31. February 2016. doi:10.1021/acs.jnatprod.5b00949. PMID 26836472. https://figshare.com/articles/journal_contribution/5028338. Ανακτήθηκε στις 2022-11-18. 
  10. «Taming THC: potential cannabis synergy and phytocannabinoid-terpenoid entourage effects». British Journal of Pharmacology 163 (7): 1344–64. August 2011. doi:10.1111/j.1476-5381.2011.01238.x. PMID 21749363. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 «Essential oils of different cultivars of Cannabis sativa L. and their antimicrobial activity». Flavour and Fragrance Journal 16 (4): 259–262. 2001. doi:10.1002/ffj.993. 
  12. «Essential Oils». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007. 
  13. Oswald, Iain W. H.; Ojeda, Marcos A.; Pobanz, Ryan J.; Koby, Kevin A.; Buchanan, Anthony J.; Del Rosso, Josh; Guzman, Mario A.; Martin, Thomas J. (2021-11-30). «Identification of a New Family of Prenylated Volatile Sulfur Compounds in Cannabis Revealed by Comprehensive Two-Dimensional Gas Chromatography». ACS Omega 6 (47): 31667–31676. doi:10.1021/acsomega.1c04196. ISSN 2470-1343. PMID 34869990. PMC 8638000. https://doi.org/10.1021/acsomega.1c04196. 
  14. «Cannabis sativa: A comprehensive ethnopharmacological review of a medicinal plant with a long history». Journal of Ethnopharmacology 227: 300–315. December 2018. doi:10.1016/j.jep.2018.09.004. PMID 30205181. 
  15. «Terpene Carene usage». 
  16. Goldstein Ferber, Sari (February 18, 2020). «The "Entourage Effect": Terpenes Coupled with Cannabinoids for the Treatment of Mood Disorders and Anxiety Disorders». Current Neuropharmacology 18 (2): 87–96. doi:10.2174/1570159X17666190903103923. PMID 31481004. 
  17. «'Cannabis' Ontologies I: Conceptual Issues with Cannabis and Cannabinoids terminology». Drug Science, Policy and Law 6: 1–37. 2020. doi:10.1177/2050324520945797. ISSN 2050-3245. 
  18. Arora R (2010). Medicinal Plant Biotechnology. CABI. σελίδες 103–. ISBN 978-1-84593-692-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2018. 
  19. Chandra S, Lata H, El Sohly MA (23 Μαΐου 2017). Cannabis sativa L. - Botany and Biotechnology. Springer. σελίδες 54–. ISBN 978-3-319-54564-6. 
  20. «The Difference Between Indica and Sativa». Max's Indoor Grow Shop (στα Αγγλικά). 12 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2020.