Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χοακίν Γκαθταμπίδε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χοακίν Γκαθταμπίδε
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση7  Φεβρουαρίου 1822[1][2][3]
Τουντέλα
Θάνατος18  Μαρτίου 1870[1][2][3]
Μαδρίτη
Αιτία θανάτουηπατική νόσος
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά
ΣπουδέςΒασιλικό Ωδείο της Μαδρίτης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιευθυντής ορχήστρας
συνθέτης[4]
πιανίστας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χοακίν Ρομουάλντο Γκαθταμπίδε ι Γκαρμπάγιο (Joaquín Romualdo Gaztambide y Garbayo, Τουδέλα 7 Φεβρουαρίου 1822 – Μαδρίτη 18 Μαρτίου 1870) ήταν Ισπανός συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας του 19ου αιώνα. Παρόλο που η συμβολή του στην αναγέννηση του είδους της θαρθουέλα ήταν εξαιρετικά σημαντική,[5] κατά τον 20ό αιώνα το έργο του, πρακτικά, χάθηκε από την ισπανική μουσική σκηνή.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χοακίν Γκαθταμπίδε γεννήθηκε στην αυτόνομη κοινότητα της Ναβάρα, το 1822. Στάλθηκε στην Παμπλόνα από τον θείο του για να σπουδάσει πιάνο και σύνθεση με τους Χ. Γκελβενθού (Joseph Guelbenzu) και Μ. Γκαρθία (Mariano Garcia), αντίστοιχα.[6] Για να αντεπεξέρχεται οικονομικά, δίδασκε πιάνο και έπαιζε μπάσο στην ορχήστρα ενός θεάτρου της πόλης. Στη συνέχεια, εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη (1842), όπου σπούδασε στο Βασιλικό Ωδείο Μουσικής «Μαρία Κριστίνα», πιάνο με τον Π. Αλμπένιθ (Pedro Albéniz) και σύνθεση με τον Ρ. Καρνιθέρ (Ramon Carnicer).[7]

Το 1845 έγινε χοράρχης της Ιταλικής Εταιρείας του «Θεάτρου δε λα Κρουθ» (Teatro de la Cruz) με τη βοήθεια του φίλου του, Φ. δε Σάλας (Francisco de Salas).[8] Δύο χρόνια αργότερα, ταξίδεψε στο Παρίσι ως αρχιμουσικός μιας ομάδας ηθοποιών και χορευτών που συνέστησε ο ισπανός επιχειρηματίας Χ. Λομπία (Juan Lombía), αλλά χωρίς αρκετή επιτυχία σε αυτή την περιοδεία. Επιστρέφοντας στη Μαδρίτη, το 1848, αποδέχτηκε πρόταση από τον Μ. Σαλντόνι (Baltasar Saldoni) να γίνει μαέστρος της ορχήστρας του «Ισπανικού Θεάτρου» (Teatro Español) και διηύθυνε συναυλίες με τη συμμετοχή του διάσημου βιολονίστα Α. Μπατσίνι (Antonio Bazzini).[9] Το 1850, μαζί με τους Ρ. Χ. Παλομάρ (Rafael Hernando Palomar) και Φ. Α. Μπαρμπιέρι (Francisco Asenjo Barbieri), διηύθυνε την ορχήστρα στο «Θέατρο Βαριεδάδες» (Teatro Variedades).[7] Το 1856, συνεργάστηκε με τον Μπαρμπιέρι στο νεοϊδρυθέν «Θέατρο της Θαρθουέλας» (Teatro de la Zarzuela) στη Μαδρίτη,[10] για το οποίο συνέθετε και διηύθυνε. Από το 1860 έως το 1862 σκηνοθέτησε τις παραστάσεις της όπερας και τις πρώτες μεγάλες συναυλίες στην Ισπανία, που διοργάνωσε η Καλλιτεχνική Μουσική Εταιρεία «Socorros Mutuos», που ιδρύθηκε από τους Μπαρμπιέρι και Μοναστέριο (Fernando Mosnasterio del Castillo), στις 24 Ιουνίου 1860.[9]

Στις 19 Δεκεμβρίου 1863, έκανε πρεμιέρα η θαρθουέλα του, Η Κατάκτηση της Μαδρίτης στο «Θέατρο της Θαρθουέλας», σε λιμπρέτο του Λ. Μ. δε Λάρα (Luis Mariano de Larra).[11] Το 1865, διορίστηκε αρχιμουσικός στο «Θέατρο Ηλυσίων Πεδίων» (Teatro de los Campos Eliseos), στη Μαδρίτη, διευθύνοντας μία από τις πρώτες παραστάσεις μουσικής του Βάγκνερ.[6] Το 1868, διορίστηκε διευθυντής και πρόεδρος της «Εταιρείας Συναυλιών της Μαδρίτης» (Sociedad de Conciertos de Madrid), όπου έκανε πρεμιέρα η περίφημη όπερα Τανχόιζερ του Βάγκνερ.[12] Την ίδια χρονιά περιόδευσε στην Κούβα, αλλά κατέφυγε στο Μεξικό, λόγω μιας μεγάλης εξέγερσης. Επέστρεψε στην Ισπανία, το 1870, με σοβαρά προβλήματα υγείας και κατεστραμμένος οικονομικά. Πέθανε από σοβαρό ηπατικό νόσημα, σύντομα μετά την άφιξή του στην ισπανική πρωτεύουσα.[13]

Mουσικολογικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιταλικής «ποιότητας» και με τον τρόπο του Ντονιτσέτι, η μουσική του Γκαθταμπίδε, ωστόσο, χρησιμοποιεί ισπανικούς ρυθμούς και λαϊκά τραγούδια.[6]

Κυριότερα έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(με χρονολογική σειρά)

Θαρθουέλες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 1850 Την Τελευταία Ώρα
  • 1850 Τα Σημάδια του Αρχιδούκα
  • 1851 Την Αυγή
  • 1852 Η Πρεμιέρα ενός Καλλιτέχνη
  • 1852 Το Μυστικό της Βασίλισσας (σε συνεργασία με τους Παλομάρ και Καστεγιάνο))
  • 1852 Η Κοιλάδα της Ανδόρρας
  • 1853 Don Simplicio Bobadilla (σε συνεργασία με τον Μπαρμπιέρι)
  • 1853 Η Μαγεμένη Δεξαμενή
  • 1854 Καταλίνα
  • 1855 Ο Υπολοχαγός Φεδερίκο (σε συνεργασία με τον Μπαρμπιέρι)
  • 1856 Η Αγάπη και το Γεύμα
  • 1856 Μεταξύ Δύο Υδάτων (σε συνεργασία με τον Μπαρμπιέρι)
  • !857 Οι Μαγυάροι
  • 1858 Να Αγαπάς Δίχως να το Ξέρεις (σε συνεργασία με τον Μπαρμπιέρι)
  • 1858 Παντρεμένος και Μόνος
  • 1858 Μια Δίκη
  • 1858 Ο Όρκος
  • 1859 Η Κόρη του Λαού
  • 1860 Μια Γερόντισσα
  • 1861 Ένα Κορίτσι
  • 1861 Μια Ιστορία σε ένα Πανδοχείο
  • 1861 Από το Παλάτι στην Ταβέρνα
  • 1862 Οι Θυγατέρες της Εύας
  • 1863 Η Κατάκτηση της Μαδρίτης
  • 1867 Οι Καβαλλάρηδες της Τορτούγα
  • 1868 Το Ραβδί των Αρετών

Όπερες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 1849 Ο Αγγελιαφόρος
  • 1852 Το Όνειρο μιας Καλοκαιρινής Νύχτας

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6cc17t2. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 International Music Score Library Project. Category:Gaztambide,_Joaquín. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 14006975j.
  4. ↑ Operone. gaztambide. Ανακτήθηκε στις 5  Απριλίου 2022.
  5. ↑ ΠΛΜ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Alier
  7. ↑ 7,0 7,1 Cincotta
  8. ↑ Peña & Casares
  9. ↑ 9,0 9,1 Casares
  10. ↑ Rhodes
  11. ↑ Gutiérrez
  12. ↑ Peña y Goñi
  13. ↑ Webber

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
  • Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
  • Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
  • Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (ΠΛΜ), έκδοση 1996, τόμος 17, σ. 354
  • Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
  • Eric BlomThe New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
  • Roger Alier Aixalà (1982). El Libro de la zarzuela. Daimon. p. 160. ISBN 8423126773.
  • Casares, Emilio (1994). Francisco Asenjo Barbieri, Volume 2. Editorial Complutense. pp. 22–253. ISBN 8480480661.
  • J. Cincotta, Vincent (2002). Zarzuela: The Spanish Lyric Theatre : a Complete Reference. University of Wollongong Press. pp. 33–189. ISBN 0864187009.
  • María Luz González Peña, Emilio Casares (1999). Faura-Guataca. S.G.A.E. p. 554. ISBN 8480483083.
  • Gutiérrez Nájera, Manuel (1959). Periodismo y literatura, artículos y ensayos, 1877-1894. UNAM. p. 149. ISBN 9683695426.
  • Peña y Goñi, Antoni (1967). España, desde la ópera a la zarzuela. Medrid: Alianza Editoria. p. 134. OCLC 479715.
  • Rhodes Draaye, Suzanne (2009). Art Song Composers of Spain: An Encyclopedia. Scarecrow Press. p. 112.ISBN 0810863626.
  • Webber, Christopher (2002). The Zarzuela Companion. Scarecrow Press. p. 110. ISBN 1461673909.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χοακίν_Γκαθταμπίδε&oldid=10598487"