Χαλκίς Κοίλης Συρίας

Η Χαλκίς ήταν αρχαία πόλη στην Κοίλη Συρία. Βρισκόταν στους πρόποδες του όρους Λιβάνου, μεταξύ Βηρυττού και Δαμασκού, καθώς επίσης μεταξύ Σιδώνος και Ηλιουπόλεως.

Σε αντιδιαστολή με τη βορειότερη Χαλκίδα, εκαλείτο Χαλκίς η υπό τον Λίβανον (λατ. Chalcis ad Libanum). Αν και ήταν ελληνιστική πόλη, ωστόσο κτίστηκε από τον εντόπιο Άραβα δυνάστη Μονικό, στα χρόνια της καταρεύσεως της Σελευκιδικής αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με άλλους επιστήμονες (περισσότερο πιθανή ερμηνεία) ιδρύθηκε πάλι από Άραβες ηγεμόνες της περιοχής, αλλά στα χρόνια του Αντιόχου Γ΄. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να δεχθούμε ότι ο Σελευκίδης βασιλιάς θα παραχώρησε την άδεια να κτιστεί η νέα ελληνιστική πόλη -πιθανόν μετά τη κατάληψη της Κοίλης Συρίας (198 π.Χ.) από τις συριακές δυνάμεις- για να ελέγχει καλύτερα την τοποθεσία. Το όνομά της οφείλει είτε σε Χαλκιδείς αποίκους από την Εύβοια, είτε σε Σελευκίδες κατοίκους (στρατιωτικοί άποικοι κατά την σελευκιδική φρασεολογία) από την βορειώτερη συριακή Χαλκίδα. Από την πόλη ονομάστηκε η γύρω περιοχή Χαλκιδηνή ή Χαλκιδική.

Μετά την ίδρυσή της, η Χαλκίς κατέστη σημαντική πόλη της κοιλάδας του Λιβάνου. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Σελευκίδης στρατηγός Διόδοτος Τρύφων συγκέντρωσε στη λιβανέζικη Χαλκίδα στρατό επαναστατικό, αφού προηγουμένως κατέλαβε την Λάρισα (145/4 π.Χ.). Κατά την πτώση της σελευκιδικής δυναστείας (64 π.Χ.), στην πόλη ηγεμόνευε ο τετράρχης Πτολεμαίος, γιος του Μενναίου (85-40 π.Χ.), και στη συνέχεια ο γιος του Λυσανίας (40-36 π.Χ.). Την περίοδο εκείνη ήταν πρωτεύουσα του αραβικού κρατιδίου της Ιτουραίας. Όταν πέρασε ο Πομπήιος από τα μέρη του Λιβάνου (64 π.Χ.), απέσπασε πολλές ελληνιστικές πόλεις από τον Πτολεμαίο, αλλά σε κάποια φάση του πολέμου του έσωσε την ζωή. Μετά από αυτό οι δύο άνδρες συμφιλιώθηκαν. Σαν αντάλλαγμα ο Πτολεμαίος παρέσχε στον Πομπήιο αμύθητους θησαυρούς -για μισθοδοσία των λεγεώνων- που άρπαξε από λεηλασίες. Τις κατεστραμμένες πόλεις της Κοίλης Συρίας ανοικοδόμησε τότε ο Ρωμαίος στρατηγός και μια απο αυτές ήταν και η Χαλκίς που την ξαναέκτισε ο Άραβας στρατηγός του Μοσικός. Τον διάδοχο του Πτολεμαίου Λυσανία, θανάτωσε ο στρατηγός Μάρκος Αντώνιος, επειδή τον κατηγόρησε η [Κλεοπάτρα Ζ' της Αιγύπτου|Κλεοπάτρα]] ότι συνεργούσε κρυφά με τους Πάρθους (36 π.Χ.). Τότε ο Ρωμαίος στρατηγός δώρησε την Χαλκίδα στην τελευταία Ελληνίδα βασίλισσα της Αιγύπτου. Στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Κλαύδιος (41-54 μ.Χ.) δώρησε την Χαλκίδα στον Ιουδαίο βασιλιά Ηρώδη Αγρίππα Α΄. Η πόλη αργότερα περιήλθε το 92 μ.Χ. στην ρωμαϊκή επαρχία της Συρίας.

Πιστεύεται ότι είναι η σημερινή πόλη του Λιβάνου Anjar (عنجر), με αξιόλογα ερείπια που θεωρούνται μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Σώζονται επίσης και τα νομίσματα των τετραρχών της Πτολεμαίου και Λυσανίου.

Πηγές

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ελληνιστικοί χρόνοι, Εκδοτική Αθηνών.
• Johann Gustav Droysen Ιστορία των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, εκδ. ελεύθερη σκέψις.