Τσανγκ ούερ
| Τσανγκ ούερ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Κατοικία | Σελήνη d:Q15938244 |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Hou Yi |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Τσανγκ 'ούερ (Chang’e - 嫦娥) είναι η θεότητα της σελήνης στην κινέζικη μυθολογία.[1] Λίγα είναι γνωστά για την οικογένειά της, παρά μόνο το γεγονός ότι είναι σύζυγος του ξακουστού κορυφαίου τοξότη Χο Γιι (Hou Yi - 后羿).[1] Σύμφωνα με τους μύθους, η Τσανγκ 'ούερ κατανάλωσε το ελιξίριο της αθανασίας του συζύγου της και έφυγε στο φεγγάρι. Σύμφωνα με κάποιες εκδοχές η Τσανγκ 'ούερ κατανάλωσε επίτηδες το ελιξίριο για ιδιοτελείς λόγους, ενώ σύμφωνα με άλλες αναγκάστηκε να το καταναλώσει ή το κατανάλωσε εν αγνοία της. Η ιστορία της εορτάζετε ετησίως κατά τη "γιορτή στα μέσα του φθινοπώρου" (Zhōngqiū Jié - 中秋节).[2]
Προέλευση του ονόματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αρχικό της όνομα ήταν Χανγκ 'ούερ (Heng’e - 姮娥). Η αιτία πίσω από την αλλαγή του ονόματός της σε Τσανγκ 'ούερ είναι το γεγονός ότι ο τρόπος γραφής του αρχικού της ονόματος χρησιμοποιούσε παρόμοιους χαρακτήρες με τον τρόπο γραφής του ονόματος του αυτοκράτορα Λιου Χενγκ (Liu Heng - 劉恆), ενώ το όνομα ενός αυτοκράτορα έπρεπε να είναι μοναδικό.[1] Έτσι, το όνομα της θεότητας άλλαξε σε Τσανγκ 'ούερ (Chang’e - 嫦娥), με τον χαρακτήρα cháng (嫦) να είναι μοναδικός χαρακτήρας για το όνομά της και τον χαρακτήρα é (娥) να σημαίνει "όμορφη, νεαρή γυναίκα".[1] Σε λατινικούς χαρακτήρες το όνομά της γράφεται μερικές φορές και ως Chang'o, ενώ συχνά η Τσανγκ 'ούερ συγχέεται με την λιγότερο γνωστή θεότητα της σελήνης Changxi (η οποία γέννησε τα 12 φεγγάρια), η οποία πιθανολογείται πως ενδεχομένως είναι η μητέρα της.[1]
Ο μύθος της Τσανγκ 'ούερ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές του μύθου της Τσανγκ 'ούερ, τόσο αναφορικά με την καταγωγή της όσο και με τους λόγους που πήρε το ελιξίριο της αθανασίας.
Σύμφωνα με το αρχαίο κείμενο Γκούι Κανγκ (Gui Cang - 歸藏), που περιέχει μία από τις πρώτες αναφορές στην θεότητα, η Τσανγκ 'ούερ έφαγε το φάρμακο της αθανασίας της "Βασίλισσας Μητέρας της Δύσης" (Xiwangmu - 西王母) και κατέφυγε στο φεγγάρι με το οποίο και έγινε ένα.[1] Εντούτοις, υπάρχουν πολλές εκδοχές αναφορικά με τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτό.
Η Τσανγκ 'ούερ καταναλώνει το ελιξίριο της αθανασίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με μία εκδοχή, η Τσανγ 'ούερ ζούσε με το σύζυγό της Χο Γιι στους ουρανούς ως αθάνατοι, υπό την ηγεσία του αυτοκράτορα Γιου Χουάνγκ (Yù Huáng - 玉皇). Μία μέρα, οι 10 γιοι του αυτοκράτορα μεταμορφώθηκαν σε 10 ήλιους, καίγοντας την Γη. Ο αυτοκράτορας δεν μπόρεσε να σταματήσει την καταστροφή που προκάλεσαν οι γιοι του, και ζήτησε τη βοήθεια του Χο Γιι, ο οποίος με τις θρυλικές του ικανότητες στην τοξοβολία, έριξε 9 βέλη και πέτυχε τους 9 από τους 10 γιους του αυτοκράτορα, με τον δέκατο να παραμένει ζωντανός ως ο ήλιος που φωτίζει και ζεσταίνει την γη. Ο αυτοκράτορας όμως, δυσαρεστημένος με τον θάνατο των 9 παιδιών του από τον Χου Γιι, τον εξόρισε με τη σύζυγό του να ζήσουν σαν κοινοί θνητοί πάνω στη γη, εφόσον αντάλλαξε την ζωή των παιδιών του με την σωτηρία της γης.[3]
Σε αυτήν την εκδοχή του μύθου, η Τσανγκ 'ούερ έπεσε σε βαθιά θλίψη αφότου έχασε την αθανασία της. Έτσι, ο Χου Γιι ξεκίνησε μία μεγάλη αναζήτηση για να βρει το "Χάπι της Αθανασίας", το οποίο θα χάριζε ξανά την αθανασία και στους δυο τους. Στο τέλος του μεγάλου αυτού ταξιδιού του, συνάντησε την Βασίλισσα Μητέρα της Δύσης που του έδωσε το χάπι της αθανασίας, προειδοποιώντας τον ότι κάθε ένας τους χρειάζεται μισό χάπι για να γίνει αθάνατος. Ο Χο Γιι έφερε το χάπι πίσω στο σπίτι τους και το άφησε σε μία θήκη, προειδοποιώντας την Τσανγκ 'ούερ να μην ανοίξει την θήκη.[3]
Η περιέργειά της όμως, ώθησε την Τσανγκ 'ούερ στο να ανοίξει την θήκη και να βρει το χάπι. Εκείνη την ώρα κατέφτασε ο σύζυγός της πίσω στο σπίτι, και τρομαγμένη η Τσανγκ 'ούερ κατάπιε ολόκληρο το χάπι. Επειδή η δόση για κάθε άνθρωπο είναι μισό χάπι μόνο, ενώ η Τσανγκ 'ούερ έφαγε ολόκληρο το χάπι, η αθάνατη θεότητα πλέον άρχισε να αιωρείται στον ουρανό.
Στην παραπάνω εκδοχή ο Χο Γιι "ευθύνεται" που ξέπεσαν από την τάξη των αθανάτων. Σε μία άλλη εκδοχή του μύθου, η Τσανγκ 'ούερ δεν βρίσκεται στους ουρανούς σαν σύζυγος του Χο Γιι, αλλά σαν υπηρέτρια στο παλάτι του αυτοκράτορα Γιου Χουάνγκ, μέχρι που μία μέρα έσπασε ένα πολύτιμο πορσελάνινο βάζο.[4] Σαν τιμωρία, ο αυτοκράτορας την εξόρισε στην γη να ζήσει σαν κοινή θνητή, και θα γυρνούσε στο παλάτι μόνο αφότου έχει συνεισφέρει στην γη. Έτσι, η Τσανγκ 'ούερ ήρθε στην γη σαν το παιδί μίας φτωχής οικογένειας. Όταν έγινε 18 χρονών, έχοντας γίνει πλέον μία νεαρή όμορφη γυναίκα, έγιναν φίλοι με τον νεαρό κυνηγό Χο Γιι.
Ξαφνικά, μία μέρα 10 ήλιοι εμφανίστηκαν στον ουρανό αντί για έναν, καίγοντας την γη (στην συγκεκριμένη εκδοχή λείπει το μυθολογικό στοιχείο της καταγωγής των 10 ήλιων ως οι 10 γιοι του αυτοκράτορα). Ο Χο Γιι με το τόξο του έριξε τους 9 ήλιους αφήνοντας τον ήλιο που φυσιολογικά υπήρχε στον ουρανό, με το κατόρθωμα αυτό να τον κάνει πασίγνωστο και να του χαρίζει τελικά τον τίτλο του βασιλιά. Αφότου έγινε βασιλιάς, παντρεύτηκε και την Τσανγκ 'ούερ.
Ο Χο Γιι όμως, άρχισε να επιζητεί μονίμως την αθανασία, και παρήγγειλε να του φτιάξουν ένα χάπι για να γίνει αθάνατος (στην συγκεκριμένη εκδοχή απουσιάζουν επιπλέον στοιχεί για την προέλευση του χαπιού). Η Τσανγκ 'ούερ βρήκε αυτό το χάπι και για μη σαφείς λόγους έφαγε το χάπι. Μόλις το έμαθε ο σύζυγός της θύμωσε και άρχισε να την κυνηγάει. Η Τσανγκ 'ούερ πήδηξε από το παράθυρο για να ξεφύγει, και αντί να πέσει άρχισε να αιωρείται στον ουρανό.[4]
Σε μία άλλη εκδοχή του μύθου, οι 10 ήλιοι που συναντώνται σε κάθε μορφή του μύθου δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά αλλά υπήρχαν από τα πρώτα χρόνια της γης, καθιστώντας αδύνατη την καλλιέργεια χωραφιών, ακόμη και την επιβίωση.[1] Μία μέρα, ο νεαρός ταλαντούχος τοξότης Χο Γιι αποφάσισε να βάλει ένα τέλος σε αυτήν την κατάσταση, και έριξε με τα βέλη του 9 από τους 10 ήλιους. Σαν ανταμοιβή για το ηρωικό του κατόρθωμα, η Βασίλισσα Μητέρα της Γης του χάρισε το ελιξίριο της αθανασίας. Το ελιξίριο όμως ήταν μόνο για ένα άτομο, και ο Χο Γιι δεν ήθελε να γίνει αθάνατος χωρίς τη γυναίκα του. Έτσι, έκρυψε το ελιξίριο κάτω από το κρεβάτι του. Η Τσανγκ 'ούερ ένα βράδυ βρήκε το ελιξίριο και το ήπιε ολόκληρο. Μόλις ο Χο Γιι συνειδητοποίησε ότι η σύζυγός του έλειπε, έτρεξε να τη βρει, και τελικά την είδε να αιωρείται στον νυχτερινό ουρανό.
Υπάρχουν πολλές ακόμη εκδοχές του μύθου, όπου επί παραδείγματι η Τσανγκ' ούερ είναι υπηρέτρια στο παλάτι ενός βασιλιά ο οποίος την έδωσε στον Χο Γιι σαν αντάλλαγμα για τα ηρωικά του κατορθώματα με το γνωστό συμβάν των 10 ήλιων, και ο Χο Γιι παίρνει το ελιξίριο της αθανασίας από έναν μυστηριώδη γέρο. Υπάρχουν βέβαια, και πιο σοβαρές εκδοχές, όπως ένας μύθος σύμφωνα με τον οποίο η Τσανγκ 'ούερ αναγκάζεται να πιει το ελιξίριο για να μη πέσει στα χέρια του Φενγκ Μενγκ, μαθητή του Χο Γιι ο οποίος το ήθελε για τον εαυτό του.[3] Σε όλες τις εκδοχές, κοινός παράγοντας είναι το κατόρθωμα του Χο Γιι με τους 10 ήλιους (όποια και αν είναι η προέλευσή τους), ο γάμος του με την Τσανγκ 'ούερ, το γεγονός ότι ο Χο Γιι λαμβάνει ένα ελιξίριο αθανασίας το οποίο καταναλώνει η Τσανγκ 'ούερ και το γεγονός ότι η Τσανγκ 'ούερ πετάει στον ουρανό αφότου έχει πάρει το ελιξίριο.
Η Τσανγκ 'ούερ πετάει προς το φεγγάρι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έχοντας καταναλώσει το ελιξίριο της αθανασίας, η Τσανγκ 'ούερ αρχίζει να αιωρείται στον ουρανό και να κατευθύνεται προς το φεγγάρι. Η αντίδραση του Χο Γιι διαφέρει από μύθο σε μύθο. Σε κάποιες εκδοχές ο Χο Γιι θυμωμένος αρπάζει το τόξο και τα βέλη του και ρίχνει προς την Τσανγκ 'ούερ χωρίς να την πετύχει.[1] Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, ο Χο Γιι δεν μπορεί καν να σημαδέψει με το τόξο του την Τσανγκ 'ούερ λόγω της αγάπης του για αυτήν.[3] Επίσης, η μοίρα του Χο Γιι μετά την αναχώρηση της Τσανγκ 'ούερ είναι ασαφής, με ορισμένους μύθους να υποστηρίζουν ότι πέθανε από τη θλίψη του[3], κάποιους άλλους ότι ανέβηκε στον ήλιο και έχτισε ένα παλάτι εκεί (σε αυτήν την εκδοχή οι δύο σύζυγοι συμβολίζουν το Γιν και το Γιανγκ)[4], ενώ αναφέρεται επιπλέον ότι αφότου υποχώρησε ο θυμός του Χο Γιι, άρχισε να σκέφτεται πόσο μόνη θα νιώθει η Τσανγκ 'ούερ και γι' αυτό άρχισε να αφήνει έξω κάθε νύχτα τα αγαπημένα φρούτα και επιδόρπια της συζύγου του (για να της δείξει ότι δεν είναι πλέον θυμωμένος μαζί της και ότι του λείπει).[1]
Αναφορικά με την μοίρα της Τσανγκ 'ούερ, έχοντας φτάσει στο φεγγάρι κάποιοι μύθοι υποστηρίζουν ότι τιμωρήθηκε για την προδοσία της απέναντι στο σύζυγό της και μεταμορφώθηκε από τη Βασίλισσα Μητέρα της Δύσης σε έναν βάτραχο με τρία πόδια, ενώ σύμφωνα με άλλους η Τσανγκ 'ούερ εθισμένη στο ελιξίριο πέρασε την υπόλοιπη ζωή της παρασκευάζοντας το ελιξίριο ξανά και ξανά.[1] Η συγκεκριμένη εκδοχή του μύθου είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, καθώς αναφέρει ότι ένα λευκό κουνέλι λυπήθηκε την Τσανγκ 'ούερ και πέταξε μαζί της στο φεγγάρι προστατεύοντάς την από την οργή του Χο Γιι και βοηθώντας την να παρασκευάσει το ελιξίριο.[1][2] Μαζί με την Τσανγκ' ούερ και το λευκό κουνέλι, στο φεγγάρι βρίσκεται και ένας ξυλοκόπος, ο Γου Γκανγκ (Wu Gang - 吴刚), ο οποίος εξορίστηκε από τους θεούς στο φεγγάρι καθώς τους προσέβαλε στο κυνήγι του για αθανασία.[3] Ο Γου Γκανγκ μπορούσε να γυρίσει στη γη μόνο αφότου είχε καταφέρει να κόψει την κασσία της ζωής. Το δέντρο όμως, αμέσως φύτρωνε ξανά κάθε φορά που κοβόταν (μία αλληγορία της ζωής των θνητών, με την γέννηση νέων ζωών να υπερνικάει τον θάνατο), καταδικάζοντας έτσι τον ξυλοκόπο να μείνει στο φεγγάρι για όλη την αιωνιότητα.[4]
Πολιτισμικές αναφορές στον μύθο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αναφορές στον μύθο της Τσανγκ 'ούερ μπορούν να βρεθούν σε ποικίλα έργα όχι μόνο.
Στο βιβλίο "Ταξίδι προς τη Δύση", ο Ζου Μπαϊτζιέ (Zhu Baijie - 豬八戒) έχασε το αξίωμά του ως στρατηγός των δυνάμεων του αυτοκράτορα των ουρανών και εξορίστηκε στο βασίλειο των θνητών εξαιτίας των απρεπών ερωτικών του κινήσεων προς την Τσανγκ 'ούερ.[1]
Μεταβαίνοντας από την σφαίρα της μυθοπλασίας στην πραγματικότητα, οι αστροναύτες του Απόλλων 11 ανέφεραν την ιστορία της Τσανγκ ούερ κατά την προσεδάφισή τους στη σελήνη.[1]
Παραμένοντας στο θέμα της εξερεύνησης του διαστήματος, ένα από τα διαστημικά προγράμματα της Κίνας με στόχο την εξερεύνηση της επιφάνειας του φεγγαριού ονομάζεται πρόγραμμα Chang'e, από την θεότητα της σελήνης.[1]
Τέλος, η θεματολογία της "γιορτής στα μέσα του φθινοπώρου" (Zhōngqiū Jié - 中秋节) είναι συνδεδεμένη με τον μύθο της Τσανγκ 'ούερ. Το φεστιβάλ πραγματοποιείται την 15η μέρα του 8ου μήνα του σεληνιακού ημερολογίου και αποτελεί μία από τις κινέζικες παραδόσεις.[2] Οι άνθρωποι αφήνουν φρούτα και γλυκά σε ανοιχτούς βωμούς για να τα ευλογήσει η θεότητα, όπως έκανε και ο Χο Γιι σε μία από τις εκδοχές του μύθου.[1] Κατά τη διάρκεια της νύχτας, με την πανσέληνο να φέγγει οι άνθρωποι ανταλλάσσουν δώρα και τρώνε ένα από τα χαρακτηριστικά γλυκά της γιορτής, τα "κέϊκ του φεγγαριού" (moon cakes).[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Hamilton 5, Mae. «Chang'e». Mythopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Chang'e | Chinese deity | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «The Story of Chang'e and Houyi the Archer». www.shabsin.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «The Legend of Chang E». www.moonfestival.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2021.
