Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Σκοτεινή διάβαση (ταινία)

{{Πληροφορίες ταινίας
|τίτλος ταινίας  = ''Σκοτεινή Διάβαση'' 
|πρωτότυπος τίτλος = (Dark Passage)
|εικόνα = [[Αρχείο:Σκοτεινή_Διάβαση_(ταινία).jpg|240px]]
|λεζάντα = [[Κινηματογραφική αφίσα]]
| πρώτη_προβολή    = {{Film date|1947|09|5|[[Νέα Υόρκη]]}}
| ημερομηνία_κυκλοφορίας   = {{Film date|1947|09|27|ΗΠΑ|1948|12|14|[[Ελλάδα]]}}
}}

Η '''Σκοτεινή Διάβαση''' ([[αγγλικά]]: Dark Passage), είναι [[φιλμ νουάρ]] [[Αμερικανικός κινηματογράφος|αμερικανικής]] παραγωγής του [[1947]], σε [[σενάριο]] και [[σκηνοθεσία]] [[Ντέλμερ Ντέιβς]], βασισμένο στη ομώνυμη [[νουβέλα]] του [[Ντέιβιντ Γκόντις]]. Πρωταγωνιστούν ο [[Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ]] και η [[Λορίν Μπακόλ]].

Η ταινία είναι και η τρίτη από τις τέσσερις ταινίες που έπαιξαν μαζί ο Μπόγκαρτ και η Μπακόλ (είχαν προηγηθεί ''[[Η σειρήνα της Μαρτινίκα]]'' (1944), και ο ''[[Πάθος και αίμα|Μεγάλος Ύπνος]]'' (1946).

Στις αρχικές σκηνές της ταινίας ο σκηνοθέτης αποφεύγει να δείξει το πρόσωπο του Βίνσεντ Πέρι (Μπόγκαρτ), πριν από το σημείο της ιστορίας στην οποία υποβάλλεται σε  πλαστική χειρουργική επέμβαση για να αλλάξει την εμφάνισή του. Σε αυτές τις σκηνές από άλλες οπτικές γωνίες, η κάμερα τοποθετείται έτσι ώστε στο οπτικό πεδίο δεν περιλαμβάνουν το πρόσωπό του. Η ιστορία ακολουθεί την προσπάθεια του Βίνσεντ να κρύφτει από το νόμο και να καθαρίσει το όνομά του για το φόνο που κατηγορείται.

== Πλοκή ==
[[Αρχείο:Bacall_and_Bogart_Dark_Passage.jpg|380px|thumb|Ο Μπόγκαρτ και η Μπακόλ σε σκηνή από την ταινία]]
Ο Βινσέντ Πέρι καταδικασμένος για τη δολοφονία της συζύγου του, δραπετεύει από τη φυλακή του Σαν Κουέντιν και αποφεύγει την αστυνομία μπαινόντας σε ένα διερχόμενο αυτοκίνητο σε κάποιον που ονομάζεται Μπέικερ. Μια έκπομπή ειδήσεων όμως του ραδιοφώνου σχετικά με την απόδραση του κατάδικου και τα περίεργα ρούχα του Πέρι τον κάνουν ύποπτο, έτσι ώστε όταν ο Μπέικερ τον ρωτά, ο Πέρι τον χτυπά και τον αφήνει αναίσθητο. Έπειτα ο Πέρι κρυβέται σε έναν θάμνο και όταν περνά από εκεί η Αίρην Γιάνσεν τον παίρνει στο αυτοκίνητο της και τον κρύβει, έτσι ώστε να περάσουν από το αστυνομικό μπλόκο και στη συνέχεια πηγαίνουν στο [[Σαν Φρανσίσκο]], όπου του προσφέρει φιλοξενία στο διαμέρισμά της.

Ο Πέρι φεύγει από το διαμέρισμά της Αίρην και μπαίνει σε ένα ταξί, αλλά αναγνωρίζεται από τον οδηγό του, ο οποίος αποδεικνύεται ότι είναι συμπαθητικός και δίνει στον Πέρι το όνομα ενός πλαστικού χειρουργού που μπορεί να του αλλάξει την εμφάνισή του. Ο Πέρι κανονίζει να μείνει με έναν φίλο του, τον Τζορτζ Φελσίτζερ, κατά την διάρκεια της ανάρρωσης του από την επέμβαση και ζητά την βοήθεια του Τζορτζ για να αποδείξει την αθωότητά του. Μετά την επέμβαση στο πρόσωπο του, ο Πέρι δεν είναι σε θέση να μιλήσει επειδή το πρόσωπό του, είναι τυλιγμένο  σε επιδέσμους. Επιστρέφει στο διαμέρισμά του Τζορτζ και κατά την είσοδο του τον βρίσκει δολοφονημένο. Έπειτα πηγαίνει πίσω στο διαμέρισμά της Αίρην, όπου καταρρέει στο κατώφλι της. Η Αίρην θα τον φροντίσει και θα τον επαναφέρει στην υγεία του.

Ο Πέρι αποφασίζει να εγκαταλείψει την πόλη, προσπαθώντας να ανακαλύψει ποιος σκότωσε πραγματικά την  γυναίκα του. Στο ξενοδοχείο, ο Πέρι θα ξανασυναντήσει τον Μπέικερ, ο οποίος τον κρατά υπό την απειλή όπλου. Ο Μπέικερ απαιτεί από την Αίρην να τον πληρώσει 60.000 δολάρια, διαφορετικά θα παραδώσει τον Πέρι στην αστυνομία. Ο Πέρι συμφωνεί, και ο Μπέικερ τον υποχρεώνει να οδηγήσει και  τους δύο τους μέχρι το διαμέρισμά της Αίρην. Κατά την διάρκεια της διαδρομής, ο Πέρι θα αιφνίδιασει τον Μπέικερ και θα τον πετάξει έξω από το [[αυτοκίνητο]], σκοτώνοντας τον.

Πίσω στη πολυκατοικία της Αίρην, η Μαρτζ και ο πρώην σύζυγός της, Μπομπ, ζητάνε να μείνουν με την Αίρην για την προστασία της, επειδή ανησυχούν ότι ο Πέρι θα την σκοτώσει. αλλά αυτήν τους ξεφορτώνεται λέγοντας ότι έχει ήδη συναντηθεί με κάποιον Βίνσεντ Πέρι, και δεν ανησυχεί καθόλου. Ο Πέρι αναρρώνει και μαθαίνει ότι καταζητείται για τη δολοφονία του Τζορτζ, επειδή τα δακτυλικά του αποτυπώματα έχουν βρεθεί στο όπλο της δολοφονίας, που είναι μια [[τρομπέτα]]. Μετά την αφαίρεση των επίδεσμων του, ο Πέρι απρόθυμα λέει στην Αίρην ότι θα είναι σε καλύτερη θέση αν δεν είναι μέρος της ζωής του.

Ο Πέρι βλέποντας ότι δεν μπορεί να αποδείξει την αθωότητά του, και ότι είναι πιθανό να κατηγορηθεί για τη δολοφονία και του Τζορτζ, δεν έχει άλλη επιλογή από το να φύγει.Ο ίδιος σκοπεύει  να πάει στο Μεξικό και στη συνέχεια στη [[Νότια Αμερική]]. Αυτός το λέει στην Αίρην, αποκαλύπτοντας τα σχέδια του. Αυτήν του λέει ότι θα τον συνάντησει εκεί. Την επόμενη φορά που θα τον δει, ο Πέρι θα είναι χαλαρός με ποτό σε ένα μπαρ στην παραλία στο [[Περού]], που όταν αυτός βλέπει την Αίρην θα την αγκαλιάσει.

== Διανομή ρόλων ==
*[[Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ]] ως Βινσέντ Πέρι
*[[Λορίν Μπακόλ]] ως Αίρην Γιάνσεν
*Μπρους Μπένετ ως Μπομπ 
*Άγκνες Μόρχεντ ως Μαρτζ
*Ντάγκλας Κένεντι ως Επιθεωρητής Κένεντι

== Παραγωγή ==
Η [[Warner Bros]]  κατέβαλε στο συγγραφέα Ντέιβιντ Γκόντις  25.000 δολάρια για τα δικαιώματα της νουβέλας, η οποία είχε αρχικά δημοσιευθεί σε συνέχειες στη [[Saturday Evening Post]] από [[20 Ιουλίου]] έως [[7 Σεπτεμβρίου]] του [[1946]], πριν από την δημοσίευση σε μορφή βιβλίου. Την ώρα που η Σκοτεινή διάβαση προβλήθηκε, ο Μπόγκαρτ ήταν ο καλύτερος αμειβόμενος ηθοποιός στο [[Χόλυγουντ]], με μέσο όρο 450.000 δολάρια τον χρόνο.

Ο Ρόμπερτ Μοντγκόμερι είχε εφαρμόσει στην ταινία ''[[Η κυρία της λίμνης]]'' (1946) μια τεχνική «υποκειμενικής κάμερας», στην οποία ο θεατής βλέπει τη δράση μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιήθηκε το 1927 στη [[Γαλλία]] από τον Αμπέλ Γκανς για τον Ναπολέων <ref>{{cite book |last=Brownlow |first=Kevin |author-link=Kevin Brownlow |title=Napoleon: Abel Gance's Classic Film |url=https://archive.org/details/napoleonabelganc00brow |url-access=registration |edition=1st |location=New York |publisher=Knopf |year=1983 |isbn=0-394-53394-1 |pages=[https://archive.org/details/napoleonabelganc00brow/page/56 56–57]}}</ref> και από τον σκηνοθέτη Ρούμπεν Μαμούλιαν στα πρώτα πέντε λεπτά του ''Δρ. Τζέκιλ και κύριος Χάιντ'' (1931). Ο κριτικός κινηματογράφου Χαλ Έρικσον πιστεύει ότι στη Σκοτεινή διάβαση κάνει καλύτερη δουλειά στη χρήση αυτής της τεχνικής οπτικής γωνίας, γράφοντας: "Η πρώτη ώρα περίπου της Σκοτεινής διάβασης κάνει το ίδιο πράγμα - και τα αποτελέσματα είναι πολύ πιο επιτυχημένα από οτιδήποτε φαίνεται στην ταινία του Μοντγκόμερι.<ref>Erikson, Hal. {{AllMovie title|12258|Dark Passage}}.</ref>

Σύμφωνα με την Μπακόλ, στην αυτοβιογραφία της "By Myself", κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της Σκοτεινής διάβασης, τα μαλλιά του Μπόγκαρτ άρχισαν να πέφτουν αρκετά, αποτέλεσμα μίας γυροειδής αλωπεκίας, αν και φωτογραφίες από τον γάμο τους το 1945 δείχνουν ότι ο Μπόγκαρτ έχασε τα μαλλιά του δύο χρόνια νωρίτερα. Στο τέλος των γυρισμάτων φορούσε μια γεμάτη περούκα. Ο Μπόγκαρτ έκανε τελικά κάποιες θεραπείες για να εξουδετερώσει τα αποτελέσματα, αλλά τον βοήθησε το γεγονός ότι στην επόμενη ταινία του, ''[[Ο Θησαυρός της Σιέρα Μάντρε]]'', έπρεπε να φορέσει μια κανονική περούκα.<ref name="tcm art">Stafford, Jeff. [http://www.tcm.com/tcmdb/title/605/Dark-Passage/articles.html "Dark Passage"] on [[TCM.com]]</ref>
== Κυκλοφορία ==
Στην [[Ελλάδα]] η ταινία κυκλοφόρησε στις 14 Δεκεμβρίου 1948 στον κινηματογράφο Τιτάνια στην [[Αθήνα]].<ref>{{Cite web|url=http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=64&dc=14&db=12&da=1948|title=''Η ζωή της πόλεως''|page = 2η|format = PDF|publisher =Εφημερίδα [[Ελευθερία (εφημερίδα)|Ελευθερία]]|website = Ψηφιακό Αρχείο Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου - Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος|ημερομηνία = 14 Δεκεμβρίου 1948|accessdate=13 Δεκεμβρίου 2023}}</ref>

== Υποδοχή ==
=== Κριτικές ===
{{Rotten Tomatoes prose|91|7.70|32}}<ref>{{Cite web|title=Σκοτεινή διάβαση|url=https://www.rottentomatoes.com/m/dark_passage|language = Αγγλικά|accessdate=25 Αυγούστου 2023|website=[[Rotten Tomatoes]]}}</ref>

== Παραπομπές ==
<references/> 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* {{imdb title|0039302}} 
* {{AFI film|25131}} 
* {{AllMovie title|12258|Σκοτεινή διάβαση}}
* {{cine gr|id=712426|τίτλος=Σκοτεινή διάβαση}} 
* {{Rotten Tomatoes|dark_passage}}

{{Portal bar|Τέχνη |Κινηματογράφος}}
{{DEFAULTSORT:Σκοτεινη Διαβαση}}
[[Κατηγορία:Φιλμ νουάρ]]
[[Κατηγορία:Αμερικανικές αστυνομικές δραματικές ταινίες]]
[[Κατηγορία:Ταινίες του 1947]]
[[Κατηγορία:Αμερικανικές ταινίες]]
[[Κατηγορία:Αμερικανικές ασπρόμαυρες ταινίες]]
[[Κατηγορία:Ταινίες παραγωγής Warner Bros.]]
[[Κατηγορία:Ταινίες σε σκηνοθεσία Ντέλμερ Ντέιβς]]
[[Κατηγορία:Αγγλόφωνες ταινίες]]
[[Κατηγορία:Αμερικανικές θρίλερ ταινίες μυστηρίου]]
[[Κατηγορία:Ταινίες γυρισμένες στο Σαν Φρανσίσκο]]
[[Κατηγορία:Ταινίες βασισμένες σε αμερικανικά μυθιστορήματα]]
[[Κατηγορία:Ταινίες τοποθετημένες στο Σαν Φρανσίσκο]]