Ρούντολφ Σίντλερ

Ρούντολφ Σίντλερ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	10  Σεπτεμβρίου 1887 ή 5  Σεπτεμβρίου 1887 ή 1890 Βιέννη
Θάνατος	22  Αυγούστου 1953 Λος Άντζελες
Χώρα πολιτογράφησης	Αυστρία Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά Αγγλικά
Σπουδές	Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιένης Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας
Αξιοσημείωτο έργο	Schindler House
Οικογένεια
Σύζυγος	Pauline Gibling Schindler
Σχετικά πολυμέσα

Ο Ρούντολφ Μίκαελ Σίντλερ (Rudolph Michael Schindler) (5 Σεπτεμβρίου 1887 - 22 Αυγούστου 1953) ήταν Aυστριακός αρχιτέκτονας που εργάστηκε στην Αμερική.

Βιογραφία

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στη Βιέννη από αστική οικογένεια ως ένα από τα δύο παιδιά των Σίντλερ. Το 1906 εισήχθη στο Imperial Institute of Engineering της Βιέννης από όπου και αποφοίτησε το 1911 ως διπλωματούχος μηχανικός. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1910 εισήχθη στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βιέννης (Academy of fine Arts), σπουδάζοντας αρχιτεκτονική υπό τον τότε διευθυντή Ότο Βάγκνερ (Otto Wagner). Το 1913 αποφοιτεί, έχοντας ακαδημαϊκό υπόβαθρο τόσο στη μηχανική όσο και στην αρχιτεκτονική.

Παράλληλα με τις σπουδές του εργάσθηκε ως σχεδιαστής στο γραφείο των Hans Mayr και Theodor M. Mayer. Στο διάστημα αυτό σχεδίασε και επέβλεψε το μοναδικό κτήριο του στον ευρωπαϊκό χώρο το Clubhouse for Actors στη Βιέννη, διαδικασία που του έδωσε την πρακτική εμπειρία καθώς και πολύ καλές προϋποθέσεις για την μετέπειτα εργασία του. Επιπλέον παρακολούθησε μαζί με τον Ρίτσαρντ Νόιτρα (Richard Neutra) και άλλους μαθήματα στην Ανεξάρτητη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Άντολφ Λως (Adolf Loos) (Adolf Loos Bauschule).

Όπως και οι περισσότεροι συνομήλικοί του, έτσι και ο ίδιος μαγνητίστηκε αρχικά από την επιρροή του Ότο Βάγκνερ και μόνο αργότερα από αυτήν του Λως. Ωστόσο είναι ο Λως που είχε την πιο βαθειά και καταλυτική επίδραση σε αυτόν με τον απόλυτο έλεγχο του εσωτερικού χώρου ως κατακόρυφα συνδεόμενα επάλληλα οριζόντια επίπεδα. Τόσο μέσω του Λως όσο και της δημοσίευσης του Wasmuth portfolio από τον Φρανκ Λόιντ Ράιτ ο Σίντλερ ενημερώνεται για την τεχνολογική και μορφολογική καινοτομία της αμερικάνικης αρχιτεκτονικής της περιόδου.

Στην Αμερική

Τον Ιούνιο του 1914 γίνεται δεκτός με συμβόλαιο τριών χρόνων στην H. A. Ottenheimer, Stern and Reichert firm στο Chicago και φεύγει για την Αμερική, λίγο πριν το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα χρόνο αργότερα πραγματοποιεί ένα ταξίδι στο Νέο Μεξικό, όπου και επηρεάζεται βαθειά από την ιδιάζουσα πλίνθινη αρχιτεκτονική της κοιλάδας του Ρίο Γκράντε.

Το 1916 επιχειρεί ατυχώς για πρώτη φορά να εργασθεί στο γραφείο του Φρανκ Λόιντ Ράιτ (Frank Lloyd Wright), έχοντας ήδη άτυπα συμπεριληφθεί στους αρχιτέκτονες της Prairie School, χάριν σε έργα του όπως το Log House. Ένα χρόνο αργότερα προσλαμβάνεται τελικά στο γραφείο του Wright στο Taliesin studio στο Wisconsin, ως μηχανικός, αρχικά χωρίς μισθό, αλλά καταλήγει υπεύθυνος του γραφείου, επιβλέπων μηχανικός καθώς και σχεδιαστής. Παρ’ όλο που σκεφτόταν να επιστρέψει, οι μεταπολεμικές συνθήκες στη Βιέννη τον αποθάρρυναν, έως το 1919 που παντρεύτηκε την Pauline Gibling και αποφάσισε οριστικά να μείνει στην Αμερική. Συνεχίζοντας να εργάζεται στο γραφείο του Ράιτ, εμπλέκεται στο σχεδιασμό του Hollyhock House στο Λος Άντζελες, όπου και γνωρίζεται με την ιδιοκτήτρια Aline Barnsdall, που θα εξελιχθεί σε καλή φίλη και μελλοντική πελάτη.

Η ανεξαρτητοποίηση του Σίντλερ από τον Ράιτ ήταν βαθμιαία. Σταδιακά από το 1921 αφιερώνει αρκετό χρόνο σε προσωπικά του έργα, έως ότου στα τέλη του επόμενου έτους έχει ολοκληρώσει την κατοικία και γραφείο του, το Kings Road House στο δυτικό Hollywood, ένα από τα σημαντικότερα έργα του.

Την περίοδο εκείνη η Καλιφόρνια αναπτύσσεται ραγδαία. Σε αυτά τα πλαίσια εμφανίζεται και το κίνημα της Αποικιακής Ισπανικής Αναβίωσης (Spanish Colonial Revival). Σε θεωρητικό επίπεδο οι μοντέρνοι αρχιτέκτονες ήταν κάθετα αντίθετοι σε αυτόν τον δανεισμό στοιχείων από προϋπάρχουσες κατασκευαστικές παραδόσεις, ωστόσο τόσο ο Σίντλερ όσο και ο Neutra δεν δίστασαν να πειραματιστούν.

Το 1922 γεννιέται ο γιος του Mark. Έως το 1925 πραγματοποιεί πολλά έργα και μελέτες κυρίως για κατοικίες και κάποια συγκροτήματα διαμερισμάτων όπου είναι διακριτή ή άμεση επιρροή του από τις εξπρεσιονιστικές τάσεις που κυριαρχούν στην Ευρώπη (Packard House, C. P. Lowes House at Eagle Rock κ.α.). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πραγματοποιεί και το Lovell Beach House στο Newport Beach για τον Dr Phillip Lovell, το δεύτερο πιο σημαντικό του έργο.

Το 1925 ο Neutra με την γυναίκα του μετακομίζουν από τη Νέα Υόρκη στο Λος Άντζελες, όπου μένουν στο Kings Road House μαζί με τους Σίντλερ. Οι δύο φίλοι συνεργάζονται για κάποιο διάστημα· ο Neutra φαίνεται να ενθάρρυνε τον Σίντλερ να απαγκιστρωθεί από την περιττή σχολαστικότητα του ύφους του Wright. Το 1926 ιδρύεται η εταιρεία Architectural Group for Industry and Commerce από τους δύο συνεργάτες και τον πολεοδόμο Carol Arnovici με σκοπό την ενασχόληση με μεγάλα εμπορικά και διοικητικά κτίρια η οποία όμως δεν μεγαλουργεί δεδομένης της ύφεσης που επικρατεί στην Αμερική έως το κραχ του 1929. Παρά τη σημαντική συμβολή του, ο Σίντλερ δεν συμπεριλαμβάνεται στους εκπροσώπους του International Style στην έκθεση με τίτλο «Μοντέρνα Αρχιτεκτονική» που λαμβάνει χώρα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ) το 1932. Σε μετέπειτα συνέντευξή του ο Phillip Johnson, επιμελητής της παραπάνω έκθεσης αναγνωρίζει την παράλειψη και αναφέρεται στον Σίντλερ ως τον σημαντικότερο αρχιτέκτονα της περιόδου του στην Καλιφόρνια.

Από το 1928 ασπάζεται το ολλανδικό de Stijl, πραγματοποιώντας πολυάριθμα κτίρια, κυρίως κατοικίες (Wolfe House, Elliot House κ.α.) Μεμονωμένα είναι τα κτήρια εμπορικής χρήσης που επιμελήθηκε, χαρακτηριστικά αναφέρονται δύο κτήρια εστιατορίων (Sardi’s Restaurant, Lindy’s Restaurant), καθώς και τρία πρατήρια καυσίμων για την Union Oil Company. Αναφέρεται επίσης μία εκκλησία, η Bethlehem Baptist Church, στο Λος Άντζελες. Μεταπολεμικά, την τελευταία δεκαετία της ζωής του, ο Σίντλερ φαίνεται να απομακρύνεται από το de Stijl, παράγοντας μορφές απελευθερωμένες, αν και η αρχιτεκτονική του κατά την περίοδο αυτή θεωρείται απογοητευτική.

Πέθανε σε ηλικία 66 ετών στις 22 Αυγούστου 1953.

Αρχιτεκτονικό ύφος

Θα έλεγε κανείς ότι η αρχιτεκτονική του Σίντλερ χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, συνθετικές αντιθέσεις και ασάφεια-πολυσημία.

Το ώριμο αρχιτεκτονικό ύφος του Σίντλερ φαίνεται να στηρίζεται σε αξίες που πηγάζουν από τις απαρχές της ενασχόλησής του με την αρχιτεκτονική. Το 1912, σε ηλικία 25 χρονών, κατά τη διάρκεια της πτυχιακής του εργασίας (project for a crematorium and chapel, Vienna) συντάσσει το μανιφέστο του. Ήδη από αυτό το σημείο εκφράζεται ξεκάθαρα η πρόθεσή του να διαχωρίσει την φέρουσα κατασκευή από τους “εγκυβωτισμένους” όγκους, πρόθεση που θα φανεί και αργότερα στο Lovell Beach House. Επιπλέον, με εμφανή την επιρροή του Άντολφ Λως, καταπιάνεται με την διάρθρωση των οριζόντιων επιπέδων του χώρου κατά την κατακόρυφη έννοια. Το πλάσιμο του χώρου είναι ζήτημα που κυριαρχεί (the architect has finally discovered the medium of his art: space), όπως κυριαρχεί και η γλυπτική διάπλαση των όγκων τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά.

Ο εμβάτης του 1.2μ σε οριζόντια και κατακόρυφη διεύθυνση είναι ένα στοιχείο που χρησιμοποίησε πολύ από την άφιξή του στην Αμερική και έπειτα (Log House) Επιπλέον η αποδοχή και ενσωμάτωση στο λεξιλόγιό του στοιχείων της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του New Mexico (Spanish Colonial Revival κλπ.) σκιαγραφεί την εσωτερική πάλη που διακατείχε τον Σίντλερ, όσο και άλλους μοντέρνους, μεταξύ της ιδεολογίας του και της συναισθηματικής ανταπόκρισης στα οπτικά ερεθίσματα. Ο ίδιος δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει ευρέως το stucco για να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, όπως και γενικότερα να τροποποιήσει ή και να εγκαταλείψει εντελώς στοιχεία του θεωρητικού του υπόβαθρου εάν τον δέσμευαν στον σχεδιασμό (βλ. Martin House).

Η αρχιτεκτονική και η σχέση αυτής με την υγεία και την ευεξία είναι στοιχεία που καθορίζουν τον σχεδιασμό και των δύο σπουδαιότερων έργων του Kings Road House, Lovell Beach House, γεγονός που προκύπτει και από την δημοσίευση έξι άρθρων πάνω στο θέμα.

Το χαρακτηριστικότερο όμως στοιχείο της δουλειάς του είναι η σχέση του κτηρίου με το περιβάλλον, η αλληλεπίδραση μεταξύ του εξωτερικού και του εσωτερικού περιβάλλοντος και οι σχέσεις μεταξύ τους που προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει. Το ήπιο κλίμα της Καλιφόρνια του έδινε άλλωστε τη δυνατότητα να το κάνει με αποτελεσματικό τρόπο ιδίως σε κατοικίες που προορίζονταν αποκλειστικά για διακοπές. Η χρήση του ξύλου τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό είναι έντονη και διαφορετική ανά περιπτώσεις. Χαρακτηριστική είναι η χρήση σε οροφές και σε διαχωριστικά πετάσματα καθώς και σε ξύλινα πλαίσια καλυμμένα με stucco, τεχνοτροπία που κυριαρχεί μετά τα μέσα του1920 ως στοιχείο ελαφρότητας σε αντίθεση προς το μνημειακό.

Ο Σίντλερ κατόρθωσε να μεταμορφώσει την συμβολική εικόνα της μηχανής, όπως αυτή εκφράζεται στην υψηλή τέχνη, σε μία μορφή ή σε συνδυασμούς μορφών που έχουν όμως την επιρροή και την ζωντάνια της χαμηλής-λαϊκής τέχνης. Το λεξιλόγιο για να το πετύχει αυτό δεν ήταν άλλο από αυτό που βρίσκει κανείς στους απλούς τρόπους δόμησης που μπορούσε να αντλήσει από παντού γύρω του στη νότια Καλιφόρνια. Είχε τον τρόπο να μεταμορφώνει την απλή τέχνη σε καλλιτεχνικό δημιούργημα που γι’ αυτόν μεταφραζόταν σε όρους αρχιτεκτονικής ως η δημιουργία χώρου.

Σημαντικά Έργα

King’s Road House (Schindler and Chace House), West Hollywood, 1922

Schindler-Chase house

Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Σίντλερ, στο οποίο επαναπροσδιορίζεται ριζικά το τεχνητό περιβάλλον. Το κτήριο αυτό προοριζόταν για κατοικία και γραφείο του ίδιου του αρχιτέκτονα καθώς και για κατοικία του φιλικού ζευγαριού Chace. Το οικόπεδο αντιμετωπίστηκε σαν ένα αυτοαναφερόμενο περιβάλλον, το οποίο χωρίστηκε σε επτά υπαίθριες ζώνες, ενώ όσον αφορά στο εσωτερικό, αυτό σχεδιάζεται έτσι ώστε κάθε ένοικος να έχει το δικό του προσωπικό “καταφύγιο”. Οι ιδιαίτεροι χώροι-καταφύγια για κάθε άτομο οργανώνονται ανά δύο σε σχήμα Γ και εκτονώνονται σε ένα υπαίθριο καθιστικό μέσω συρόμενων πανέλων που εν δυνάμει αποσπώνται εντελώς έτσι ώστε το εξωτερικό να διεισδύσει στο εσωτερικό και αντιστρόφως. Με ποικίλους τρόπους το κτήριο θεωρήθηκε οπισθοδρομικό για την εποχή του ιδιαίτερα λόγω της ανύπαρκτης τεχνητής θέρμανσης που από επιλογή δεν εφαρμόστηκε. Η χρήση σκυροδέματος στο δάπεδο και στους στιβαρούς τοίχους έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ξύλινες οροφές με τους στενούς φεγγίτες, τα λεπτά ξύλινα διαχωριστικά και τα συρόμενα κουφώματα από πανί δημιουργώντας αυτή την αντιστικτική σχέση της σταθερής, συμπαγούς σπηλιάς και της ανοιχτής, ελαφριάς σκηνής, όπως έλεγε ο ίδιος. Σήμερα στεγάζεται το Κέντρο Τέχνης και Αρχιτεκτονικής του Λος Άντζελες (MAK Center for Art and Architecture) που έχει ως βασικό στόχο την προστασία και προώθηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αυστριακών αρχιτεκτόνων που δούλεψαν στην περιοχή.

Lovell Beach House, New Port Beach, 1922-1926

Lovell Beach House

Το δεύτερο σημαντικότερο έργο του Σίντλερ για τον γιατρό Dr Lovell, άνθρωπο που ενδιαφερόταν για την υγεία και ευεξία του σώματος και που όπως πολλοί άλλοι ήθελε να θεωρείται προοδευτικός σε όλα τα επίπεδα, οπότε η κατοικία του θα έπρεπε να ανταποκρίνεται στην εικόνα που ήθελε αυτός για τον εαυτό του. Η ζωή στο ύπαιθρο είναι το θέμα του κτηρίου, που εκφράζει την σύμπραξη νεωτερικότητας και υγείας. Η ιδέα προέκυψε από τις χαρακτηριστικές πασσαλοκατασκευές των παραλιών. Το κτήριο στηρίζεται σε πυλώνες όχι μόνο για να εξασφαλίσει ιδιωτικότητα και θέα στον ωκεανό, αλλά και για να επιτρέψει στην παραλία να διεισδύσει κάτω από το σπίτι δημιουργώντας έναν ημιυπαίθριο, προφυλαγμένο χώρο διαβίωσης. Οι άλλοι κύριοι χώροι του σπιτιού συγκεντρώνονταν σε έναν ενιαίο χώρο που προοριζόταν για όλη την οικογένεια. Και σε αυτή την περίπτωση ο χώρος που παράγεται αντιμετωπίζεται ως κάτι διαφορετικό από την φέρουσα κατασκευή. Η χρήση αλληλοεμπλεκόμενων οριζόντιων επιπέδων και η δημιουργία χώρων διπλού ύψους εμφανίζονται κι εδώ εκδηλώνοντας την συνάφεια με τον Λως.

Wolfe House, Avalon, Catalina Island, 1928

Η κατοικία αυτή ήταν, όπως είπε ο ίδιος, μία σύνθεση χώρου που αιωρείται πάνω από το λόφο. Η περιγραφή του σαν κάτι που κρέμεται και δεν εφάπτεται με το τοπίο αποδεικνύει ότι ασπάζεται ένα ακόμη δόγμα του International Style εγκαταλείποντας την προσέγγιση του Wright. Έχει σχεδιαστεί με έξυπνη διαρρύθμιση στο εσωτερικό ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μία έως τρεις διαφορετικές οικογένειες. Ενώ η οροφή ήταν άμεσα συνδεδεμένη με το τρίτο και βασικό επίπεδο, τα άλλα δύο επίπεδα ήταν ανεξάρτητα. Στο τρίτο επίπεδο το υπνοδωμάτιο βρίσκεται 1.2μ πάνω από το καθιστικό και συνδέεται με αυτό μέσω τριών ενδιάμεσων όγκων που λειτουργούν ως σκάλες-καθίσματα. Οι δύο ΄όψεις του κτηρίου είναι εντελώς διαφορετικές· η όψη προς το λιμάνι καθορίζεται από όγκους και επεκτεινόμενα επίπεδα τα οποία γεννιόνται από τον βασικό όγκο, ενώ στην πλευρά του δρόμου η ξύλινη ράμπα, το ξύλινο πλαίσιο, και τα κατακόρυφα στοιχεία της οροφής δίνουν έμφαση στη γραμμικότητα. Η αντίθεση μεταξύ των όψεων είναι μία ακόμη αντίθεση στο έργο του Σίντλερ τη δεκαετία του 1930.

House for Rose L. Harris, Λος Άντζελες, 1942

Ένα από τα κτήρια της τελευταίας περιόδου του, το οποίο τοποθετείται ακριβώς στην κορυφή ενός βράχου. Αυτή είναι ίσως η πιο κυριολεκτική έκφραση της πρόθεσης του Σίντλερ να αναμείξει την αρχιτεκτονική με την φύση σε όλα του τα έργα. Μία πέργκολα που τρέχει σε όλη σχεδόν την πάνω επιφάνεια του βράχου οδηγεί στην είσοδο που χωρίζει το χώρο σε καθιστικό και τραπεζαρία στα δεξιά και υπνοδωμάτιο και μπάνιο στα αριστερά. Τμήμα του καθιστικού εξέχει πέρα από τον βράχο ως ένας χώρος απομόνωσης και θέας για την συγγραφέα και ιδιοκτήτρια Rose Harris.

Βιβλιογραφία

• Gebhard David: Schindler, Tames and Hudson, Λονδίνο 1971/ ISBN 0-500-34046-3
• Steele James: Schindler, Taschen GmbH, Κολονία 2005/ ISBN 3-8228-3966-3
• McCoy Esther: Five California Architects, Reinhold Publishing Corporation, Νέα Υόρκη 1960.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• MAK Center
• Library of Congress