Πωλ Αρμά

Πωλ Αρμά
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Paul Arma (Γαλλικά) και Imre Weisshaus (Ουγγρικά)
Γέννηση	22  Οκτωβρίου 1905 Βουδαπέστη
Θάνατος	Νοέμβριος 1987 Παρίσι
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο του Μονπαρνάς
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά Γερμανικά Ουγγρικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συνθέτης πιανίστας μουσικολόγος εθνομουσικολόγος

Ο Πωλ Αρμά (Paul Arma) (Βουδαπέστη 22 Νοεμβρίου 1905 – Παρίσι 28 Νοεμβρίου 1987) ήταν ουγγρικής καταγωγής Γάλλος συνθέτης, πιανίστας, εθνομουσικολόγος και εικαστικός του 20ού αιώνα. Το πραγματικό του ονοματεπώνυμο ήταν Ίμρε Βάισχαους (Imre Weisshaus).

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Αρμά γεννήθηκε στη Βουδαπέστη ως Ίμρε Βάισχαους. Σπούδασε πιάνο με τον περίφημο Μπέλα Μπάρτοκ στην Μουσική Ακαδημία Φραντς Λιστ της Βουδαπέστης, από το 1921 έως το 1924. Ο Μπάρτοκ εμφύσησε στον μαθητή του τη αγάπη του για την παραδοσιακή μουσική και τη συλλογή τραγουδιών. Το 1925, εμφανίζεται ως πιανίστας στη Γερμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία και την Αγγλία. Κατόπιν, έφυγε για τη Νέα Υόρκη, όπου, μέχρι το 1930 έδινε ρεσιτάλ για πιάνο και δίδασκε σύγχρονη μουσική σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1931 επέστρεψε στην Ευρώπη, στη Γερμανία, όπου, μέχρι το 1933 εργάστηκε ως διευθυντής χορωδιών και ορχήστρας, αλλά μετά την άνοδο τoυ ναζισμού, πήγε στο Παρίσι και εγκαταστάθηκε εκεί με το ψευδώνυμο Αρμά.

Συνεργάστηκε με τη Γαλλική Ραδιοφωνία, αλλά ο πόλεμος τον ανάγκασε να κρύβεται. Τότε, ασχολήθηκε σοβαρά με τη συλλογή γαλλικών τραγουδιών (παραδοσιακών και αντιστασιακών), τραγούδια φυλακισμένων και κοινωνικά αποκλεισμένων. Έγραψε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τις Φωνές της Σιωπής (1942-1944), έναν κύκλο 11 από τραγούδια αφιερωμένα «στους Suzanne και ο Michel Seuphor...με την ελπίδα για ένα ανθρώπινο μέλλον.» Όταν οι Αμερικανοί έφτασαν στη Γαλλία ο Αρμά ξεκίνησε μια μουσικολογική έρευνα σχετικά με τους Νέγρους των ΗΠΑ. Έκανε πολλές ηχογραφήσεις spirituals με μαύρους στρατιώτες, μη-επαγγελματίες τραγουδιστές, και συνέλεξε πολλά από αυτά, που τα χρησιμοποιούσε σε πολλές διαλέξεις, αργότερα, στη Γερμανία και διάφορα γαλλικά πανεπιστήμια.

Το 1945, ο Αρμά ξανάρχισε τις πιανιστικές του δραστηριότητές του στη Γαλλία και στο εξωτερικό. Επιφορτωμένος με αποστολές από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού και των Εθνικών Αρχείων Ήχου, ερευνά τη λαογραφία της Γαλλίας. Στην περίοδο 1950-1974, είναι παραγωγός στο γαλλικό ραδιόφωνο, αλλά και σε ραδιοφωνίες του Βελγίου, της Ελβετίας και της Γερμανίας. Δημοσιεύει, το 1952, ένα δίσκο στη Νέα Υόρκη: «Λαϊκή Μουσική της Γαλλίας, ηχητική ανθολογία του Μουσικού Φολκλόρ της Γαλλίας.» Από το 1951 έως το 1960, είναι λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, στην Οργάνωση της Γαλλικής Συμμαχία και το Τμήμα Πολιτιστικών Σχέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, στη Γαλλία, στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αφρική. Μαζί με τον Yvonne Tiénot, μουσικολόγο, μουσικογράφο και πιανίστα εκδίδει το επίτομο Νέο Μουσικό Λεξικό (Παρίσι, 1947). Από το 1954 μέχρι το 1984 ασχολήθηκε επισταμένως με έργα για μαγνητοταινίες. Στις καλλιτεχνικές του δραστηριότητες περιλαμβάνονται και εκθέσεις γλυπτών από διάφορα υλικά (κυρίως μέταλλο και ξύλο), στη Βουδαπέστη (1984) και στο Παρίσι (1985).

Μουσικολογικά στοιχεία

Ο Αρμά είναι συνθέτης πειραματικής μουσικής με πολυσύνθετες ηχητικές κατασκευές, συχνά ακραίες, . Από τις μοντερνιστικές αυτές τάσεις, έφτασε σε ένα «ηπιότερο» μουσικό ιδίωμα που περιλαμβάνει λαϊκά τραγούδια εξελιγμένης ρυθμικής υφής, κινηματογραφική μουσική, πατριωτικά τραγούδια και, επιπροσθέτως, ορχηστρική και ηλεκτρονική μουσική.

Κυριότερα έργα

• Η Γυναίκα στη Γαλλική Ζωγραφική, μουσική για κινηματογράφο (1938)
• Ινδικό τραγούδι, για χορωδία, κιθάρα και ντέφι (1939)
• 'Κοντσέρτο για πιάνο (1939)
• Τραγούδια της σιωπής, για φωνή και πιάνο (1942-4)
• Κοντσέρτο για κουαρτέτο εγχόρδων και ορχήστρα (1947)
• Σονάτα για βιολί (1949)
• 31 Στιγμιότυπα (Ενσταντανέ), για ξύλινα πνευστά, κρουστά, τσελέστα, ξυλόφωνο και πιάνο (1951)
• Καντάτα της Γης (1952)
• Αυτοσχεδιασμός, Προήγηση και Ακολουθία των Παραλλαγών του, για ορχήστρα και μαγνητοταινία (1954)
• Επτά Χωροφωνικές Παραλλαγές, για μαγνητοταινία (1960)
• Κοντσέρτο για μαγνητοταινία (Παρίσι, 1961)
• Τραγούδι της Φώκαινας, για σόλο βιολοντσέλο (1961)
• Πολυδιαφωνία, για ορχήστρα (1962)
• Σουίτα για μαγνητοταινία (Δανία, Γερμανία, 1962)
• Ποικίλες Δομές, για ορχήστρα (1964)
• Ηχητικά Πρίσματα, για ορχήστρα (1966)
• Έξι Διαφάνειες, για όμποε και ορχήστρα εγχόρδων (1968)
• Η Αντιπαράθεση, μουσική για κινηματογράφο (1968)
• Συντονισμοί, για ορχήστρα (1971)
• Δύο Συντονισμοί, για κρουστά και πιάνο (1972)
• Έντεκα Συγκλίσεις, για ορχήστρα εγχόρδων (1974)
• Έξι Εξελίξεις, για 4 φλάουτα (1975)
• Δύο Συγκλίσεις, για μαγνητοταινία (Λονδίνο. 1976)
• Έξι Συγκλίσεις, για ορχήστρα (1978)
• Σιωπές και Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης, για κουαρτέτο εγχόρδων (1979)
• Στη Μνήμη του Μπέλα Μπάρτοκ, για ορχήστρα εγχόρδων και κρουστά (1980)
• Δύο Ματιές, για βιολί και πιάνο (1982)

Βιβλιογραφία

• «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D.C.L (Oxford, 1880)
• Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
• Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
• Γιώργος Λεωτσάκος, επιμέλεια λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», έκδοση 1991, τόμος 11, σ. 116
• Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
• Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)