Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Πραξικόπημα στη Χιλή (1973)

{{Πληροφορίες στρατιωτικής σύγκρουσης
| τίτλος          = Πραξικόπημα στη Χιλή (1973)
| πόλεμος         = [[Επιχείρηση Κόνδορας]] – [[Ψυχρός Πόλεμος]]
| εικόνα          = [[Αρχείο:Golpe de Estado 1973.jpg|280px]]
| λεζάντα         = Ο βομβαρδισμός του [[Μέγαρο Λα Μονέδα|Λα Μονέδα]] στις 11 Σεπτεμβρίου 1973 από τις χιλιανές ένοπλες δυνάμεις
| ημερομηνία      = {{Start date and age|1973|09|11}} 
| τόπος           = [[Χιλή]]
| συντεταγμένες   = 
| αίτια           = 
| στόχοι          = 
| μέθοδοι         =  
| κατάσταση       = 
| έκβαση          = *Η κυβέρνηση της [[Λαϊκή Ενότητα (Χιλή)|Λαϊκής Ενότητας]] ανετράπη
*Αυτοκτονία του [[Σαλβαδόρ Αλιέντε]]
*Ανάληψη της εξουσίας από τη στρατιωτική κυβέρνηση της χούντας με επικεφαλής τον στρατηγό [[Αουγούστο Πινοσέτ]]
| έδαφος          = 
| πλευρά1         = {{flagicon|Chile}} [[Κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε|Κυβέρνηση της Χιλής]]<br/>[[File:Flag of the MIR - Chile.svg|23px|border]] [[Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς (Χιλή)|Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς]]<br/>"Ομάδες φίλα προσκείμενων"<br/>Λοιποί μαχητές της εργατικής τάξης<ref>
{{cite book|first=George|last=Lawson|title=Negotiated Revolutions|url=https://archive.org/details/negotiatedrevolu0000laws|year=2005|page=[https://archive.org/details/negotiatedrevolu0000laws/page/n197 182]|quote=The only armed resistance came in a handful of factories, the La Legua ''poblacion'' in Santiago and in isolated gunfights with MIR activists.}}</ref><br />
| πλευρά2         = {{flagicon|Χιλή}} [[Χιλιανές Ένοπλες Δυνάμεις]]
*Χιλιανός Στρατός
*Χιλιανό Ναυτικό
*Χιλιανή Αεροπορία
*Αστυνομία της Χιλής
*'''Υποστηρίχθηκε από:'''<br />{{flagicon|United States|1960}} [[ΗΠΑ]]<ref>{{cite book|last1=McSherry|first1=J. Patrice|author-link1= J. Patrice McSherry|editor1=Esparza, Marcia |editor2=Henry R. Huttenbach|editor3=Daniel Feierstein|title=State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies)|chapter=Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America |page=[https://books.google.com/books?id=acGNAgAAQBAJ&pg=PA107 107]|publisher=[[Routledge]]|year=2011|isbn=978-0415664578|chapter-url=https://www.routledge.com/State-Violence-and-Genocide-in-Latin-America-The-Cold-War-Years/Esparza-Huttenbach-Feierstein/p/book/9780415496377}}</ref><ref name="p. 223">Walter L. Hixson (2009). ''[http://yalepress.yale.edu/book.asp?isbn=9780300119121 The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy].'' [[Yale University Press]]. [https://books.google.com/books?id=DNId6HxkzQwC&pg=PA223 p. 223]. {{ISBN|0300151314}}</ref><br />{{flagicon|Brazil|1960}} [[Βραζιλία]]<ref>{{cite web |last1=Kornbluh |first1=Peter |title=Brazil Conspired with U.S. to Overthrow Allende |url=https://nsarchive2.gwu.edu/NSAEBB/NSAEBB282/index.htm |website=National Security Archive |publisher=George Washington University |accessdate=16 May 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180708142510/https://nsarchive2.gwu.edu/NSAEBB/NSAEBB282/index.htm |archivedate=8 July 2018 |language=English}}</ref>
| πλευρά3         = 
| αρχηγός1        = {{flagicon|Χιλή}} [[Σαλβαδόρ Αλιέντε]]{{KIA|Αυτοκτονία}}<br />{{flagicon|Chile}} [[Μαξ Μαράμπιο]]<br />[[File:Flag of the MIR - Chile.svg|23px|border]] [[Μιγκέλ Ενρίκες]]
| αρχηγός2        = {{flagicon|Χιλή}} [[Αουγούστο Πινοσέτ]]<br />{{flagicon|Chile}} [[Χοσέ Τορίμπιο Μερίνο]]<br />{{flagicon|Chile}} [[Γουστάβο Λι]]<br />{{flagicon|Chile}} [[Σέζαρ Μεντόσα]]
| αρχηγός3        = 
| τίτλος αρχηγών  = 
| σθένος1         = 
| σθένος2         = 
| σθένος3         = 
| απολογισμός1    = 46 παραστρατιωτικοί
| απολογισμός2    = 
| απολογισμός3    = Συνολικά 60 κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος
| τίτλος απολογισμού = 
| γεωγραφικό πλάτος = 
| γεωγραφικό μήκος = 
| χάρτης          = 
| σημείωση χάρτη  = 
| σημειώσεις = 
}}
Το '''χιλιανό πραξικόπημα του 1973''' ήταν μία κρίσιμη στιγμή, τόσο στην ιστορία της [[Χιλή]]ς, όσο και στον [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρό Πόλεμο]]. Μετά από μια εκτεταμένη περίοδο κοινωνικών αναταραχών και πολιτικής έντασης μεταξύ του ελεγχόμενου από την αντιπολίτευση Κογκρέσου της Χιλής και του σοσιαλιστή προέδρου [[Σαλβαδόρ Αλιέντε]], καθώς και του οικονομικού πολέμου που διέταξε ο Αμερικανός πρόεδρος, [[Ρίτσαρντ Νίξον]],<ref>{{cite web|url=http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB8/nsaebb8i.htm|title=Chile and the United States: Declassified Documents Relating to the Military Coup, September 11, 1973|author=Peter Kornbluh}}</ref> ο Αλιέντε ανετράπη από τις ένοπλες δυνάμεις και την εθνική αστυνομία.<ref>[http://www.csmonitor.com/2006/1211/p00s01-woam.html "Controversial legacy of former Chilean dictator Augusto Pinochet ...Gen. Augusto Pinochet, who overthrew Chile's democratically elected Communist government in a 1973 coup ..."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516194106/http://www.csmonitor.com/2006/1211/p00s01-woam.html |date=16 May 2008 }}, ''The Christian Science Monitor'', 11 Δεκεμβρίου 2006</ref><ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,907929,00.html "CHILE: The Bloody End of a Marxist Dream"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080925065855/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,907929,00.html |date=2008-09-25 }}, ''Time Magazine'', Quote: "....Allende's downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America..."</ref>

Ο στρατός έπαυσε την κυβέρνηση της [[Λαϊκή Ενότητα (Χιλή)|Λαϊκής Ενότητας]] του Αλιέντε και στη συνέχεια εγκαθίδρυσε μία [[χούντα]] που ανέστειλε όλες τις πολιτικές δραστηριότητες στη Χιλή και καταπίεσε τα αριστερά κινήματα, ιδιαίτερα τα κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα και το [[Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς (Χιλή)|Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς]] (MIR). Ο διορισμένος από τον Αλιέντε αρχηγός του στρατού, [[Αουγούστο Πινοσέτ]], κατέλαβε την ανώτατη εξουσία εντός ένός έτους από το πραξικόπημα και ανέλαβε την εξουσία επίσημα στα τέλη του 1974.<ref>{{cite book|author=Genaro Arriagada Herrera|title=Pinochet: The Politics of Power|url=https://books.google.com/books?id=7F8VAAAAIAAJ&pg=PA36|year=1988|publisher=Allen & Unwin|isbn=978-0-04-497061-3|page=36}}</ref> Η κυβέρνηση του Νίξον, η οποία είχε εργαστεί για να δημιουργήσει τις συνθήκες για το πραξικόπημα,<ref name="Winn 2010 239–275">{{cite encyclopedia|last=Winn|first=Peter|editor-first=Greg & Gilbert|editor-last=Grandin & Joseph|encyclopedia=|title=A Century of Revolution|year=2010|publisher=Duke University Press|pages=239–275}}</ref><ref>[[Peter Kornbluh]] (11 September 2013). ''[[The Pinochet File: A Declassified Dossier on Atrocity and Accountability]]''. [[The New Press]]. {{ISBN|1595589120}}</ref><ref>Lubna Z. Qureshi. ''Nixon, Kissinger, and Allende: U.S. Involvement in the 1973 Coup in Chile.'' Lexington Books, 2009. {{ISBN|0739126563}}</ref> αναγνώρισε αμέσως την κυβέρνηση της χούντας και την στήριξε στην εδραίωση της εξουσίας.<ref name="NSA-2000-9-19">{{cite web|author=Peter Kornbluh|url=http://www.gwu.edu/~nsarchiv/news/20000919/|title=CIA Acknowledges Ties to Pinochet's Repression: Report to Congress Reveals U.S. Accountability in Chile|work=Chile Documentation Project |publisher=National Security Archive|date=19 September 2000|access-date=26 November 2006| archiveurl= https://web.archive.org/web/20061128142216/http://www.gwu.edu/~nsarchiv/news/20000919/| archivedate= 28 November 2006 | deadurl= no}}</ref>

Κατά τη διάρκεια των εναέριων επιδρομών και των επιθέσεων εδάφους που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος, ο Αλιέντε έδωσε την τελευταία του ομιλία, στην οποία ορκίστηκε να παραμείνει στο [[Μέγαρο Λα Μονέδα|Προεδρικό Μέγαρο]], αρνούμενος προσφορές ασφαλούς διέλευσης σε περίπτωση που θα επέλεγε την εξορία έναντι της αντιπαράθεσης. Οι αυτόπτες μάρτυρες του θανάτου του Αλιέντε συμφωνούν ότι αυτοκτόνησε στο Μέγαρο.<ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/obituaries/hortensia-bussi-de-allende-widow-of-salvador-allende-who-helped-lead-opposition-to-chiles-military-dictatorship-1710766.html|work=The Independent|location=London|title=Hortensia Bussi De Allende: Widow of Salvador Allende who helped lead opposition to Chile's military dictatorship|first=Phil|last=Davison|date=20 Ιουνίου 2009|accessdate=20 Απριλίου 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/theguardian/2009/sep/12/from-the-guardian-archive|work=The Guardian |location=London |title=From the archive: Allende 'dead' as generals seize power|first=Richard|last= Gott|date=12 Σεπτεμβρίου 2009|accessdate=20 Απριλίου 2010}}</ref>

== Παραπομπές ==
<references />

{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Πραξικοπημα στη Χιλη 1973}}
[[Κατηγορία:Πολιτική της Χιλής]]
[[Κατηγορία:Συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου]]
[[Κατηγορία:Πραξικοπήματα|Χιλη]]