Νευροαρχαιολογία
Η νευροαρχαιολογία είναι κλάδος της αρχαιολογίας που χρησιμοποιεί νευροεπιστημονικά δεδομένα για να εξάγει συμπεράσματα σχετικά με τη με τη μορφή και τη λειτουργία του εγκεφάλου στην ανθρώπινη γνωστική εξέλιξη. Επινοήθηκε και προτάθηκε από τους Colin Renfrew και Λάμπρο Μαλαφούρη[1][2].
Ζητήματα ορισμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπως εξηγείται από τον αρχαιολόγο Dietrich Stout και την εξελικτική νευροεπιστήμονα Erin E. Hecht [3] :146, η νευροαρχαιολογία «έχει συγκεκριμένες θεωρητικές προεκτάσεις που εκτείνονται πέρα από τη γενική έννοια του νεολογισμού. Είναι επομένως χρήσιμο να γίνει διάκριση μεταξύ της Νευροαρχαιολογίας (στενή έννοια) και της νευροαρχαιολογίας (γενικής έννοιας). Όπως σκιαγραφήθηκε από τον Μαλαφούρη[2], η νευροαρχαιολογία είναι απόρροια της γνωστικής-διαδικαστικής αρχαιολογίας του Renfrew[4] και στηρίζεται ρητά στη Θεωρία Υλικής Εμπλοκής. [5] [6] Η συγκεκριμένη θεωρία εστιάζει στον ρόλο των αντικειμένων στη διαμεσολάβηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της γνώσης και της κοινωνικότητας και είναι στενά ευθυγραμμισμένη με τις προσεγγίσεις της γνώσης ως ευρείας, [7] θεμελιωμένης ή τεκμηριωμένης[8], εγκαθιδρυμένης[9] και διανεμημένης [10] που αναπτύχθηκαν στην ψυχολογία, τη φιλοσοφία, την ανθρωπολογία και αλλού. Η νευροαρχαιολογία στοχεύει στην ενσωμάτωση των ευρημάτων της νευροεπιστήμης στη γνωστική αρχαιολογία, στην προώθηση του «κριτικού προβληματισμού για τους ισχυρισμούς της νευροεπιστήμης με βάση τις τρέχουσες αρχαιολογικές γνώσεις μας» και στη διευκόλυνση του διεπιστημονικού διαλόγου.» [2]
Η νευροαρχαιολογία συνδυάζει τις λέξεις νεύρo και αρχαιολογία υποδεικνύοντας τη σύνδεση των επιστημών του εγκεφάλου με τη μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας και της προϊστορίας μέσω ανασκαφών και άλλων τεχνικών που έχουν σχεδιαστεί για τη διερεύνηση του υλικού αρχείου[3] Επομένως, σημαίνει την αρχαιολογία που πληροφορείται από τη νευροεπιστήμη ή την εξελικτική γνωστική αρχαιολογία[3][11] Πρόκειται για σχετικά νέα ερευνητική περιοχή, που διερευνά ερωτήματα σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του εγκεφάλου, του σώματος και του κόσμου σε διαφορετικά πολιτιστικά και εξελικτικά χρονικά διαστήματα[1]
Σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον 21ο αιώνα εξελίξεις στην κατανόηση του εγκεφάλου μέσω των γνωστικών επιστημών άνοιξαν νέους τομείς συνεργασίας μεταξύ της αρχαιολογίας και της νευροεπιστήμης. Οι νευροεπιστημονικές γνώσεις μπορούν επίσης να εφαρμοστούν στην κριτική ανασκόπηση και την αμφισβήτηση θεωριών και υποθέσεων σχετικά με την έναρξη της σύγχρονης ανθρώπινης γνώσης και συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένου του εάν υπάρχουν ακόμη τέτοια πράγματα[12]. Τόσο η νευροεπιστήμη όσο και η νευροαρχαιολογία επιδιώκουν να κατανοήσουν τον ανθρώπινο νου. Ωστόσο, οι θεωρίες και οι μέθοδοι των δύο κλάδων διαφέρουν σημαντικά. Η Νευροεπιστήμη συλλέγει δεδομένα για τη μορφή και τη λειτουργία του εγκεφάλου σε υπάρχοντες πληθυσμούς, ενώ η νευροαρχαιολογία χρησιμοποιεί αρχαιολογικά και νευροεπιστημονικά δεδομένα για να εξετάσει την αλλαγή στη μορφή και τη λειτουργία του εγκεφάλου σε εξαφανισμένους πληθυσμούς. Για να συμβιβάσει αυτές τις θεωρητικές και μεθοδολογικές διαφορές, η νευροαρχαιολογία «στοχεύει στην κατασκευή μιας αναλυτικής γέφυρας μεταξύ εγκεφάλου και πολιτισμού, θέτοντας τον υλικό πολιτισμό, τον χρόνο και τη μακροπρόθεσμη αλλαγή στο επίκεντρο της μελέτης του νου»[13] :49.
Τις τελευταίες δεκαετίες, τα νευροεπιστημονικά δεδομένα αποτελούν βασικό συστατικό των νευροαρχαιολογικών αναλύσεων. Ωστόσο, η νευροεπιστήμη δεν έχει ακόμη αξιοποιήσει ιδιαίτερα την ικανότητα της αρχαιολογίας να παρέχει κρίσιμα δεδομένα σχετικά με τον χρόνο και το πλαίσιο των εξελίξεων στην ανθρώπινη γνωστική εξέλιξη, να παρέχει μοναδική εικόνα για το τι κάνει η υλικότητα στην ανθρώπινη γνώση και να διαπραγματεύεται τις προσωρινότητες της γνωστικής αλλαγής, που είναι δύσκολο να αφομοιωθούν σε νευροεπιστημονικές θεωρίες και μεθόδους[3].
Η διεπιστημονική προσέγγιση της Νευροαρχαιολογίας παρέχει ευκαιρίες για τη διερεύνηση του ανθρώπινου νου και του ρόλου του υλικού πολιτισμού στην ανθρώπινη γνώση και τη γνωστική εξέλιξη. Συγκεκριμένες εστίες για τη νευροαρχαιολογική έρευνα μέχρι σήμερα έχουν συμπεριλάβει τη γλώσσα[14], τη συμβολική ικανότητα [15], τη θεωρία του νου[16], την τεχνική γνώση[17], τη δημιουργικότητα[18], την αισθητική [19], τη χωρική γνώση[20], την αριθμητική[21], τον γραμματισμό[22] και την αιτιατή κατανόηση [23].
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νευροεπιστήμη
- Αρχαιολογία
- Γνωστική λειτουργία
- Γνωστική νευροεπιστήμη
- Εξέλιξη
Παραπομπές σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Renfrew, Colin; Malafouris, Lambros (2008). «Steps to a ‘neuroarchaeology’ of mind, Part 1, Introduction». Cambridge Archaeological Journal 18 (3): 381–385. doi:.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Malafouris, Lambros (2009). «'Neuroarchaeology': Exploring the links between neural and cultural plasticity». Στο: Chiao, Joan Y. Cultural neuroscience: Cultural influences on brain function. Progress in Brain Research 178. Amsterdam, The Netherlands: Elsevier. σελίδες 253–261. ISBN 9780080952215.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Stout, Dietrich· Hecht, Erin E (2015). «Neuroarchaeology». Στο: Bruner. Human paleoneurology. Springer Series in Bio-/Neuroinformatics 3. Berlin: Springer. σελίδες 145–175. ISBN 978-3-319-08499-2.
- ↑ Renfrew, Colin (1994). «Towards a cognitive archaeology». Στο: Renfrew. In the ancient mind: Elements of cognitive archaeology. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 3–12. ISBN 9780521456203.
- ↑ Malafouris, Lambros (2004). «The cognitive basis of material engagement: Where brain, body and culture conflate». Στο: DeMarrais. Rethinking materiality: The engagement of mind with the material world. Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research. σελίδες 53–61. ISBN 9781902937304.
- ↑ Renfrew, Colin (2004). «Towards a theory of material engagement». Στο: DeMarrais. Rethinking materiality: The engagement of mind with the material world. Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research. σελίδες 23–32. ISBN 9781902937304.
- ↑ Clark, Andy; Chalmers, David J (1998). «The extended mind». Analysis 58 (1): 7–19. https://www.jstor.org/stable/3328150.
- ↑ Barsalou, Lawrence W (2008). «Grounded cognition». Annual Review of Psychology 59: 617–645. doi:. https://archive.org/details/sim_annual-review-of-psychology_2008_59/page/617.
- ↑ Lave, Jean· Wenger, Etienne (1991). Situated learning: Legitimate peripheral participation. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521423748.
- ↑ Hutchins, Edwin (1995). Cognition in the wild. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 9780262275972.
- ↑ Malafouris, Lambros (2008). «Between brains, bodies and things: Tectonoetic awareness and the extended self». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 363 (1499): 1993–2002. doi:. PMID 18292056.
- ↑ Roberts, Patrick (2016). «'We have never been behaviourally modern': The implications of Material Engagement Theory and metaplasticity for understanding the Late Pleistocene record of human behaviour». Quaternary International 405: 8–20. doi:. Bibcode: 2016QuInt.405....8R. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1040618215001950.
- ↑ Malafouris, Lambros (2010). «Metaplasticity and the human becoming: Principles of neuroarchaeology». Journal of Anthropological Sciences 88: 49–72. PMID 20834050. http://www.isita-org.com/Jass/Contents/2010vol88/PDFonline/20834050.pdf.
- ↑ Putt, Shelby Stackhouse (2019). «The stories stones tell of language and its evolution». Στο: Overmann. Squeezing minds from stones: Cognitive archaeology and the evolution of the human mind. New York: Oxford University Press. σελίδες 304–318. ISBN 9780190854614.
- ↑ Wynn, Thomas; Coolidge, Frederick L (2010). «Beyond symbolism and language: An introduction to Supplement 1, working memory». Current Anthropology 51 (S1): S5–S16. doi:.
- ↑ Cole, James (2019). «Knapping in the dark: Stone tools and a theory of mind». Στο: Overmann. Squeezing minds from stones: Cognitive archaeology and the evolution of the human mind. New York: Oxford University Press. σελίδες 355–375. ISBN 9780190854614.
- ↑ Stout, Dietrich; Passingham, Richard E; Frith, Christopher D; Apel, Jan; Chaminade, Thierry (2011). «Technology, expertise and social cognition in human evolution». European Journal of Neuroscience 33 (7): 1328–1338. doi:. PMID 21375598.
- ↑ Wynn, Thomas; Coolidge, Frederick L (2014). «Technical cognition, working memory and creativity». Pragmatics & Cognition 22 (1): 45–63. doi:.
- ↑ Wynn, Thomas· Tony, Berlant (2019). «The handaxe aesthetic». Στο: Overmann. Squeezing minds from stones: Cognitive archaeology and the evolution of the human mind. New York: Oxford University Press. σελίδες 278–303. ISBN 9780190854614.
- ↑ Hodgson, Derek (2019). «Stone tools and spatial cognition». Στο: Overmann. Squeezing minds from stones: Cognitive archaeology and the evolution of the human mind. New York: Oxford University Press. σελίδες 200–224. ISBN 9780190854614.
- ↑ Overmann, Karenleigh A (2019). «Materiality and the prehistory of number». Στο: Overmann. Squeezing minds from stones: Cognitive archaeology and the evolution of the human mind. New York: Oxford University Press. σελίδες 432–456. ISBN 9780190854614.
- ↑ Overmann, Karenleigh A (2016). «Beyond Writing: The Development of Literacy in the Ancient Near East». Cambridge Archaeological Journal 26 (2): 285–303. doi:. https://doi.org/10.1017/S0959774316000019.
- ↑ Haidle, Miriam Noël (2014). «Building a bridge—An archeologist's perspective on the evolution of causal cognition». Frontiers in Psychology 5 (1472): 1472. doi:. PMID 25566147.