Μήκων η ροιάς

Μήκων η ροιάς (Papaver rhoeas), Ακρόπολη Τειχών Θεσσαλονίκης 25-5-2022

Η Μήκων η ροιάς ή αλλιώς Παπάβερ η ροιάς (επιστ. ονομ. Papaver rhoeas) με κοινή ονομασία παπαρούνα είναι φυτό που ανήκει στην οικογένεια Παπαβερίδες (Papaveraceae).

Ετυμολογία

Το όνομα του γένους «Παπάβερ» προέρχεται από το λατινικό «Papa» που σημαίνει βρασμένος, επειδή ήταν σύνηθες να μαγειρεύουν τους σπόρους της παπαρούνας με αυτόν τον τρόπο. Αναφορικά με το όνομα του είδους, το «ροιάς» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «ῥοιάς» δηλαδή «ροή» κάνοντας αναφορά στον γαλακτώδη χυμό που ρέει όταν τραυματίζεται το στέλεχος ή ακόμη στο γεγονός ότι τα πέταλα του άνθους πέφτουν πολύ εύκολα (φυλλορροούν).

Γεωγραφική κατανομή

Κατανέμεται στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και στη νοτιοδυτική Ασία, καθώς και σ΄ όλη την Ελλάδα.

Οικολογία

Συναντάται ως αυτοφυές είδος των αγρών, καθώς και ως ζιζάνιο κυρίως των σιτηρών, ενώ απαντά επίσης σε κήπους, αρχαιολογικούς χώρους, άκρες δρόμων, βοσκότοπους, ελαιώνες, παραλίες, σε υψόμετρο συνήθως μεταξύ 0-700, σπάνια μέχρι τα 1800μ.

Περιγραφή φυτού

Είναι φυτό ποώδες μονοετές με ύψος μεταξύ 20 έως 80 εκατ. Φύλλα πτεροσχιδή με τμήματα οδοντωτά, τα ανώτερα επιφυή. Οι ανθοφόροι βλαστοί καλύπτονται συνήθως με χοντρές τρίχες που συγκρατούνται σε ορθή γωνία ως προς το στέλεχος. Τα άνθη φέρουν κάλυκα με δύο ελεύθερα, σε σχήμα κυπέλλου σέπαλα που πέφτουν μόλις ανοίξει το άνθος, στεφάνη με 4 στρογγυλεμένα πέταλα και πολυάριθμους μαυριδερούς στήμονες. Τα πέταλα μεγέθους 3-4 εκ, ζωηρού κόκκινου χρώματος, έχουν συνήθως μια μαύρη κηλίδα στη βάση τους, το εξωτερικό ζεύγος είναι μεγαλύτερο από το εσωτερικό και επικαλύπτονται ελαφρώς μεταξύ τους. Το φυτό μπορεί να παράγει έως και 400 άνθη σε μια ζεστή εποχή, τα οποία είναι πολύ εφήμερα, αφού συνήθως διαρκούν μόνο μία ημέρα.

Ο καρπός είναι πορόκαψα (κωδία), μήκους 1-2 εκατ., σχεδόν σφαιρικός ή ευρέως αντωοειδής, λείος. Δίσκος στιγμάτων (που δέχονται τη γύρη) με 5-16 ακτίνες. Περιέχει πολυάριθμους μικρούς σπόρους που όταν ωριμάσουν, διαφεύγουν από τους πόρους που βρίσκονται κάτω από το στίγμα, όταν οι κάψες ανακινούνται από τον άνεμο. Κάθε φυτό παράγει κατά μέσο όρο 10.000 έως 20.000 σπόρους που μπορούν να μείνουν αδρανείς στο έδαφος έως 40-80 χρόνια.

Πηγές

• Αξιώτης Μ. & Αξιώτης Β. 2012, Τα φυτά της Ελλάδας, Η έρευνα στη Λέσβο, Εντελέχεια
• Καββαδάς Δ. 1956, Εικονογραφημένον Βοτανικόν – Φυτολογικόν Λεξικόν, Εκδόσεις Πελεκάνος
• Strid A. 1980, Φυτά του Ολύμπου, Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
• Strid, A. Tan, Kit, 2003: Flora Hellenica, vol. 2. Nymphaeaceae to Platanaceae. – Ruggell: A.R.G. Ganter Verlag
• Flora d’ Italia (Vol. I-III), Edagricole, Μπολόνια
• Tutin et al. 2005, Flora Europaea Vol (2- 5), Cambridge University Press

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [1]
• [2]
• [3]
• [4]
• [5]