Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Μάρα Μπράνκοβιτς

{{Infobox Royalty
|όνομα             = Μάρα Μπράνκοβιτς
|εικόνα            = Mara Branković, Esphigmenou charter (1429).jpg
|τίτλος_ευγένειας  = Πριγκίπισσα της Σερβίας<br />Αυτοκρατορική σύζυγος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
|λεζάντα           = 
|σύζυγος           = [[Μουράτ Β΄]]
|επίγονοι          = 
|βασιλικός_οίκος   = [[Οίκος Μπράνκοβιτς|Μπράνκοβιτς]] (από την γέννηση)<br>[[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οσμανιδών]] (από τον γάμο)
|πατέρας           = [[Γεώργιος Μπράνκοβιτς]]
|μητέρα            = [[Ειρήνη Καντακουζηνή]]
|ημ_γέννησης       = Μάρα Μπράνκοβιτς<br>1418
|τόπος_γέννησης    = Βουτσίτρν, [[Σερβία]]
|ημ_θανάτου        = 14 Σεπτεμβρίου 1487 
|τόπος_θανάτου     = 
|τόπος_ταφής       = 
|θρησκεία          = [[Χριστιανισμός|Χριστιανή]] [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξη]]
|εθνικότητα        = [[Σέρβοι|Σερβική]]
}}
Η '''Μάρα Μπράνκοβιτς''' (Σερβικά: ''Мара Бранковић'', επίσης γνωστή και ως: ''Μαρώ, Κομνηνή, Βαλιντέ Χανούμ Σουλτάνα, Κυρά-Μάρω, Μάρα Δέσποινα Χατούν, Σουλτάνα Μαρίγια, Μάρα Χατούν, Δέσποινα Χατούν ή Αμερίσσα'', 1418-14 Σεπτεμβρίου 1487)<ref name=dim>^ Δάφνη Βισαλτίας [http://www.dimosvisaltias.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=79&Itemid=85 Dimovisaltias.gr]</ref><ref name=inv>^ Μάρα Μπράνκοβιτς δια χειρός Λεονάρδου (Ελεύθερος Τύπος, 23 Ιανουαρίου 2000, σελ. 21) [http://invenio.lib.auth.gr/record/963/files/npa-2003-984.pdf Invenio.gr]</ref><ref name=nau>^ Η ακμή της πόλης [http://www.naoussa.gr/city/history/acme.htm?output=print Naoussa.gr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151104083616/http://www.naoussa.gr/city/history/acme.htm?output=print |date=2015-11-04 }}</ref> από τον [[Οίκος Μπράνκοβιτς|Οίκο Μπράνκοβιτς]] ήταν Ελληνοσέρβα<ref name=dim/> πριγκίπισσα της [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανικής αυτοκρατορίας]]<ref name=inv/> από τον [[Οίκος Μπράνκοβιτς|Οίκο Μπράνκοβιτς]] και κόρη του ηγεμόνα της [[Σερβία]]ς, [[Τζούρατζ Μπράνκοβιτς|Γεωργίου Μπράνκοβιτς]] και της [[Ειρήνη Καντακουζηνή|Ειρήνης Καντακουζηνής]],<ref name=dim/><ref name=inv/> κόρης του [[πόντος|ποντιακής]] καταγωγής, [[Ματθαίος Καντακουζηνός|Ματθαίου]].<ref name=dim/> Ήταν μια από τις σημαντικότερες γυναικείες προσωπικότητες του [[15ος αιώνας|15ου αιώνα]].<ref name=dim/><ref name=inv/> Επίσης ήταν θεία του [[Σκεντέρμπεης|Γεωργίου Καστριώτη - Σκεντέρμπεη]].<ref>Schmitt Oliver, Skanderbeg. Der neue Alexander auf dem Balkan. Verlag Friedrich Pustet,Regensburg, 2009, σελ. 44.</ref>

==Η ζωή της==
Η Μάρα Μπράνκοβιτς γεννήθηκε το [[1418]].<ref name=dim/> Δόθηκε από την οικογένειά της στο [[σουλτάνος|σουλτάνο]] [[Μουράτ Β']],<ref name=dim/><ref name=inv/> το [[1435]], σε ηλικία μόλις 17 ετών,<ref name=dim/> σε ένα συνηθισμένο για την εποχή φαινόμενο, το οποίο είχε ως στόχο την εξασφάλιση της ακεραιότητας των χριστιανικών εδαφών. Έτσι, έγινε και η μητριά του στερημένου μητέρας από μικρή ηλικία, [[Μωάμεθ Β' ο Πορθητής|Μωάμεθ Β' του Πορθητή]], με τον οποίο είχε πολύ καλή σχέση.<ref name=inv/> Κατάφερε να μείνει πιστή στο [[ορθοδοξία|ορθόδοξο δόγμα]], παίζοντας πολύ σημαντικό ρόλο στα [[θρησκεία|θρησκευτικά]] και [[πολιτική|πολιτικά]] δρώμενα της εποχής.<ref name=dim/> Ασκούσε ιδιαίτερη επιρροή στα θέματα εξωτερικής πολιτικής,<ref name=inv/> ενώ ξεχώριζε για την εναντιωμένη στο [[δύση|δυτικό κόσμο]], στάση και νοοτροπία της. Σύμφωνα με το [[Γεώργιος Φραντζής|Γεώργιο Φραντζή]], μετά το [[θάνατος|θάνατο]] του συζύγου της, το [[1451]], η Μάρα προσπάθησε να πείσει τον τελευταίο [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινό αυτοκράτορα]], [[Κωνσταντίνος ΙΑ'|Κωνσταντίνο ΙΑ']] [[Δυναστεία των Παλαιολόγων|Παλαιολόγο]] να τη νυμφευθεί, χωρίς, όμως, να επιτύχει το στόχο της. Ο Μωάμεθ Β', τής φέρθηκε με ευπρέπεια ανάλογη, αυτής του συζύγου της.<ref name=dim/> Oσον καιρό βρισκόταν εκείνος στο θρόνο, έστελνε όλους τους πρέσβεις να συζητήσουν πρώτα με την ίδια, λόγω των [[διπλωματία|διπλωματικών]] δεξιοτήτων της.<ref name=inv/> Απεχώρησε από την αυλή του σουλτάνου το [[1457]] και εγκαταστάθηκε μόνιμα στη νότια [[Βισαλτία]]. Οι δύο κυριότερες ερμηνευτικές εκδοχές της απόφασής της αυτής είναι οι ακόλουθες:
* είτε ήθελε να αποφύγει τις συνέπειες της εμπλοκής της στη χειροτόνηση των [[κατάλογος Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως|Πατριαρχών]]
* είτε ήθελε, απλώς να αποσυρθεί και να τερματίσει την ενασχόλησή της με τις δραστηριότητες του παλατιού.
Ο Μωάμεθ Β' τής δώρισε μια τεράστια έκταση γης στην περιοχή που επέλεξε ως νέο τόπο διαμονής, όπου και παρέμεινε έως το τέλος της ζωής της,<ref name=dim/> στις [[14 Σεπτεμβρίου]]<ref>^ Donald MacGillivray Nicol, The Byzantine Lady: Ten Portraits, 1250-1500, Cambridge University Press, 1996.</ref> του [[1487]]. 
===Η προσφορά της στο Χριστιανισμό===

Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως]], το [[1453]], μάζεψε τα δώρα του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]] ([[σμύρνα]], [[λιβάνι]], [[χρυσός|χρυσό]]), για να τα προστατέψει από τη μανία των [[ισλαμισμός|μουσουλμάνων]] και τα μετέφερε στη Μονή Αγίου Παύλου, στο Άγιο Όρος, όπου φυλάσσονται μέχρι και σήμερα.<ref name=dim/><ref name=inv/> Μια παράδοση κάνει αναφορά σε όραμα της Μπράνκοβιτς, στο οποίο εμφανίσθηκε η Παναγία, η οποία τής έδωσε εντολή να σταματήσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο (καθώς απαγορεύεται στις γυναίκες να επισκεφθούν τη [[Χερσόνησος του Άθω|χερσόνησο του Άθω]]), την ώρα που οι [[μοναχός|μοναχοί]] της Μονής κατέβαιναν, με σκοπό να τα παραλάβουν. Χάρις στην επιρροή της στην αυλή του σουλτάνου, η Μάρα Μπράνκοβιτς, κατάφερε να σώσει από το θάνατο πολλούς [[Χριστιανισμός|χριστιανούς]]. Επίσης, διόρισε όλους τους χριστιανούς Πατριάρχες, εκτός του [[Γεννάδιος Σχολάριος|Γενναδίου]], ενώ εξαγόρασε πολλούς χριστιανούς [[σκλάβος|σκλάβους]] και άλλα θρησκευτικά κειμήλια, έτσι ώστε να μην τα εκμεταλλευθούν οι Οθωμανοί.<ref name=dim/> Τα περισσότερα από αυτά στάλθηκαν στο Άγιο Όρος, ενώ άλλα μεταφέρθηκαν στη [[Βενετία]] και το [[Ντουμπρόβνικ]].<ref name=inv/> 

Η οικογένεια Μπράνκοβιτς είχε μια παραδοσιακή σχέση με τις Μονές του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] και ιδιαίτερα με τις [[Μονή Χιλανδαρίου|Μονές Χιλανδαρίου]] και [[Μονή Αγίου Παύλου|Αγίου Παύλου]], των οποίων οι τότε μοναχοί ήταν σερβικής καταγωγής. Γι' αυτό και το [[1466]], η Μάρα δώρισε στις Μονές αυτές, εκτάσεις στα χωριά της Έζιοβας (σημερινής [[Κοινότητα Δάφνης Σερρών|Δάφνης Σερρών]]), της [[Μαροβίτσα]]ς (κοντά στη σημερινή [[μαυροθάλασσα Σερρών|Μαυροθάλασσα]]) και του [[Μύρκινος Σερρών|Μύρκινου ή Δοξόμπου Σερρών]]. Στη Δάφνη είχε εγκατασταθεί η ίδια από το 1459, μαζί με μια μικρή αυλή ευγενών και μοναχών, Σέρβων και Βυζαντινών.<ref>[https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_2012_num_70_1_4982_t9_0313_0000_2 Marie-Helene Blance, παρουσίαση του βιβλίου Mihailo St. Popović, Mara Branković : eine Frau zwischen dem christlichen und dem islamischen Kulturkreis im 15. Jahrhundert (Peleus. Studien zur Archäologie und Geschichte Griechenlands und Zyperns 45), 2010. Στο ''Revue des études byzantines'', 2012,  70 p. 314-315]</ref> Οι φόροι των χωριών αυτών δίνονταν κατά 60% στη Μονή Χιλανδαρίου και κατά 40% στη Μονή Αγίου Παύλου. Η Μπράνκοβιτς, μετά από το θάνατό της, άφησε όλα της τα κτήματα στη Μονή Χιλανδαρίου. 

Στην [[Ιερά Μητρόπολις Αγίων Θεοδώρων Σερρών|Ιερά Μητρόπολη των Αγίων Θεοδώρων Σερρών]], όπου καταγράφονται τα [[άγια σκεύη]] και [[άμφια Αγίας Τράπεζας|άμφια]], αναφέρεται: ''"εικόνισμα της κυρα-Μάρως, που είχε Τίμιο ξύλο"''. Αυτό δείχνει ότι, η Μπράνκοβιτς είχε χαρίσει στο ναό εικόνα της [[Παναγία]]ς, φτιαγμένη -εν μέρει- από το ξύλο του [[Τίμιος Σταυρός|Τίμιου Σταυρού]].<ref name=dim/>

===Η προσφορά της στον Ελληνισμό===
Η Μπράνκοβιτς φρόντιζε με τις παρεμβάσεις της, για την παροχή προνομίων στους [[Έλληνες]] της [[Μακεδονία]]ς, σχετικών με την ανάπτυξη του πληθυσμού και των κλάδων της [[χειροτεχνία]]ς, όπως η [[οπλουργία]], η [[υφαντουργία]] και η [[χρυσοχοΐα]]. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αυτοδιοικούμενης ελληνικής κοινότητας, με δική της φρουρά.<ref name=nau/>

==Ο πύργος της==
Τα ιστορικά κείμενα αποδεικνύουν ακράδαντα ότι, ο μυστηριώδης πύργος ήταν ιδιοκτησία της Μπράνκοβιτς. Τα δημόσια έγγραφα των αρχών του [[20ός αιώνας|20ού αιώνα]] αναφέρουν το κτίσμα αυτό, ως ιδιοκτησία της Μονής Αγίου Παύλου, με την ονομασία ''Πύργος Μαροβίτσα''. Η έκταση, η οποία παραχωρήθηκε στη Μονή, ταυτίζεται με τη μορφολογία της περιοχής και την απόσταση μεταξύ Δάφνης και Μαυροθάλασσας. 

Ο πύργος της Μπράνκοβιτς ήταν τριώροφος και χρησιμοποιείτο σαν κατοικία. Ακολουθούσε την τυπολογία των πύργων του Αγίου Όρους. Το μεγαλύτερο μέρος του πύργου καταστράφηκε, πριν από το [[1753]]. Δίπλα στο υπόλειμμα του σημερινού πύργου, διατηρούνταν οικόπεδα, τα οποία ανήκαν στη [[Μονή Σταυρονικήτα]] μέχρι τα μέσα της [[δεκαετία 1930|δεκαετίας του 1930]], κάτι που αποδεικνύει τη στενή σχέση της περιοχής με το Άγιο Όρος. Κατά τη [[δεκαετία 1940|δεκαετία του 1940]], κάτοικοι της Δάφνης προσπάθησαν να αποσπάσουν τις πέτρες του, με σκοπό να τις χρησιμοποιήσουν για τις οικοδομικές ανάγκες της περιοχής, με αποτέλεσμα να νοικιαστεί σε ιδιώτες ως δημόσιο κτήμα. Μάλιστα, έφθασε να πωληθεί, με σκοπό την κατεδάφισή του. Το [[1957]], ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο, με [[ΦΕΚ]], που εξέδωσε το [[Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (Ελλάδα)|Υπουργείο Πολιτισμού]]. Ο πύργος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Δάφνης.

==Ο τάφος της==
Υπάρχουν τρεις εκδοχές για το πού βρίσκεται ο τάφος της Μπράνκοβιτς: οι δύο επιστημονικές εκδοχές υποστηρίζουν πως, είτε το σώμα της ενταφιάστηκε στη [[Μονή Εικοσιφοινίσσης]] του [[Παγγαίο όρος|Παγγαίου Όρους]], είτε κάπου στο Άγιο Όρος. Η τρίτη εκδοχή, την οποία αποδέχεται και η λαϊκή παράδοση, αναφέρεται σε μια ευρύτερη έκταση, μεταξύ του πύργου της Μπράνκοβιτς και του πύργου της [[Ορέσκεια Σερρών|Ορέσκειας]], οικισμού βορειοδυτικά της Δάφνης, η οποία μπορεί να αποτελεί το σημείο ενταφιασμού της. Ωστόσο, κανένας από τους ισχυρισμούς αυτούς δεν έχει επιβεβαιωθεί.<ref name=dim/> 

==Προτεινόμενη βιβλιογραφία==
* [[Γιώργος Λεονάρδος]], ''Μάρα, η χριστιανή σουλτάνα'', 1999 ISBN 960-14-0130-X

==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}

== Πηγές ==
* Peirce, Leslie P., ''The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire'', [[Oxford University Press]], 1993, ISBN 0-19-508677-5 (paperback)
* Yavuz  Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, ''Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications'', 15th Ed., 2009, ISBN 978-975-269-299-2 (Hardcover)
* [https://kb.osu.edu/bitstream/handle/1811/58437/1/HIL_Popovic-Conf2013.pdf Mihailo St. Popović, "Shedding New Light on the Ties of Mara Branković to the Holy Mountain of Athos and the Translation of Relics", 6TH INTERNATIONAL HILANDAR CONFERENCE “MEDIEVAL SLAVIC TEXT AND IMAGE IN THE CULTURES OF ORTHODOXY”, THE OHIO STATE UNIVERSITY, 19-21 JULY 2013] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190704084536/https://kb.osu.edu/bitstream/handle/1811/58437/1/HIL_Popovic-Conf2013.pdf |date=2019-07-04 }}

{{Σύζυγοι Σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας}}
{{Authority control}}
{{DEFAULTSORT:Μάρα Μπρανκοβιτς}}
[[Κατηγορία:Βασιλομήτωρ]]
[[Κατηγορία:Σουλτάνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]
[[Κατηγορία:Σέρβοι ευγενείς]]
[[Κατηγορία:Δυναστεία των Μπράνκοβιτς|Μαρα]]
[[Κατηγορία:Σέρβοι ελληνικής καταγωγής]]