Καταλογογράφηση
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Καταλογογράφηση είναι η εργασία και διαδικασία της δημιουργίας βιβλιογραφικών εγγραφών. Κατά την καταλογογράφηση γίνεται κωδικοποίηση των πληροφοριών που αφορούν ένα βιβλιογραφικό τεκμήριο (παραδοσιακά βιβλίων, αλλά και οποιουδήποτε άλλου τεκμηρίου, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών) και δημιουργούνται εγγραφές σε μία βάση δεδομένων, η οποία αποτελεί τον κατάλογο βιβλιοθήκης. Οι πληροφορίες που αφορούν ένα τεκμήριο (π.χ. ένα βιβλίο) ονομάζονται μεταδεδομένα.
Κανόνες καταλογογράφησης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κανόνες καταλογογράφησης δημιουργήθηκαν ώστε πολλοί άνθρωποι που επεξεργάζονται διάφορα είδη υλικού, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικές βιβλιοθήκες να καταλογογραφούν με κάποια διαχρονική συνέπεια, ώστε να μπορεί κάποιος να εντοπίζει εύκολα μία εγγραφή και να κατανοεί τα δεδομένα που περιλαμβάνει. Οι κανόνες καταλογογράφησης καθορίζουν:
- ποιες πληροφορίες από το βιβλιογραφικό τεκμήριο θα συμπεριληφθούν στην εγγραφή
- πώς αυτές οι πληροφορίες θα παρουσιαστούν στον καρτοκατάλογο ή την ηλεκτρονική εγγραφή
- με ποια σειρά θα τοποθετηθούν οι εγγραφές στον κατάλογο.
Σήμερα, οι περισσότεροι κανόνες καταλογογράφησης είναι παρόμοιοι ή βασίζονται στη Διεθνή Πρότυπη Βιβλιογραφική Περιγραφή (International Standard Bibliographic Description -ISBD), ένα σύνολο κανόνων που δημιουργήθηκε από τη Διεθνή Ομοσπονδία Συνδέσμων Βιβλιοθηκών (International Federation of Library Associations - IFLA) για να μπορεί να περιγραφεί βιβλιογραφικά ένα ευρύ φάσμα υλικών και μέσων. Αυτοί οι κανόνες καθορίζουν στη βιβλιογραφική περιγραφή τα ακόλουθα στοιχεία: τίτλος και δήλωση υπευθυνότητας (συγγραφέας ή επιμελητής ύλης), έκδοση (edition), πληροφορίες που αφορούν το συγκεκριμένο είδος υλικού (π.χ. η κλίμακα σε έναν χάρτη), έκδοση (publication) και διάθεση, φυσική περιγραφή (π.χ. αριθμός σελίδων), σειρά, σημειώσεις, και αριθμός ταυτότητας (ISBN).
Στις αγγλόφωνες χώρες οι πιο συνηθισμένοι κανόνες καταλογογράφησης είναι οι Anglo-American Cataloging Rules, 2nd Edition (για συντομία, AACR2). Παρόλο που σε μερικές χώρες χρησιμοποιούνται και τοπικοί κανόνες (π.χ. στις γερμανόφωνες χώρες υπάρχει το Regeln für alphabetische Katalogisierung), το AACR2 έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και είναι κατά κάποιο τρόπο η βίβλος της καταλογογράφησης. Το AACR2 δίνει κανόνες μόνο για περιγραφική καταλογογράφηση και καθόλου για θεματική καταλογογράφηση.
Για βιβλία ή άλλα τεκμήρια που είναι γραμμένα σε ξένη γραφή γίνεται συχνά, μεταγραμματισμός στη γραφή του καταλόγου.