Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Κίνημα των Αδεσμεύτων

{{γεωγραφική οντότητα}}
Το '''Κίνημα των Αδεσμεύτων''' ή '''Κίνηση των Αδεσμεύτων''', γνωστό και με το αρκτικόλεξο '''ΝΑΜ''' (Non-Aligned Movement), είναι μία διεθνής οργάνωση αναγνωρισμένη από τον [[ΟΗΕ]] μεταξύ των [[Αδέσμευτη χώρα|Αδεσμεύτων χωρών]], των οποίων η πολιτική δεν ευθυγραμμίζεται με την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ-Ρωσίας). Αποτελείται από 120 κράτη ενώ συμμετέχουν και 17 κράτη παρατηρητές, είτε με ομαδική εκδήλωση συγκεκριμένης ιδεολογίας, είτε ως σύνολο συμμετεχόντων σε συγκεκριμένες δραστηριότητες.<ref>{{Cite web|url=https://mnoal.org/nam-about/|title=About NAM|last=Non-Aligned Movement|first=|ημερομηνία=|website=mnoal.org|publisher=|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190323135155/https://mnoal.org/nam-about/|archivedate=2019-03-23|accessdate=2019-11-14|url-status=dead}}</ref> 

Ιδρύθηκε το [[1961]] στο [[Βελιγράδι]] και βασικοί συντελεστές για την δημιουργία του ήταν ο [[Γιόσιπ Μπροζ Τίτο]], ο [[Γιαβαχαρλάλ Νεχρού]], ο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ']] και ο [[Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ]]. Τα μόνιμα μέλη του κινήματος είναι η πρώην Γιουγκοσλαβία, τωρινή [[Σερβία]], η [[Ινδία]], και η [[Αίγυπτος]]. Σκοπός του κινήματος, σύμφωνα με τη διακήρυξη της [[Αβάνα|Αβάνας]] ([[1978]]) είναι να διασφαλίσει «την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια των αδέσμευτων χωρών στον αγώνα τους ενάντια στον [[Ιμπεριαλισμός|ιμπεριαλισμό]], την [[αποικιοκρατία]], το [[ρατσισμός|ρατσισμό]] και όλες τις μορφές ξένης επιθετικότητας, κατοχής, κυριαρχίας, ανάμειξης ή ηγεμονίας, καθώς και εναντίον των μεγάλων δυνάμεων και των συνασπισμών ισχύος»<ref>[http://lanic.utexas.edu/project/castro/db/1979/19791012.html Fidel Castro speech to the UN in his position as chairman of the non-aligned countries movement] </ref>.

== Πολιτική και ιδεολογία ==
Αποτελούμενο από πολλές κυβερνήσεις διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών αυτό που ενώνει τα μέλη του είναι η δέσμευσή τους στην παγκόσμια [[ειρήνη]], ασφάλεια και στον αφοπλισμό. Από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του το κίνημα συμμετέχει σε ιδεολογικές συγκρούσεις, ασκώντας κριτική σε [[Ρατσισμός|ρατσιστικά]] καθεστώτα και υποστηρίζοντας απελευθερωτικά κινήματα. Σύμφωνα με το κίνημα κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να ασκεί πολιτικές, που καθορίζονται βάσει των εθνικών του συμφερόντων και όχι λόγω των σχέσεών του με συγκροτήματα ισχύος.

== Σύγχρονες δραστηριότητες και θέσεις ==
=== Κριτική στην πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών ===
Τα πρόσφατα χρόνια οι [[Ηνωμένες Πολιτείες]] έχουν γίνει στόχος του κινήματος. Η εισβολή στο [[Ιράκ]] και ο πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία, οι προσπάθειες της [[Ουάσιγκτον]] να σταματήσουν τα πυρηνικά προγράμματα του Ιράν και της [[Βόρεια Κορέα|Βόρειας Κορέας]] έχουν χαρακτηριστεί παραβιάσεις των [[Ανθρώπινα δικαιώματα|ανθρώπινων δικαιωμάτων]].<ref>[http://www.cbc.ca/world/story/2006/09/16/nonalign.html"Non-aligned nations slam U.S.] CBC News</ref> Οι ηγέτες του κινήματος, επίσης, έχουν ασκήσει κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον έλεγχο που ασκούν στον [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ο.Η.Ε.]] και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.

=== Αειφόρος ανάπτυξη ===
Το κίνημα έχει δεσμευθεί δημοσίως στο δόγμα της [[Αειφόρος ανάπτυξη|αειφόρου ανάπτυξης]] και στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, αλλά θεωρεί ότι η διεθνής κοινότητα δεν έχει δημιουργήσει τις συνθήκες που θα ευνοούσαν την ανάπτυξη. Παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξη είναι η [[παγκοσμιοποίηση]], το χρέος των [[Αναπτυσσόμενες χώρες|αναπτυσσόμενων χωρών]], οι αθέμιτες πρακτικές εμπορίου, η μείωση της ξένης βοήθειας και το έλλειμμα [[δημοκρατία|δημοκρατίας]] στα οικονομικά κέντρα αποφάσεων.<ref>{{Cite web |url=http://espana.cubanoal.cu/ingles/index.html |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2011-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120309055107/https://espana.cubanoal.cu/ingles/index.html |archivedate=2012-03-09 |url-status=dead }}</ref>

=== Μεταρρυθμίσεις του ΟΗΕ ===
Το κίνημα έχει ασκήσει κριτική στον ΟΗΕ σχετικά με τις παρούσες δομές του οργανισμού και το συσχετισμό δυνάμεων στο εσωτερικό του
και επικεντρώνεται στη χρησιμοποίηση του ΟΗΕ από ισχυρά κράτη, με τέτοιο τρόπο που παραβιάζονται βασικές αρχές του κινήματος. Έχει προχωρήσει σε μία σειρά συστάσεων που θα ισχυροποιούσαν την εκπροσώπηση κρατών μελών του κινήματος στον ΟΗΕ. Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στόχευαν στη βελτίωση της διαφάνειας και της δημοκρατίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων του οργανισμού. Σύμφωνα με το κίνημα, το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι το πιο αντιδημοκρατικό στοιχείο του οργανισμού και χρειάζεται επανασχεδιασμό.<ref>{{cite web|title= Κείμενο θέσεων (παρ.55)|url= http://www.nam.gov.za/xiisummit/chap1.htm|publisher= 12ο Συνέδριο Κινήματος Αδεσμεύτων|location= Ντέρμπαν, Νότια Αφρική|date= 2–3 Σεπτεμβρίου 1992|accessdate= 2011-04-29|language= en|archive-date= 2009-04-14|archive-url= https://web.archive.org/web/20090414183404/http://www.nam.gov.za/xiisummit/chap1.htm|url-status= unfit}}</ref>

=== Πολυπολιτισμικότητα και ανθρώπινα δικαιώματα ===
Το κίνημα αποδέχεται την καθολικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά αντιστέκεται σθεναρά στην πολιτισμική ομογενοποίηση και κάνει έκκληση για την προστασία της  πολυπολιτισμικότητας και την ανεκτικότητα των θρησκευτικών, κοινονικοπολιτιστικών και ιστορικών ιδιαιτεροτήτων που ορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα μιας συγκεκριμένης περιοχής.<ref>{{cite web|author= Juan Antonio Fernández, ambassador|title= Statement on behalf of the Non-Aligned Movement at the commemorative session of the Human Rights Council on the 60th Anniversary of the Universal Declaration on Human Rights.|url= http://espana.cubanoal.cu/ingles/Prensa/3raFase/121208.htm|publisher= Κίνημα Αδεσμεύτων|date= 12 Δεκεμβρίου 2008|accessdate= 29 Απριλίου 2011}}{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>

== Σύνοδοι κορυφής ==
Οι σύνοδοι κορυφής είναι η κορυφαία πολιτική συγκέντρωση  του Κινήματος των Αδεσμεύτων. Συμμετέχουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των κρατών - μελών του.

# [[Αρχείο:Flag of SFR Yugoslavia.svg|20px|border|link=Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας]] [[Βελιγράδι]], 1 – 6 Σεπτεμβρίου 1961
# [[Αρχείο:Flag of the United Arab Republic.svg|20px|border|link=Αίγυπτος]] [[Κάιρο]], 5 - 10 Οκτωβρίου 1964
# [[Αρχείο:Flag of Zambia.svg|20px|border|link=Ζάμπια]] [[Λουσάκα]], 8 – 10 Σεπτεμβρίου 1970
# [[Αρχείο:Flag of Algeria.svg|20px|border|link=Αλγερία]] [[Αλγέρι]], 5 - 9 Σεπτεμβρίου 1973
# [[Αρχείο:Flag of Sri Lanka.svg|20px|border|link=Σρι Λάνκα]] [[Κολόμπο]], 16 – 19 Αυγούστου 1976
# [[Αρχείο:Flag of Cuba.svg|20px|border|link=Κούβα]] [[Αβάνα]], 3 - 9 Σεπτεμβρίου 1979
# [[Αρχείο:Flag of India.svg|20px|border|link=Ινδία]] [[Νέο Δελχί]] 7 – 12 Μαρτίου 1983
# [[Αρχείο:Flag of Zimbabwe.svg|20px|border|link=Ζιμπάμπουε]] [[Χαράρε]], 1 – 6 Σεπτεμβρίου 1986
# [[Αρχείο:Flag of SFR Yugoslavia.svg|20px|border|link=Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας]] [[Βελιγράδι]], 4 – 7 Σεπτεμβρίου 1989
# [[Αρχείο:Flag of Indonesia.svg|20px|border|link=Ινδονησία]] [[Τζακάρτα]], 1 - 6 Σεπτεμβρίου 1992
# [[Αρχείο:Flag of Colombia.svg|20px|border|link=Κολομβία]] [[Καρθαγένη (Κολομβίας)|Καρθαγένη]], 18 - 20 Οκτωβρίου 1995
# [[Αρχείο:Flag of South Africa.svg|20px|border|link=Νότια Αφρική]] [[Ντέρμπαν]], 2 - 3 Σεπτεμβρίου 1998
# [[Αρχείο:Flag of Malaysia.svg|20px|border|link=Μαλαισία]] [[Κουάλα Λουμπούρ]], 20 - 25 Φεβρουαρίου 2003
# [[Αρχείο:Flag of Cuba.svg|20px|border|link=Κούβα]] [[Αβάνα]], 15 - 16 Σεπτεμβρίου 2006
# [[Αρχείο:Flag of Egypt.svg|20px|border|link=Αίγυπτος]] [[Σαρμ ελ Σέιχ]], 11 - 16 Ιουλίου  2009
# [[Αρχείο:Flag of Serbia.svg|20px|border|link=Σερβία]] [[Βελιγράδι]], 5 - 6 Σεπτεμβρίου  2011  (επετειακή σύνοδος 50 ετών) <ref>{{Cite web|url=https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2011-09-05/secretary-generals-message-additional-commemorative-meeting-non|title=Secretary-General's Message to Additional Commemorative Meeting of the Non-Aligned Movement|last=|first=|ημερομηνία=2011-09-05|website=United Nations|publisher=|language=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
# [[Αρχείο:Flag of Iran.svg|20px|border|link=Ιράν]] [[Τεχεράνη]], 26 - 31 Αυγούστου 2012
# [[Αρχείο:Flag of Venezuela.svg|20px|border|link=Βενεζουέλα]] [[Πορλαμάρ]], 13 - 18 Σεπτεμβρίου 2016
# [[Αρχείο:Flag of Azerbaijan.svg|20px|border|link=Αζερμπαϊτζάν]] [[Μπακού]], 25 - 26 Οκτωβρίου 2019 <ref>{{Cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/en/documents-publications/public-register/latest-documents/|title=Invitation to the EU to the Non-Aligned Movement Summit (Baku, 25-26 October 2019)|last=|first=|ημερομηνία=2019-01-25|website=consilium.europa.eu|publisher=|language=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}{{Dead link|date=Ιουνίου 2024 }}</ref>

Στην πρώτη σύνοδο κορυφής, που άρχισε τις εργασίες της στο [[Βελιγράδι]] την [[1 Σεπτεμβρίου|1η Σεπτεμβρίου]] του [[1961]], το Κίνημα των Αδεσμεύτων αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα συνοχής. Στο κίνημα είχαν διαμορφωθεί τρεις πτέρυγες: η δεξιά, με επιφανέστερους εκπροσώπους τον [[Τζαβαχαρλάλ Νεχρού]] και τον [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριο]], η κεντρώα, με τους [[Γιόσιπ Μπροζ Τίτο]], [[Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ]] και [[Σουκάρνο]] της [[Ινδονησία|Ινδονησίας]], και η αριστερή, με ηγέτη τον [[Φιντέλ Κάστρο]]. Η τεταμένη διεθνής κατάσταση όξυνε τις αντιθέσεις αυτών των τάσεων σε βαθμό που προς στιγμήν απειλήθηκε διάσπαση κατά τη διαδικασία σύνταξης του κοινού ανακοινωθέντος. Η μεσολάβηση του στρατάρχη Τίτο κατέστησε τελικά εφικτό τον συμβιβασμό. Κομιστές έκκλησης της διάσκεψης για την ειρήνη έφτασαν στη [[Μόσχα]] και συναντήθηκαν με τον [[Νικίτα Χρουστσόφ]] οι Νεχρού και [[Κβάμε Νκρούμαχ]] της [[Γκάνα]], ενώ στην [[Ουάσινγκτον]] συναντήθηκαν με τον [[Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι]] οι Σουκάρνο και Μοντίμπο Κεϊτά, πρόεδρος του [[Μάλι]]<ref>''Κρίσιμη σύνοδος των Αδεσμεύτων'', Ιστορικό Λεύκωμα 1961, σελ. 119, Καθημερινή, Αθήνα (1997)</ref>.

=== Γενικοί Γραμματείς ===
Ο Γενικός Γραμματέας του Κινήματος των Αδεσμεύτων εκλέγεται στο τέλος της κάθε συνόδου. 

{| class="wikitable"
! colspan="5" style="text-align:center;"| Γενικός Γραμματέας (η χώρα του ασκεί την προεδρία) του Κινήματος των Αδεσμεύτων
|-
! Όνομα
! Χώρα
! Κόμμα
! Από
! Έως
|-
| [[Γιόσιπ Μπροζ Τίτο]]
| [[File:Flag of the Socialist Republic of Croatia.svg|20px]] [[Γιουγκοσλαβία]]
| [[Σύνδεσμος κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας]]
| 1961
| 1964
|-
| [[Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ]]
| [[File:Flag of the United Arab Republic.svg|20px]] [[Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία]]
| [[Αραβική Σοσιαλιστική Ένωση]]
| 1964
| 1970
|-
| [[Κένεθ Καούντα]]
| {{flag|Zambia}}
| [[Ενωμένο Κόμμα Εθνικής Ανεξαρτησίας]]
| 1970
| 1973
|-
| [[Ουαρί Μπουμεντιέν]]
| {{flag|Algeria}}
| Επαναστατικό Συμβούλιο
| 1973
| 1976
|-
| [[Γουίλιαμ Γκοπαλάουα]]
| rowspan=2 | {{flag|Sri Lanka}}
| Ανεξάρτητος
| 1976
| 1978
|-
| [[Τζούνιους Ρίτσαρντ Τζαγιεγουάρντενε]]
| [[Ενωτικό Εθνικό Κόμμα]]
| 1978
| 1979
|-
| [[Φιντέλ Κάστρο]]
| {{flag|Cuba}}
| [[κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας]]
| 1979
| 1983
|-
| [[Νίλαμ Σαντζίβα Ρέντι]]
| rowspan=2 | {{flag|India}}
| [[Κόμμα Τζανάτα]]
| colspan="2" style="text-align:center;"| 1983
|-
| [[Ζαΐλ Σινγκχ]]
| [[Κόμμα του Κογκρέσου]]
| 1983
| 1986
|-
| [[Ρόμπερτ Μουγκάμπε]]
| {{flag|Zimbabwe}}
| [[Αφρικανική Εθνική Ένωση της Ζιμπάμπουε – Πατριωτικό Μέτωπο|ZANU-PF]]
| 1986
| 1989
|-
| [[Γιάνεζ Ντρνόφσεκ]]
| rowspan=4 | [[File:Flag of the Socialist Republic of Croatia.svg|20px]]  [[Γιουγκοσλαβία]]
| [[Σύνδεσμος κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας]]
| 1989
| 1990
|-
| [[Μπόρισλαβ Γιόβιτς]]
| [[Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας]]
| 1990
| 1991
|-
| [[Στίπε Μέσιτς]]
| [[Κροατική Δημοκρατική Ένωση]]
| colspan="2" style="text-align:center;"| 1991
|-
| [[Μπράνκο Κόστιτς]]
| [[Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών του Μαυροβουνίου]]
| 1991
| 1992
|-
| [[Ντόμπριτσα Τσόσιτς]]
| [[File:Civil_Flag_of_Serbia.svg|20px]]  [[Γιουγκοσλαβία]]
|Ανεξάρτητος
| colspan="2" style="text-align:center;"| 1992
|-
| [[Σουχάρτο]]
| {{flag|Indonesia}}
| [[Γκολκάρ]]
| 1992
| 1995
|-
| [[Ερνέστο Σαμπέρ]]
| rowspan=2 | {{flag|Colombia}}
| [[Κολομβιανό Κόμμα Φιλελευθέρων]]
| 1995
| 1998
|-
| [[Αντρές Παστράνα]]
| [[Κολομβιανό Συντηρητικό Κόμμα]]
| colspan="2" style="text-align:center;"| 1998
|-
| [[Νέλσον Μαντέλα]]
| rowspan=2 | {{flag|South Africa}}
| rowspan=2 | [[Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο]]
| 1998
| 1999
|-
| [[Θάμπο Μπέκι]]
| 1999
| 2003
|-
| [[Μαχαθίρ Μοχάμαντ]]
| rowspan=2 | {{flag|Malaysia}}
| rowspan=2 | [[Εθνική Οργάνωση Ενωμένων Μαλαίων]]
| colspan="2" style="text-align:center;"| 2003
|-
| [[Αμπντουλάχ Αχμάντ Μπαντάουι]]
| 2003
| 2006
|-
| [[Φιντέλ Κάστρο]]<ref>Ο Φιντέλ Κάστρο, επειδή είχε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, δεν μπόρεσε να παραστεί στη σύνοδο κορυφής και εκπροσωπήθηκε από τον νεότερο αδερφό του, τον [[Ραούλ Κάστρο]], υπηρεσιακό πρόεδρο. Δείτε και [http://english.peopledaily.com.cn/200609/16/eng20060916_303402.html "Castro elected President of Non-Aligned Movement Nations"]. ''[[People's Daily]]''. 16 Σεπτεμβρίου 2006.</ref>
| rowspan=2 | {{flag|Cuba}}
| rowspan=2 | [[κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας]]
| 2006
| 2008
|-
| [[Ραούλ Κάστρο]]
| 2008
| 2009
|-
| [[Χόσνι Μουμπάρακ]]
| rowspan=3 | {{flag|Egypt}}
| [[Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα (Αίγυπτος)|Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα]]
| 2009
| 2011
|-
| [[Μοχάμεντ Χουσεΐν Ταντάουι]]
| Ανεξάρτητος
| 2011
| 2012
|-
| [[Μοχάμεντ Μόρσι]]
| [[Κόμμα Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (Αίγυπτος)|Κόμμα Ελευθερίας και Δικαιοσύνης]]
| colspan="2" style="text-align:center;"|2012
|-
| [[Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ]]
| rowspan=2 | {{flag|Iran}}
| [[Συμμαχία των Οικοδόμων του Ισλαμικού Ιράν]]
| 2012
| 2013
|-
| [[Χασάν Ρουχανί]]
| [[Κόμμα Μετριοπάθειας και Ανάπτυξης]]
| 2013
| 2016
|-
| [[Νικολάς Μαδούρο]]
|{{VEN}}
| [[Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα]]
| 2016
| 2019
|-
| [[Ιλχάμ Αλίγιεφ]]
|{{AZE}}
|[[Νέο Κόμμα Αζερμπαϊτζάν]]
| 2019
| 2022
|}

== Παραπομπές ==
<references />

[[Κατηγορία:Διεθνείς οργανισμοί]]