Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ονομάζεται το εύρος της περιοχής συχνοτήτων που καλύπτουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα εκτείνεται θεωρητικά από σχεδόν μηδενικές συχνότητες έως το άπειρο. Με βάση κάποιες χαρακτηριστικές ιδιότητες των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα χωρίζεται σε επιμέρους ζώνες. Αυτές είναι τα ραδιοκύματα , τα μικροκύματα, η υπέρυθρη ακτινοβολία, η ορατή ακτινοβολία (φως), η υπεριώδης ακτινοβολία, οι ακτίνες Χ και οι ακτίνες γ.

Ζώνες του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος
Περιοχή του φάσματος Μήκος κύμματος Συχνότητες Ενέργεια φωτονίων
Ραδιοκύματα 100.000km - 1m
0-300 ΜΗz
0 - 1,24 · 10-6eV
Μικροκύματα 1m - 1mm
300 MHz - 300GHz
1,24 · 10-6eV - 1,24meV
Υπέρυθρη ακτινοβολία 1mm - 740nm
300GHz - 400THz
1,24meV - 1,6eV
Ορατό φως 740nm - 380nm
400THz-800THz
1,6 - 3,2eV
Υπεριώδης ακτινοβολία 380nm - 10nm
800THz - 3 · 1016Hz
3,2eV - 124eV
Ακτίνες Χ 10nm - 0,01nm
3 · 1017Hz - 3 · 1019Hz
124eV - 124keV
Ακτίνες γ 0,01nm - 0,001nm
3 · 1019Hz - 3 · 1020Hz
124keV - 1,24MeV
Κοσμικές ακτίνες 0,001nm - 0
3 · 1020Hz -
1,24MeV -
Κύριο λήμμα: Ραδιοκύματα

Τα ραδιοκύματα είναι ηλεκτρομαγνητικά κύματα χαμηλών σχετικά συχνοτήτων. Καλύπτουν περιοχή συχνοτήτων 0-300MHz. Η ενέργεια των φωτονίων τους είναι πολύ χαμηλή και φτάνει μέχρι τα 10-6 eV. Παράγονται από κεραίες και χρησιμοποιούνται ευρύτατα στις τηλεπικοινωνίες. Χωρίζονται σε επιμέρους κατηγορίες με βάση την συχνότητα τους ή ισοδύναμα με βάση το μήκος κύματός τους. Η χαμηλότερη ζώνη συχνοτήτων των ραδιοκυμάτων είναι η περιοχή των βιομηχανικών κυμάτων και η υψηλότερη ζώνη είναι η περιοχή των υπερβραχέων.

Κύριο λήμμα: Μικροκύματα

Τα μικροκύματα θεωρούνται και αυτά τμήμα των ραδιοκυμάτων λόγω του ότι παράγονται από κεραίες και έχουν πλήθος εφαρμογών στις τηλεπικοινωνίες. Παρουσιάζουν όμως και διαφορετικές ιδιότητες σε σχέση με τα υπόλοιπα ραδιοκύματα, λόγω της υψηλότερης ενέργειας των φωτονίων τους. Τα μικροκύματα καλύπτουν περιοχή συχνοτήτων από 300MHz -300GHz και η ενέργεια των φωτονίων τους κυμαίνεται από 10-6 - 10-3 eV. Χωρίζονται και αυτά σε τρεις επιμέρους ζώνες. Την ζώνη των δεκατομετρικών μικροκυμάτων ή UHF, στην ζώνη των εκατοστομετρικών μικροκυμάτων ή SHF και στην ζώνη των χιλιοστομετρικών μικροκυμάτων EHF

Υπέρυθρη ακτινοβολία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Υπέρυθρη ακτινοβολία καλύπτει ζώνη συχνοτήτων από 300GHz - 400THz και η ενέργεια των φωτονίων της είναι από 10-3 - 1,6eV. Υπέρυθρη ακτινοβολία εκπέμπουν όλα τα σώματα λόγω θερμότητας. Βρίσκει πολλές εφαρμογές στην τεχνολογία. Οι υπέρυθρες ακτίνες χρησιμοποιούνται στα οπτικά ηλεκτρονικά μέσα όπως τα CD player, στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες με οπτικές ίνες αλλά και με ασύρματη εκπομπή υπερύθρων. Πολύ σημαντική εφαρμογή έχει η υπέρυθρη φωτογραφία που βρίσκει εφαρμογές στην αρχαιολογία, τη γεωργία, την οικολογία, τη δασοπονία, τη γεωλογία και την υδρολογία [1]

Κύριο λήμμα: φως

Η ζώνη του ορατού φωτός είναι μία στενή ζώνη του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, στην οποία είναι ευαίσθητο το αισθητήριο της όρασης του ανθρώπου, δηλαδή ο ανθρώπινος οφθαλμός. Καλύπτει περιοχή συχνοτήτων 400THz-800THz και η ενέργεια των φωτονίων κυμαίνεται από 1,6 - 3,2 eV. Το ορατό φάσμα χωρίζεται σε επιμέρους ζώνες τις οποίες το ανθρώπινο μάτι τις αντιλαμβάνεται ως διαφορετικά χρώματα.

Υπεριώδης ακτινοβολία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Υπεριώδης ακτινοβολία καλύπτει την περιοχή συχνοτήτων από 800THz - 3 ·10 17Hz και η ενέργεια των φωτονίων της είναι μεταξύ 3eV - 2000eV . Εκπέμπεται από εξαιρετικά θερμά σώματα όπως τα άστρα. Η υπεριώδης είναι ακτινοβολία υψηλής ενέργειας και αρκετά επιβλαβής για τους ζωντανούς ιστούς.

Κύριο λήμμα: ακτίνες Χ

Η ακτινοβολία Χ εκτείνεται από 3· 10 17Hz - 5· 10 19 Hz και η ενέργεια των φωτονίων της είναι 1200 eV - 2,4 ·10 5 eV. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος παραγωγής ακτίνων Χ είναι μέσω της επιτάχυνσης ηλεκτρονίων από δυναμικό τάξης μεγέθους των δεκάδων χιλιάδων βολτ και πρόσπτωσή τους σε στόχο ο οποίος αποτελείται από μεταλλικό υλικό μεγάλου ατομικού αριθμού.

Κύριο λήμμα: ακτίνες γ

Η ακτινοβολία γ είναι ακτινοβολία εξαιρετικά υψηλής συχνότητας που κυμαίνεται από 5 ·10 19Hz - 3· 10 22Hz. Οι ενέργειες των φωτονίων της είναι πολύ υψηλές και κυμαίνονται 10 5eV - 10 7eV. Οι ακτίνες γ παράγονται από ραδιενεργούς πυρήνες και από αστέρια στο διάστημα

Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και ατμόσφαιρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αδιαφάνεια και η διαφάνεια της ατμόσφαιρας για τις διάφορες ζώνες του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

Η ατμόσφαιρα της γης λειτουργεί σαν προστατευτική ασπίδα για τις επικίνδυνες ακτινοβολίες πολύ υψηλής συχνότητας. Η ατμόσφαιρα απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των κοσμικών ακτίνων αλλά και της υπεριώδους ακτινοβολίας. Αντίθετα επιτρέπει πλήρως την διέλευση των ραδιοκυμάτων υψηλής συχνότητας, των μικροκυμάτων χαμηλότερης συχνότητας, του φωτός και ενός τμήματος της υπέρυθρης ακτινοβολίας. Τα ραδιοκύματα χαμηλών συχνοτήτων ανακλώνται σ' ένα μεγάλο ποσοστό στο ατμοσφαιρικό στρώμα της ιονόσφαιρας.

  • Θεμελιώδης πανεπιστημιακή φυσική - Αλόνσο Φινν
  • Physics - Raymond A. Serway, τόμος ΙΙ
  • Φυσική Β΄Λυκείου, Α. Μάζης, ΟΕΔΒ, 1994
  1. www.arxaiologia.gr, η υπέρυθρη φωτογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]