Η Μικρή Γοργόνα

Η Μικρή Γοργόνα
	Εικονογράφηση από την αγγλική μετάφραση των παραμυθιών του Άντερσεν το 1914
Συγγραφέας	Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Τίτλος	Den lille havfrue
Γλώσσα	δανική
Ημερομηνία δημιουργίας	7 Απριλίου 1837
Ημερομηνία δημοσίευσης	7 Απριλίου 1837
Μορφή	Παραμύθι
Θέμα	Little Mermaid; Γοργόνα
Εμπνευσμένο από	Undine
Χαρακτήρες	Little Mermaid, Prince και The Sea Witch
Τόπος	Δανία
Πρώτη έκδοση	Ignác Leopold Kober
Δημοσιεύθηκε στο	Eventyr og historier και Eventyr, fortalte for born
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μικρή Γοργόνα (δανικά: Den lille havfrue‎‎) είναι παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και είναι για μια γοργόνα που είναι διατεθειμένη να παρατήσει τη ζωή της στη θάλασσα και την ταυτότητά της ως γοργόνα, για να αποκτήσει ανθρώπινη ψυχή.

Το παραμύθι εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1837 και έχει διασκευαστεί σε διάφορα μέσα, συμπεριλαμβανομένου σε μουσικό θέατρο, άνιμε και σε μία ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney.

Πλοκή

Η Μικρή Γοργόνα ζει σε ένα υποθαλάσσιο βασίλειο με τον χήρο πατέρα της (τον βασιλιά της θάλασσας), τη χήρα γιαγιά της, και τις πέντε μεγαλύτερες αδελφές της, οι οποίες έχουν μεταξύ τους ένα χρόνο διαφορά. Όταν μια γοργόνα γίνεται δεκαπέντε ετών, της επιτρέπεται να κολυμπήσει στην επιφάνεια για πρώτη φορά, για να ρίξει μια ματιά στον έξω κόσμο, και όταν οι αδελφές μεγαλώσουν αρκετά, η καθεμιά από αυτές επισκέπτεται τον πάνω κόσμο μία φορά κάθε χρόνο. Όταν η καθεμία επιστρέφει, η Μικρή Γοργόνα ακούει με λαχτάρα τις διάφορες περιγραφές τους για τον κόσμο που κατοικείται από ανθρώπους.

Όταν έρχεται η σειρά της Μικρής Γοργόνας, αναδύεται στην επιφάνεια, παρακολουθεί μια γιορτή γενεθλίων πάνω σε ένα πλοίο προς τιμήν ενός όμορφου πρίγκιπα, και τον ερωτεύεται από μια απόσταση ασφαλείας. Μια βίαιη καταιγίδα ξεσπά, το πλοίο βυθίζεται, και η Μικρή Γοργόνα σώζει τον πρίγκιπα από πνιγμό. Τον μεταφέρει αναίσθητο στην ακτή κοντά σε ένα ναό. Εκεί, περιμένει μέχρις ότου μια νεαρή γυναίκα από τον ναό και οι δεσποινίδες της τον βρίσκουν. Προς απογοήτευσή της, ο πρίγκιπας δε βλέπει ποτέ τη Μικρή Γοργόνα ή δε συνειδητοποιεί καν ότι εκείνη ήταν που του έσωσε τη ζωή.

Η Μικρή Γοργόνα γίνεται μελαγχολική και ρωτά τη γιαγιά της αν οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν για πάντα. Η γιαγιά της της εξηγεί ότι οι άνθρωποι έχουν πολύ μικρότερη διάρκεια ζωής από τα 300 χρόνια των γοργονών, αλλά όταν οι γοργόνοι και οι γοργόνες πεθαίνουν γίνονται αφρός στη θάλασσα και παύουν να υπάρχουν, ενώ οι άνθρωποι έχουν μια αιώνια ψυχή που ζει στον παράδεισο εφόσον ζούνε μια ευσεβής και δίκαιη ζωή. Η Μικρή Γοργόνα, επειδή νιώθει λαχτάρα για τον πρίγκιπα και για μια αιώνια ψυχή, επισκέπτεται τη μάγισσα της θάλασσας σε ένα επικίνδυνο κομμάτι του ωκεανού. Η μάγισσα τη βοηθά πρόθυμα πουλώντας της ένα μαγικό φίλτρο που της δίνει πόδια με αντάλλαγμα τη γλώσσα και την όμορφη φωνή της, μιας και η Μικρή Γοργόνα έχει την πιο σαγηνευτική φωνή στον κόσμο. Η μάγισσα προειδοποιεί τη Μικρή Γοργόνα ότι άπαξ και γίνει άνθρωπος, δε θα μπορέσει ποτέ να επιστρέψει στη θάλασσα. Η κατανάλωση του μαγικού φίλτρου θα την κάνει να νιώθει σαν να περνάει μέσα από το σώμα της σπαθί, αλλά όταν ανακάμψει, θα έχει δύο ανθρώπινα πόδια και θα είναι ικανή να χορεύει όπως κανένας άλλος άνθρωπος. Πάντως, θα αισθάνεται διαρκώς ότι περπατάει πάνω σε αιχμηρά μαχαίρια, και τα πόδια της θα ματώνουν τρομερά. Επιπλέον, θα αποκτήσει μια ψυχή μόνο αν κερδίσει την αγάπη του πρίγκιπα και τον παντρευτεί, μόνον τότε ένα κομμάτι της ψυχής του θα εισρεύσει μέσα της. Διαφορετικά, κατά την αυγή της πρώτης μέρας αφού παντρευτεί κάποια άλλη, η Μικρή Γοργόνα θα πεθάνει από πληγωμένη καρδιά και θα διαλυθεί σαν αφρός πάνω στα κύματα.

Αφού καταλήξει σε συμφωνία με τη μάγισσα, η Μικρή Γοργόνα κολυμπάει στην επιφάνεια κοντά στο παλάτι του πρίγκηπα και πίνει το μαγικό φίλτρο. Εντοπίζεται από τον πρίγκιπα, ο οποίος μαγεύεται από την ομορφιά και τη χάρη της, αν και είναι άλαλη. Περισσότερο από όλα, του αρέσει να τη βλέπει να χορεύει, και εκείνη χορεύει για εκείνον παρόλο που με κάθε βήμα της την κάνει να υποφέρει από πολύ έντονους πόνους. Σύντομα, η Μικρή Γοργόνα γίνεται η αγαπημένη συντροφιά του πρίγκιπα και τον συνοδεύει σε πολλές από τις εξόδους του. Όταν οι γονείς του πρίγκιπα τον παροτρύνουν να παντρευτεί τη γειτονική πριγκίπισσα σε ένα προσυμφωνημένο γάμο, ο πρίγκιπας λέει στη Μικρή Γοργόνα ότι δε θα το κάνει, διότι δεν είναι ερωτευμένος με την πριγκίπισσα. Συνεχίζει να λέει ότι μπορεί μονάχα να αγαπήσει τη νεαρή γυναίκα από τον ναό, για την οποία πιστεύει ότι τον έσωσε. Αποδεικνύεται ότι η πριγκίπισσα από το γειτονικό βασίλειο είναι το κορίτσι του ναού, μιας και στάλθηκε στον ναό για την εκπαίδευσή της. Ο πρίγκιπας δηλώνει τον έρωτά του για εκείνην και ο βασιλικός γάμος ανακοινώνεται αμέσως.

Ο πρίγκιπας και η πριγκίπισσα γιορτάζουν τον γάμο τους σε ένα γαμήλιο πλοίο, και τότε η καρδιά της Μικρής Γοργόνας ραγίζει. Σκέφτεται όλα όσα έχει θυσιάσει και όλο τον πόνο που υπέμενε για τον πρίγκιπα. Απελπίζεται, σκεπτόμενη για τον θάνατο που την περιμένει, αλλά πριν την αυγή, οι αδελφές της βγαίνουν έξω από το νερό και της φέρνουν ένα μαχαίρι που τους έδωσε η μάγισσα της θάλασσας με αντάλλαγμα τα μακριά, όμορφα μαλλιά τους. Αν η Μικρή Γοργόνα σκοτώσει τον πρίγκιπα και το αίμα του τρέξει στα πόδια της, θα γίνει ξανά γοργόνα, όλη της η ταλαιπωρία θα λάβει τέλος, και θα ζήσει όλη της τη ζωή στον ωκεανό με την οικογένειά της.

Πάντως, η Μικρή Γοργόνα δεν καταφέρνει να σκοτώσει τον κοιμισμένο πρίγκιπα δίπλα στην καινούρια του νύφη, και πέφτει από το πλοίο στη θάλασσα μαζί με το μαχαίρι τη στιγμή που ξεσπά η αυγή. Το σώμα της διαλύεται σε αφρό, αλλά αντί να σταματήσει η ύπαρξή της, αισθάνεται τον ζεστό ήλιο και ανακαλύπτει ότι μεταμορφώθηκε σε ένα λαμπρό και αιθέριο πνεύμα, στη θυγατέρα του αέρα. Ενώ η Μικρή Γοργόνα ανεβαίνει στην ατμόσφαιρα, χαιρετιέται από άλλες θυγατέρες που της λένε ότι έγινε σαν μια από αυτές, διότι προσπάθησε με όλη της την καρδιά να αποκτήσει μια αθάνατη ψυχή. Λόγω της ανιδιοτέλειάς της, της δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσει τη δική της ψυχή με το να κάνει καλές πράξεις για την ανθρωπότητα για 300 χρόνια και μια μέρα θα ανέβει στη Βασιλεία του Θεού.

Έκδοση

"Η Μικρή Γοργόνα" γράφτηκε το 1836 και πρωτο-εκδόθηκε από τον C.A. Reitzel στην Κοπεγχάγη στις 7 Απριλίου 1837 στο Eventyr, fortalte for Børn. Første Samling. Tredie Hefte. 1837 (Παραμύθια που Λέγονται για τα Παιδιά. Πρώτη Συλλογή. 1837). Η ιστορία επανεκδόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1849 ως μέρος του Eventyr. 1850 (Παραμύθια. 1837) και ξανά τον Δεκέμβριο του 1862 ως μέρος του Eventyr og Historier. Første Bind. 1862 (Παραμύθια και Ιστορίες. Πρώτο Μέρος. 1862).^[1]

Συζήτηση για το τέλος

Κάποιοι ακαδημαϊκοί ότι η τελευταία ακολουθία με το ευτυχισμένο τέλος της είναι αφύσικη προσθήκη. Ο Γιάκομπ Μπόγκλιντ και η Περνίλε Χέεγκαρντ τονίζουν ότι: "Μία από τις κρίσιμες πτυχές που πρέπει να αντιμετωπίσει κάθε αντίληψη είναι η τελευταία ακολουθία της ιστορίας, στην οποία η μικρή γοργόνα, ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, λυτρώνεται από μια άμεση καταδίκη και γίνεται αποδεκτή στην πνευματική σφαίρα, όπου "οι θυγατέρες του αέρα" παρευρίσκονται. Σε αυτήν, προφανώς υποσχέθηκε την "αθάνατη ζωή", που ήταν το κύριο κίνητρό της να αποκτήσει — μαζί με τον πρίγκιπα φυσικά. Αυτό το τέλος έχει μπερδέψει τους κριτικούς επειδή η αφήγηση που προηγείται δείχνει μάλλον ένα τραγικό συμπέρασμα παρά ευτυχισμένο."^[2]

Ο αρχικός τίτλος κατά τη συγγραφή της ιστορίας ήταν "Οι Θυγατέρες του Αέρα",^[3] πνεύματα που ο Άντερσεν τα θεωρούσε ότι μάζευαν ψυχές κάνοντας για τριακόσια χρόνια καλές πράξεις. Μια από τις "θυγατέρες του αέρα" του Άντερσεν εξηγεί στη μικρή γοργόνα ότι "Μια γοργόνα δεν έχει αθάνατη ψυχή, ούτε μπορεί να αποκτήσει, εκτός κι αν κερδίσει την αγάπη ενός ανθρώπου. Στη δύναμη του άλλου στηρίζεται η δική της αιώνια μοίρα. Αλλά οι θυγατέρες του αέρα, παρόλο που δεν έχουν αθάνατη ψυχή, μπορούν, από τις δικές τους καλές πράξεις, να προμηθευτούν μια για τον εαυτόν τους. Πετάμε σε θερμές χώρες, και δροσίζουμε τον αποπνικτικό αέρα που καταστρέφει το ανθρώπινο είδος με τον λοιμό. Διατηρούμε το άρωμα των λουλουδιών, για να διαδίδουμε υγεία και αποκατάσταση. Αφότου έχουμε κοπιάσει για τριακόσια χρόνια κάνοντας καλές πράξεις, λαμβάνουμε αθάνατη ψυχή και παίρνουμε μέρος στην ευτυχία της ανθρωπότητας. Εσύ, φτωχή μικρή γοργόνα, έχεις προσπαθήσει με όλη σου την καρδιά να κάνεις αυτό που εμείς κάναμε: έχεις υποφέρει και υπέμενες και σήκωσες τον εαυτόν σου στον κόσμο του πνεύματος από τις καλές σου πράξεις: και τώρα, με το να κοπιάσεις για τριακόσια χρόνια με τον ίδιο τρόπο, μπορεί να αποκτήσεις αθάνατη ψυχή.'"^[4]

Αυτός ο επίλογος επικρίθηκε από κάποιους ακαδημαϊκούς και κριτικούς. Η Πάμελα Λύντον Τράβερς, συγγραφέας του βιβλίου Μαίρη Πόππινς και διακεκριμένη σχολιαστής λαογραφίας, έγραψε, "Αυτό το τελευταίο μήνυμα είναι πιο τρομακτικό από οποιοδήποτε άλλο που παρουσιάζεται στην ιστορία. Η ιστορία προέρχεται από βικτοριανές ηθικές ιστορίες που γράφτηκαν για να τρομάξουν τα παιδιά, για να έχουν καλύτερη συμπεριφορά.... ένας χρόνος αφαιρείται όταν ένα παιδί κάθεται φρόνιμο και ένα δάκρυ κυλάει και μια μέρα προστίθεται όταν ένα παιδί είναι άτακτο; Άντερσεν, αυτό είναι εκβιασμός. Και τα παιδιά το ξέρουν και δε λένε τίποτα. Υπάρχει μεγαλοψυχία για εσένα."^[3]^[5] Ο Άντερσεν, πάντως, ένιωσε ότι ο διορθωμένος του επίλογος στον οποίον η γοργόνα ενδυναμώνεται, για να κατορθώσει να αποκτήσει αθάνατη ψυχή μέσα από τη δική της αποστολή, ήταν μια αδιαμφισβήτητα καλυτέρευση από το αρχικό τέλος, το οποίο ολοκληρώνονταν στη διάλυση της γοργόνας σε αφρό. Το 1837, ο Άντερσεν έγραψε σε ένα φίλο του ότι "Δεν έχω επιστρέψει στη γοργόνα να αποκτήσει αθάνατη ψυχή η οποία θα εξαρτάται από ένα εξωγήινο πλάσμα, από τον έρωτα ενός ανθρώπου, όπως ο ντε λα Μοτ Φοκέ στην Ούντινε. Είμαι σίγουρος ότι είναι λάθος! Δε θα εξαρτιόταν περισσότερο από τύχη; Δε θα αποδεχτώ κάτι τέτοιο σε αυτόν τον κόσμο. Έχω επιτρέψει στη γοργόνα μου να ακολουθήσει έναν πιο φυσικό, ένα πιο θείο μονοπάτι."^[6]

Το άγαλμα της Μικρής Γοργόνας

Ένα άγαλμα της Μικρής Γοργόνας κάθεται πάνω σε ένα βράχο στο λιμάνι της Κοπεγχάγης, στη Λανγκελίνι. Αυτό το μικρό, μη εντυπωσιακό άγαλμα είναι το είδωλο της Κοπεγχάγης και ελκύει πάρα πολλούς τουρίστες.

Το άγαλμα προσλήφθηκε το 1909 από τον Καρλ Γιάκομπσεν, γιο του ιδρυτή της Carlsberg, αφότου γοητεύτηκε από ένα μπαλέτο βασισμένο στο παραμύθι. Το άγαλμα δημιουργήθηκε από τον γλύπτη Έντβαρντ Έρικσεν, που αποκαλύφθηκε στις 23 Αυγούστου 1913. Η σύζυγός του, Ελίνε Έρικσεν, ήταν το μοντέλο. Έχει βανδαλιστεί πολλές φορές.^[7]

Τον Μάιο του 2010, μεταφέρθηκε από το λιμάνι της Κοπεγχάγης για πρώτη φορά, στη Σαγκάη, όπου έμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 2010. ^[8]

Παραπομπές

↑ «Hans Christian Andersen: The Little Mermaid». The Hans Christian Andersen Centre. University of Southern Denmark Department for the Study of Culture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2016.
↑ «Summary of Jacob Bøggild & Pernille Heegaard: "H. C. Andersens 'Den lille Havfrue' - om tvistigheder og tvetydigheder" ["Ambiguity in Hans Christian Andersen's 'The Little Mermaid'"].». The Hans Christian Andersen Centre. University of Southern Denmark, Institute of Literature, Media and Cultural Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2016.
↑ ^3,0 ^3,1 «Annotations for Little Mermaid». SurLaLune Fairy Tales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2014.
↑ «The Little Mermaid». SurLaLune Fairy Tales. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2017.
↑ Altmann, Anna E.· DeVos, Gail (2001). Tales, Then and Now: More Folktales As Literary Fictions for Young Adults. Libraries Unlimited. σελ. 179. ISBN 1-56308-831-2.
↑ Frank, Jefferey (2005). The Stories of Hans Christian Andersen: A New Translation from the Danish. Raleigh, NC: Duke University Press. σελ. 104. ISBN 978-0822336938.
↑ «Denmark may move Little Mermaid». BBC News. 30 March 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2016. https://web.archive.org/web/20160306142333/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4860562.stm.
↑ Yang, Jingzhong; Lu, Ming'ou (21 November 2010). «Copenhagen holds grand homecoming ceremony for Little Mermaid». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 November 2010. https://web.archive.org/web/20101130144205/http://news.xinhuanet.com/english2010/culture/2010-11/21/c_13615669.htm.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Η Μικρή Γοργόνα

Γκαλερί με τη Μικρή Γοργόνα
Φωτογραφίες από το άγαλμα της Μικρής Γοργόνας
"The Little Mermaid"
Den lille Havfrue, αυθεντικό δανικό κείμενο
Den lille havfrue, αυθεντικό χειρόγραφο
Surlalune: Annotated "The Little Mermaid"

[1] «Hans Christian Andersen: The Little Mermaid». The Hans Christian Andersen Centre. University of Southern Denmark Department for the Study of Culture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2016.

[2] «Summary of Jacob Bøggild & Pernille Heegaard: "H. C. Andersens 'Den lille Havfrue' - om tvistigheder og tvetydigheder" ["Ambiguity in Hans Christian Andersen's 'The Little Mermaid'"].». The Hans Christian Andersen Centre. University of Southern Denmark, Institute of Literature, Media and Cultural Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2016.

[surlalune-3] 3,0 ^3,1 «Annotations for Little Mermaid». SurLaLune Fairy Tales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2014.

[4] «The Little Mermaid». SurLaLune Fairy Tales. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2017.

[5] Altmann, Anna E.· DeVos, Gail (2001). Tales, Then and Now: More Folktales As Literary Fictions for Young Adults. Libraries Unlimited. σελ. 179. ISBN 1-56308-831-2.

[6] Frank, Jefferey (2005). The Stories of Hans Christian Andersen: A New Translation from the Danish. Raleigh, NC: Duke University Press. σελ. 104. ISBN 978-0822336938.

[7] «Denmark may move Little Mermaid». BBC News. 30 March 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2016. https://web.archive.org/web/20160306142333/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4860562.stm.

[8] Yang, Jingzhong; Lu, Ming'ou (21 November 2010). «Copenhagen holds grand homecoming ceremony for Little Mermaid». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 November 2010. https://web.archive.org/web/20101130144205/http://news.xinhuanet.com/english2010/culture/2010-11/21/c_13615669.htm.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]