Τζιν Πολ Γκέτι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ζαν Πολ Γκετί)
Τζιν Πολ Γκέτι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jean Paul Getty (Αγγλικά)
Γέννηση15  Δεκεμβρίου 1892[1][2][3]
Μινεάπολις[4]
Θάνατος6  Ιουνίου 1976
Γκίλντφορντ
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[5]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[6]
Εκπαίδευσηοικονομικά
πολιτική επιστήμη
ΣπουδέςΚολέγιο Μόντλιν
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ[7]
Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας[8]
John H. Francis Polytechnic High School
Σχολείο Χάλβαρντ-Γουέστλεϊκ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυλλέκτης τέχνης[9]
αυτοβιογράφος
καινοτόμος επιχειρηματίας
βιομήχανος[10]
μαικήνας[10]
Περίοδος ακμής1907[11] - 1976[11]
Οικογένεια
ΣύζυγοςAnn Rork Light (1932–1936)[12][13]
Jeannette Dumont (1923–1926)[14][13]
Allene Ashby (από 1925)[14]
Adolphine Helmle (1928–1932)[14][13]
Theodora Getty Gaston (1939–1958)[14][15]
ΣύντροφοςUrsula d'Abo
ΤέκναGordon Getty[16]
John Paul Getty Jr.
Jean Ronald Getty[16]
Timothy Getty[16]
George Franklin Getty II[16]
ΓονείςGeorge Getty και Sarah Catherine McPherson Risher[17]
ΟικογένειαGetty family
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Τζιν Πολ Γκέτι ή Τζην Πωλ Γκέτυ (αγγλ. Jean Paul Getty, 15 Δεκεμβρίου 1892 – 6 Ιανουαρίου 1976), ήταν Αγγλοαμερικανός βιομήχανος και ο πατριάρχης της οικογένειας Γκέτι. Ίδρυσε την Getty Oil Company και το 1957 ήταν σύμφωνα με το περιοδικό Fortune ο πλουσιότερος άνθρωπος εν ζωή στη Αμερική, ενώ το 1966 το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες τον καταχώρησε ως τον πλουσιότερο πολίτη του κόσμου, με περιουσία τότε αξίας περίπου 1,2 δισ. δολ. (περίπου 9 δισ. δολ αξίας 2017). Όταν πέθανε το 1976 η περιουσία του ανερχόταν σε άνω των 6 δισ. δολάρια (περίπου 25,80 δις δολ. αξίας 2017). Ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1996 τον κατετάξε ως τον 67ο πλουσιότερο Αμερικανό που έζησε ποτέ, με βάση την περιουσία του ως ποσοστό του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος των ΗΠΑ. [18]

Ο Τζιν Πολ Γκέτι ήταν μεγάλος συλλέκτης έργων τέχνης και αρχαιότητων. Η συλλογή του αποτέλεσε τη βάση του Μουσείου J. Paul Getty στο Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια και πάνω από 661 εκατ. δολ (περίπου 2,8 δις δολ. αξίας 2017) από την περιουσία του έμεινε ως κληροδότημα στο μουσείο μετά τον θάνατό του.

Το 1953 δημιουργήσε το Ίδρυμα Τζιν Πολ Γκέτι, το οποίο είναι επικεφαλής διαφόρων οργανισμών, συμπεριλαμβάνομενου του Μουσείου Τζιν Πολ Γκέτι.

Πρώτα χρόνια και σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκέτι γεννήθηκε στη Μινεάπολη της Μινεσότα ως τέκνο του Τζορτζ Γκέτι, δικηγόρου ασφαλιστικής εταιρείας και της Σάρα Κάθριν ΜακΦέρσον.

Το 1903, όταν ο Τζιν Πολ ήταν 10 χρονών, ο πατέρας του ταξίδεψε στο Μπάρτλσβιλ της Οκλαχόμα και αγόρασε τα δικαιώματα εξόρυξης για 1.100 στρέμματα γης. Μέσα σε λίγα χρόνια ο Γκέτι είχε κάνει γεωτρήσεις που παρήγαν 100.000 βαρέλια αργού πετρελαίου τον μήνα. Ως νεόκοπος εκατομμυριούχος μετακόμισε με την οικογένεια του στο Λος Άντζελες για να ξεφύγουν από τους σκληρούς χειμώνες της Μινεσότα.

Στην ηλικία των 14 ο Τζιν Πολ παρακολούθησε μαθήματα στο Χάρβαρντ για έναν χρόνο, ενώ στη συνέχεια πήγε στο Πολυτεχνείο, όπου του δόθηκε το παρατσούκλι «Λεξικό Γκέτι» λόγω της αγάπης του για την ανάγνωση. Μιλούσε άπταιστα γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά και κατά τη διάρκεια της επιχειρηματικής του καριέρας έμαθε να μιλάει επίσης ισπανικά, ελληνικά, αραβικά και ρωσικά. Η αγάπη του για τους κλασικούς αρχαίους συγγραφείς τον παρακίνησε να αποκτήσει ικανότητα ανάγνωσης αρχαίων ελληνικών και λατινικών. Εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλι, αλλά το άφησε πριν την απόκτηση πτυχίου. Ερωτευμένος με την Ευρώπη μετά από ένα ταξίδι με τους γονείς του το 1910, ο Τζιν Πολ εγγράφηκε στις 28 Νοεμβρίου 1912 στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, από όπου απέκτησε το πτυχίο του στα Οικονομικά και τις Πολιτικές Επιστήμες το 1914 και στη συνέχεια πέρασε κάποιους μήνες ταξιδεύοντας σε όλη την Ευρώπη και την Αίγυπτο, πριν συναντήσει τους γονείς του στο Παρίσι και επιστρέψουν μαζί στην Αμερική τον Ιούνιο του 1914.

Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φθινόπωρο του 1914 ο Τζορτζ Γκέτι έδωσε στον γιο του 10.000 δολάρια για να τα επενδύσει στην επέκταση της πετρελαϊκής εταιρείας της οικογένειας στην Οκλαχόμα. Με την πρώτη συμφωνία αγόρασε την πετρελαιοπηγή Nancy Taylor Νο1 στην περιοχή κοντά στο Χάσκελ της Οκλαχόμα, η οποία ήταν ζωτικής σημασίας για την πρόωρη οικονομική επιτυχία του. Βρήκε πετρέλαιο τον Αύγουστο του 1915 και από το επόμενο καλοκαίρι κέρδιζε προμήθεια 40% από αυτή την επένδυση.

Το 1919 ο Γκέτι επέστρεψε στη επιχείρηση στην Οκλαχόμα. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 πρόσθεσε περίπου 3 εκατομ. δολ. στην ήδη αρκετά μεγάλη περιουσία του. Ο πατέρας του πέθανε το 1930 και ο Τζιν Πολ κληρονόμησε μόνο ένα ποσό 500.000 δολ. (περίπου 7.320.000 δολ. αξίας 2017), από την περιουσία των 10 εκ. δολ. (περίπου 146.490.000 δολ. αξίας 2017), που ο πατέρας του Τζορτζ Γκέτι είχε αφήσει κατά τον χρόνο του θανάτου του. Ο Τζιν Πολ έμεινε με το ένα τρίτο των μετοχών της George Getty Inc., ενώ η μητέρα του έλαβε τα άλλα δύο τρίτα, διατηρώντας τον έλεγχό της.

Με μια έξυπνη επένδυση των χρήματων του κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ο Γκέτι απέκτησε την πετρελαϊκή Pacific Western Corporation (απόκτηση που ολοκληρώθηκε το 1953) καθώς επίσης και τις πετρελαικές εταιρείες Tidewater και Skelly. Το 1967 ο δισεκατομμυριούχος πλέον Γκέτι τις συγχώνευσε στην Getty Oil Company (η οποία σήμερα πλέον ανήκει στην Texaco).

Ξεκινώντας το 1949 o Γκέτι κατέβαλε στον Ιμπν Σαούντ 9,5 εκ. δολ. (περίπου 97.710.000 αξίας 2017) σε μετρητά για την παραχώρηση για διάρκεια 60 ετών μιας άγονης γης κοντά στα σύνορα της Σαουδικής Αραβίας με το Κουβέιτ. Το πετρέλαιο δεν είχε μέχρι τότε ανακαλυφθεί εκεί και δεν βρέθηκε μέχρι να περάσουν τέσσερα χρόνια και να δαπανηθούν 30 εκατομμύρια. Από το 1953 και μετά η εκεί επένδυση του Γκέτι παρήγε 16 εκ. βαρέλια αργού πετρελαίου κατά έτος, κάτι που συνέβαλε τα μέγιστα στην πορεία του, καθιστώντας τον έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο.

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκέτι ήταν ένας διαβόητος γυναικάς από την εποχή της νιότης του, κάτι το οποίο θεωρούνταν ντροπιαστικό από τους συντηρητικούς γονείς του. Ο δικηγόρος του, Ρόμπιν Λαντ είπε κάποτε ότι «Ο Τζιν Πολ δεν θα μπορούσε ποτέ να πει “όχι” σε μια γυναίκα ή “ναι” σε έναν άντρα». Το 1917, όταν ήταν 25 ετών, μια μήνυση για πατρότητα κατατέθηκε εναντίον του Γκέτι στο Λος Άντζελες από την Έλσι Εκστρομ, η οποία ισχυρίστηκε ότι ήταν ο πατέρας της νεογέννητης κόρης της Πόλα. Η Έκστρομ ισχυρίστηκε ότι ο Γκέτι είχε πάρει την παρθενιά της και ήταν ο πατέρας του παιδιού, ενώ η νομική ομάδα του Γκέτι προσπάθησε να υπονομεύσει την αξιοπιστία της, με τον ισχυρισμό ότι είχε προϊστορία ελευθεριότητας. Στα τέλη του 1917 συμφώνησε σε διακανονισμό ύψους 10.000 δολ. και έπειτα από αυτό δεν είχε καμμία περαιτέρω επαφή με το μωρό.

Ο Γκέτι παντρεύτηκε και χώρισε πέντε φορές. Είχε πέντε γιους με τέσσερις από τις συζύγους του.


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/J-Paul-Getty. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Ολλανδικά) RKDartists. 434566. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ LIBRIS. 25  Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/42gjkbpn0rhnzd6. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904773z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  9. ↑ Douglas Cooper, Κένεθ Κλαρκ, Patrick Lindsay, Λουίζα Βέρτοβα, Theodore Rousseau, Jr., Francesco Valcanover, Max Huggler, Jacques Guignard, Benedict Nicolson, Pierre Verlet, Agnes Mongan, Gerald Messadié, René Wehrli, Jean Leymarie, Cottie Arthur Burland, Robert Goldwater, John Maxon, Joshua Taylor: «Great Private Collections» 1963.
  10. ↑ 10,0 10,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20040106036. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/434566. Ανακτήθηκε στις 5  Οκτωβρίου 2022.
  12. ↑ p22560.htm#i225594. Ανακτήθηκε στις 25  Απριλίου 2023.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Ανακτήθηκε στις 25  Απριλίου 2023.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 p22560.htm#i225594. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  15. ↑ Ανακτήθηκε στις 15  Ιανουαρίου 2021.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  17. ↑ 17,0 17,1 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  18. ↑ Βιογραφία Τζιν Πολ Γκέτι στην britannica.com (ENG) ανακτήθηκε 17 Αυγούστου 2018

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τζιν_Πολ_Γκέτι&oldid=9519017"