Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Ετοποσίδη

{{Πληροφορίες φαρμάκου
| drug_name = 
| type = 
| IUPAC_name = 4'-Demethyl-epipodophyllotoxin 9-[4,6-''O''-(''R'')-ethylidene-''beta''-<small>D</small>-glucopyranoside], 4' -(dihydrogen phosphate)
| image = Etoposide.svg
| alt = 
| caption = 
| image2 = Etoposide ball-and-stick.png
<!--Clinical data-->| pronounce = 
| tradename = Etopophos, Toposar, Vepesid, άλλες
| Drugs.com = {{drugs.com|monograph|etoposide}}
| MedlinePlus = a684055
| licence_EU = 
| licence_US = 
| pregnancy_AU = D
| pregnancy_US = D
| pregnancy_category = 
| legal_UK = POM
| legal_US = Rx-only
| legal_status = 
| routes_of_administration = Από το στόμα, ενδοφλεβίως
<!--Pharmacokinetic data-->| bioavailability = Ιδιαίτερα ποικίλη, 25 με 75%
| protein_bound = 97%
| metabolism = [[Ήπαρ]] ([[CYP3A4]])
| elimination_half-life = Στόμα: 6 ώρες, IV: 6-12 ώρες, IV σε παιδιά: 3 ώρες
| excretion = [[Νεφρά]] και κόπρανα
<!--Identifiers-->| CAS_number = 33419-42-0
| CAS_number_Ref = {{cascite|correct|??}}
| ATC_prefix = L01
| ATC_suffix = CB01
| ATC_supplemental = 
| PubChem = 36462
| IUPHAR_ligand = 6815
| DrugBank = DB00773
| DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}}
| ChemSpiderID = 33510
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| UNII = 6PLQ3CP4P3
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| KEGG = D00125
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| ChEBI = 4911
| ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEMBL = 44657
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| synonyms = VP-16; VP-16-213
<!--Chemical data-->| C = 29
| H = 32
| O = 13
| SMILES = C[C@@H]1OC[C@@H]2[C@@H](O1)[C@@H]([C@H]([C@@H](O2)O[C@@H]3c4cc5c(cc4[C@H]([C@@H]6[C@@H]3COC6=O)c7cc(c(c(c7)OC)O)OC)OCO5)O)O
| StdInChI = 1S/C29H32O13/c1-11-36-9-20-27(40-11)24(31)25(32)29(41-20)42-26-14-7-17-16(38-10-39-17)6-13(14)21(22-15(26)8-37-28(22)33)12-4-18(34-2)23(30)19(5-12)35-3/h4-7,11,15,20-22,24-27,29-32H,8-10H2,1-3H3/t11-,15+,20-,21-,22+,24-,25-,26-,27-,29+/m1/s1
| StdInChIKey = VJJPUSNTGOMMGY-MRVIYFEKSA-N
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| melting_point = 243.5
| verifiedrevid = 458447760
}}
Η '''ετοποσίδη''', που πωλείται με την επωνυμία '''Vepesid''' μεταξύ άλλων, είναι [[Χημειοθεραπεία|χημειοθεραπευτικό φάρμακο]] που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ορισμένων τύπων [[Καρκίνος|καρκίνου,]] συμπεριλαμβανομένων [[Καρκίνος|καρκίνου]] των όρχεων, [[Καρκίνος του πνεύμονα|καρκίνου του πνεύμονα]], [[Λέμφωμα|λεμφώματος]], [[Λευχαιμία|λευχαιμίας]], [[Νευροβλάστωμα|νευροβλαστώματος]] και [[Καρκίνος των ωοθηκών|καρκίνου των ωοθηκών]].<ref name="AHFS2016">{{Cite web|url=https://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|title=Etoposide|publisher=The American Society of Health-System Pharmacists|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160331070620/http://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|archivedate=31 March 2016|accessdate=8 December 2016}}</ref> Χρησιμοποιείται επίσης για αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστοκυττάρωση.<ref>{{Cite journal|pmid=31943120|year=2020|last=Yildiz|first=H.|title=Adult haemophagocytic lymphohistiocytosis: A Review|journal=QJM : Monthly Journal of the Association of Physicians|last2=Van Den Neste|first2=E.|last3=Defour|first3=J. P.|last4=Danse|first4=E.|last5=Yombi|first5=J. C.|doi=10.1093/qjmed/hcaa011}}</ref> Χρησιμοποιείται από το στόμα ή με ένεση σε φλέβα. 

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι πολύ συχνές.<ref name="AHFS2016">{{Cite web|url=https://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|title=Etoposide|publisher=The American Society of Health-System Pharmacists|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160331070620/http://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|archivedate=31 March 2016|accessdate=8 December 2016}}</ref> Μπορούν να περιλαμβάνουν [[κυτταροπενία|χαμηλό αριθμό αιμοσφαιρίων]], έμετο, απώλεια όρεξης, διάρροια, τριχόπτωση και πυρετό.  Άλλες σοβαρές παρενέργειες περιλαμβάνουν [[Αλλεργία|αλλεργικές αντιδράσεις]] και [[Υπόταση|χαμηλή αρτηριακή πίεση]].<ref name="WHO2008">{{Cite book|title=WHO Model Formulary 2008|url=https://archive.org/details/whomodelformular00unse|authorlink=World Health Organization|publisher=World Health Organization|isbn=9789241547659|year=2009|page=[https://archive.org/details/whomodelformular00unse/page/n238 227]}}</ref> Η χρήση κατά τη διάρκεια της [[Εγκυμοσύνη|εγκυμοσύνης]] ενδέχεται να βλάψει το μωρό.<ref name="AHFS2016"/> Η ετοποσίδη ανήκει στην οικογένεια αναστολέων τοποϊσομεράσης.  Πιστεύεται ότι λειτουργεί καταστρέφοντας το DNA.<ref name="AHFS2016"/> 

Η ετοποσίδη εγκρίθηκε για ιατρική χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1983.<ref name="AHFS2016">{{Cite web|url=https://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|title=Etoposide|publisher=The American Society of Health-System Pharmacists|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160331070620/http://www.drugs.com/monograph/etoposide.html|archivedate=31 March 2016|accessdate=8 December 2016}}</ref> Συμπεριλαμβάνεται στον [[Πρότυπος Κατάλογος Βασικών Φαρμάκων του ΠΟΥ|κατάλογο των βασικών φαρμάκων]] του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]].<ref name="WHO21st">{{Cite book|title=World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019|authorlink=World Health Organization|publisher=World Health Organization|year=2019|location=Geneva|id=WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO}}</ref> Είναι ημισυνθετικό ανάλογο της ποδοφυλλοτοξίνης, η οποία προέρχεται από το [[ρίζωμα]] του φυτού ''[[Ποδόφυλλον]]''.

== Παραπομπές ==
<references />

[[Κατηγορία:Βασικά Φάρμακα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]]
[[Κατηγορία:Φαινυλαιθέρες]]
[[Κατηγορία:Λακτόνες]]
[[Κατηγορία:Ηπατοτοξίνες]]
[[Κατηγορία:Θεραπείες για τον Καρκίνο]]