Ερυθρά παλίρροια

Ερυθρά παλίρροια στην Καλιφόρνια

Ερυθρά παλίρροια είναι η κοινή ονομασία ενός φαινομένου γνωστού ως άνθιση φυτοπλαγκτού (μεγάλη συγκέντρωση υδρόβιων μικροοργανισμών) όταν αυτή προκαλείται από μερικά είδη δινομαστιγωτών και έχει κοκκινωπό έως καφετί χρώμα. Οι ερυθρές παλίρροιες είναι φαινόμενα ταχείας συσσώρευσης φυτοπλαγκτού, των αλμυρών, γλυκών και μικτών νερών, στη στήλη του νερού με αποτέλεσμα τον χρωματισμό των επιφανειακών νερών. Συνήθως συμβαίνει σε παράκτιες περιοχές.

Οι μικροοργανισμοί των οποίων η έξαρση προκαλεί τις ερυθρές παλίρροιες είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν την πλευστότητά τους και να σχηματίζουν πυκνές, εμφανείς κηλίδες κοντά στην υδάτινη επιφάνεια. Ορισμένα είδη δινομαστιγωτών περιέχουν φωτοσυνθετικές χρωστικές οι οποίες ποικίλουν χρωματικά από πράσινες έως καφετιές και κόκκινες.

Όταν οι φυτοπλαγκτικοί αυτοί οργανισμοί παρουσιάζουν μεγάλες συγκεντρώσεις, προκαλούν χρωματισμό των νερών τα οποία ποικίλλουν χρωματικά από μωβ μέχρι σχεδόν ροζ. Δεν είναι όλες οι ανθίσεις φυτοπλαγκτού αρκετά πυκνές και έντονες, ώστε να προκαλέσουν χρωματισμό των υδάτων, όπως επίσης και όλοι οι χρωματισμοί των υδάτων οι οποίοι σχετίζονται με την άνθιση φυτοπλαγκτού δεν έχουν κοκκινωπό χρώμα.

Επιπλέον, οι ερυθρές παλίρροιες δεν σχετίζονται άμεσα με την παλιρροϊκή κίνηση των νερών και ως εκ τούτου οι επιστήμονες προτιμούν να χρησιμοποιούν τον όρο άνθιση φυτοπλαγκτού έναντι του όρου ερυθρά παλιρροια.

Μερικές ερυθρές παλίρροιες σχετίζονται με την παραγωγή βιοτοξινών, την εξάντληση του διαλυμένου στο νερό οξυγόνου, ενώ άλλες βλαβερές επιπτώσεις και γενικά τέτοιες εξάρσεις στην άνθιση του φυτοπλαγκτού περιγράφονται ως επιβλαβείς ανθίσεις φυτοπλαγκτού). Οι πιο εμφανείς επιπτώσεις αυτών των ειδών ερυθρών παλιρροιών σχετίζονται με τη θνησιμότητα της ιχθυοπανίδας, πελαγικής και παράκτιας, της ορνιθοπανίδας, των υδρόβιων θηλαστικών και άλλων οργανισμών.

Αποσαφήνιση

Ο όρος «ερυθρά παλίρροια» αποτελεί όρο της καθομιλουμένης και είναι εμπειρικός. Χρησιμοποιείται αναφορικά σε κάποια από μια ποικιλία ανάλογων φυσικών φαινομένων γνωστών ως Επιβλαβείς Ανθίσεις Φυτοπλαγκτού (Harmful Algal Blooms – HABs). Κάποιες φορές ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για γενικότερη αναφορά σε τύπους άνθισης φυτοπλαγκτού. Η ερυθρά παλίρροια σαν όρος καταργείται σταδιακά μεταξύ των ερευνητών για τους εξής λόγους:

1. Οι ερυθρές παλίρροιες δεν είναι απαραίτητα ερυθρές ενώ κάποιες δεν προκαλούν απαραίτητα χρωματισμό τον υδάτων. 2. Δεν σχετίζονται με την παλιρροϊκή κίνηση των υδάτων. 3. Ο όρος χρησιμοποιείται ανακριβώς για την αναφορά σε μια μεγάλη ποικιλία φυτοπλαγκτικών ειδών που είναι γνωστά για το σχηματισμό ανθίσεων.

Σαν τεχνικός όρος αντικαθίσταται, για χάρη ύπαρξης ακριβέστερης ορολογίας με τους όρους επιβλαβείς ανθίσεις φυτοπλαγκτού – Harmful Algal Blooms ή HABs για περιπτώσεις επιβλαβών ειδών και ανθίσεις φυτοπλαγκτού – Algal Blooms για περιπτώσεις αβλαβών ειδών.

Αίτια

Περιστατικά ερυθρών παλιρροιών σε κάποιες περιοχές φαίνεται να είναι εντελώς φυσικά (αποτέλεσμα των παράκτιων ανέμων ή της κίνησης ορισμένων υδάτινων ρευμάτων) ενώ σε άλλες περιοχές φαίνεται είναι αποτέλεσμα της αύξησης των θρεπτικών συστατικών λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πληθυσμιακή αύξηση του θαλάσσιου φυτοπλαγκτού, γενικά, περιορίζεται από τη διαθεσιμότητα των νιτρικών και φωσφορικών, τα οποία μπορούν να αφθονούν κοντά σε αγροτικές καλλιέργειες. Η ρύπανση των παράκτιων και εσωτερικών νερών από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και η συστηματική αύξηση των θαλασσινών νερών είναι παράγοντες που συνεισφέρουν στην παρουσία ερυθρών παλιρροιών.

Είναι ακόμη αβέβαιο το τι πυροδοτεί αυτές τις εξάρσεις και ποια η αναλογία επιρροής του ανθρώπου και των διεργασιών του φυσικού περιβάλλοντος στις ερυθρές παλίρροιες. Ακόμη, υπό συζήτηση τίθεται και το αν η εμφανής αύξηση των περιπτώσεων φυτοπλαγκτικών ανθίσεων, σε συχνότητα και σοβαρότητα, σε διάφορα μέρη του κόσμου είναι στην πραγματικότητα μια αληθινή αύξηση ή αν οφείλεται στην συστηματικότερη παρακολούθηση και στις περισσότερο ανεπτυγμένες μεθόδους αναγνώρισης των ειδών σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Επισκόπηση

Σε παγκόσμιο επίπεδο γνωστές περιπτώσεις ερυθρών παλιρροιών έχουν υπάρξει, με διάφορες εντάσεις και επιπτώσεις, στη Φλόριντα, την Μοντάνα, το Ρόουντ Άιλαντ των Η.Π.Α., τον κόλπο του Μεξικού, το Μπελίζ και πολλές άλλες περιοχές.

Στην Ελλάδα το πιο γνωστό παράδειγμα ερυθράς παλίρροιας είναι αυτό της Θεσσαλονίκης και πιο συγκεκριμένα του Θερμαϊκού κόλπου, με πρώτη εμφάνιση το 1988 και πιο πρόσφατη αυτή του Μαΐου του 2011.

Τα αίτια που προκάλεσαν την ερυθρά παλίρροια στον Θερμαϊκό κόλπο είναι κυρίως ανθρωπογενή. Αστικά λύματα και γεωργικά λιπάσματα που καταλήγουν, ακόμη και χωρίς να έχουν υποστεί επεξεργασία, στη θάλασσα είναι οι κύριοι λόγοι που προκαλούν εύτροφο περιβάλλον, όπου οι μικροοργανισμοί βρίσκουν πλεόνασμα τροφής, και σε συνδυασμό με άλλες ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες (ζέστη, ηλιοφάνεια) και φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής (μικρό βάθος, μικρός ρυθμός ανανέωσης νερού), πληρούνται ικανές προϋποθέσεις για να υπάρξει φυτοπλαγκτική άνθιση.

Η μετέπειτα αποσύνθεση του φυτοπλαγκτού δημιούργησε υποξικές συνθήκες στα νερά του κόλπου με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ιχθυοπανίδα της περιοχής καθώς και οι κοντινές καλλιέργειες μυδιών.

Αυτουργοί της υπόθεσης των ερυθρών παλιρροιών στον Θερμαϊκό κόλπο είναι μερικά είδη τριών γενών δινομαστιγωτών, του Noctiluca, του Prorocentrum κι του Dinophysis, με το τελευταίο μάλιστα να παράγει τοξίνες που στο παρελθόν έχουν δράσει επιβλαβώς σε βάρος ζωϊκών οργανισμών.

Πηγές

1. "Discover NOAA's Coral Reef Data". www8.nos.noaa.gov. Retrieved 2009-08-22.
2. "Red Tide FAQ". www.tpwd.state.tx.us. Retrieved 2009-08-23.
3. "Red Tide Index". www.tpwd.state.tx.us. Retrieved 2009-08-23.
4. "Harmful Algal Blooms: Red Tide: Home". www.cdc.gov. Retrieved 2009-08-23. Unknown parameter |unused_data= ignored (help)
5. "Red Tide FAQ - Is it safe to eat oysters during a red tide?". www.tpwd.state.tx.us. Retrieved 2009-08-23.
6. Kirkpatrick, B., L.E. Fleming, D. Squicciarini, L.C. Backer, R. Clark, W. Abraham, J. Benson, Y.S. Cheng, D. Johnson, R. Pierce, J. Zaias, G.D. Bossart, and D.G. Baden. 2004. "Literature Review of Florida Red Tide: Implications for Human Health Effects." Harmful Algae. Volume 3. Pages 99 to 115.
7. "Harmful Algal Bloom Operational Forecast System". www.tidesandcurrents.noaa.gov/hab/. Retrieved 2012-02-14.
8. Gregg W. Langlois, Pamela D. Tom. "Red Tides: Questions and Answers". U.S. Government. Retrieved 2009-08-23.
9. "Harmful Algal Blooms (HABs): Red Tide". U.S. Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 2 Oct 2011.
10. "Red Tide Fact Sheet - Red Tide (Paralytic Shellfish Poisoning)". www.mass.gov. Retrieved 2009-08-23.
11. Walsh et al. (2006). Red tides in the Gulf of Mexico: Where, when, and why? Journal of Geophysical Research 111, C11003, doi:10.1029/2004JC002813
12. Cabeza de Vaca, Álvar Núnez. La Relación (1542). Translated by Martin A. dunsworth and José B. Fernández. Arte Público Press, Houston, Texas (1993)
13. Sellner, K.G.; Doucette G.J., and Kirkpatrick G.J. (2003). "Harmful Algal blooms: causes, impacts and detection". Journal of Industrial Microbiology and Biotechnology 30 (7): 383–406. doi:10.1007/s10295-003-0074-9. PMID 12898390.
14. Van Dolah, F.M. (2000). "Marine Algal Toxins: Origins, Health Effects, and Their Increased Occurrence". Environmental Health Perspectives 108 (suppl.1): 133–141. doi:10.2307/3454638. JSTOR 3454638. PMC 1637787. PMID 10698729.
15. a b "PARALYTIC SHELLFISH POISONING (PSP)". Sabah Fish Department.com. Retrieved 2013-01-11.
16. HAB 2000
17. a b c "Red tide warning". New Straits Times. 2013-01-06. Retrieved 2013-01-07.
18. a b "2 Red Tide deaths in Sabah". Daily Express. 2013-01-06. Retrieved 2013-01-11.
19. (R/V) Oceanus, National Science Foundation
20. Moore, Kirk. "Northeast Oysters: The bigger danger, growers assert, would be the label of endangered". National Fisherman. Retrieved 2008-07-31.
21. a b MUGUNTAN VANAR (2013-01-07). "Sabah issues red tide alert". The Star Online. Retrieved 2013-01-07.
22. Harold-Tribune
23. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=272282

Πολυμέσα

• http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=Gi0j0Syj2a8&feature=endscreen
• http://www.youtube.com/watch?v=OUeAMzoKNWg