Εξασθένιση Τρόξλερ
Η εξασθένιση Τρόξλερ ή αλλιώς φαινόμενο Τρόξλερ είναι ένα φαινόμενο της όρασης. Όταν κάποιος στηλώνει το βλέμμα του σε ένα συγκεκριμένο σημείο, τότε μετά από περίπου 20 δευτερόλεπτα ένα ερέθισμα μακριά απ' το σημείο αυτό, στην περιφερειακή όραση, θα εξασθενίσει και θα εξαφανιστεί. Το αποτέλεσμα ενισχύεται όταν το ερέθισμα είναι μικρό, είναι μικρής αντίθεσης ή ισόφωτο, ή είναι θολό. Το αποτέλεσμα γίνεται πιο ισχυρό όσο μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ ερεθίσματος και σημείου επικέντρωσης.
Η εξασθένιση Τρόξλερ αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τον Ιγκνάζ Πωλ Βίταλ Τρόξλερ το 1804.[1]
Η εξασθένιση Τρόξλερ έχει αποδοθεί στη προσαρμογή των νευρώνων μέσα στο οπτικό σύστημα οι οποίοι είναι ζωτικής σημασίας για την αντίληψη ενός ερεθίσματος. Είναι μέρος της γενικής αρχής που ισχύει για τα αισθητικά συστήματα η οποία λέει ότι ένα αναλλοίωτο ερέθισμα σύντομα εξαφανίζεται από την επίγνωσή μας. Για παράδειγμα, αν ένα μικρό κομμάτι χαρτί πέσει στο μπράτσο μας, το νιώθουμε για λίγα δευτερόλεπτα και έπειτα η αίσθηση δεν είναι πια εκεί. Αυτό συμβαίνει επειδή οι απτικοί νευρώνες (οι σχετιζόμενοι με την αφή) έχουν προσαρμοστεί. Αν όμως κουνάμε το χέρι πάνω κάτω, τότε το ερέθισμα αλλάζει σε ένταση και συνεχίζουμε να νιώθουμε το χαρτί μέχρι να πέσει απ'το χέρι μας.
Μια παρόμοια εξασθένιση μπορεί να γίνει αντιληπτή για ένα ερέθισμα του οποίου η εικόνα μένει στάσιμη πάνω στον αμφιβληστροειδή, μια σταθεροποιημένη αμφιβληστροειδής εικόνα. Η σταθεροποίηση μπορεί να γίνει με τουλάχιστον τρεις τρόπους. Ο πρώτος είναι να τοποθετήσουμε έναν μικροσκοπικό προβολέα πάνω σε ένα φακό επαφής. Ο προβολέας προβάλλει μια εικόνα μέσα στο μάτι. Καθώς το μάτι κινείται, ο φακός επαφής κινείται μαζί του, οπότε η εικόνα προβάλλεται συνεχώς πάνω στο ίδιο σημείο του αμφιβληστροειδούς. Δεύτερον, μπορούμε να παρακολουθούμε τις κινήσεις των ματιών και να μετακινούμε το ερέθισμα έτσι ώστε να ακυρώνει τις κινήσεις αυτές. Τρίτον, και αυτή είναι η τεχνική που γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, μπορούμε να προκαλέσουμε μια μεταεικόνα, συνήθως μέσω μιας έντονης, σύντομης λάμψης, όπως αυτές όταν κάποιος φωτογραφίζεται με φλας. Αυτό προκαλεί μια εικόνα η οποία "καρφώνεται" στον αμφιβληστροειδή λόγω της δυνατής προσαρμογής των ραβδίων και των κωνείων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το ερέθισμα ξεθωριάζει μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα και εξαφανίζεται.
Η εξασθένιση Τρόξλερ μπορεί να συμβεί και χωρίς κάποια υπερβολική σταθεροποίηση της εικόνας στον αμφιβληστροειδή όταν έχουμε να κάνουμε με περιφερειακή όραση γιατί οι νευρώνες στο οπτικό σύστημα, πέρα απ'τις ράβδους και τους κώνους, έχουν μεγάλα δεκτικά πεδία. Αυτό σημαίνει ότι οι μικρές, ακούσιες οπτικές κινήσεις που γίνονται όταν επικεντρώνουμε σε κάτι αποτυγχάνουν να μετακινήσουν το ερέθισμα στο δεκτικό πεδίο κάποιου άλλου κυττάρου, δίνοντας ένα σταθερό ερέθισμα.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Troxler, D. (I. P. V.) (1804). Himly, K.; Schmidt, J.A., επιμ. «Über das Verschwinden gegebener Gegenstände innerhalb unseres Gesichtskreises. [On the disappearance of given objects from our visual field]» (στα German). Ophthalmologische Bibliothek 2 (2): 1–53. OCLC 491712012.