Τρίτος Ιουδαϊκός Πόλεμος

Ο B΄ Ιουδαїκός πόλεμος(132-135) ήταν η τελευταία θρησκευτική εξεγέρση των Ιουδαίων εναντίον της Ρώμης.

Ο Αδριανός και οι Ιουδαίοι

Ο Αδριανός αν και είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα στρατιωτική σταδιοδρομία ως ηγεμόνας ήταν φιλειρηνικός. Ενδιαφέρθηκε επίσης ιδιαίτερα και για την ευημερία των επαρχιών και πέρασε ένα μεγάλο μέρος της βασιλείας του εκτός της Ρώμης. Ο Αδριανός βρέθηκε δυο φορές στην περιοχή της Παλαιστίνης, την πρώτη φορά το 128 και την δεύτερη το 130, όταν επισκέφθηκε την περιοχή όπου άλλοτε βρίσκονταν η Ιερουσαλήμ. Ο Αδριανός ένιωσε συμπάθεια για τις συμφορές των Ιουδαίων και ανακοίνωσε ότι θα ανοικοδομούσε την κατεστραμμένη πόλη. Οι Ιουδαίοι αρχικά αναθάρρησαν, απογοητεύτηκαν όμως όταν έμαθαν ότι η Ιερουσαλήμ θα ανοικοδομούνταν ως καθαρά ελληνορωμαϊκή πόλη και ότι ο κατεστραμμένος Ναός θα ανοικοδομούνταν ως ναός του Ολυμπίου Διός. Το επόμενο έτος ο επίτροπος της Ιουδαίας Τίνειος Ρούφος έκανε την τελετή θεμελίωσης της νέας πόλης κατά το ρωμαϊκό τυπικό. Η νέα πόλη θα ονομάζονταν Αίλια Καπιτωλίνα, και μάλιστα κόπηκαν νομίσματα από τις ρωμαϊκές αρχές με αυτήν την επιγραφή.Τα σχέδια αυτά εξόργισαν τους Ιουδαίους. Ο μεγάλος νομοδιδάσκαλος Ακιβάς μπεν Ιωσήφ έπεισε το Συμβούλιο να κηρύξει την επανάσταση εναντίον των Ρωμαίων και να αναθέσει την ηγεσία της στον Σίμωνα μπεν Κοσεμπά (γιο του Κοσεμπά). Στο πρόσωπο του Σίμωνα ο μεγάλος διδάσκαλος αναγνώρισε τον πολυαναμενόμενο Μεσσία που η άφιξη του προαναγγέλλεται στο βιβλίο των Αριθμών (Κεφ 24,εδ 17): «...ανατέλειν άστρον εξ’ Ιακώβ...» κάνοντας μια παράφραση του πατρικού ονόματος του Σίμωνα από Κοσεμπά σε Κόχμπα που στα αραμαϊκά σημαίνει «αστέρας» (έτσι το όνομα Σίμων μπεν Κοσεμπά έγινε στα αραμαϊκά Σίμων Μπαρ Κόχμπα που στα ελληνικά μεταφράζεται Σίμων υιός του Αστέρος).

Ο πόλεμος

Αυτήν την φορά οι Ιουδαίοι προετοιμάστηκαν πολύ περισσότερο μεθοδικά φροντίζοντας να αποφύγουν τα λάθη του παρελθόντος. Η εξέγερση ξεκίνησε το 132 από το χωριό Μωδεείν και εξαπλώθηκε ταχύτατα σε όλη την Παλαιστίνη. Οι Ρωμαίοι αιφνιδιάστηκαν και εκκένωσαν την περιοχή με βαριές απώλειες. Η Χη λεγεώνα εγκατέλειψε την Ιερουσαλήμ και βρήκε καταφύγιο στην Καισάρεια. Ο Σίμων μπεν Κοσεμπά αποδείχθηκε ικανός στρατηγός και στις πρώτες φάσεις του πολέμου πέτυχε μια καθαρή νίκη ενώ ανακυρήχθηκε Πρίγκιπας (Ηγέτης) του Ισραήλ (Νάσι Ισραήλ). Ο Αδριανός πήγε στην Συρία και προσπάθησε να αντιδράσει έμμεσα αποστέλωντας στρατό από την Συρία και την Αίγυπτο. Οι επαναστάτες όμως κατάφεραν να νικήσουν και να απωθήσουν τις ρωμαϊκές δυνάμεις. Μια ολόκληρη λεγεώνα η ΧΧΙΙη Δηιοτεριανή (Deitariana) εξολοθρεύτηκε. Ο Αδριανός ανέθεσε την ηγεσία του πολέμου στον έμπειρο στρατηγό Σέξτο Ιούλιο Σεβήρο διοικητή της Βρετανίας . Ο Σεβήρος προσέγγισε το ζήτημα του πολέμου με καθαρά ρωμαϊκό τρόπο. Συγκέντρωσε στην Ιουδαία το ήμιση του συνόλου σχεδόν του ρωμαϊκού στρατού (δεκατρείς λεγεώνες με το σύνολο ή με τμήματα της δύναμης τους), εκμεταλλευόμενος την απουσία οποιασδήποτε εξωτερικής απειλής στα σύνορα του κράτους. Κατόπιν με αυτές επιτέθηκε στην ύπαιθρο και κατάφερε να την ελέγξει (κατά την διάρκεια του πολέμου καταστράφηκαν 985 χωριά). Έτσι κατάφερε να απομονώσει τους επαναστάτες σε 50 περίπου οχυρωμένες θέσεις. Χάρις στις ικανότητες του στρατού του κατέλαβε αυτά τα οχυρά ένα προς ένα. Στα τέλη Αυγούστου του 135 ο Σεβήρος κατέλαβε την τελευταία μεγάλη εστία αντίστασης των επαναστατών το οχυρό Μπετάρ το οποίο βρίσκονταν στην έρημο της Ιουδαίας ανάμεσα στην Ιερουσαλήμ και την Μασάδα. Το οχυρό υπερασπίζονταν ο ίδιος ο Σίμων μπεν Κοσεμπά ο οποίος βρήκε τον θάνατο. Οι εναπομείναντες επαναστάτες αποκλείστηκαν από τους Ρωμαίους σε κάποια απρόσιτα σπήλαια τα οποία βρίσκονταν λίγο νοτιότερα από τις εγκαταστάσεις του Εσσαϊκού κοινοβίου κοντά στις όχθες της Νεκράς θάλασσας. Εκεί αφέθηκαν να λιμοκτονήσουν μέχρι θανάτου. Έτσι με αυτές τις επιχειρήσεις ολοκληρώθηκε ο Β΄ Ιουδαϊκός πόλεμος.

Οι συνέπειες

Κατά την διάρκεια του πολέμου οι απώλειες των Ιουδαίων ανήλθαν σε 580.000 άτομα. Ο Αδριανός πήρε μια σειρά απο σκληρά μέτρα για να εξαλείψει τις ρίζες του Ιουδαϊσμού που κατά την γνώμη του αποτελούσαν την αφορμή για τις συνεχείς επαναστάσεις. Η Αίλια Καπιτωλίνα αντικατέστησε την Ιερουσαλήμ και στο προαύλιο του πρώην ιουδαϊκού Ναού στήθηκε έφιππος ανδριάντας του Αδριανού μαζί με άγαλμα του Ολυμπίου Διός. Απαγορεύτηκε οποιαδήποτε αναφορά στην Τοράχ και στο ιουδαϊκό ημερολόγιο, ενω οι ιερές γραφές του ιουδαϊσμού κάηκαν τελετουργικά πάνω στον λόφο του πρώην Ναού. Οι νομοδιδάσκαλοι εκτελέστηκαν. Το όνομα της Ιουδαίας σβήστηκε από όλα τα επίσημα ρωμαϊκά έγγραφα και αντικαταστάθηκε με το όνομα Συρία-Παλαιστίνη επειδή οι Φιλισταίοι από τους οποίους προέρχονταν αυτό το όνομα ήταν παραδοσιακοί αντίπαλοι των Ιουδαίων. Η Συρία-Παλαιστίνη αποτέλεσε ιδιαίτερη επαρχία. Κυρίως όμως απαγορεύτηκε όχι μόνο η εγκατάσταση των Ιουδαίων σε αυτή την περιοχή αλλά και όλοι όσοι είχαν απομείνει ζωντανοί στην περιοχή εκδιώχθηκαν από αυτά τα εδάφη. Αυτό είχε βαρύτατες συνέπειες καθώς ο Ιουδαϊκός λαός έχασε το εθνικό και το θρησκευτικό του κέντρο. Πολλοί Ιουδαίοι είδαν στο τέλος του πολέμου την πραγματική αρχή της διασποράς. Το όνομα του Σίμωνα μπεν Κοσεμπά, στιγματίστηκε αλλάζοντας ακόμη μια φορά. Μεταβλήθηκε σε μπεν Κοζέμπα που σημαίνει «ψεύτικος, κίβδηλος». Έτσι εκφράστηκε η μεγάλη απογοήτευση του ιουδαϊκού λαού για την διάψευση των ελπίδων του. Η μεσσιανική εποχή δεν είχε απλώς χρεοκοπήσει είχε κυριολεκτικά ναυαγήσει.

Πηγές

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Τομ. Ε΄ Ελληνισμός και Ρώμη Εκδοτική Αθηνών 1979
• Robert Eisenman & Michael Wise Αποκαλύπτωντας τα 50 χειρόγραφα-κλειδιά της Νεκρής θάλασσας Εκδόσεις Έσοπτρον 1997
• M. Rostovtzeff Ρωμαική Ιστορία Εκδόσεις Παπαζήση 1984
• Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας Εκδόσεις Ενάλιος 1997