Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ίδρυση	2000 2016 (ανακατασκευή)
Περιοχή	Αθήνα, Ελλάδα
Διευθυντής	Κατερίνα Γρέγου
Ιστότοπος	www.emst.gr

Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2000. Από το 2016, μόνιμη στέγη του μουσείου είναι το πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ στη λεωφόρο Συγγρού, η ανακατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014.

Ως ιδρυτική Διευθύντρια του ΕΜΣΤ ανέλαβε η Άννα Καφέτση, Διδάκτωρ Αισθητικής - Ιστορίας Τέχνης. Από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι το 2018 Διευθύντρια του ΕΜΣΤ ήταν η Κατερίνα Κοσκινά, Διδάκτωρ Ιστορίας Τέχνης – Μουσειολόγος. Από τον Μάρτιο του 2019 καθήκοντα μεταβατικού Διευθυντή ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Αντωνακάκης με τη συνδρομή της ιστορικού τέχνης Συραγώς Τσιάρα. Το Μάιο του 2021 ανέλαβε καλλιτεχνική διευθύντρια η επιμελήτρια, ιστορικός τέχνης και μουσειολόγος Κατερίνα Γρέγου.

Αποτελεί το μοναδικό κρατικό μουσείο στην Αθήνα με αντικείμενο τη σύγχρονη ελληνική και διεθνή εικαστική δημιουργία. Από τον Φεβρουάριο του 2019 εκτελούνται εργασίες που θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση του κύριου στρατηγικού στόχου του μουσείου, δηλαδή την πλήρη λειτουργία του, με τον εξοπλισμό και την εφαρμογή των εγκεκριμένων μελετών για την εγκατάσταση της μόνιμης συλλογής του στους 3 τελευταίους ορόφους του, τη λειτουργία media lounge, την ολοκλήρωση της αίθουσας προβολών και συνεδρίων, της βιβλιοθήκης, του αρχείου και του δώματος.

Πολιτική του Μουσείου

Από το ξεκίνημά του, το ΕΜΣΤ υιοθέτησε μια μουσειακή πολιτική με βασικούς στόχους:

• Τον προγραμματισμό και την παραγωγή εκθέσεων. Εκθέσεις οργανωμένες σε σειρές (Σύνοψις, Έργα) με ανοιχτό και διερευνητικό χαρακτήρα γύρω από ενδιαφέροντα επίκαιρα θέματα και κριτικούς προβληματισμούς της σύγχρονης διεθνούς τέχνης στους τομείς ζωγραφικής, εγκαταστάσεων, φωτογραφίας, βίντεο, νέων μέσων, και «πειραματικής» αρχιτεκτονικής, παρουσιάσεις μεμονωμένων καλλιτεχνικών προτάσεων με παραγγελία του Μουσείου, μονογραφικές αναδρομές στο μέσο της καριέρας αξιόλογων συγχρόνων καλλιτεχνών, ιστορικές αναδρομικές , καθώς και περιοδικές παρουσιάσεις θεματικών πυρήνων των μονίμων συλλογών.
• Την διαμόρφωση ενός κοινού για τη σύγχρονη τέχνη, που δεν υπήρχε. Έμφαση δόθηκε σε εκθέσεις και έργα που αναδεικνύουν τις πιο πρωτοποριακές και πειραματικές κατευθύνσεις της σύγχρονης τέχνης με διακαλλιτεχνικές και διαπολιτισμικές αναζητήσεις και χρήση νέων μέσων και τεχνολογιών.
• Την συγκρότηση συλλογών με έργα που αναδεικνύουν τις πιο πρωτοποριακές και πειραματικές κατευθύνσεις της σύγχρονης τέχνης με διακαλλιτεχνικές και διαπολιτισμικές αναζητήσεις και χρήση νέων μέσων και τεχνολογιών.
• Την έξοδο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης από τα εθνικά σύνορα και τον απομονωτισμό, προσδίδοντάς της μια διεθνή προοπτική. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύονται καλλιτεχνικές δυνάμεις και αναζητήσεις της χώρας και προωθούνται συνεργασίες και διασυνδέσεις με έργα, καλλιτέχνες και μουσεία από το διεθνή xώρο.
• Τον διαπολιτισμικό διάλογο στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης μεταξύ καλλιτεχνών, ενθαρρύνοντας την ισότιμη έκφραση της διαφορετικότητας περιθωριοποιημένων κοινωνικών και καλλιτεχνικών μειονοτήτων και επαναπροσδιορίζοντας τις έννοιες ταυτότητας και ετερότητας μέσα από ανοιχτά διαπολιτισμικά και οικουμενικά σχήματα.

Συλλογές

Πρώτος άξονας της πολιτιστικής πολιτικής του ΕΜΣΤ είναι η κατάρτιση και ο εμπλουτισμός μόνιμων συλλογών με ελληνικό και διεθνή χαρακτήρα.

Οι συλλογές αποτελούνται από έργα ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο εγκαταστάσεις, ηχητικά και διαδικτυακά έργα σημαντικών καλλιτεχνών, όπως οι: Μπιλ Βιόλα, Γκάρι Χιλ, Ίλια Καμπάκοφ, Γιάννης Κουνέλλης, Kimsooja, Σιρίν Νεσάτ, Μίροσλαβ Μπάλκα, Βόλφγκανγκ Λάιμπ, Μόνα Χατούμ, Καταρίνα Φριτς, Do-Ho Suh, Κέντελ Γκιρς, Δημήτρης Αληθεινός, ( (Γιώργος Λαζόγκας))Παντελής Ξαγοράρης, Μπία Ντάβου, Μανώλης Μπαμπούσης, Χρόνης Μπότσογλου, Έμιλι Ζασίρ, Καρλ Αντρέ, Λουκάς Σαμαράς, Γιώργος Χατζημιχάλης, Βλάσης Κανιάρης, Νίκος Κεσσανλής, Nan Goldin Allan Sekula, Τόμας Στρουθ, Γκίλιαν Γουέρινγκ, Αν Σόφι Σίντεν, Κουτλούγκ Αταμάν, Nίκος Ναυρίδης, Ουαλίντ Ραάντ & Atlas Group, Ανδρέας Αγγελιδάκης, Κώστας Τσόκλης, Κώστας Βαρώτσος, Γιάννης Ψυχοπαίδης

Το ΕΜΣΤ διαθέτει μια σημαντική συλλογή έργων βίντεοτέχνης από τους πιο σημαντικούς βιντεο-καλλιτέχνες όπως: Nam June Paik, Bruce Nauman, Bill Viola, Gary Hill, Vito Acconci, Marina Abramovic & Ulay, Chris Burden, Dan Graham, Rebecca Horn, Lynda Benglis, Martha Rosler, John Baldessari, Lawrence Weiner κ.ά.

Το 2022 το ΕΜΣΤ έλαβε δωρεά 140 έργων σύγχρονης τέχνης από την Δωρεά της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου, συμπεριλαμβανωμένων έργων των Kutluğ Ataman, Abraham Cruzvillegas, Paul McCarthy, Ana Mendieta, Annette Messager καθώς και πολλών ελλήνων καλλιτεχνών.

Τα τελευταία χρόνια, η συλλογή ανοίγεται σε πεδία όπως η net art και η sound art.

Εκθέσεις

Το λογότυπο του ΕΜΣΤ μέχρι το 2020.

Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2000. Από το 2016, μόνιμη στέγη του Μουσείου είναι το πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ στη Λεωφ.Συγγρού, η ανακατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014.

Από τις 30 Σεπτεμβρίου του 2008 το ΕΜΣΤ φιλοξενήθηκε σε τμήμα του κτιρίου του Ωδείου Αθηνών, ενώ από το 2003 μέχρι το 2008 φιλοξενήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Έχει παρουσιάσει εκθέσεις και δράσεις στην ΑΣΚΤ και στο δημόσιο χώρο.

Με τη μετεγκατάσταση του Μουσείου στη μόνιμη στέγη του και ενώ η διαδικασία εφαρμογής της μουσειολογικής μελέτης και της εγκατάστασης της μόνιμης συλλογής του βρίσκεται σε εξέλιξη, το ΕΜΣΤ προχωράει με το πρόγραμμα των περιοδικών του εκθέσεων. Η έκθεση Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα, μια συνέργεια με το Μ ΗΚΑ το 2016, εγκαινίασε τους χώρους των περιοδικών του εκθέσεων και αποτέλεσε την εναρκτήρια έκθεση της σειράς Το ΕΜΣΤ στον κόσμο. Η δεύτερη έκθεση της ίδιας σειράς πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του ΕΜΣΤ με την documenta 14 και διήρκεσε από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2017. Οι δύο οργανισμοί συνεργάστηκαν στο πλαίσιο του τίτλου εργασίας της documenta 14  «μαθαίνοντας από την Αθήνα», υλοποιώντας την πρόθεση του ΕΜΣΤ για εξωστρέφεια και παρουσίαση της συλλογή του στο κοινό. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας ήταν μια διπλή μετατόπιση: η πρώην ζυθοποιία FIX έγινε ο κύριος εκθεσιακός χώρος της documenta 14 στην Αθήνα και το Fridericianum έγινε το προσωρινό σπίτι, τμήματος της συλλογής του ΕΜΣΤ στο Κάσελ. Στην έκθεση με τίτλο ΑΝΤΙΔΩΡΟΝ. Η συλλογή του ΕΜΣΤ, παρουσιάστηκαν πάνω από 220 έργα, τμήμα από τη μόνιμη συλλογή του μουσείου που πρόκειται να εκτεθεί στην Αθήνα. Το επόμενο βήμα της σειράς Το ΕΜΣΤ στον κόσμο, τον Σεπτέμβριο του 2018, είναι η συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης της Ρώμης.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του Έτους Πολιτιστικών Ανταλλαγών μεταξύ Ελλάδας και Κίνας και μετά την έκθεση ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ XIEYI: Αριστουργήματα από το Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Κίνας (NAMOC) που παρουσιάστηκε στο ΕΜΣΤ το 2017, πραγματοποιήθηκε έκθεση με έργα από τη μόνιμη συλλογή του μουσείου στο NAMOC στο Πεκίνο, τον Νοέμβριο του 2018.

Ο στρατηγικός στόχος του ΕΜΣΤ παραμένει η πλήρης λειτουργία του, με την εγκατάσταση της μόνιμης συλλογής του στους 3 άνω ορόφους, τη λειτουργία media lounge και αίθουσας προβολών καθώς και το άνοιγμα στο κοινό, της βιβλιοθήκης, του αρχείου, του καφέ και του εστιατορίου του. Από τον Φεβρουάριο του 2019 εκτελούνται εργασίες που θα οδηγήσουν στην πλήρη λειτουργία του μουσείου.

Κτήριο

Ομιλίες στο ΕΜΣΤ

Το ΕΜΣΤ έχει ως έδρα το κτήριο του παλαιού εργοστασίου Φιξ (Σταθμός Συγγρού-Φιξ). Το κτίριο Φιξ των Ελλήνων αρχιτεκτόνων Τάκη Ζενέτου (1926-1977) και Μαργαρίτη Αποστολίδη (1921-2005), μαθητών του Λε Κορμπυζιέ, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα μοντέρνας βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Με την ανάπλασή του δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο μουσείο συνολικής επιφάνειας 20,000 τ.μ., που διατηρεί το λιτό βιομηχανικό χαρακτήρα του παλιού εργοστασίου και γειτνιάζει με αρχαιολογικούς χώρους και το Νέο Μουσείο Ακρόπολης. Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Γ’ ΚΠΣ και το Υπουργείο Πολιτισμού.

Εκπαιδευτικά προγράμματα

Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής του ΕΜΣΤ πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και οικογένειες, παιδικά εργαστήρια, ξεναγήσεις για ενήλικες και σεμινάρια εκπαιδευτικών με στόχο να συμβάλουν στην ανακάλυψη και εξοικείωση του κοινού όλων των ηλικιακών κατηγοριών με τη σύγχρονη ελληνική και διεθνή τέχνη.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Με αφορμή την κάθε έκθεση, διοργανώνονται παράλληλες εκδηλώσεις ανοιχτές στο κοινό με τη συμμετοχή επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων, που έχουν στόχο να δώσουν στο κοινό τη δυνατότητα μιας ευρύτερης κατανόησης και εξοικείωσης με τους προβληματισμούς της σύγχρονης τέχνης. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η πολυφωνία και η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων που αναλύονται.

Βιβλιοθήκη και Αρχείο

Η βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ

Το ΕΜΣΤ, στο πλαίσιο της πολιτικής του για την ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας, της τεκμηρίωσης των συλλογών του και εν γένει της σύγχρονης τέχνης, έχει συγκροτήσει Αρχείο Καλλιτεχνών και Βιβλιοθήκη, που εμπλουτίζονται διαρκώς. Το Αρχείο καλλιτεχνών περιλαμβάνει πάνω από 10.000 τεκμήρια για περισσότερους από 100 καλλιτέχνες, τα οποία έχουν προέλθει από δωρεές. Η ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του υλικού αυτού είναι σε εξέλιξη.

Η Βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ διαθέτει 5.500 εξειδικευμένες εκδόσεις και 128 τίτλους περιοδικών στους κλάδους της ιστορίας και θεωρίας της τέχνης, της μουσειολογίας καθώς και στους κλάδους ιστορίας της φιλοσοφίας, ανθρωπολογίας, της αρχιτεκτονικής και βιομηχανικού σχεδιασμού, των νέων τεχνολογιών και των πολυμέσων, συλλογών και εκθέσεων άλλων μουσείων της Ελλάδας και του εξωτερικού αλλά και της λογοτεχνίας. Η συλλογή της Βιβλιοθήκης περιέχει και μια εξειδικευμένη συλλογή ηχητικών έργων σημαντικών σύγχρονων εκπροσώπων της sound art (ηλεκτρονική, περιβαλλοντική, πειραματική, κ.ά.), Εμπλουτίζεται συνεχώς προς εξυπηρέτηση της επιστημονικής έρευνας, της συγγραφής και ενημέρωσης του προσωπικού, των επισκεπτών - ερευνητών και των καλλιτεχνών. Ο εμπλουτισμός της Βιβλιοθήκης γίνεται με δωρεές, αγορές και ανταλλαγές με καλλιτεχνικά και πολιτιστικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Αποστολή της βιβλιοθήκης είναι να υποστηριχθούν οι ερευνητικές προσπάθειες των μελών προσωπικού του ΕΜΣΤ, των ερευνητών και της ακαδημαϊκής κοινότητας

Οι εκδόσεις του ΕΜΣΤ

Εκδοτική δραστηριότητα

Οι κατάλογοι των εκθέσεων είναι δίγλωσσοι στην ελληνική και αγγλική γλώσσα περιλαμβάνουν θεωρητικά και κριτικά κείμενα από θεωρητικούς και ιστορικούς της τέχνης, επιμελητές εκθέσεων, καθώς και κείμενα των ίδιων των καλλιτεχνών, εμπλουτίζοντας έτσι την ελληνική βιβλιογραφία για τη σύγχρονη τέχνη.

Οι κατάλογοι διατίθενται στο πωλητήριο του Μουσείου, καθώς και συνοδευτικά έντυπα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εξειδικευμένα περιοδικά τέχνης, βιβλία σχετικά με θέματα τέχνης, αφίσες, κάρτες, κοσμήματα και αντικείμενα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα
• Υπουργείο Πολιτισμού Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.