Διεθνής εναέριος χώρος

Διεθνής εναέριος χώρος ονομάζεται ο εναέριος χώρος που υπέρκειται της ανοικτής θάλασσας και μόνο αυτής. Ως εκ τούτου δεν υφίσταται τέτοιος όρος για υπερκείμενους χώρους ξηράς που εκ των πραγμάτων χαρακτηρίζονται σήμερα ανά επικράτεια ως εθνικοί εναέριοι χώροι που συνορεύουν με όρια που συμπίπτουν, χωρίς δηλαδή να υφίστανται ουδέτερες ή ελεύθερες ζώνες μεταξύ τους.

Το νομικό καθεστώς του διεθνούς εναέριου χώρου διέπεται από την αρχή της ελεύθερης υπέρπτησης κάθε αεροσκάφους (και παντός άλλου πτητικού μέσου μεταφοράς) με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών εναερίου κυκλοφορίας όπως αυτοί θεσπίστηκαν και συνεχίζουν να θεσπίζονται ή ν΄ ανανεώνονται από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας, κατά τη Σύμβαση του Σικάγου 1944.

Συγκεκριμένα το άρθρο 12 της Σύμβασης του Σικάγου 1944 περί Διεθνούς Πολιτικής Αεροπορίας, με την οποία και ιδρύθηκε ο ΔΟΠΑ, ορίζει ότι υπεράνω της ανοικτής θάλασσας εφαρμόζονται κανονισμοί εναερίου κυκλοφορίας που εκδίδονται από το Συμβούλιο του ΔΟΠΑ, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει η Σύμβαση. Συνεπώς η σύμβαση του Σικάγου κατοχυρώνει αφενός μεν την ελευθερία υπέρπτησης στο διεθνή εναέριο χώρο, και αφετέρου τους διεθνείς αεροναυτικούς κανονισμούς, στους οποίους αναφέρεται (άρθρο 12) και που περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα (Annexes) 2 και 11 της Σύμβασης περί "Κανόνων Αέρος" (Rules of Air), καθώς επίσης και τις "Υπηρεσίες Εναερίου Κυκλοφορίας" (Air Traffic Services - ATS) αντίστοιχα.
Ειδικότερα το Παράρτημα 2 περιλαμβάνει τους κανονισμούς εναερίου κυκλοφορίας για την πτήση των αεροσκαφών υπεράνω της ανοικτής θαλάσσης και επιβάλλει την αυστηρή τήρηση των οδηγιών των Κέντρων Εναερίου Κυκλοφορίας κάθε Περιοχής Πληροφόρησης Πτήσεων (Flight Information Region - FIR), όταν αυτή επεκτείνεται σε ανοικτή θάλασσα.

Σημειώνεται ότι γενικά όλος ο εναέριος χώρος της Γης, (διεθνείς και εθνικοί εναέριοι), έχει κατατμηθεί σε εννέα "Περιοχές Αεροναυτιλίας". Κάθε μία εξ αυτών περιλαμβάνει Περιοχές Πληροφόρησης Πτήσεων, η διαχείριση των οποίων όμως, κυρίως για τον έλεγχο της εναερίου κυκλοφορίας, έχει ανατεθεί στη δικαιοδοσία των γειτονικών προς κάθε FIR κρατών των οποίων οι "αρμόδιες Αρχές", (ATS), έχουν και την ευθύνη για την ασφάλεια της εναέριας κυκλοφορίας πάσης κατηγορίας αεροσκαφών, πολιτικών, στρατιωτικών ή άλλων κρατικών.
Οι δε Περιοχές Πληροφόρησης Πτήσεων κατατέμνονται και αυτές σε επιμέρους τμήματα του εθνικού εναέριου χώρου, ή αν πρόκειται για παράλιο ή νησιωτικό ή αρχιπελαγικό κράτος, από τμήματα εθνικού και διεθνή εναέριου χώρου (σύμφωνα με Annex 11, 2.1.3), όπως συμβαίνει π.χ. στο FIR Αθηνών.
Τα επιμέρους τμήματα του κάθε εθνικού εναέριου χώρου προσδιορίζονται από τον αριθμό και την έκταση των υφισταμένων αεροδρομίων.

Πηγές

• "Σύμβαση του Σικάγου (1944)" μετά των Παραρτημάτων.
• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τομ.3ος, σελ.116
• (Ελληνικό) "Ινστιτούτο Στρατηγικών και Αναπτυξιακών Μελετών - ΙΣΤΑΜΕ, Σημειώσεις (αδιαβάθμητες) Ημερίδας Απριλίου 1997.