Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γλυκοπρωτεΐνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ν-συνδεδεμένη γλυκοζυλίωση πρωτεΐνης (Ν-γλυκοζυλίωση Ν-γλυκανών) στα κατάλοιπα Asn (μοτίβα Asn-x-Ser/Thr) σε γλυκοπρωτεΐνες.[1]

Γλυκοπρωτεΐνες είναι πρωτεΐνες που περιέχουν αλυσίδες ολιγοσακχαριτών (γλυκάνες) ομοιοπολικά συνδεδεμένες με πλευρικές αλυσίδες αμινοξέων. Ο υδατάνθρακας προσκολλάται στην πρωτεΐνη σε μια συνμεταφραστική ή μεταμεταφραστική τροποποίηση. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως γλυκοζυλίωση. Οι εκκρινόμενες εξωκυτταρικές πρωτεΐνες συχνά γλυκοζυλιώνονται.

Στις πρωτεΐνες που έχουν τμήματα που εκτείνονται εξωκυτταρικά, τα εξωκυτταρικά τμήματα συχνά επίσης γλυκοζυλιώνονται. Οι γλυκοπρωτεΐνες είναι επίσης τις πιο πολλές φορές συμαντικές αναπόσπαστες μεμβρανικές πρωτεΐνες, όπου παίζουν ρόλο στις αλληλεπιδράσεις κυττάρου-κυττάρου. Σημαντικό είναι να διακρίνεται η γλυκοζυλίωση του ενδοπλασματικού δικτυωτού κεκρυφάλου του εκκριτικού συστήματος από την αναστρέψιμη κυτταρολυτική πυρηνική γλυκοζυλίωση. Οι γλυκοπρωτεΐνες της κυτοσόλης και του πυρήνα μπορούν να τροποποιηθούν μέσω της αναστρέψιμης προσθήκης ενός μοναδικού υπολείμματος GlcNAc το οποίο θεωρείται αμοιβαίο στη φωσφορυλίωση και οι λειτουργίες αυτών είναι πιθανό να είναι πρόσθετος ρυθμιστικός μηχανισμός που ελέγχει τη σηματοδότηση που βασίζεται στη φωσφορυλίωση. Αντίθετα, η κλασσική εκκριτική γλυκοζυλίωση μπορεί να είναι δομικά απαραίτητη. Για παράδειγμα, η αναστολή της συνδεδεμένης με ασπαραγίνη, δηλαδή Ν-συνδεδεμένης γλυκοζυλίωσης μπορεί να αποτρέψει την σωστή αναδίπλωση γλυκοπρωτεΐνης και η πλήρης αναστολή μπορεί να είναι τοξική σε ένα μεμονωμένο κύτταρο. Αντίθετα, η διαταραχή της επεξεργασίας της γλυκάνης (ενζυματική απομάκρυνση/προσθήκη υπολειμμάτων υδατάνθρακος στη γλυκάνη), η οποία συμβαίνει τόσο στο ενδοπλασματικό δίκτυο όσο και στο σωμάτιο Γκόλτζι, είναι επουσιώδης για απομονωμένα κύτταρα (ως ένδειξη για επιβίωση με αναστολείς γλυκοσιδών) αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ανθρώπινη νόσο (συγγενείς διαταραχές της γλυκοζυλίωσης) και μπορεί να είναι θανατηφόρος σε πειραματόζωα. Είναι επομένως πιθανό ότι η λεπτή επεξεργασία των γλυκανών είναι σημαντική για την ενδογενή λειτουργικότητα, όπως την κυτταρική διακίνηση, αλλά αυτό είναι πιθανό να ήταν δευτερεύον του ρόλου της στις αλληλεπιδράσεις ξενιστή-παθογόνου. Ένα γνωστό παράδειγμα αυτού του τελευταίου αποτελέσματος είναι το σύστημα ομάδας αίματος ΑΒΟ.

  1. Ruddock, L. W.; Molinari, M. (2006). «N-glycan processing in ER quality control». Journal of Cell Science 119 (21): 4373–4380. doi:10.1242/jcs.03225. PMID 17074831.