Γιαν Σκάλα
| Γιαν Σκάλα | |
|---|---|
 Ο Γιαν Σκάλα περίπου το 1930 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jan Skala (Άνω Σορβικά) |
| Γέννηση | 17 Ιουνίου 1889 Nebelschütz |
| Θάνατος | 22 Ιανουαρίου 1945 (55 ετών) Dziedzice |
| Αιτία θανάτου | τραύμα από πυροβολισμό |
| Τόπος ταφής | Włochy, Opole Voivodeship |
| Εθνικότητα | Σορβική |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γερμανία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά Άνω Σορβική γλώσσα Σορβικές γλώσσες |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | δημοσιογράφος συγγραφέας δημοσιογράφος άποψης |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Wendish People's Party |
| Συγγενείς | Peter Kroh (εγγονός) |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | αρχισυντάκτης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γιαν Σκάλα (17 Ιουνίου 1889 - 22 Ιανουαρίου 1945) ήταν Σόρβος δημοσιογράφος, ποιητής και κορυφαίος ιδεολόγος του εθνικού κινήματος των Σόρβων. Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου (1918-1945) ήταν δραστήριο μέλος στην Ένωση Εθνικών Μειονοτήτων στη Γερμανία για τα δικαιώματα των μη γερμανικών εθνοτήτων στη Γερμανία.
Νεαρή ηλικία και εκπαίδευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γιαν Σκάλα γεννήθηκε στο Νεμπελσούλτζ της Γερμανίας. Ήταν γιος ενός εργάτη λατομείου και μιας μοδίστρας. Αφού τελείωσε την βασική του εκπαίδευση στο Μπάουτζεν το 1901, πέρασε ένα χρόνο στο Καθολικό Εκπαιδευτικό Κολλέγιο. Δημοσίευσε τα πρώτα σορβικά του ποιήματα το 1910 και νωρίτερα, έγραψε ορισμένα άρθρα σε σοσιαλδημοκρατικές εφημερίδες. Μετά πήγε στρατιώτης στη Ρωσία και στα Βαλκάνια το 1916-1918, εμβαθύνοντας τις γνώσεις του για τις σλαβικές γλώσσες.
Από το 1918 έως το 1919, ο Σκάλα εργαζόταν στο Βερολίνο. Κατά τη διάρκεια των ταραχών εργάστηκε στο Σώμα Ασφαλείας του Βερολίνου, αφού πήρε μια θέση στο Τμήμα Οργάνων της αστυνομίας του Βερολίνου. Από το 1919 έως το 1920 ήταν συντάκτης της πολιτικής εφημερίδας "Serbski Dźenik" στο Weißwasser, και συνιδρυτής του αθλητικού συλλόγου του Λαϊκού Κόμματος και των Σόρβων της Λουσατίας "Serbski Sokoł". Το 1921 εργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα για τη σορβική εφημερίδα "Serbske Nowiny" και μετά μετακόμισε στην Πράγα όπου πήρε θέση στην κυβερνητική εφημερίδα "Prager Presse". Τον Ιανουάριο του 1924 επιμελήθηκε τη σορβική εφημερίδα "Serbske Nowiny" και άρχισε να εργάζεται στην Ένωση Πολωνών στο Βερολίνο. Το 1925 έως το 1927 συμμετείχε στις εργασίες των ευρωπαϊκών μειονοτικών συνεδρίων στη Γενεύη, όπου δημιούργησε επαφές με προοδευτικούς πολιτικούς και ειρηνιστές. Διατήρησε επίσης επαφές με δημοκρατικούς διανοούμενους στην Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.
Μετά την άνοδο στην εξουσία των Ναζί, εκδιώχθηκε για τις προηγούμενες πολιτικές του δραστηριότητες. Το 1936, του απαγορεύτηκε να εργάζεται ως δημοσιογράφος και το όνομά του διαγράφηκε από τη λίστα των Γερμανών συγγραφέων. Το 1937 έφυγε από το Βερολίνο και μετακόμισε στο Μπάουτζεν. Στις 21 Ιανουαρίου 1938 ο Σκάλα συνελήφθη μαζί με τους Δρ. Κυζ και Μέρσινκ με κατηγορίες για συνωμοσία και προδοσία. Το Λαϊκό Δικαστήριο στο Βερολίνο, την 1η Ιουνίου 1939, καταδίκασε τον Δρ. Κυζ και τον Μέρσινκ για προδοσία. Ο Σκάλα, για λόγους υγείας, απελευθερώθηκε από τη φυλακή στις 26 Οκτωβρίου 1938.[1]
Από το 1939 έως το 1943 εργάστηκε σε διάφορες εταιρείες στο Μπάουτζεν και στο Βερολίνο. Το 1943 διέφυγε από τον βομβαρδισμό του Βερολίνου και μετακόμισε στην οικογένεια της συζύγου του στο Dziedzice στην Άνω Σιλεσία. Από το 1943 έως το 1945 εργάστηκε στην εταιρεία "Elektroakustik" στο Ναμύσλοβ, όπου υποστήριξε τους πολωνούς αντιστασιακούς. Στις 22 Ιανουαρίου 1945 σκοτώθηκε στο Dziedzice από έναν στρατιώτη του Σοβιετικού Στρατού.
Συγγραφικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Σκάλα ήταν ένας αριστερός ηγέτης και πατριώτης, δημοσιογράφος και γνωστός ποιητής και συγγραφέας του Σόρβων της Λουσατίας. Ως ποιητής άρχισε να γράφει στο εικοστό έτος της ηλικίας του σε γερμανικά σοσιαλιστικά έντυπα. Στη μητρική του γλώσσα άρχισε να γράφει στίχους το 1911.[2] Εισήγαγε στα γραπτά του πιο πολύ από τα τις ρομαντικές ή πατριωτικές νότες που είχαν σηματοδοτήσει τους παλαιότερους συγγραφείς του Σόρβων της Λουσατίας [3] Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δημοσίευσε δύο ποιητικές συλλογές: Την "Drobjence" το 1920 και την Škre το 1923. Τα ποιήματα από την πρώτη συλλογή είχαν έντονο πατριωτικό τόνο επηρεασμένο από έναν άλλο σορβικό ποιητή τον Σινίνσκι. Ένα από τα ποιήματα ήταν μια έκκληση για βοήθεια και υποστήριξη στον αγώνα του για τα δικαιώματα των Σόρβων στη Γερμανία που απευθύνονταν στους Γιουγκοσλάβους. Η δεύτερη συλλογή του ήταν ερωτικά και οικεία ποιήματα.[4] Ως συγγραφέας ο Σκάλα είναι γνωστός για μερικές σύντομες αφηγήσεις, με πιο σημαντικές από αυτές να είναι η «Stary Šymko» στην οποία περιγράφει πώς οι καπιταλιστικές μεγάλες βιομηχανίες εκμεταλλεύτηκαν και εξαπάτησαν τους ανθρώπους που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης.[5] An anthology of his poetry was published in 1985 under the Jan Skala title and edited by J. Łušćanski and K. Lorenc.[6] Μια ανθολογία της ποίησής του δημοσιεύθηκε το 1985 με τον τίτλο Γιαν Σκάλα και εκδόθηκε από τους J. Łušćanski και K. Lorenc.[6]
Για την υπηρεσία του στην Ένωση Πολωνών θεωρήθηκε ηγέτης της πολωνικής μειονότητας στη Γερμανία. Ο Σκάλα επέμεινε στην πολιτιστική αυτονομία των Πολωνών και των Σόρβων, θεωρώντας ότι η υπάρχουσα πολιτιστική αυτονομία ήταν προσανατολισμένη στις καλύτερα οργανωμένες και πιο εύπορες μειονότητες. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι το Κογκρέσο Εθνικοτήτων ήταν κάτι περισσότερο από ένα μανδύα για την επέκταση της γερμανικής επιρροής. Στην αντίθετη πλευρά, είδε ότι η αδυναμία των φτωχότερων μειονοτήτων να επιτύχουν πολιτιστική αυτονομία θα οδηγούσε στην αφομοίωσή τους.[7] Κατά τη διάρκεια του αγώνα για τα δικαιώματα των μειονοτήτων το 1930 στο Γερμανικό Ράιχ, τον Απρίλιο του 1936 δημοσίευσε δύο άρθρα στο "Slavonic and East European Review", το όργανο της Σχολής Σλαβικών και Ανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.[8][9]
Διακρίσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην πολωνική πόλη Ναμύσλοβ ανεγέρθηκε ένα μνημείο προς τιμήν του Γιαν Σκάλα το 1965 ενώ στο Μπάουτζεν της Γερμανίας ένας δρόμος πήρε το όνομά του.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Edmund Pech: Auswirkungen des Nationalsozialismus auf die Volksschulen in den „wendischen und gemischtsprachigen Gebieten“ in Sachsen, Lětopis 50 (2003) 2, 3–21, Serbski Institut Zeitschrift für sorbische Sprache, Geschichte und Kultur, Gesamtband 50, Jahrgang 2003, Heft 2. ISSN 0943-2787
- ↑ The Slavonic Year-book, Volume 19, Eyre & Spottiswoode, 1940 p. 285
- ↑ Encyclopedia of literature, Volume 2 by Joseph Twadell Shipley, Philosophical Library, 1946, p. 285
- ↑ Летопис Матице српске - Volume 323 1930 p. 264
- ↑ Wendish Patriots
- ↑ 6,0 6,1 Jan Skala, Ludowe nakładnistwo Domowina, 1985
- ↑ Neighbours Or Enemies?: Germans, the Baltic and Beyond by John Hiden, Martyn Housden Rodopi, 2008 p 47
- ↑ Language and Culture of the Lusatian Sorbs Throughout Their History by Martin KasperAkademie-Verlag, 1987 p. 156
- ↑ Kultur besteht, Reich vergeht: Tschechen und Sorben (Wenden) 1914-1945 by Timo Meškank Mensch & Buch, 2000 p. 87
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Gmejna Njebjelčicy: Kultur->Sorben->Jan Skala Αρχειοθετήθηκε 2021-04-13 στο Wayback Machine.
- Nationalistische Macht und nationale Minderheit: Jan Skala (1889-1945) : ein Sorbe in Deutschland by Peter Jan Joachim Kroh, Homilius, 2009
- Jan Skala Αρχειοθετήθηκε 2016-09-15 στο Wayback Machine.
