Βιοφιλικός σχεδιασμός

Βιοφιλικός χώρος για μάθηση - διδασκαλία σε κολλέγιο.

Ο βιοφιλικός σχεδιασμός (αγγλ. biophilic design) είναι έννοια της αρχιτεκτονικής, που χρησιμοποιείται στον κατασκευαστικό κλάδο για την αύξηση της σύνδεσης των ανθρώπων - χρηστών με το φυσικό περιβάλλον μέσω της χρήσης της άμεσης φύσης, της έμμεσης φύσης και των συνθηκών χώρου και τόπου.

Γενικά

Χρησιμοποιείται τόσο σε κτίρια όσο και στον αστικό ιστό, υποστηρίζεται ότι αυτή η ιδέα έχει οφέλη για την υγεία, το περιβάλλον και τα οικονομικά οφέλη για τους ενοίκους των κτιρίων και τα αστικά περιβάλλοντα, με λίγα μειονεκτήματα. Αν και το όνομά του επινοήθηκε στην πρόσφατη ιστορία, δείκτες βιοφιλικού σχεδιασμού έχουν παρατηρηθεί στην αρχιτεκτονική ήδη από τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας.

Ορολογία

Η λέξη «βιοφιλία» εισήχθη για πρώτη φορά από τον ψυχαναλυτή Έριχ Φρομ, ο οποίος δήλωσε ότι βιοφιλία είναι η «παθιασμένη αγάπη για τη ζωή και για ό,τι είναι ζωντανό…είτε σε ένα άτομο, ένα φυτό, μια ιδέα ή μια κοινωνική ομάδα», πηγή: The Anatomy of Human Destructiveness, 1973. Η προσέγγιση του Φρομ ήταν αυτή ενός ψυχαναλυτή (ένα άτομο που μελετά τον ασυνείδητο νου) και παρουσίαζε ένα ευρύ φάσμα όπως αποκαλούσε τη βιοφιλία, ένα βιολογικά φυσιολογικό ένστικτο.

Άμεση επαφή με τη Φύση

Ένα παράδειγμα πράσινου τοίχου στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser, στη Βρετανική Κολομβία

Η άμεση εμπειρία αναφέρεται στην απτή επαφή με τα φυσικά χαρακτηριστικά:

• Φως: Επιτρέπει τον προσανατολισμό της ώρας της ημέρας και της εποχής και αποδίδεται στην εύρεση του δρόμου και στην άνεση. Το φως μπορεί επίσης να προκαλέσει φυσικά μοτίβα και μορφή, κινήσεις και σκιές. Σχεδιαστικά, αυτό μπορεί να εφαρμοστεί μέσα από κελάρια, ανακλαστικά υλικά, φεγγίτες, γυαλί και αίθρια. Αυτό παρέχει ευημερία και ποιότητα στους ενοίκους.
• Αέρας: Ο αερισμός, η θερμοκρασία και η υγρασία γίνονται αισθητές μέσω του αέρα. Τέτοιες συνθήκες μπορούν να εφαρμοστούν μέσω της χρήσης παραθύρων και άλλων παθητικών στρατηγικών, αλλά το πιο σημαντικό είναι η διακύμανση αυτών των στοιχείων μπορεί να προωθήσει την άνεση και την παραγωγικότητα των ανθρώπων.
• Νερό: Το νερό είναι πολυαισθητηριακό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κτίρια για να παρέχει κίνηση, ήχους, αφή και όραση. Στο σχεδιασμό μπορεί να ενσωματωθεί μέσα από υδάτινα σώματα, συντριβάνια, υγροτόπους και ενυδρεία. Οι άνθρωποι έχουν ισχυρή σύνδεση με το υγρό στοιχείο και όταν χρησιμοποιείται, μπορεί να μειώσει το άγχος και να αυξήσει την υγεία, την απόδοση και την ψυχική ικανοποίηση.
• Φυτά: Η μεταφορά της βλάστησης στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του κτιρίου παρέχει άμεση σχέση με τη φύση. Αυτό θα πρέπει να είναι άφθονο (δηλαδή, να χρησιμοποιούνται πράσινοι τοίχοι ή πολλά φυτά σε γλάστρες) και κάποια βλάστηση θα πρέπει να ανθίσει. Τα φυτά έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη σωματική υγεία, την απόδοση και την παραγωγικότητα και μειώνουν το στρες.
• Ζώα: Αν και είναι δύσκολο να επιτευχθεί, μπορεί να γίνει μέσα από ενυδρεία, κήπους, ταΐστρες ζώων και πράσινες στέγες. Αυτή η αλληλεπίδραση του ανθρώπου προωθεί το ενδιαφέρον, την ψυχική διέγερση και την ευχαρίστηση.
• Καιρός: Ο καιρός μπορεί να παρατηρηθεί απευθείας μέσω των παραθύρων και των μεταβατικών χώρων, αλλά μπορεί επίσης να προσομοιωθεί μέσω του χειρισμού του αέρα μέσα στο χώρο. Η επίγνωση του καιρού είναι χρήσιμη, και διά αυτού παρέχεται ευαισθητοποίηση και πνευματική διέγερση.
• Φυσικά τοπία: Αυτό γίνεται με τη δημιουργία αυτοσυντηρούμενων οικοσυστημάτων στο δομημένο περιβάλλον. Δεδομένης της ανθρώπινης εξέλιξης και ιστορίας, οι άνθρωποι τείνουν να απολαμβάνουν τοπία που μοιάζουν με σαβάνα, καθώς απεικονίζουν την ευρυχωρία και την αφθονία της φυσικής ζωής. Η επαφή με τύπους τέτοιων φυσικών περιβάλλοντων μπορεί να γίνει μέσω όψεων ή ή άμεσων αλληλεπιδράσεων όπως οι κήποι. Τέτοια τοπία είναι γνωστό ότι αυξάνουν την ικανοποίηση των ατόμων.
• Φωτιά: Αυτό το φυσικό στοιχείο είναι δύσκολο να ενσωματωθεί, ωστόσο όταν εφαρμόζεται σωστά στο κτίριο, παρέχει χρώμα, ζεστασιά και κίνηση, τα οποία είναι ελκυστικά και ευχάριστα στους ενοίκους.

Ο βιοφιλικός σχεδιασμός υποστηρίζεται ότι έχει πολλά οφέλη για τους ενοίκους των κτιρίων και τα αστικά περιβάλλοντα μέσω της βελτίωσης των συνδέσεων με τη φύση. Για τις πόλεις, πολλοί πιστεύουν ότι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της ιδέας είναι η ικανότητά της να κάνει την πόλη πιο ανθεκτική σε κάθε περιβαλλοντικό στρεσογόνο παράγοντα που μπορεί να αντιμετωπίσει.