Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Αρτεμισία το αψίνθιον

{{italic title}}
{{ταξινομοπλαίσιο
| όνομα = Αρτεμισία το Αψίνθιον<br>''(Artemisia absinthium)''
| εικόνα = Artemisia absinthium P1210748.jpg
| λεζάντα_εικόνας = ''Αρτεμισία το Αψίνθιον'' που αναπτύσσεται άγριο στον [[Καύκασος|Καύκασο]].
| πλάτος_εικόνας= 250px
| βασίλειο = [[Φυτά]] ''(Plantae)''
| συνομοταξία = [[Αγγειόσπερμα]] ''(Angiosperms)''
| ομοταξία = [[Δικοτυλήδονα]] ''(Eudicots)''
| υφομοταξία = [[Αστερίδες]] ''(Asterids)''
| τάξη = [[Αστερώδη]] ''(Asterales)''
| οικογένεια = [[Σύνθετα|Αστερίδες]] ''(Asteraceae)''
| γένος = [[Αρτεμισία (γένος)|Αρτεμισία]] ''(Artemisia)''
| είδος = ''A. absinthium''
| διώνυμο = Αρτεμισία το Αψίνθιον<br> ''(Artemisia absinthium)''
| binomial_authority = [[Κάρολος Λινναίος|L.]]<ref name="Linn1753">{{cite book|last=Linnaeus|first=Carolus|year=1753|title=Species plantarum:exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas...|publisher=Holmiae (Laurentii Salvii)|volume=2|page=848 |url=http://www.biodiversitylibrary.org/page/358869|accessdate=2008-09-08 |archivedate=2008-10-04|url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081004011723/http://www.biodiversitylibrary.org/page/358869 }}</ref>
|synonyms =
*''Absinthium bipedale'' <small>''Gilib.'', μη εγκύρως δημοσιευθέν</small>
*''Absinthium majus'' <small>''Geoffr.''</small><ref name="Rätsch2005"/>
*''Absinthium majus'' <small>''Garsault'', μη εγκύρως δημοσιευθέν</small>
*''Absinthium officinale'' <small>''Lam.''</small><ref name="Rätsch2005"/>
*''Absinthium officinale'' <small>''Brot.''</small>
*''Absinthium vulgare'' <small>''(L.) Lam.''</small>
*''Artemisia absinthia'' <small>''St.-Lag.''</small>
*''Artemisia arborescens'' ποικ. ''cupaniana'' <small>''Chiov.''</small>
*''Artemisia arborescens'' πρώην ''rehan'' <small>''(Chiov.) Chiov.''</small>
*''Artemisia baldaccii'' <small>''Degen''</small>
*''Artemisia doonense'' <small>''Royle''</small>
*''Artemisia inodora'' <small>''Mill.''</small>
*''Artemisia kulbadica'' <small>''Boiss. & Buhse''</small>
*''Artemisia pendula'' <small>''Salisb.''</small>
*''Artemisia rehan'' <small>''Chiov.''</small>
*''Artemisia rhaetica'' <small>''Brügger''</small>
|synonyms_ref = <ref name="Rätsch2005">{{cite book|author=Christian Rätsch|title=The Encyclopedia of Psychoactive Plants: Ethnopharmacology and Its Applications|url=http://books.google.com/books?id=EnOqQgAACAAJ|accessdate=2013-04-27|date=2005-04-25|publisher=Inner Traditions/Bear |page=69|isbn=978-0-89281-978-2}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/gcc-95372|title=The Plant List: A Working List of all Plant Species}}</ref>
}} 
Η '''Αρτεμισία το αψίνθιον''' ''('''Artemisia absinthium''')''<ref>Ευστράτιος Τσακαλώτος «absinthium, ii- μεταφορικά προς δήλωσιν τινός πικρού  μεν, αλλά σωτηρίου πράγματος», Λεξικό Λατινο-Ελληνικόν σ. 4, 1921</ref> αποτελεί [[Είδος (βιολογία)|είδος]] της αψίνθης, στο [[Γένος (βιολογία)|γένος]] της [[Αρτεμισία (φυτό)|Αρτεμισία]]ς, ιθαγενές στις [[Εύκρατη ζώνη|εύκρατες περιοχές]] της [[Ευρασία]]ς<ref>[http://luirig.altervista.org/flora/taxa/index1.php?scientific-name=artemisia+absinthium Altervista Flora Italiana, Assenzio vero, ''Artemisia absinthium'' L.]</ref> και της [[Βόρεια Αφρική|Βόρειας Αφρικής]] και ευρέως εγκλιματισμένο στον [[Καναδάς|Καναδά]] και τις βόρειες [[Ηνωμένες Πολιτείες]].<ref name=n>[http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=200023158 Flora of North America  Vol. 19, 20 and 21 Page 519 Common wormwood, armoise absinthe, ''Artemisia absinthium'' Linnaeus, Sp. Pl. 2: 848. 1753. ]</ref> Ανήκει στα [[ανεμογαμικά]] ''(anemophily)'' είδη που η [[επικονίαση]] γίνεται μέσω του ανέμου. Καλλιεργείται ως [[καλλωπιστικό φυτό]] και χρησιμοποιείται ως συστατικό στο οινόπνευμα [[Αψέντι|αψίνθιου]] καθώς και σε ορισμένα άλλα αλκοολούχα ποτά.

==Ετυμολογία==
[[Αρχείο:"L'Absinthe", par Edgar Degas (1876).jpg|thumb|left|220px|Ο περίφημος πίνακας [[Αψέντι]] του [[Εντγκάρ Ντεγκά]], [[Μουσείο Ορσέ]], [[Παρίσι]].]]
Η ονομασία Αρτεμισία προέρχεται από το [[Αρχαία Ελληνική γλώσσα|Αρχαίο Ελληνικό]] ἀρτεμισία από την [[Άρτεμη]],<ref name=en.wiktionary.org>{{cite web|year=2010|title=absinthium|work=[[Wiktionary]]|publisher=[[Wikimedia Foundation]]
|url=http://en.wiktionary.org/wiki/absinthium|accessdate=2010-07-12}}</ref> τη θεά του κυνηγιού και προστάτης του δάσους και των παιδιών. Το ''absinthum'' προέρχεται από το [[Αρχαία Ελληνική γλώσσα|Αρχαίο Ελληνικό]] ἀψίνθιον.

Η [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλική]] ονομασία ''"wormwood"'' προέρχεται από τα Μεσαιωνικά Αγγλικά ''wormwode'' ή ''wermode''. Η φόρμα ''"wormwood"'', αποδίδεται στην παραδοσιακή χρήση του ως ένα αντισκωληκικό φάρμακο.<ref>{{cite web |url=http://www.med.nyu.edu/content?ChunkIID=111819 |title=Wormwood |date=Ιούλιος 2012 |work=NYU Langone Medical Center |publisher= EBSCO Publishing|accessdate=2013-05-31}}</ref> Το Λεξικό του ''Webster'', αποδίδει την ετυμολογία στο [[Αρχαία αγγλική γλώσσα|παλαιό Αγγλικό]] (''OE'') ''wermōd'' (συγκρινόμενο με το ''wermuota'' στα Παλαιά Γερμανικά των Υψιπέδων (''OHG'')<ref>{{cite book |editor = Frederick C.Mish |title = Merriam Webster's Collegiate Dictionary |chapter = worm-wood |publisher = Merriam Webster, Incorporated |url =https://archive.org/details/merriamwebsters00spri|year = 2014 |place = United States of America |page = [https://archive.org/details/merriamwebsters00spri/page/1444 1444] |isbn = 978-0-87779-810-1}}</ref> και το προκύπτον ποτό [[βερμούτ]]), όπου στο ''[[OED]]'' (''s.v.'') σημειώνεται ως «αδιευκρίνιστης προέλευσης».

Άλλες Ελληνιικές ονομασίες: '''άψινθος''', γνωστό και ως '''αψιθιά''', [[αγριαψιθιά]], απιστιά, πέλινο{{refn|group="Σημ."| 
{{columns-list|2|
* Παράδειγμα λέξης: Πέλινο ([[Αρτεμισία το Αψίνθιο|άψινθος]])
* [[Δωρική διάλεκτος|Δωρική]]: Πελλάνα
* [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|Αρχαία Ελληνική]]: πελιδνόν (ωχρόν)
* [[Αιολική διάλεκτος|Αιολική]]: πέλιννον
* Μακεδονική: πέλινον, Πέλλα
* [[Βλάχικη γλώσσα|Αρωμουνική]] ([[Βλάχικη γλώσσα|Βλαχική]]): πιλόνιου
* {{Lang-mk|''peline''}}
* [[Βουλγαρική γλώσσα|Βουλγαρική]]: ''pelin''
* Βορειοελλαδικό ιδίωμα: πίλινου
* Ελληνοσλαβικό μικτό ιδίωμα: πιλίμ
* [[Τσακωνική διάλεκτος|Τσακωνική]]: πελί<ref>Γ.Ντελόπουλος, 1988, «Τσερνόμπιλ, Πέλινο, Αρτεμισία, Άψινθος», περ. Γλωσσολογία, Πανεπιστήμιο Αθηνών</ref>}}}} και αβροβότανο.

Άλλες Αγγλικές ονομασίες: ''absinthium, absinthe wormwood, wormwood, common wormwood, green ginger ή grand wormwood''.

==Ιστορικό==
{{Quote box|align=left|width=25%|Καὶ ὁ τρίτος ἄγγελος ἐσάλπισε, καὶ ἔπεσεν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀστὴρ μέγας καιόμενος ὡς λαμπάς, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ τὸ τρίτον τῶν ποταμῶν καὶ ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων. Καὶ τὸ ὄνομα τοῦ ἀστέρος λέγεται ὁ Ἄψινθος. Καὶ ἐγένετο τὸ τρίτον τῶν ὑδάτων εἰς '''ἄψινθον''', καὶ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων ἀπέθανον ἐκ τῶν ὑδάτων, ''ὅτι ἐπικράνθησαν''.|<small>[[s:Αποκάλυψις Ιωάννου#p8|Αποκάλυψις Ιωάννου 8. 10-11]]</small>
}}
Το φυτό καλλιεργείται από τα [[Βίβλος|βιβλικά]] χρόνια, για την αντιμετώπιση των επιδημιών και σαν έντομο-απωθητικό. Η πικράδα της αντιπροσωπεύει μεταφορικά την αμαρτία στην Βίβλο. Την χρησιμοποιούσαν από τα χρόνια του [[Ιπποκράτης|Ιπποκράτη]] και αναφέρεται και από τον [[Λουκρήτιος|Λουκρήτιο]].<ref>[[Λουκρήτιος]], Περί της φύσεως των πραγμάτων ''(De Rerum Natura)'' Ι. 93.8</ref> Θεωρούσαν ότι δυναμώνει την μνήμη και την λογική, βοηθά στους πόνους στους μύες, τις αρθρώσεις και τους συνδετικούς ιστούς, δυναμώνει την όραση, βαθαίνει τον ύπνο. Λόγω της τελευταίας ιδιότητας στα χωριά γέμιζαν τα μαξιλάρια με Αψιθιά. Σε περιόδους επιδημιών [[χολέρα]]ς και πανώλης κρέμαγαν το φυτό στις κατοικίες και κάπνιζαν τους χώρους καίγοντας βλαστούς Αψιθιάς. Ο [[Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος|Διοσκουρίδης]] γράφει για την Αψιθιά «…όταν ανακατεύεις το [[Μελάνη|μελάνι]] με έγχυμα αψιθιάς τα [[ποντίκι]]α δεν αγγίζουν τους [[Πάπυρος|πάπυρους]]».<ref>[[Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος|Διοσκουρίδης]], Περί ύλης ιατρικής</ref>

==Περιγραφή==
[[Αρχείο:Artemisia-absinthium.JPG|thumb|left|220px|Η αψινθιά ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των [[Σύνθετα|συνθέτων]]<ref>{{Cite web |url=http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%B1 |title=Κατηγορία φυτών των συνθέτων από την Livepedia |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304193057/http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%B1 |archivedate=2016-03-04 |url-status=dead |accessdate=2012-05-08 }}</ref> όπως οι [[μαργαρίτα|μαργαρίτες]], τα [[χρυσάνθεμο|χρυσάνθεμα]], το [[χαμομήλι]], η [[αγκινάρα]], το [[μαρούλι]], ο [[ηλίανθος]], οι [[ντάλια|ντάλιες]] κ.ά.]] 
Η Αρτεμισία το αψίνθιο ''(Artemisia absinthium)'' είναι ένα [[χόρτα|ποώδες]], πολυετές φυτό ''(perennial)''{{refn|group="Σημ."| Πολυετές φυτό ''(perennial plant)'' ή απλά πολυετές ''(perennial)'' (από το [[Λατινική γλώσσα|Λατινικό]] ''per'', που σημαίνει "μέσα" και ''annus'', που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.{{refn|group="Παρ. Σημ."|The Garden Helper. [http://www.thegardenhelper.com/planting.html The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden.] Retrieved on 2008-06-22.}}}} με ινώδεις ρίζες. Οι μίσχοι είναι ευθείς, εξελισσόμενοι σε ύψος έως 0,8–1,2 μέτρα (σπανίως 1,5 μ., αλλά, μερικές φορές ακόμη μεγαλύτεροι), με αυλάκια, διακλαδισμένοι και ασημί-πράσινοι. Τα [[Φύλλο (βοτανική)|φύλλα]] είναι σπειροειδώς τοποθετημένα, πρασινωπά-γκρι από επάνω και λευκά από κάτω, καλύπτονται με μεταξένια αργυροειδή-λευκά τριχώματα ''(trichomes)''{{refn|group="Σημ."|Στα μη νηματοειδή φυτά, κάθε τριχοειδής απόφυση από την επιδερμίδα π.χ. μια τρίχα ή τρίχα χοίρου· μερικές φορές, περιορίζεται σε μη διακλαδισμένες επιδερμικές αποφύσεις.}} και φέρουν λεπτούς ελαιοπαραγωγούς αδένες· Τα φύλλα της βάσης έχουν μήκος έως 25 εκατοστά, δις πτεροειδή ''(bipinnate)''{{refn|group="Σημ."| Πτεροειδές (ενός φύλλου πτεροειδούς), έχοντας φυλλάδια που υποδιαιρούνται περαιτέρω σε μια πτεροειδή διάταξη (βλέπε σχετική φωτογραφία).}} έως τρις πτεροειδή ''(tripinnate)'' με μακρούς μίσχους φύλλων ''(petioles)'',{{refn|group="Σημ."| Ένας μίσχος (στη βοτανική) ''(petiole)'', είναι ένα στέλεχος που αποδίδει ενιαία λουλούδια στην ταξιανθία. Είναι τα κλαδιά ή τα στελέχη που συνδέουν το κάθε λουλούδι σε μια ταξιανθία, που περιέχει περισσότερα από ένα λουλούδι.{{refn|group="Παρ. Σημ."| {{cite book |author=Hickey, M. |author2=King, C. |year=2001 |title=The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms |publisher=Cambridge University Press }}}}}} με τα φύλλα ''cauline''{{refn|group="Σημ."| Μεταφέρεται σε ένα εναέριο στέλεχος π.χ. φύλλα, άνθη ή καρποί (όταν εφαρμόζεται στα δύο τελευταία όργανα, συνήθως αναφέρεται σε παλαιότερα στελέχη· ''(cauliflorous)'').}} (εκείνα στο στέλεχος) μικρότερα, μήκους 5–10 εκ., λιγότερα διαιρούμενο και με βραχείς μίσχους φύλλων· τα ανώτερα φύλλα, μπορεί να είναι και απλά και άμισχα ''(sessile)''.{{refn|group="Σημ."|Στη βοτανική, ''sessility'' (που σημαίνει «καθήμενο», χρησιμοποιείται με την έννοια του «αναπαύεται επί της επιφανείας») αποτελεί χαρακτηριστικό των τμημάτων του φυτού τα οποία δεν έχουν μίσχο.{{refn|group="Παρ. Σημ."|{{cite book |author=Beentje, H. |author2=Williamson, J. |year=2010 |title=The Kew Plant Glossary: an Illustrated Dictionary of Plant Terms |url=https://archive.org/details/kewplantglossary0000been |publisher=Kew Publishing |location=Royal Botanic Gardens, Kew}}}}{{refn|group="Παρ. Σημ."|{{cite book |author=Hickey, M. |author2=King, C. |year=2001 |title=The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms |publisher=Cambridge University Press }}}}}} (χωρίς μίσχο φύλου). Τα [[άνθος|άνθη]] του είναι απαλού κίτρινου χρώματος, σωληνοειδή και συγκεντρωμένα σε σφαιρικές λυγισμένες προς τα κάτω κεφαλές ''(capitula)'', οι οποίες με τη σειρά τους, συγκεντρώνονται σε φυλλώδεις και διακλαδισμένες ανθήλες.{{refn|group="Σημ."|Ανθήλη είναι μια πολύ-διακλαδισμένη ταξιανθία.{{refn|group="Παρ. Σημ."|{{cite book |author=Hickey, M. |author2=King, C. |year=2001 |title=The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms |publisher=Cambridge University Press}}}}}} Η ανθοφορία είναι από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου· η επικονίαση είναι ανεμόφιλη (όπου η γονιμοποίηση πραγματοποιείται με τη βοήθεια του ανέμου). Ο [[καρπός]] είναι ένα μικρό αχαίνιο·{{refn|group="Σημ."|Το αχαίνιο (Ελληνικά ἀ, α, στερητικό + χαίνειν, ''chainein'', να χάσκω· επίσης, μερικές φορές αναφέρεται ως ''Akene'' και περιστασιακά ''achenium'' ή ''achenocarp'') είναι ένα είδος απλού ξηρού καρπού το οποίο παράγεται από πολλά είδη ανθοφόρων φυτών.{{refn|group="Παρ. Σημ."|{{Cite NIE|wstitle=Achene|year=1905}}}}}} η διασπορά {{refn|group="Σημ."|Η βιολογική διασπορά, αναφέρεται τόσο στην κυκλοφορία των ατόμων (ζώων, φυτών, μυκήτων, βακτηριδίων κλπ.) από τη θέση γέννησής τους, στην θέση αναπαραγωγής τους («γενέθλιος διασπορά»), καθώς και τη μετακίνηση από τη μία θέση αναπαραγωγής στην άλλη («αναπαραγωγική διασπορά»).}} των σπόρων γίνεται δια της βαρύτητας.<ref name=n/>

Χαρακτηρίζεται από όρθιο βλαστό με έμμισχα εναλλασσόμενα, αντίθετα, ελαφρώς αρωματικά, φύλλα, ασημένιου-πράσινου χρώματος, τα οποία καλύπτονται από λευκές τρίχες για να μειώνεται η διαπνοή.<ref>Φυτολογία, Τόμ.10 σ. 224, Εκδ. Αθηνών 1983</ref> Τα άνθη της είναι μικρά, κιτρινοπράσινου χρώματος και σχηματίζουν μικρά δισκοειδή κεφάλια (ανθίδια), τα οποία με τη σειρά τους οργανώνονται σε [[ταξιανθία]] φόβη (βοτρυώδης ταξιανθία). Από τη σύνθετη αυτή διάταξη των ανθέων πήρε η οικογένεια το όνομά της σύνθετα. Ανθίζουν από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο.

Η σημερινή νομοθεσία της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]], η οποία τέθηκε σε ισχύ το [[1988]], υπαγορεύει (συνιστά) πως «το αψέντι μπορεί να πωλείται νόμιμα, υπό την προϋπόθεση να μην περιέχει περισσότερο από 10mg θυϊόνης ''(thrujione)''».

Αναπτύσσεται με φυσικό τρόπο, σε χέρσα, άγονα εδάφη, βραχώδεις πλαγιές και στις άκρες των μονοπατιών και των χωραφιών.

==Τοξικότητα==
[[Αρχείο:Artemisia absinthium 0002.JPG|thumb|right|250px|Ταξιανθίες ''Artemisia absinthium''.]]
Η Αρτεμισία το αψίνθιο ''(Artemisia absinthium)'' περιέχει [[θουγιόνη]] ''(thujone)'', ένα GABA<sub>Α</sub> ανταγωνιστή του υποδοχέα, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει επιληπτικής μορφής σπασμούς και νεφρική ανεπάρκεια, όταν λαμβάνεται σε μεγάλες ποσότητες.<ref>Olsen RW (April 2000). "Absinthe and gamma-aminobutyric acid receptors" . Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 97 (9): 4417–8. doi:10.1073/pnas.97.9.4417 . PMC 34311 . PMID 10781032</ref>

==Καλλιέργεια==
Το φυτό μπορεί εύκολα να καλλιεργηθεί σε ξηρά [[έδαφος|εδάφη]]. Θα πρέπει να φυτευτεί, κάτω από έντονη έκθεση, σε μεσαίου βάρους, γόνιμα εδάφη. Προτιμά εδάφη πλούσια σε [[άζωτο]]. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί με ώριμα [[Μόσχευμα (βοτανική)|μοσχεύματα]] που λαμβάνονται την άνοιξη ή το φθινόπωρο, στα εύκρατα κλίματα, ή από σπόρους στα φυτώρια. Η ''Artemisia absinthium'' επίσης, αυτο-σποράται γενναιόδωρα. Έχει εγκλιματιστεί σε ορισμένες περιοχές μακριά, από την φυσική του κατανομή, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους της [[Βόρεια Αμερική|Βόρειας Αμερικής]] και της Κοιλάδας του [[Κασμίρ]] στην [[Ινδία]].<ref name="Shafi et al., 2012">Shafi et al., 2012</ref>

Το φυτό αυτό<ref name=apps>{{cite web|url= http://apps.rhs.org.uk/plantselector/plant?plantid=5266|title=Artemisia absinthium 'Lambrook Mist' AGM|publisher=APPS.RHS.org.uk|accessdate=2012-08-31}}</ref> και οι ποικιλίες του ''Lambrook Mist''<ref name=apps/> και ''Lambrook Silver'',<ref>{{cite web|url=http://apps.rhs.org.uk/plantselector/plant?plantid=5337|title=Artemisia absinthium 'Lambrook Silver' AGM |publisher=APPS.RHS.org.uk|accessdate=2012-08-31}}</ref> έχουν κερδίσει το βραβείο ''Award of Garden Merit'', από την ''Royal Horticultural Society''.

==Χρήσεις==
{{Απόφθεγμα|μήκος=200px|center|απόφθεγμα=<small>''«'''Absinthii genera plura sunt''': Santonicum appellatur e Galliae civitate, [[Ponticum e Ponto]], ubi pecora pinguescunt illo et ob id sine felle reperiuntur, neque aliud praestantius, multoque Italicum amarius, sed medulla Pontici dulcis. de usu eius convenit, herbae facillimae atque inter paucas utilissimae, praeterea sacris populi Romani celebratae peculiariter, siquidem Latinarum feriis quadrigae certant in Capitolio victorque absinthium bibit, credo, sanitatem praemio dari honorifice arbitratis maioribus. Est et absinthium marinum, quod quidam seriphum vocant, probatissimum in Taposiri Aegypti. huius ramum Isiaci praeferre sollemne habent. angustius priore minusque amarum, stomacho inimicum, alvum mollit pellitque animalia interaneorum. bibitur cum oleo et sale aut in farinae trimestris sorbitione dilutum. coquitur quantum manus capiat in aquae sextario ad dimidias»''|πηγή=[[Πλίνιος ο πρεσβύτερος]], ''Naturalis Historia'' (Φυσική Ιστορία) 27.</small>
|}}
Οι χυμοί τους έχουν πικρή γεύση και από αυτό το φυτό εξάγεται ένα [[αιθέριο έλαιο]] πράσινου χρώματος, η [[αψίνθη]], το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί κατά το παρελθόν στη [[φαρμακολογία]] βοτάνων για τις αντιελμινθικές, αιμοστακτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιπυρετικές, αντισηπτικές και διουρητικές ιδιότητές του, καθώς και για την παρασκευή του αλκοολούχου ποτού [[αψέντι]] αλλά και του [[βερμούτ]]. Σήμερα χρησιμοποιείται ως συστατικό διάφορων [[λικέρ]] στην [[Ιταλία]] και [[Ισπανία]] καθώς και στο [[Γερμανία|Γερμανικό βερμούτ]].<ref>IL MILLEPIANTE, Edizione italiana- sambato nel mese di Giugno 19994, σ. 173</ref>

Το αποσταγμένο έλαιο της Αψιθιάς ήταν βασικό συστατικό ενός ποτού που το ονόμαζαν [[Αψέντι]] ''(Absinthe)''. Η κατανάλωση αυτού του ποτού τον 19ο αιώνα θεωρήθηκε ένα σοβαρότατο κοινωνικό πρόβλημα αντίστοιχο με το σημερινό των ναρκωτικών. Η χρήση του αιθέριου ελαίου της Αψιθιάς σαν αρωματικού καταργήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ανακαλύφθηκε ότι το συστατικό [[Θουγιόνη]] ''(Thujone)'' που περιέχει σε υπερβολικές δόσεις προκαλεί βλάβη στο νευρικό σύστημα και παραισθήσεις. Η παρατεταμένη χρήση και σε υπερβολικές δόσεις της αψιθιάς μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στο [[νευρικό σύστημα]].

Είναι ένα συστατικό στο οινόπνευμα [[αψέντι]] και χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό σε ορισμένα άλλα ποτά και [[κρασί|κρασιά]], συμπεριλαμβανομένων των πικρών ποτών ''(bitters)'', [[βερμούτ]] και ''pelinkovac''.{{refn|group="Σημ."|Το ''Pelinkovac'', είναι ένα πικρό [[λικέρ]] με βάση την άψινθο (Βουλγαρικά / Κροατικά / Ρουμανικά / Σερβικά / Σλοβένικα ''pelen'' ή ''pelin''), δημοφιλές στην [[Κροατία]], τη [[Σερβία]], το [[Μαυροβούνιο]], τη [[Βοσνία-Ερζεγοβίνη]], καθώς και στη [[Σλοβενία]], όπου είναι γνωστό ως ''pelinkovec'' ή ''pelinovec''. Η περιεκτικότητά του σε αλκοόλ είναι 28% -35%. Έχει μια πολύ πικρή γεύση, που μοιάζει με εκείνη του ''Jägermeister''.}} Κατά τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], χρησιμοποιήθηκε για να καρυκεύει το [[υδρόμελι]] και στο [[Μαρόκο]], χρησιμοποιείται ως τσάι.<ref name="Grieves, M. 1931">{{cite web |author=Grieves, M. |year=1931 |title=Wormwood, Common |work=Botanical.com |url=http://www.botanical.com/botanical/mgmh/w/wormwo37.html#worcom |accessdate=2010-07-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100528081112/http://botanical.com/botanical/mgmh/w/wormwo37.html#worcom |archivedate=2010-05-28 |url-status=dead }}</ref>  Στην [[Αγγλία]] του 18ου αιώνα, το [[αψέντι|άψινθο]] μερικές φορές, χρησιμοποιείτο αντί του [[Λυκίσκος|λυκίσκου]] στη [[μπύρα]].<ref>{{cite book |last=Hartley |first=Dorothy |title=Food in England |publisher=Futura Publications |year=1985 |origyear=1954 |isbn=0-7088-2696-2 |page=456}}</ref>

==Πολιτιστική ιστορία==
Ο ''Nicholas Culpeper'', επέμεινε ότι το άψινθο ήταν το κλειδί για να κατανοήσουμε το βιβλίο του, του 1651, ''«The English Physician»''. Ο ''Richard Mabey'' περιγράφει την είσοδο του ''Culpeper'', σχετικά με αυτό το πικρής γεύσης φυτό, ως "ρεύμα-της-συνείδησης" και "σε αντίθεση με οτιδήποτε άλλο στη [[βοτανική]]" και δηλώνει ότι διαβάζεται "όπως οι ασυναρτησίες ενός μεθυσμένου". Ο ''Benjamin Woolley'' βιογράφος του ''Culpeper'', υποδηλώνει το τεμάχιο, μπορεί να είναι μια αλληγορία περί την πικρία, καθώς ο ''Culpeper'' είχε περάσει τη ζωή του πολεμώντας το ''The Establishment''{{refn|group="Σημ."|Ο Βρετανός δημοσιογράφος ''Henry Fairlie'', ο οποίος τον Σεπτέμβριο του 1955 στο περιοδικό του [[Λονδίνο]]υ ''«The Spectator»'' («Ο Θεατής»), ορίζει ότι το δίκτυο διακεκριμένων, καλά συνδεδεμένων ανθρώπων ως ''«The Establishment»'' («Η Εγκατάσταση») εξηγώντας: «Με την ίδρυση, δεν εννοώ μόνο τα κέντρα της επίσημης εξουσίας -αν και είναι σίγουρα μέρος της- αλλά ολόκληρη τη μήτρα των επισήμων και των κοινωνικών σχέσεων μέσα στην οποία ασκείται η εξουσία. Η άσκηση της εξουσίας στη [[Βρετανία]] (πιο συγκεκριμένα, στην [[Αγγλία]]), δεν μπορεί να γίνει κατανοητή αν και αναγνωρίζεται ότι αυτή ασκείται κοινωνικά».{{refn|group="Παρ. Σημ."|[[Henry Fairlie|Fairlie, Henry]], "Political Commentary", ''[[The Spectator]]'', 23 September 1955.}}}} και ως αποτέλεσμα, είχε φυλακιστεί και τραυματιστεί σοβαρά στη μάχη.<ref>{{cite book|author=Richard Mabey|title=Weeds. The Story of Outlaw Plants|pages=102–103|publisher=Profile Books Ltd|year=2010|isbn=978 1 84668 081 6}}</ref>

Ο [[Ουίλλιαμ Σαίξπηρ]] ανέφερε το αψίνθιο, στο περίφημο έργο του «[[Ρωμαίος και Ιουλιέτα]]»: Πράξη 1, Σκηνή 3, Στίχο 26. Η νοσοκόμα των παιδικών χρόνων της Ιουλιέτας, είπε:<br>
::<small>''"For I had then laid wormwood to my dug."''</small>
όπερ μεταφραζόμενο, σημαίνει ότι:<br>
::::<small>«η νοσοκόμα είχε απογαλακτίσει την Ιουλιέτα, στην ηλικία των τριών ετών, χρησιμοποιώντας την πικρή γεύση του αψίνθιου, επάνω στην θηλή της.»</small>

Ο ''John Locke'' στο βιβλίο του, του 1689, με τίτλο ''«An Essay Concerning Human Understanding»'', χρησιμοποιούσε τον άψινθο ως παράδειγμα πικρίας, γράφοντας ότι "Γιατί ένα παιδί, γνωρίζει και σίγουρα πριν μπορέσει να μιλήσει, τη διαφορά μεταξύ των εννοιών του γλυκού και του πικρού (δηλαδή, ότι το γλυκό δεν είναι πικρό), καθώς γνωρίζει κατόπιν (όταν έρχεται σε ηλικία να μιλήσει) ότι το άψινθο και τα κουφέτα δεν είναι το ίδιο πράγμα."<ref>http://www.gutenberg.org/ebooks/10615</ref>

Η ''Artemisia absinthium'' χρησιμοποιείται παραδοσιακά ιατρικώς στην Ευρώπη και πιστεύεται ότι διεγείρει την όρεξη και ανακουφίζει την δυσπεψία.<ref>{{cite web |url=http://www.emea.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_Community_herbal_monograph/2009/12/WC500017797.pdf |title=Community Herbal Monograph on ''Artemisia absinthium'' L., Herba|author = Committee on Herbal Medicinal Products|year=2009 |publisher=European Medicines Agency |accessdate=2013-06-02}}</ref>

==Συγγενικά είδη==
Εκτός από την [[Αγριαψιθιά|αχίλλεια]] ''(achillea millefolium)'' δηλ. χιλιόφυλλη που χρησιμοποιούνταν εξωτερικά ως κατάπλασμα ή αλοιφή στο πεδίο της μάχης ως αντιαιμορραγικό, επουλωτικό και πιθανώς ως αναισθητικό για τους πληγωμένους στρατιώτες είτε εσωτερικά με τη μορφή αφεψήματος, η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει άλλα πέντε είδη ως καλλωπιστικά φυτά:
{{columns-list|3|
* ''Achillea ptarmica'' (Α. η πταρμική)
* ''Achillea aegyptiaca'' (Α. η αιγυπτιακή)
* ''Achillea millefolium'' ([[Αγριαψιθιά]], Α. η χιλιόφυλλος)
* ''Achillea tomentosa'' (Α. η γναφαλώδης)
* ''Artemisia vulgaris'' (Α. η κοινή)
* ''Artemisia brachyphylla'' (μικρόφυλλη)<ref>{{cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Δομή |volume=3 |page=700}} και {{cite book|title= Εγκυκλοπαίδεια Δομή |volume=4 |page=479 }} {{ISBN|960-8177-54-5}}</ref>}}

== Σημειώσεις ==
<references group="Σημ." />
;Παραπομπές σημειώσεων
<references group="Παρ. Σημ." />

== Παραπομπές ==
<references />

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20120115212837/http://www.herb.gr/index.php/artemisia-2.html Αρτεμισία το Αψίνθιο]
* ιστολ. Kathimerini/7days [https://web.archive.org/web/20120812213132/http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1997/06/29061997.pdf Από το φαρμακείο της φύσης]
* {{en}} [http://www.biodiversitylibrary.org/name/Artemisia_absinthium Biodiversity Heritage Library bibliography] for ''Artemisia absinthium''
* {{en}} [http://www.erowid.org/plants/wormwood/ Erowid Wormwood Vault]- information on the use and preparation of wormwood, along with user experiences.
* {{en}} {{cite journal|doi=10.1007/s11033-012-1569-0|author=Shafi G |author2=Hasan TN |author3=Syed NA |author4=Al-Hazzani AA |author5=Alshatwi AA |author6=Jyothi A |author7=Munshi A|title=''Artemisia absinthium'' (AA): a novel potential complementary and alternative medicine for breast cancer|journal=Molecular Biology Reports|year=2012|volume=39|issue=7|pages=7373–7379|pmid=22311047}}

{{Βότανα}}
{{Authority control}}

{{DEFAULTSORT:Αρτεμισια το Αψινθιο}}
[[Κατηγορία:Αρτεμισία (γένος)|Αψίνθιο]]
[[Κατηγορία:Αψέντι]]
[[Κατηγορία:Καλλωπιστικά φυτά]]
[[Κατηγορία:Φαρμακευτικά φυτά της Αφρικής]]
[[Κατηγορία:Φαρμακευτικά φυτά της Ασίας]]
[[Κατηγορία:Φαρμακευτικά φυτά της Ευρώπης]]