Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έκρηξη του όρους της Αγίας Ελένης 1980

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έκρηξη του όρους της Αγίας Ελένης 1980
Φωτογραφία της εκρηκτικής στήλης, 18 Μαΐου 1980, τραβηγμένη από τον Austin Post.
Ηφαίστειοόρος της Αγίας Ελένης
Ημερομηνία18 Μαΐου 1980
ΕίδοςΠλινιανή, Peléan
ΤοποθεσίαΚομητεία Σκαμάνια, Ουάσινγκτον
46°12′1″N 122°11′12″W / 46.20028°N 122.18667°W / 46.20028; -122.18667
ΔΗΕ5
Επιπτώσεις
Θάνατοι~57

Το 1980, συνέβη μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στο όρος της Αγίας Ελένης, ένα ηφαίστειο το οποίο βρίσκεται στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η έκρηξη (η οποία έχει Δείκτη Ηφαιστειακής Έκρηξης 5) ήταν η μόνη σημαντική ηφαιστειακή έκρηξη που συνέβη στις 48 πολιτείες των κυρίως ΗΠΑ (εκτός Αλάσκας και Χαβάης) μετά την έκρηξη το 1915 της Κορυφής Λάσσεν στην Καλιφόρνια.[1] Πριν την έκρηξη υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια, όπως διάφοροι σεισμοί στην περιοχή και συμβάντα εκπομπής ατμού, προκληθέντα από μια εισδοχή μάγματος σε μικρό βάθος κάτω από το ηφαίστειο που δημιούργησε ένα σύστημα θραύσης στη βόρεια πλαγιά του βουνού.

Ένας σεισμός ο οποίος έλαβε χώρα στις 8:32:17 το πρωί (τοπική ώρα-PDT) την Κυριακή 18 Μαΐου 1980 προκάλεσε την κατάρρευση του ήδη αδύναμου βορείου τμήματος του βουνού.[2] Έτσι έλαβε χώρα η μεγαλύτερη κατολίσθηση, 3 km3 πέτρας, που έχει ποτέ καταγραφεί όλη την περίοδο στο βουνό, το οποίο ξαφνικά ενεργοποίησε τον μερικώς τηγμένο, πλούσιο σε αέρια και ατμό βράχο στο ηφαίστειο ο οποίος βρισκόταν σε χαμηλότερη πίεση. Ο βράχος αντέδρασε εκτινάσσοντας ένα καυτό μείγμα λάβας.[3] Το ηφαιστειακό προϊόν εξερράγη με βόρεια κατεύθυνση προς την Λίμνη Σπίριτ με μεγάλη ταχύτητα. Η εκρηκτική στήλη ανυψώθηκε 24 χλμ. στην ατμόσφαιρα, με πτώση τέφρας να καταγράφεται σε 11 αμερικανικές, και αρκετές καναδικές πολιτείες έπειτα του συμβάντος. Ταυτόχρονα, το χιόνι, ο πάγος και κάποιοι εκ των παγετώνων στο ηφαίστειο έλιωσαν, σχηματίζοντας μια σειρά από λαχάρ (λασπορροές από ηφαιστειακά αναβλήματα), τα οποία έφτασαν μέχρι τον ποταμό Κολούμπια, σχεδόν 80 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά. Οι λιγότερο σφοδρές έκρηξεις συνέχισαν την επόμενη μέρα, μόνο για να ακολουθηθούν από άλλες μεγάλες, αλλά όχι τόσο καταστροφικές, αργότερα εκείνη τη χρονιά. Η θερμική ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη διάρκεια της έκρηξης ισοδυναμούσε με περίπου 35 μεγατόνους TNT, ενώ θεωρητικές και εμπειρικές έρευνες αποκάλυψαν ότι το σεισμογράφημα της, ήταν παρόμοιο με αυτό μιας μεγάλης πυρηνικής εκρήξεως.[4]

Λόγω της ασυνήθιστης δραστηριότητας που είχε επιδείξει το όρος την περίοδο προ εκρήξεως, τα θύματα που έχασαν τη ζωή τους λόγω αυτής ήταν κυρίως επιστήμονες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην περιοχή για να καταγράψουν την δραστηριότητά του.[2] Δύο θύματα πέθαναν έμμεσα σε ατυχήματα προκαλούμενα από την κακή ορατότητα, και άλλα δύο θύματα υπέστησαν θανατηφόρα επεισόδια καρδιακής προσβολής από το σκάψιμο τέφρας, κατά την διάρκεια της ολικής προσπάθειας καθαρισμού των περιοχών που πλήγηκαν από πτώση τέφρας.[5]

Γύρω στα 57 άτομα έχασαν τη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένου ενός ξενοδόχου, ενός βετεράνου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, των φωτογράφων Ρέιντ Μπλάκμπερν και Ρόμπερτ Λάντσμπεργκ, και ενός ηφαιστειολόγου ονόματι Ντέιβιντ Α. Τζόνστον.[6]

Ο φωτογράφος Ρέιντ Μπλάκμπερν βρισκόταν λίγα μίλια από την κορυφή του όρους και κατέγραψε σε φιλμ την έκρηξη, μέχρι και όπου έχασε την ζωή του, καλύπτοντας το σακίδιο του με σκοπό να προστατεύσει τα περιεχόμενα του. Στο σακίδιο είχε τοποθετήσει την κάμερα και το φιλμ που τράβηξε λίγα δευτερόλεπτα αφότου είχε εκδηλωθεί η έκρηξη. Το φιλμ αναπτύχθηκε και παρείχε στους γεωλόγους πολύτιμη τεκμηρίωση της ιστορικής αυτής εκρήξεως.[7]

Η διανομή του νέφους ηφαιστειακής τέφρας.

Μετά την έκρηξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έκρηξη της 18ης Μαΐου 1980 ήταν η πιο θανατηφόρα και οικονομικά καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Πιθανότατα 57 άνθρωποι σκοτώθηκαν άμεσα από την έκρηξη και καταστράφηκαν 200 σπίτια, 47 γέφυρες, 24 χιλιόμετρα σιδηροδρόμων και 298 χιλιόμετρα αυτοκινητόδρομου. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ επιθεώρησε τις ζημιές, αναφέροντας μάλιστα ότι έμοιαζαν πιο έρημες από ένα σεληνιακό τοπίο.[8]

Το Volvo 144 του φωτορεπόρτερ Ρέιντ Μπλάκμπερν έπειτα της ηφαιστειακής εκρήξεως.

Ένα κινηματογραφικό συνεργείο έπεσε με το ελικόπτερο που τους μετέφερε στο όρος Αγία Ελένη στις 23 Μαΐου με σκοπό την καταγραφή της καταστροφής. Οι πυξίδες του πληρώματος του ελικοπτέρου άρχισαν να δυσλειτουργούν λόγω του μαγνητισμού μέσω της ηφαιστειακής τέφρας, και γρήγορα έχασαν τον προσανατολισμό τους και χάθηκαν.[9]

Μια δεύτερη έκρηξη σημειώθηκε την επόμενη ημέρα, ωστόσο το συνεργείο επέζησε και διασώθηκε δύο ημέρες μετά.[10] Το περισσότερο από τα 4,2 km3 υλικού που εκτοξέυθηκε, περιεχόταν από παλαιό πέτρωμα που εκτοξεύθηκε από την κορυφή και την βόρεια πλευρά του κώνου του ηφαιστείου. Το ένα τέταρτο αυτού του όγκου ήταν νέα λάβα σε μορφή τέφρας, ελαφρόπετρας και ηφαιστειακών βομβών, ενώ το υπόλοιπο ήταν θρύμματα παλαιοτέρων πετρωμάτων. Η απομάκρυνση της βόρειας πλευράς του βουνού (13% του όγκου του κώνου) μείωσε το ύψος του όρους Αγία Ελένη κατά περίπου 400 μέτρα και άφησε έναν κρατήρα πλάτους 1 έως 3,6 έως 3,2 χιλιομέτρων και βάθους 640 μέτρων με το βόρειο άκρο του ανοιχτό σε ένα τεράστιο ρήγμα.[11]

Πριν και μετά την έκρηξη του Όρους της Αγίας Ελένης.

Περισσότερο από 9.400.000 m3 (0,25 στρ.) ξυλείας υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν, κυρίως από την πλευρική έκρηξη. Τουλάχιστον το 25% της κατεστραμμένης ξυλείας περισυλλέχθηκε μετά τον Σεπτέμβριο του 1980. Στους πρόποδες του ηφαιστείου, σε περιοχές με πυκνή συσσώρευση τέφρας, καταστράφηκαν πολλές γεωργικές καλλιέργειες, όπως σιτάρι, μήλα, πατάτες και μηδική. Σκοτώθηκαν 1.500 ελάφια και 5.000 ζαρκάδια, ενώ εκτιμάται ότι 12 εκατομμύρια νεαροί Βασιλικοί και Ασημένιοι Σολομοί πέθαναν όταν καταστράφηκαν τα εκκολαπτήρια τους. Άλλοι 40.000 νεαροί σολομοί χάθηκαν όταν κολύμπησαν μέσα από τα πτερύγια των τουρμπίνων των υδροηλεκτρικών γεννητριών μετά τη μείωση της στάθμης των ταμιευτήρων κατά μήκος του ποταμού Λούις για να φιλοξενήσουν πιθανές λασπορροές και πλημμύρες που προκλήθηκαν από την ηφαιστειακή έκρηξη.

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 This article incorporates public domain materialς από United States Geological Survey έγγραφο: «Eruptions of Mount St. Helens: Past, Present, and Future». Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2010. 

  1. ↑ Fisher, R.V.· Heiken, G.· Hulen, J. (1998). Volcanoes:Crucibles of Change. Princeton University Press. σελ. 294. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Όρος Αγίας Ελένης: 40 χρόνια από την έκρηξη του ηφαιστείου στις ΗΠΑ με 57 νεκρούς». ProtoThema. 18 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  3. ↑ «1980 Cataclysmic Eruption | U.S. Geological Survey» [1980 Κατακλυσμική Έκρηξη | ΗΠΑ Γεωλογική Έρευνα]. United States Geological Survey (USGS) (στα Αγγλικά). United States Geological Survey (USGS). 7 Νοεμβρίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  4. ↑ Donn, William L.; Balachandran, Nambath K. (1981-07-31). «Mount St. Helens Eruption of 18 May 1980: Air Waves and Explosive Yield [Έκρηξη του όρους Αγία Ελένη στις 18 Μαΐου 1980: εναέρια κύματα και εκρηκτική απόδοση]» (στα αγγλικά). Science 213 (213 4507). doi:10.1126/science.213.4507.539. ISSN 0036-8075. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:28125237. Ανακτήθηκε στις 2024-04-14. 
  5. ↑ «What were the effects on people when Mt St Helens erupted?» [Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στους ανθρώπους κατά την έκρηξη του όρους της Αγίας Ελένης;]. Volcano World (στα Αγγλικά). 13 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  6. ↑ ntokas, lampros (20 Απριλίου 2018). «Ο φωτογράφος που κατέγραψε την έκρηξη του ηφαιστείου και τον θάνατό του. "Νιώθω ότι βρίσκομαι στα πρόθυρα πριν γίνει κάτι", έγραφε και έζησε για λίγο τη μεγαλύτερη κατολίσθηση της ιστορίας». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  7. ↑ Coenraads, Robert (2006). Doig, Fiona, επιμ. Natural Disasters and How We Cope (στα Αγγλικά). Έκδοση από τον Gordon Cheers και εικονογράφηση από τον Andrew Davies. Νέα Νότια Ουαλία, Αυστραλία: Millennium House. σελ. 50. ISBN 9781921209116. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  8. ↑ Μάρεϊ, Πατρίσια Λιν (17 Μαΐου 2005). «Αρχείο του Κογκρέσου - Γερουσία» (PDF). Congressional Record – Senate (κυβερνητικό έγγραφο) (στα Αγγλικά). U.S. Government Printing Office. σελ. S5252. Then President Jimmy Carter toured the site and later remarked: Someone said this area looked like a moonscape. But the Moon looks more like a golf course compared to what’s up there. 
  9. ↑ «To Touch a Volcano: A Filmmaker's Story of Survival» ["Να αγγίξεις ένα ηφαίστειο: Η ιστορία επιβίωσης ενός κινηματογραφιστή"]. web.archive.org (στα Αγγλικά). Global Net Productions. 11 Ιουλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. CS1 maint: Unfit url (link)
  10. ↑ Muhlstein, Julie (17 Μαΐου 2020). «Mount St. Helens 'changed my life,' says Camano filmmaker» [Το όρος της Αγίας Ελένης "μου άλλαξε τη ζωή", λέει ο σκηνοθέτης από το Camano]. HeraldNet.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024. 
  11. ↑ Harris, Stephen L. (1988). Fire mountains of the west : the Cascade and Mono Lake volcanoes (στα Αγγλικά). Missoula, MT: Mountain Press Pub. Co. σελ. 211. ISBN 978-0-87842-220-3. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συντεταγμένες: 46°12′01″N 122°11′12″W / 46.20028°N 122.18667°W / 46.20028; -122.18667

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Έκρηξη_του_όρους_της_Αγίας_Ελένης_1980&oldid=10855213"