Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Armstrong Whitworth Atlas

{{κουτί πληροφοριών αεροσκάφους
|όνομα = Armstrong Whitworth Atlas
|τύπος = [[αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας]]
|κατασκευαστής = [[Armstrong Whitworth Aircraft]]
|εικόνα = [[File:RCAF - Armstrong Whitworth Atlas Mk.1 floatplane.jpg|300px]]
|λεζάντα = Το Armstrong Whitworth Atlas Mk Ι
|σχεδιασμός = 
|χώρα = [[Ηνωμένο Βασίλειο]]
|κινητήρας = 
|πτερύγια = 
|πρώτη πτήση = 10 Μαΐου 1925
|παρουσίαση = 
|απόσυρση = 
|κατάσταση = 
|κύριος χειριστής = [[Royal Air Force]]<br />[[Royal Canadian Air Force]]
|άλλοι χειριστές = 
|παραγωγή = 1927 - 1933
|αριθμός μονάδων = 478
|κόστος μονάδας = 
|κόστος προγράμματος =
|αναπτύχθηκε από = 
|Παραλλαγές =
|εξελίχθηκε σε = 
}}
Το '''Atlas''' ήταν [[Βρετανία|βρετανικό]] μονοκινητήριο [[διπλάνο]], σχεδιασμένο και κατασκευασμένο από την [[Armstrong Whitworth Aircraft]]. Υπηρέτησε ως [[αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας]] με την [[Βρετανική Βασιλική Αεροπορία]] τις δεκαετίες του [[1920]] και [[1930]], ενώ υπήρξε το πρώτο [[αεροσκάφος]] ειδικά σχεδιασμένο για αποστολές στρατιωτικής συνεργασίας που υπηρέτησε με τη RAF. 

== Εξέλιξη ==
Το '''Armstrong Whitworth Atlas''' σχεδιάστηκε από μία ομάδα με επικεφαλής τον Τζων Λόιντ (''John Lloyd''), αρχισχεδιαστή της ''Armstrong Whitworth Aircraft'', με σκοπό να αντικαταστήσει τα [[Airco DH.9A|DH.9A]] και [[Bristol Fighter]] σε αποστολές στρατιωτικής συνεργασίας της [[RAF]], εξελισσόμενο παράλληλα με τα παρόμοια [[Armstrong Whitworth Ajax]] και [[Armstrong Whitworth Aries]] και σύμφωνα με τις προδιαγραφές 20/25. 

Το πρωτότυπο Atlas, με νηολόγιο ''G-EBLK'' κατασκευάστηκε με ιδιωτική προτοβουλία της ''Armstrong Whitworth'' και πέταξε πρώτη φορά στις [[10 Μαΐου]] [[1925]]<ref name ="mason bomber">{{Cite book |author=Mason, Francis K |authorlink =
||title=The British Bomber since 1914 |publisher=Putnam Aeronautical Books |year=1994 |id= ISBN 0-85177-861-5}}</ref>. Στη συνέχεια παραδόθηκε στη Μονάδα Δοκιμών Αεροσκαφών και Οπλισμού (''Aeroplane and Armament Experimental Establishment - A & AEE''), στο Μάρτλεσχαμ Χήθ, όπου αξιολογήθηκε απέναντι στα [[Bristol Boarhound]], [[de Havilland Hyena]], [[Vickers Vespa]] και [[Shorts Chamois]]. Αποδείχθηκε ανώτερο από τους ανταγωνιστές του, έχοντας καλύτερες επιδόσεις και πτητικά χαρακτηριστικά και προτάθηκε για παραγωγή. 

Παρόλο που οι επιδόσεις του ήταν γενικά καλές, το πρωτότυπο δεν μπορούσε να εκτελέσει κλειστές στροφές και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον επανασχεδιασμό του, με την τοποθέτηση μεταλλικών, οπισθοκλινών, πτερύγων. Στις επακόλουθες δοκιμές αποδείχθηκε ότι το Atlas είχε χάσει τα καλά πτητικά χαρακτηριστικά του, παρουσιάζοντας επικίνδυνα χαρακτηριστικά απώλειας στήριξης. Όμως το Atlas είχε ήδη παραγγελθεί και, μετά από μία σειρά ατυχημάτων κατά τη διάρκεια προσαπογειώσεων τους πρώτους μήνες του σε υπηρεσία, τροποποιήθηκε με την τοποθέτηση αυτόματων πτερυγίων στο χείλος των πτερύγων (''slats'') και αυξημένη οπισθόκλιση των πτερύγων, βελτιώνοντας τα πτητικά του χαρακτηριστικά<ref name ="mason bomber"/>. 

Η έκδοση παραγωγής του Atlas διέθετε μεταλλική σωληνωτή άτρακτο, καλυμμένη με ύφασμα και οπισθοκλινείς μεταλλικές πτέρυγες. Υπήρχε, επίσης, η δυνατότητα τοποθέτησης αγκίστρου κάτω από την άτρακτο για τη λήψη μηνυμάτων από το έδαφος και μπορούσε να μεταφέρει φορτίο [[βόμβα|βομβών]] 460 λιβρών κάτω από τις πτέρυγες.

== Επιχειρησιακή ιστορία ==
Η πρώτη παρτίδα 37 αεροσκαφών παραγγέλθηκε το [[1927]] και εισήλθε σε υπηρεσία με τις 13η και 26η μοίρες της RAF τον ίδιο χρόνο<ref name ="mason bomber"/>. Με την επίλυση των προβλημάτων στα πτητικά χαρακτηριστικά του, το Atlas αποδείχθηκε ιδανικό για τον ρόλο του αεροσκάφους στρατιωτικής συνεργασίας, υπηρετώντας τόσο εντός της [[Μεγάλη Βρετανία|Μεγάλης Βρετανίας]] όσο και στο εξωτερικό, με τη 208η Μοίρα, η οποία υπήρξε η πρώτη που χρησιμοποίησε το Atlas εκτός Βρετανίας, αντικαθιστώντας με αυτό τα Bristol Fighter στην [[Αίγυπτο]] το [[1930]]<ref name="thetford raf">{{Cite book|author=Thetford, Owen|title=Aircraft of the Royal Air Force 1918-57|edition= 1st edition |publisher=Putnam |location= London|year=1957|id=}}</ref>. 

Το Atlas χρησιμοποιήθηκε επίσης σε ρόλους αεροσκάφους επικοινωνίας<ref name="thetford raf"/> καθώς και ως προκεχωρημένο [[Εκπαιδευτικό αεροσκάφος|εκπαιδευτικό]], με την κατασκευή 175 αεροσκαφών με διπλά χειριστήρια ελέγχου<ref name ="mason bomber"/>.

Το Atlas υπηρέτησε ως αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας μέχρι την αντικατάστασή του από το ''Hawker Audax'', μία έκδοση του [[Hawker Hart]], με τελευταία επιχειρησιακή Μοίρα την 208η, η οποία το απέσυρε το [[1935]]<ref name ="mason bomber"/>. Επίσης, αντικαταστάθηκε ως προκεχωρημένο εκπαιδευτικό το 1935 από την εκπαιδευτική έκδοση του Hawker Hart<ref name="thetford raf"/>. 

Τέσσερα εκπαιδευτικά Atlas με πολιτικό νηολόγιο χρησιμοποιήθηκαν από την ''Air Service Training Ltd'' για προκεχωρημένη εκπαίδευση, τα οποία με τη σειρά τους αποσύρθηκαν το [[1938]]<ref name="jackson1">{{cite book |last= Jackson|first= A.J.|authorlink= |coauthors= |title= British Civil Aircraft since 1919 Volume 1|year= 1974|publisher= Putnam|location= London|isbn=0 370 10006 9 }}</ref>. 

== Το Atlas σε Ελληνική υπηρεσία ==
Το [[1928]] παραγγέλθηκαν δύο Atlas για λογαριασμό της [[Ελληνική Πολεμική Αεροπορία|Ελληνικής Ναυτικής Αεροπορίας]], τα οποία έφτασαν στην [[Ελλάδα]] τον Ιούλιο του [[1929]]. Παράλληλα, κατασκευάστηκαν, κατόπιν αδείας, δέκα ακόμα αεροσκάφη στο [[Εργοστάσιο Αεροσκαφών Φαλήρου]]. Τα Ελληνικά Atlas διέφεραν από τα αντίστοιχα Βρετανικά, καθώς είχαν ξύλινη δομή πτερύγων, δεν έφεραν ''slats'', ενώ οι κινητήρες ''Jaguar'' είχαν τροποποιηθεί με την τοποθέτηση κιβωτίου υποπολλαπλασιασμού των στροφών και μεγαλύτερες έλικες.

== Εκδόσεις ==
* '''Atlas I''' Αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας. Κατασκευάστηκαν 271 για την RAF.
* '''Atlas Trainer''' Εκπαιδευτική έκδοση με διπλά χειριστήρια ελέγχου, κατασκευάστηκαν 175..
* '''Atlas II''' Έκδοση με ισχυρότερο κινητήρα Armstrong Siddeley Panther, ισχύος 525 ίππων. Απορρίφθηκε από τη RAF υπέρ Hawker Audax<ref name ="mason bomber"/>. Κατασκευάστηκαν 15 για την Κινεζική Αεροπορία<ref name="jackson1"/> .
* '''Ajax''' Έκδοση με ελάχιστες διαφορές από το Atlas I. Κατασκευάστηκαν 4 για τη RAF.
* '''Aries''' Βελτιωμένη έκδοση του Atlas I με ευκολότερη πρόσβαση για συντήρηση και αυξημένες διαστάσεις. Κατασκευάστηκε ένα.

== Χρήστες ==
=== Στρατιωτικοί ===
;{{CAN|1921}}
;{{CHN|1912}}
;{{EGY|1922}}
;{{GRE}}
;{{JPN}}
;{{GBR}}

=== Πολιτικοί ===
;{{GBR}}
* Air Service Training Ltd.

== Τεχνικά χαρακτηριστικά ==
[[File:Armstrong Whitworth Atlas II 3-view L&#039;Aerophile July 1932.jpg|thumb|Armstrong Whitworth Atlas II]]
{| class = wikitable style="text-align:center; font-size:85%;"
! style = "background-color:#1F617B; color:white;" | 
! style = "background-color:#1F617B; color:white;" | Armstrong Whitworth Atlas
|-
! Ρόλος
| [[αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας]]
|-
! Πλήρωμα
| 2
|-
! colspan = 2 style = "background-color:#1F617B; color:white;" | Διαστάσεις
|-
! Μήκος
| 8,73&nbsp;m
|-
! Εκπέτασμα
| 12,09&nbsp;m
|-
! Ύψος
| 3,23&nbsp;m
|-
! Επιφάνεια πτέρυγας
| 36,32&nbsp;m²
|-
! colspan = 2 style = "background-color:#1F617B; color:white;" | Βάρος
|-
! Κενό
| 1160&nbsp;kg
|-
! Μέγιστο απογείωσης
| 1827&nbsp;kg
|-
! colspan = 2 style = "background-color:#1F617B; color:white;" | Σύστημα πρόωσης
|-
! Κινητήρες
| 1 × Armstrong Siddeley Jaguar IVC 14, ισχύος 450 shp
|-
! colspan = 2 style = "background-color:#1F617B; color:white;" | Επιδόσεις & οπλισμός
|-
! Μέγιστη ταχύτητα
| 229&nbsp;km/h
|-
! Μέγιστο ύψος πτήσης
| 5120&nbsp;m
|-
! Ακτίνα δράσης
| 644&nbsp;km
|-
! Οπλισμός
| 1 εμπρόσθιο πυροβόλο Vickers,<br />1 οπίσθιο πυροβόλο Lewis<br />Μέχρι 450 λίβρες βομβών (4 βόμβες των 112 λιβρών)
|}

Πηγή:<ref name ="mason bomber"/>

== Πηγές ==
<references />
* {{cite book |last= |first= |authorlink= |coauthors= |title= The Illustrated Encyclopedia of Aircraft (Part Work 1982-1985)|date=1988-01-01|url=https://archive.org/details/illustratedencyc0020jona|publisher= Orbis Publishing|location= |issn=}}

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat|Armstrong Whitworth Atlas}}
* [https://web.archive.org/web/20101108120753/http://www.haf.gr/el/mission/weapons/historic/1929_1934/Armstrong_Whitworth.asp Το Armstrong Whitworth Atlas στην επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας]


{{Portal bar|Αεροπορία|Πόλεμος}}

[[Κατηγορία:Ιστορικά αεροσκάφη Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας|A]]
[[Κατηγορία:Αεροσκάφη του Μεσοπολέμου|A]]
[[Κατηγορία:Βομβαρδιστικά αεροσκάφη|A]]
[[Κατηγορία:Εκπαιδευτικά αεροσκάφη|A]]
[[Κατηγορία:Αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας|A]]
[[Κατηγορία:Εμβολοκινητήρια στρατιωτικά αεροσκάφη|A]]
[[Κατηγορία:Αεροσκάφη Armstrong Whitworth|Atlas]]