Χώρα Μετζόβου

Η περιοχή του Μετσόβου από τα μέσα του 17ου αιώνα, που υπάγεται από τους Οθωμανούς σε ειδικό φορολογικό-διοικητικό καθεστώς, συγκροτεί μία συνομοσπονδία πέντε ορεινών οικισμών. Σε διάφορα διοικητά έγγραφα, που διασώζονται από τον 18ο αιώνα και μετά, αυτή η συνομοσπονδία αναφέρεται ως Χώρα Μετζόβου ή ως Χώρα Μετζόβου ομού με μαχαλάδες. Η λέξη Χώρα προσδιορίζει τον οικισμό του Μετσόβου που ήταν ο πρωτεύων της περιοχής ενώ η λέξη μαχαλάδες τους οικισμούς Μαλακάσι, Κουτσούφλεανη (νυν Πλατάνιστος), Μηλιά και Ανήλιο.

Σύνορα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σύνορα της Χώρας Μετζόβου περιελάμβαναν αρχικά και την κοινοτική έκταση του οικισμού Ντερβεντίστα (νυν Ανθοχώρι ) την οποία απώλεσε αργότερα. Σύμφωνα με ιστορικές ενδείξεις η συγκρότηση της Χώρας Μετζόβου βασίστηκε σε μία προϋπάρχουσα γεωγραφική και διοικητική πραγματικότητα της περιοχής, ή οποία ανάγεται τουλάχιστον στην πρώτη οθωμανική περίοδο.

Διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και το Μέτσοβο κατείχε την οικονομική, εδαφική και δημογραφική πρωτοκαθεδρία, οι αποφάσεις λαμβάνονταν από την κοινή συνέλευση της Χώρας και των Μαχαλάδων, οι οποίοι διέθεταν ίδια κοινοτική γη και αρχικά τουλάχιστον δική τους κοινοτική αρχή. Από τα μέσα του 18ου αιώνα ωστόσο, η διακυβέρνησης της Χώρας αποκτά μία περισσότερο ολιγαρχική μορφή χαρακτηριστικό στοιχείο της οποίας είναι η συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια της αριστοκρατικής ομάδας του Μετσόβου και ο περιορισμός του πολιτικού ρόλου των μαχαλάδων.

Η γεωγραφική ζώνη που συγκροτούσε την Χώρα Μετσόβου αποτέλεσε για πολλούς αιώνες ενιαία γεωγραφική, διοικητική και εκκλησιαστική περιοχή, ανεξάρτητα από τις μεταβολές που υπέστη το φορολογικό και πολιτικό της καθεστώς ιδίως κατά τον 19ο αιώνα. Σημαντικός ενοποιητικός παράγοντας για τους κατοίκους της αποτέλεσε και το γεγονός ότι υπαγόταν σε κοινή εκκλησιαστική αρχή.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γ. Πλατάρης, Κώδικας Χώρας Μετσόβου των ετών 1708-1907, Αθήνα 1982
Θ. Δασούλας, Αγροτικές κοινωνίες του ορεινού χώρου κατά οθωμανική περίοδο: ο γεωργικός κόσμος της "Χώρας Μετζόβου" (18ος αι.-19ος αι.), ΕΑΔΔ Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, 2009, σελ. 127-148
Τρίτος, «Τα σωζόμενα φιρμάνια των προνομίων του Μετσόβου», Πρακτικά Α΄ συνεδρίου μετσοβίτικων σπουδών, Αθήνα 1993, σ. 411
Β. Σκαφιδάς, «Ιστορία του Μετσόβου», Ηπειρωτική Εστία 11/117 (1962), σ. 318 .
Ι. Λαμπρίδης,«Μαλακασιακά»», Ηπειρωτικά Μελετήματα 5 (1888), εν Αθήναις και εκδ. ΕΗΜ, Ιωάννινα 1993, σελ. 36, 37
Θ. Δασούλας, Αγροτικές κοινωνίες του ορεινού χώρου κατά οθωμανική περίοδο: ο γεωργικός κόσμος της "Χώρας Μετζόβου" (18ος αι.-19ος αι.), ΕΑΔΔ Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, 2009, σελ. 476