Κουτάλι

Κουταλάκι του γλυκού από ανοξείδωτο χάλυβα.

Το κουτάλι είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για την ευκολότερη κατανάλωση του φαγητού. Χρησιμοποιείται συνήθως για την κατανάλωση, αλλά και το ανακάτεμα, τροφών που είναι σε υγρή μορφή, όπως την σούπα ή το γιαούρτι. Η χρήση του όμως είναι συνηθισμένη και για τροφές σε στέρεα κατάσταση, όπως τα δημητριακά ή το παγωτό. Το κουτάλι επίσης χρησιμοποιείται για να βάζουμε σε μίγματα φαγητό αλλά και συγκεκριμένες ποσότητες υλικών.

Είδη

Χρήση

Πλαστικά κουτάλια για μέτρηση ποσοτήτων.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κουταλιών ανάλογα με την χρήση τους. Κάποια από αυτά είναι το κουταλάκι του γλυκού, το κουτάλι της σούπας, τα κουτάλια για μωρά, το κουτάλι του αλατιού κ.ά.. Η χρήση των κουταλιών φτάνει μέχρι και την μουσική ως όργανο, σαν τις καστανιέτες. Χρησιμοποιούνται επιπλέον και για την μέτρηση ποσοτήτων.

Υλικό κατασκευής

Μπορούν να φτιαχτούν κουτάλια από διάφορα υλικά. Η χρήση μετάλλων όπως ο ανοξείδωτος χάλυβας, το ασήμι, ο χρυσός, ο κασσίτερος ή ο χαλκός είναι πλέον η πιο διαδεδομένη, μαζί με το πλαστικό και τα κεραμικά είδη. Κουτάλια όμως έχουν κατασκευαστεί ανά τους αιώνες και από ξύλο, ελεφαντόδοντο, σχιστόλιθο, κόκκαλο, κρύσταλλο, γυαλί ή μπρούντζο.

Κουτάλια σερβιρίσματος με ή χωρίς εσοχή στην κοιλότητα.

Σχήμα

Ιαπωνικό κουτάλι για σούπα διακοσμημένο με σχέδιο.

Το σχήμα των κουταλιών μπορεί να ποικίλει. Κατασκευάζονται κουτάλια που έχουν ωοειδείς ή κυκλικές κοιλότητες, με ή χωρίς εσοχή, με μεγάλο ή μικρό μήκος και βάθος. Επίσης η λαβή μπορεί να διαφοροποιηθεί στο πάχος, το σχήμα και το μήκος. Υπάρχουν κουτάλια με ανάγλυφες επιγραφές, και διακοσμητικά στοιχεία.

Ιστορία

Βυζαντινά κουτάλια.

Η χρήση κουταλιού χρονολογείται από την Παλαιολιθική περίοδο. Οι προϊστορικοί άνθρωποι χρησιμοποιούσαν πιθανότατα ως κουτάλια, κελύφη, όστρακα ή κομμάτια ξύλου. Οι Ρωμαίοι κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. επινόησαν την κατασκευή του κουταλιού, σε παρόμοιο σχήμα όπως το κατασκευάζουμε ευρέως σήμερα. Πιθανολογείται ότι και η κατασκευή των πρώτων αγγλικών κουταλιών, έγινε με τον ίδιο τρόπο, μετά την κατοχή της Βρετανίας από τους Ρωμαίους τον 1ο εώς τον 5ο αιώνα μ.Χ.. Αργότερα στον Μεσαίωνα, τα κουτάλια κατασκευάζονταν κυρίως από ξύλο ή κέρατο. Κατά τον 14ο αιώνα, η χρήση του κασσίτερου και του χαλκού ως υλικών κατασκευής των κουταλιών, βοήθησε στην διάδοση τους ως εργαλεία. Οι ευγενείς φημίζονταν για την χρησιμοποίηση των χρυσών κουταλιών και οι πλούσιοι αστοί των ασημένιων. Ενώ το σχήμα των κουταλιών είχε σχήμα βαθύ σαν καρύδι κατά τον 16ο αιώνα, έναν αιώνα αργότερα έγινε πιο επίπεδο και ωοειδές. Το σχήμα που έχει σήμερα το κουτάλι άρχισε να καθιερώνεται από τα μέσα του 18ου αιώνα. Στα ελληνικά το κουτάλι αποδίδεται και ως "κοχλιάριο" από την λέξη κοχλίας, που είναι το ελικοειδές κέλυφος του σαλιγκαριού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Spoons στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του κουτάλι στο Βικιλεξικό