Σύμπλεγμα Ορφέως (Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών)

Σύμπλεγμα Ορφέως
Ονομασία	Σύμπλεγμα Ορφέως
Έτος δημιουργίας	4ος αι΄.μ.Χ
Είδος	γλυπτό
Μουσείο	Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας
δεδομένα

Το Σύμπλεγμα Ορφέως εκτίθεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας.

Περιγραφή

Πρόκειται για μαρμάρινο σύμπλεγμα διαστάσεων 1,10 Χ0,50 Χ 0,15 προέλευσης από την Αίγινα και τοποθετούμενο τον 4ο αι. Ο Ορφέας κάθεται μπροστά σε δέντρο και παίζει λύρα που κρατάει με δύο χέρια προς τα δεξιά. Φέρει ιμάτιο,που στηρίζεται με κόμβο στον αριστερό του ώμο και σανδάλια/ Γυμνό είναι το άνω δεξί τμήμα του κορμού του,ενώ από τον δεξιό του ώμο περνάει ταινία που καταλήγει στην αριστερή πλευρά του.Οι πτυχές του ιματίου είναι λίγες και ελαφρώς επεξεργασμένες με τρυπάνι. Το είδος της κόμμωσής του εμφανίζεται στην τέχνη της όψις αρχαιότητας από το β μισό του 3ου αιώνα Τον Ορφέα περιβάλει στεφάνη από ζώα ήμερα και άγρια, μεταξύ των οποίων επάνω αριστερά διακρίνεται σφίγγα και δεξιά καθιστός πίθηκος. Επάνω από το κεφάλι του και στο πιο ψηλό σημείο της αλυσίδας των ζώων παριστάνεται αετός με ανοικτά φτερά, διακριτικό που δίνει στον ορφέα την αλληγορική σημασία της παράστασης του Χριστού. Η στήλη φέρει συμφυή μικρή τετράπλευρη βάση με ανάγλυφη παράσταση λιονταριού που επιτίθεται σε αντιλόπη. Ο Ορφέας και τα ζώα αποτελούν ενιαίο σύνολο που στηρίζεται σε κορμό δέντρου. Τα ζώα συν΄δεονται μεταξύ τους αλλά και με την κεντρική μορφή του Ορφέα. Ο κορμός του δέντρου αποτελεί άξονα στήριξης, αλλά και μέρος της σύνθεσης , αφού χρησιμελυει ως βάση για τον καθιστό Ορφέα και τμήμα του υπερβαίνει τα όρια της αλυσιδας των ζώων στο κέντρο. Ίσως το σύμπλεγμα αποτελούσε επιτύμβια στήλη.

Πηγές

• Μαρία Σκλάβου Μαυροειδή, Γλυπτά του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών : κατάλογος, εκδ.Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων,Αθήνα 1999.