Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νόμος του Χαμπλ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Σταθέρα του Χαμπλ)

Ο νόμος του Χαμπλ (Hubble's law) είναι η παρατήρηση της φυσικής κοσμολογίας ότι το Σύμπαν διαστέλλεται. Η παρατήρηση έγινε από τον Έντγουιν Χαμπλ, όπως δημοσιεύτηκε το 1929, μετά από τις εξής παρατηρήσεις: (1) ουράνια σώματα (κυρίως γαλαξίες Κβάζαρ) βαθιά στο διάστημα εμφανίζουν μετατόπιση προς το ερυθρό, που ερμηνεύεται από τη σχετική ταχύτητά τους προς τη Γη και (2) ότι η ταχύτητά τους μπορεί να υπολογιστεί από το φαινόμενο Ντόπλερ και είναι ανάλογη με την απόστασή τους από τη Γη.

Η κίνηση των ουράνιων σωμάτων που οφείλεται στη διαστολή του Σύμπαντος, ονομάζεται ροή Χαμπλ (Hubble flow).[1]

Σχέση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νόμος του Χαμπλ εκφράζεται από την εξής σχέση:

όπου

  • η ταχύτητα απομάκρυνσης του παρατηρούμενου γαλαξία,
  • H0 η σταθερά του Χαμπλ (Hubble's constant), με τιμή μεταξύ 50-100 km/sec ανά Mpc
  • η απόσταση του παρατηρητή από τον γαλαξία. [2]

Συμπεράσματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον νόμο του Χαμπλ εξάγονται 2 σημαντικά κοσμολογικά συμπεράσματα (αν δεχτούμε ότι η διαστολή γίνεται αδιαβατικά):

  1. Το σύμπαν, κατά τη διαστολή του, ψύχεται.
  2. Στο παρελθόν το σύμπαν ήταν πολύ πυκνότερο και θερμότερο, και υπήρχε εποχή που είχε ακτίνα περίπου ίση με μηδέν. Αυτή η εποχή εντοπίζεται πριν από περίπου 1,38×1010 έτη.[2]

Το τελευταίο συμπέρασμα αποτελεί και μια από τις βασικότερες αποδείξεις της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και νόμος αποδίδεται διεθνώς στον Έντγουιν Χαμπλ, ο πρώτος που τον εξήγαγε από τις εξισώσεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας ήταν ο Ζωρζ Λεμαίτρ (Georges Lemaître) το 1927 σε άρθρο του όπου πρότεινε ότι το σύμπαν διαστέλλεται με έναν εκτιμώμενο σταθερό ρυθμό που τώρα ονομάζεται σταθερά Χαμπλ.[3][4][5][6][7][8] Δύο χρόνια αργότερα (το 1929) ο Χαμπλ επιβεβαίωσε το νόμο και υπολόγισε τη σταθερά με μεγαλύτερη ακρίβεια και τώρα φέρει το όνομά του.[9] Η μετατόπιση προς το ερυθρό που εμφανίζουν πολλά ουράνια σώματα μετρήθηκε από πολλούς στο παρελθόν, αλλά αυτός που το συνέδεσε με τη σχετική τους ταχύτητα με τη Γη, ήταν ο Vesto Slipher το 1917.[10]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Hubble Flow». The Swinburne Astronomy Online Encyclopedia of Astronomy. Swinburne University of Technology. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2013. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Χαράλαμπος Βάρβογλης· Γιάννης Σειραδάκης (1994). Εισαγωγή στη Σύγχρονη Αστρονομία. Εκδόσεις Γαρταγάνης. 
  3. ↑ Lemaître, G. (1927). «Un univers homogène de masse constante et de rayon croissant rendant compte de la vitesse radiale des nébuleuses extra-galactiques». Annales de la Société Scientifique de Bruxelles A 47: 49–56. Bibcode: 1927ASSB...47...49L.  Partially translated in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 91: 483–490. 1931. Bibcode: 1931MNRAS..91..483L. 
  4. ↑ van den Bergh, S. (2011). «The Curious Case of Lemaitre's Equation No. 24». Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 105 (4): 151. Bibcode: 2011JRASC.105..151V. 
  5. ↑ Block, D.L. (2012). «Georges Lemaitre and Stiglers Law of Eponymy». Στο: Holder, R.D.· Mitton, S. Georges Lemaître: Life, Science and Legacy. Astrophysics and Space Science Library. 395. σελίδες 89–96. arXiv:1106.3928 Ελεύθερα προσβάσιμο. Bibcode:2012ASSL..395...89B. doi:10.1007/978-3-642-32254-9_8. ISBN 978-3-642-32253-2. 
  6. ↑ Reich, E.S. (27 June 2011). «Edwin Hubble in translation trouble». Nature News. doi:10.1038/news.2011.385. http://www.nature.com/news/2011/110627/full/news.2011.385.html. 
  7. ↑ Livio, M. (2011). «Lost in translation: Mystery of the missing text solved». Nature 479 (7372): 171. doi:10.1038/479171a. Bibcode: 2011Natur.479..171L. 
  8. ↑ Livio, M.; Riess, A. (2013). «Measuring the Hubble constant». Physics Today 66 (10): 41. doi:10.1063/PT.3.2148. Bibcode: 2013PhT....66j..41L. https://archive.org/details/sim_physics-today_2013-10_66_10/page/41. 
  9. ↑ Hubble, E. (1929). «A relation between distance and radial velocity among extra-galactic nebulae». Proceedings of the National Academy of Sciences 15 (3): 168–73. doi:10.1073/pnas.15.3.168. PMID 16577160. PMC 522427. Bibcode: 1929PNAS...15..168H. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-30. https://web.archive.org/web/20080630010328/http://www.pnas.org/cgi/reprint/15/3/168. Ανακτήθηκε στις 2014-07-22. 
  10. ↑ Longair, M.S. (2006). The Cosmic Century. Cambridge University Press. σελ. 109. ISBN 0-521-47436-1. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νόμος_του_Χαμπλ&oldid=10150333"