Μητροπολίτης Τρίκκης Διονύσιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μητροπολίτης Τρίκκης Διονύσιος Χαραλάμπους
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Διονύσιος Χαραλάμπους (Ελληνικά)
Γέννηση1907
Αδραμύττιο ή Avcılar
Θάνατος5  Ιανουαρίου 1970
Αθήνα ή Τρίκαλα
Τόπος ταφήςΜονή Βυτουμά
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΕλληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
ΣπουδέςΙερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχριστιανός ιερέας
ιερέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμητροπολίτης (1951–1959, Ιερά Μητρόπολις Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου)
μητροπολίτης (1959–1970, Ιερά Μητρόπολις Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης)
μητροπολίτης
δεδομένα

Ο Διονύσιος (κατά κόσμον Κωνσταντίνος Χαραλάμπους γεννημένος το 1907 στο Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας), ήταν Μικρασιάτης επίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ως αντιστασιακός ιερέας κρατήθηκε σε Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.[1][2] Διετέλεσε Μητροπολίτης Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου (1951-1959) και μετέπειτα Μητροπολίτης Τρίκκης (1959-1970). Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου 1970 και ετάφη στη Μονή Βυτουμά των Σταγών κατ' επιθυμία του ως απλός μοναχός.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1907 στο Αβτζιλάρ (Κυνηγοί) Αδραμυττίου της Μικράς Ασίας. Η οικογένειά του, οι γονείς, Χαράλαμπος και Κλεοπάτρα, και τα έξι αδέλφια του, μεγάλωσαν στο Αβτζιλάρ. Ο μικρός Κωνσταντίνος κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή έχασε εν μια νυκτί τους γονείς και τα τέσσερα από τα έξι αδέρφια του, που σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους.[3]

Σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Επί δεκαετία εγκαταβίωσε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας στον Άθωνα. Το 1934 χειροτονήθηκε διάκονος και μετονομά­σθηκε Διονύσιος και το επόμενο έτος πρεσβύτερος.

Συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση και φυλακίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1940 κατεστάθη ιεροκήρυκας της ιεράς μητροπόλεως Μηθύμνης στη Λέσβο και ηγούμενος της μονής Λειμώνος. Στο νησί ξεκίνησε η συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση. Ο Διονύσιος έστελνε στην ΠΥΑΜ[4] Μυτιλήνης ακατέργαστο μαλλί από τα στρώματα και τα μαξιλάρια της μονής, ώστε να φτιάξουν ζεστά ρούχα για τους στρατιώτες που πολεμούσαν στην Πίνδο. Μάλιστα προχώρησε στην οργάνωση ορφανοτροφείου σε ένα από τα κτίρια του μονής, αλλά δεν πρόλαβε να το θέσει σε λειτουργία, καθώς επήλθε η Ναζιστική Κατοχή.

Στη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής ο Διονύσιος, μετά από παράκληση συνεργάτη του, δέχθηκε να φιλοξενήσει στην Μονή Λειμώνος και να περιθάλψει έναν Άγγλο στρατιώτη. Η πράξη του έγινε αντιληπτή από τους Γερμανούς κατακτητές, οι οποίοι στις 23 Αυγούστου συνέλαβαν και βασάνισαν τον Διονύσιο, επειδή αρνήθηκε να αποκαλύψει τους συνεργάτες του.[5][6] Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 το Στρατοδικείο τον καταδίκασε σε δεκαετή ποινή φυλακίσεως και κρατήθηκε στις Ποινικές φυλακές Μυτιλήνης. Όπως ο ίδιος έγραψε στο ημερολόγιο, τα βασανιστήρια που υπέστη ήταν φρικτά. Τον χτυπούσαν για 4 ημέρες χωρίς έλεος, παρουσία του διοικητή της Γκεστάπο. Στο τέλος του Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου μεταφέρθηκε στις φυλακές του στρατοπέδου «Παύλος Μελάς» της Θεσσαλονίκης, όπου τελούσε τη Θεία Λειτουργία, κήρυττε, εξομολογούσε και ενίσχυε τους κρατουμένους, ενώ κινητοποιώντας όλη την φιλάνθρωπη Θεσσαλονίκη, έσωσε από τον εξ ασιτίας θάνατο πολλούς κρατουμένους. Με παρέμβαση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιου Αλεξιάδη στον Γερμανό διοικητή, ο Διονύσιος έλαβε χάρη, την οποία δεν αποδέχθηκε, προτιμώντας να ακολουθήσει την μοίρα των εκατοντάδων καταδικασμένων Ελλήνων.

Την Άνοιξη του 1944, μετά από κράτηση δεκαοκτώ μηνών στη Θεσσαλονίκη, μεταφέρθηκε μέσω Αυστρίας στη Γερμανία, όπου παρέμεινε κρατούμενος στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως Στόουν και Μπερνάου, ενώ όπως γράφει ο ίδιος έφθασε «…πλειστάκις παραπλησίον του θανάτου». Η δουλειά που έχει αναλάβει να κάνει ο Διονύσιος μαζί με αρκετούς ακόμη, είναι να μεταφέρουν καθημερινά βαριά σίδερα, μηχανές και μέταλλα. Στις 29 Νοεμβρίου αλλάζουν ξανά φυλακή. Αυτήν τη φορά θα πάνε στην Κρεμς-Στάιν, τη μεγαλύτερη στην Όστμαρκ, τη ναζιστική επαρχία της Αυστρίας. Υπολογίζεται πως στη συγκεκριμένη φυλακή βρέθηκαν συνολικά 400 Έλληνες. Το 1945 τα νέα από τις νίκες των συμμάχων φτάνουν και στους κρατούμενους. Οι ναζί στις 6 Απριλίου του ίδιου έτους, γνωρίζοντας πως χάνουν, δίνουν εντολή να ανοίξουν οι πύλες της φυλακής. Ωστόσο, τα Ες-Ες, τα Τάγματα Εφόδου και η Βέρμαχτ, με τη βοήθεια και του τοπικού πληθυσμού, κυνηγούν και δολοφονούν εκατοντάδες πολιτικούς κρατουμένους, επιδιδόμενοι σε σφαγή. Ένας φύλακας πέταξε τον Διονύσιο σε κελί και με αυτόν τον τρόπο σώθηκε. Έτσι, κρυμμένοι μερικοί έγκλειστοι, κατάφεραν να διασωθούν.[7][8]

Στις 10 Απριλίου ο Διονύσιος, μαζί τους επιζώντες, μεταφέρεται στο Μπερνάου, μια φυλακή κοντά στο Μόναχο. Εκεί τους παράτησαν ουσιαστικά. Τις επόμενες ημέρες οι βομβαρδισμοί εντείνονται. Αυτοί, κλεισμένοι στη φυλακή και από πάνω τους να πετούν τα αεροπλάνα, που προσεύχονται να μην τους βομβαρδίσουν.

Συνολικά παρέμεινε κρατούμενος επί τρία χρόνια και τέσσερις μήνες πριν απελευθερωθεί, στις 4 Μαΐου του 1945, από τα Αμερικανικά στρατεύματα κατοχής της Γερμανίας.[9][10] Μετά την απελευθέρωση, ο Διονύσιος Χαραλάμπους αφιερώθηκε στην επιστροφή των Ελλήνων κρατούμενων στην πατρίδα. Η αγγλική κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας τη βοήθειά του και τη συμβολή του στον αγώνα κατά των κατακτητών, του απένειμε τιμητικό δίπλωμα.[11] Στην συνέχεια διακόνησε ακαταπόνητα στη Μυτιλήνη, στη Ναύπακτο και στο Καρπενήσι, και οργάνωσε στην Κύπρο την Ιερατική Σχολή «Απόστολος Βαρνάβας» στη Λευκωσία, όπου άσκησε καθήκοντα Διευθυντή.

Μητροπολίτης Λήμνου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξελέγη Μητροπολίτης Λήμνου και χειροτονήθηκε επίσκοπος την 1η Νοεμβρίου 1951. Ίδρυσε κατηχητικά σχολεία και κύκλους μελέτης της Αγίας Γραφής στους μεγαλύτερους οικισμούς του νησιού. Με την ευθύνη της Μητροπόλεως ενοικιάστηκαν χώροι, που με την επωνυμία “Εντευκτήριον” χρησίμευσαν για να στεγάσουν τις χριστιανικές συντροφιές. Στην πρωτεύουσα του νησιού την Μύρινα την εποχή εκείνη ζούσαν, χωρίς τη γονεϊκή φροντίδα, όλοι οι μαθητές άλλων οικισμών, που παρακολουθούσαν σπουδές στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο Μητροπολίτης φρόντιζε να έχουν τα απαραίτητα σε ένδυση και υπόδηση, μεριμνούσε για τον απαραίτητο σχολικό εξοπλισμό και την ενισχυτική διδασκαλία όπου απαιτούνταν, και για την πνευματική κατάρτιση των μαθητών. Περιδιάβαινε το νησί παρά τις όποιες συγκοινωνιακές δυσκολίες για να ιερουργήσει και να κηρύξει ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες και ολιγάριθμες ενορίες – κοινότητες. Μάλιστα πολλές από τις μελέτες και τα έργα του γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της Αρχιερατείας του στο νησί. Ο ίδιος ή κατ’ εντολήν του οι δύο συνεργάτες του, ο π. Θεολόγος και ο π. Πολύκαρπος (ο μετέπειτα Μητροπολίτης Κερκύρας), επισκέπτονταν οικογένειες και μεμονωμένα πρόσωπα που είχαν ανάγκη και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί άφηναν στις πόρτες τους τρόφιμα, φάρμακα ή τα τόσο αναγκαία κάρβουνα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.[12]

Μητροπολίτης Τρίκκης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 3 Φεβρουαρίου 1959 εξελέγη Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών[13]. Μερίμνησε για την αναστήλωση των Μονών των Μετεώρων μετά τις καταστροφές του πολέμου και αγωνίστηκε για την αναγνώρισή τους ως τόπο λατρείας. Ενέταξε στη Μητρόπολη Τρίκκης τον συμπατριώτη του Μικρασιάτη Αλέξανδρο Βαφείδη (τον μετέπειτα Αιμιλιανό Σιμωνοπετρίτη) και τον έκειρε μοναχό, τον χειροτόνησε διάκονο και ιερέα. Μετέπειτα τον έθεσε καθηγούμενο του Μεγάλου Μετεώρου με ευεργετικά αποτελέσματα στην πνευματική αναγέννηση των Μετεώρων.[14]

Χαρακτηρίστηκε ως προσηνής και αφιλοχρήματος επίσκοπος, όπως προκύπτει από μαρτυρίες, αλλά και από την ιδιόχειρη διαθήκη που συνέταξε πριν την εκδημία του. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου 1970 και ετάφη στη Μονή Βυτουμά των Σταγών κατ' επιθυμία του ως απλός μοναχός.[15][16][17]

Κατά τον π. Ηλία Μαστρογιαννόπουλο, ο Τρίκκης Διονύσιος «κυριαρχούσε με την απλότητα και φυσικότητά του, με την ακούραστη και ανυπόκριτη αγάπη του, με την ακοίμητη δραστηριότητά του. Αυτά ήταν τα τρία μεγάλα στολίδια του». Επίσης σημειώνει πως είχε μόνιμα ένα τετραπλό πόνο: «Τον ξεριζωμό από τη Μικρά Ασία, την άσκησι απ’ το Αγιον Όρος, τα μαρτύρια από τα στρατόπεδα της Γερμανίας και την αγωνία της Κύπρου».[18]

Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το πλήθος των συγγραφών του ξεχωρίζουν: Η ιερωσύνη κατά τον Χρυσόστομον, Πατρικαί νουθεσίαι Α΄ Β΄ Γ΄ Δ΄, 1958-1968, Πιστοί άχρι θανάτου, 1959 (Βραβείον Ακαδημίας Αθηνών), Ο πιστός στον πόνο και στο θάνατο, Μάρτυρες, Ο πιστός οικονόμος, Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, 1968, Ανατολικός Όρθόδοξος Μοναχισμός.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Για πρώτη φορά προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτίει φόρο τιμής σε ναζιστικό κρεματόριο - provoles.de». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017. 
  2. ↑ «Μητροπολίτης Διονύσιος Τρίκκης (1905-4.1.1970)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019. 
  3. ↑ «Ο Μητροπολίτης που βασανίστηκε από τους Ναζί». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. ↑ Περιφερειακή Υπηρεσία Αλληλεγγύης Μετώπου
  5. ↑ Διονύσιος Μητροπολίτης Τρίκκης ο Λαυριώτης (1905 – 1970), Ιανουάριος 5, 2019[νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «Τρισάγιο του Τρίκκης Χρυσόστομου στον προκάτοχο του φωτισμένο Ιεράρχη Διονύσιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020. 
  7. ↑ 6 Απρίλη 1945: Τo μεγάλο μακελειό των SS στις Φυλακές Στάιν Αυστρίας[νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ Ρέκβιεμ για τις εξόριστες ψυχές: Η εκτέλεση αιχμαλώτων στη φυλακή Στάιν στην εκπνοή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ΤΑ ΝΕΑ,
  9. ↑ «Για πρώτη φορά προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτίει φόρο τιμής σε ναζιστικό κρεματόριο - provoles.de». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017. 
  10. ↑ «Μητροπολίτης Διονύσιος Τρίκκης (1905-4.1.1970)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019. 
  11. ↑ «Χαραλάμπους, Διονύσιος, 1951, Μάρτυρες. Διωγμοί 1942-1945», Έκδοσις Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά – Καλαμπάκας
  12. ↑ «Χαραλάμπους, Διονύσιος, 1951, Μάρτυρες. Διωγμοί 1942-1945», Έκδοσις Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά – Καλαμπάκας
  13. ↑ Ο τοπικός τύπος των αμέσως επόμενων ημερών μακάριζε τους κατοίκους των Τρικάλων και αφού απαρίθμησε τις αρετές του Διονυσίου σημείωσε χαρακτηριστικά “Τώρα πλέον εἴμεθα ὀρφανοί”. Την λύπη των Λημνίων αποτύπωσε και ο ίδιος ο Μητροπολίτης Διονύσιος πολύ γλαφυρά λίγα χρόνια αργότερα στην πέμπτη παράγραφο της πνευματικής διαθήκης, που άφησε προετοιμαζόμενος για την Άνω Ιερουσαλήμ. Αντιγράφουμε αυτολεξεί : «Ἀπό τους ἰδιαζόντως ἀγαπητούς μου Λημνίους, τούς ὁποίους, ἐνῷ ἀληθῶς ἠγάπων καί ἤθελον ἐφ’ ὅρου ζωῆς να μένω ποιμενάρχης καί στοργικός των πατήρ, παρασυρθείς δυστυχῶς, ἀπό τό ρεῦμα τοῦ ἰσχύοντος μεταθετοῦ, χωρίς οὐδένα σοβαρόν λόγον, ἐγκατέλειψα καί ἐγενόμην οὕτω πρόξενος λύπης εἰς αὐτούς καί πικρίας, ἴσως δέ καί σκανδαλισμοῦ, ζητῶ συγνώμην. ˝Ἡ ἀμαρτία μου ἐνώπίοιόν μου ἐστί διά παντός”.»
  14. ↑ Λογοθήκη Πατρολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης
  15. ↑ academia.edu ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
  16. ↑ Η συγκινητική ιστορία ενός Έλληνα ιερέα στα ναζιστικά στρατοπεδα - lifo.gr
  17. ↑ «Διονύσιος Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών (1907 – 1970)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019. 
  18. ↑ ««Χτύπα όσο θέλεις. Το ΄χουμε περάσει πια το ακρωτήριο της αναισθησίας». Το συνταρακτικό ημερολόγιο του ηρωικού ηγούμενου που βασανίστηκε και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί, Η μηχανή του χρόνου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μητροπολίτης_Τρίκκης_Διονύσιος&oldid=10289853"