Σχολή της Ιωνίας
Η Σχολή της Ιωνίας ήταν η πρώτη φιλοσοφική σχολή του κόσμου που ιδρύθηκε στην Μίλητο της Ιωνίας από τον Θαλή γύρω στο 600 π.Χ.
Ίδρυση και εκπρόσωποι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Θαλής το 600 π.Χ περίπου, ίδρυσε στη Μίλητο την Υλοζωική Ιωνική Σχολή που ήταν η πρώτη φιλοσοφική σχολή του κόσμου. Μαζί με τους λίγο νεότερούς του Αναξίμανδρο (611-546 π.Χ) και Αναξιμένη (585-528 π.Χ) έθεσαν τις βάσεις της πρώιμης επιστημονικής σκέψης. Ο Πυθαγόρας ήταν επίσης μέλος της Σχολής και πιθανώς ο Ηράκλειτος.[1]
Τα μέλη της Σχολής ονομάστηκαν Ίωνες φιλόσοφοι, έθεσαν τις βάσεις του φιλοσοφικού στοχασμού και αποτέλεσαν την πρώτη ομάδα από τους λεγόμενους προσωκρατικούς φιλοσόφους.[2]
Ο χαρακτηρισμός Υλοζωική δόθηκε γιατί οι Ίωνες φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι η ύλη έχει ζωή μέσα της.
Το έργο της Σχολής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα μέλη της Σχολής ασχολήθηκαν με τα Μαθηματικά, την Αστρονομία και τη Φυσική φιλοσοφία. Ο σκοπός της Σχολής ήταν η ερμηνεία του κόσμου με όσο το δυνατόν λογική επιχειρηματολογία (ορθολογισμός) και προπάντων απαλλαγμένη από διάφορους μύθους, δοξασίες και θρησκοληψίες.
Τη φιλοσοφική θεωρία του Θαλή τη γνωρίζουμε από μεταγενέστερους συγγραφείς (Διογένης Λαέρτιος, Πλούταρχος) που μας πληροφορούν ότι θεωρούσε το νερό σαν πρώτη ύλη κάθε ύπαρξης.[3] Το γεγονός ότι έθεσε ενιαία βάση για την πολυπικοιλότητα της ύλης είναι κάτι νέο, αναμφισβήτητα ένα πρώτο σημαντικό βήμα στην επιστημονική σκέψη.
Ο Αναξίμανδρος θεωρούσε το άπειρο την πρωταρχική ύλη και την αρχική κατάσταση του κόσμου, αλλά, και την αιτία της κοσμικής τάξης. Σε αυτή την πρωταρχική ουσία απέδωσε θεϊκές ιδιότητες, χαρακτηρίζοντας το άπειρο ως αθάνατον, ανώλεθρον και θείον, σύμφωνα με τον Σιμπλίκιο (Εις τα Φυσικά 24,13). Η αδυναμία της ανθρώπινης διάνοιας να καθορίσει το άπειρο ποσοτικά και ποιοτικά το καθιστά απεριόριστη πηγή και κατευθυντήρια δύναμη του κόσμου.
Η συμβολή της Σχολής στα Μαθηματικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα προελληνικά μαθηματικά των Αιγυπτίων και των Βαβυλωνίων οι μαθηματικές γνώσεις που υπήρχαν σχετιζόταν με συστήματα αρίθμησης, αριθμητικά δεδομένα για λογιστική χρήση, συντάξεις ημερολογίων και αστρονομικές παρατηρήσεις, μετρήσεις μηκών, εμβαδών και όγκων. Όμως πουθενά σε αυτά δεν υπήρχε η απόδειξη. Οι γνώσεις ήταν αποκλειστικά εμπειρικές.[4] Στις βαβυλωνιακές πινακίδες και στους αιγυπτιακούς παπύρους συναντάμε πολλές φορές γεωμετρικά σχήματα. Ο ρόλος τους όμως ήταν τελείως επουσιώδης, αφού χρησίμευαν απλώς και μόνο για να σημειώνονται σε αυτά οι αριθμητικές τιμές των δεδομένων του προβλήματος. Με τον Θαλή το σχήμα γίνεται για πρώτη φορά στην ιστορία αντικείμενο μελέτης και μαθηματικού στοχασμού. Η σχεδίασή του, η παρατήρησή του και η εξαγωγή των ιδιοτήτων του και στη συνέχεια η αιτιολόγησή του ισχυρισμού (σε ότι αφορά τις ιδιότητες), αιτιολόγηση προς τον «άλλο», τον συνομιλητή, με τη μορφή ενός λόγου, είναι αυτά που αναμφισβήτητα μπορούμε να τα αποδώσουμε στον Θαλή και στην Ιωνική Σχολή.[5]
Η συμβολή λοιπόν έγκειται στο ότι ο Θαλής συστηματοποίησε κάποιες από τις προηγούμενες μαθηματικές γνώσεις των Αιγυπτίων και των Βαβυλωνίων, ανακάλυψε νέες γεωμετρικές προτάσεις, εισήγαγε την απόδειξη, έστω και σε πρώιμη μορφή και ανέπτυξε μια λογική δομή για τη Γεωμετρία. Από την εποχή του Θαλή και μετά στα ελληνικά μαθηματικά γίνεται η μετάβαση από θεώρημα σε θεώρημα δια μέσου της απόδειξης.[1]
Η δύση της Σχολής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα τέλη του 6ου π.Χ αιώνα οι Ιωνικές πόλεις των παραλίων της Μικράς Ασίας προσαρτήθηκαν στην περσική αυτοκρατορία και τέθηκαν υπό την ηγεμονία του Πέρση βασιλιά. Το εμπόριο που ανθούσε σε αυτές και ήταν η κύρια πηγή της ευημερίας τους περιορίστηκε και βαθμιαία οι πόλεις αυτές περιήλθαν σε κατάσταση παρακμής. Σταδιακά και η Ιωνική Σχολή ακολούθησε τη μοίρα των πόλεων της Ιωνίας, έχασε το κύρος της, συρρικνώθηκε και προϊόντος του χρόνου εξαφανίστηκε. Η ίδια η Μίλητος, έδρα της Ιωνικής Σχολής, καταστράφηκε το 494 π.Χ από τους Πέρσες γιατί συμμετείχε στην επανάσταση των Ιωνικών πόλεων κατά της περσικής κυριαρχίας.[1]
Ο Πυθαγόρας, μέλος της Σχολής, πήρε τη σκυτάλη και συνέχισε τη φιλοσοφική διαδρομή, ιδρύοντας στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας την Πυθαγόρεια φιλοσοφική Σχολή.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σωτήρης Χ. Γκουντουβάς, "Γεωμετρικές Διαδρομές", Αθήνα 2015
- Γιάννης Χριστιανίδης, "Θέματα από την ιστορία των Μαθηματικών", ΠΕΚ, Ηράκλειο 2003
- Άπαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα 1965
- Πρόκλος ο Διάδοχος, "Σχόλια στο 1ο βιβλίο των Στοιχείων του Ευκλείδη", Λειψία 1897
- Thomas Heath, "Ιστορία των Ελληνικών Μαθηματικών", ΚΕΠΕΚ, Αθήνα 2001
- Β. L. Van der Waerden, "Η αφύπνιση της επιστήμης", ΠΕΚ, Ηράκλειο 2003