Σφαίρα επιρροής

Ο όρος σφαίρα επιρροής, ή ζώνη επιρροής, (sphere ή zone of influence) αποτελεί σήμερα ένα συνήθη όρο κυρίως των Διεθνών Σχέσεων που άρχισε να χρησιμοποιείται από τα τέλη του 19ου αιώνα με ιδιαίτερη αναφορά για περιοχές (εδάφη), που δεν υπήρχε πολιτική εξουσία, με συνέπεια είτε να διεκδικούνται αυτές εξ ολοκλήρου, είτε ν΄ αναγνωρίζονται επ΄ αυτών κάποια δικαιώματα από κάποια χώρα.

Η έννοια αυτή άρχισε να διαμορφώνεται και ν΄ αναπτύσσεται στις διεθνείς σχέσεις κάτω από τις ακόλουθες μορφές:

1. Ως συμφωνία συνδιαλλαγής εδαφών, κράτος με κράτος έναντι κάποιου εδάφους.
2. Ως συμφωνία παραίτησης επί εδαφών, έναντι άλλης παροχής
3. Ως συμφωνία οριοθέτησης ζωνών, μεταξύ των συμβαλλομένων χωρών για ΄κάποια εδάφη και
4. Ως συμφωνια προσδοκίας νέων ζωνών, που θα επέλθουν με το χρόνο.

Και οι τέσσερις αυτές παραπάνω μορφές, μέχρι σήμερα, συνεχίζουν να εμφανίζονται με μειωμένη ισχύ ως κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Ειδικότερα η τελευταία μορφή σε πολλές των περιπτώσεων εγείρει αντίθετες αξιώσεις που παρουσιάζουν τεράστιο θέμα γενικευμένης αποδοχής ή επίλυσης (π.χ. Ανταρκτική). Εξυπακούεται ότι σ΄ όλες αυτές τις περιπτώσεις προτάσσεται το συμφέρον των συμβαλλομένων μερών που πολλές φορές αυτό μπορεί ν΄ αλλάζει είτε λόγω μεταβολών ακολουθούμενης πολιτικής, είτε και από την ίδια την εξέλιξη γεγονότων, ή και της τεχνολογίας.

Κατ΄ επέκταση ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται ευρύτατα και σε διάφορους άλλους τομείς δραστηριοτήτων όπου διαφαίνεται έκδηλη κάποια εξάρτηση ασθενέστερου προς ισχυρότερο μέρος, (π.χ. συμμαχίες, εμπόριο, κ.λπ.)