Χάινριχ Τέσενοβ

Χάινριχ Τέσενο
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Heinrich Tessenow (Γερμανικά)
Γέννηση	7  Απριλίου 1876 Ρόστοκ
Θάνατος	1  Νοεμβρίου 1950 Βερολίνο
Υπηκοότητα	Γερμανία
Σπουδές	Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	αρχιτεκτονική
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας, διδάσκων πανεπιστημίου και πολεοδόμος
Φοιτητές του	Helmut Hentrich, Hans Adolf Vetter και Μαργκαρέτε Σύττε Λιχότσκυ
δεδομένα ()

Ο Χάινριχ Τέσενοβ (γερμανικά: Heinrich Tessenow) (7 Απριλίου 1876, Ρόστοκ - 1 Νοεμβρίου 1950) ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, καθηγητής και πολεοδόμος που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή της Βαϊμάρης. Εξέχων μέλος του γερμανικού κινήματος Arts and Crafts επηρεασμένος από τα έργα των Schinkel και Thiersch. Μαζί με τους Χανς Πέλτσιγκ (Hans Poelzig), Μπρούνο Ταούτ (Bruno Taut), Πέτερ Μπέρενς (Peter Behrens), Fritz Höger, Ερνστ Μάυ (Ernst May), Έριχ Μέντελσον (Erich Mendelsohn), Βάλτερ Γκρόπιους (Walter Gropius) και Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε (Ludwig Mies van der Rohe), θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του γερμανικού «πανοράματος» της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Mαζί με τον Πέτερ Μπέρενς ως φυσιογνωμίες της Deutscher Werkbund, επηρέασε τον Λε Κορμπυζιέ στα μεταγενέστερα έργα του στη Λα Σω ντε Φων: τη βίλα Jeanneret Père του 1912 και τον κινηματογράφο Scala του 1916. Συνεργάστηκε επίσης με τον αρχιτέκτονα Paul Schultze-Naumburg στη δημιουργία της μορφής του ολόλευκου Heimatstil με τη δίρριχτη στέγη.

Βιογραφία

Εξέδωσε το Der Wohnhausbau (The Dwelling House-1909 με νεώτερες εκδόσεις), εικονογραφημένο με δικά του σχέδια, προβλεπόμενα προγράμματα οικιών με στέγες από πίσσα σε παραδοσιακό τύπο (το κτήριο της κρατικής εταιρίας ηλεκτρισμού στο Τριρ 1907-07, το Am Schankenberg Gartenstadt στο Hellerau της Δρέσδης 1910-11). Το γνωστότερο του έργο είναι το ινστιτούτο φυσικής αγωγής Dalcroze στο Hellerau το 1910-12 όπου και εργαζόταν, ένα εξονυχιστικό, αυστηρό, κλασικιστικό κτίσμα με τετράστυλη στοά. Μέσω του σχολείου του στο Klotzsche κοντά στη Δρέσδη (1925-27) και του σχολείου Heinrich-Schutz στο Κάσσελ (1927-30) ο Τέσενοβ επέδειξε μια τάση να κινηθεί προς το κίνημα του ρασιοναλισμού που επικρατούσε εκείνη τη χρονική περίοδο. Ο Τέσενοβ και οι συνεργάτες του αρχιτέκτονες Hermann Muthesius και Richard Riemerschmid πιστώνονται το Gartenstadt Hellerau το 1908, κοντά στη Δρέσδη, ένα σχέδιο σπιτιού που ήταν το πρώτο απτό αποτέλεσμα του αγγλικού κινήματος «garden city movement» στη Γερμανία. Αυτή η τάση προς τον ανθρωπισμό, τη λειτουργική πολεοδομία θα οδηγήσει τελικά στα ακραία γερμανικά σχέδια οικιών των Ερνστ Μάυ και Μπρούνο Ταούτ τη δεκαετία του 20΄, στα σχέδια του Μάυ για τη πόλη Magnitogorsk (Ρωσική βιομηχανική πόλη), και τη διάδοση της επιρροής του Τέσενοβ μέσω του μαθητή του Otto Köningsberger (πολεοδόμος που δούλεψε στην Ασία, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ινδία (όπως για παράδειγμα στο σχεδιασμό της Ινδικής πόλης Bhubaneswar το 1948)).

Τα επόμενα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ο Τέσενοβ έγινε μέλος της γερμανικής ένωσης Werkbund, παρέλαβε το πρώτο δίπλωμα Laurea Honoris Causa από το πανεπιστήμιο του Ρόστοκ, το δεύτερο από το Technische Hochschule Stuttgart και τέλος έγινε μέλος της Ένωσης γερμανών αρχιτεκτόνων.

Υπήρξε σημαντικός δάσκαλος με μεγάλη επιρροή. Ο πόλεμος του 1914-18 τον επηρέασε βαθύτατα, προσανατολίζοντας τον στη δημιουργία μικρών πόλεων και κοινοτήτων καθώς και στη ζωγραφική. Το 1930-31 μετέτρεψε το φυλάκιο (Neue Wache) του Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ στην οδό Unter den Linden, στο Βερολίνο, σε μνημείο των πεσόντων του πολέμου του 1914-18. Βρήκε δυσκολία στο να εξασκήσει το επάγγελμά του υπό το ναζιστικό καθεστώς, αλλά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-45), ξανάρχισε να διδάσκει στο Βερολίνο και ασχολήθηκε με την ανακατασκευή των παλαιών αστικών κέντρων, όπως το Λίμπεκ 1947. Ήταν εξαίρετος συγγραφέας και το ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική του άρχισε να μεγαλώνει από μια έκθεση αφιερωμένη στον ίδιο το 1961, επηρεάζοντας τον Giorgio Grassi και άλλους πρωταγωνιστές της ρασιοναλιστικής αρχιτεκτονικής.

Ο Τέσενοβ επίσης είναι γνωστός διαμέσου του μαθητή του Άλμπερτ Σπέερ, αρχιτέκτονα του Τρίτου Ράιχ που αργότερα έγινε υπουργός του υπουργικού συμβουλίου του Pάιχ. Ο Σπέερ διδάχθηκε από τον Τέσενοβ το 1925 (αφού απορρίφθηκε από την τάξη του Χανς Πέλτσιγκ λόγω κακής τεχνικής στον σχεδιασμό) και έγινε βοηθός του το 1927 σε ηλικία 23 ετών. Στα απομνημονεύματα του Σπέερ περιγράφεται το προσωπικό και «ανεπίσημο» διδακτικό στυλ του Τέσενοβ, και οι προτιμήσεις του για μια αρχιτεκτονική που να εκφράζει την εθνική κουλτούρα και την απλοποίηση των μορφών. Γνωστή η φράση του «η πιο απλή μορφή δεν είναι πάντα η καλύτερη, αλλά η καλύτερη είναι πάντα η πιο απλή».

Γραπτά έργα

• Der Wohnungsbau, Mόναχο, 1909.
• Zimmermannsarbeiten, Mόναχο, 1910.
• Hausbau und Dergleichen, 1η έκδοση Βερολίνο 1916, 4η έκδοση Baden-Baden, 1953 (μεταφράστηκε στα αγγλικά το 1989: Housebuilding and such Things, και το 1998 στα ιταλικά από τις εκδόσεις Franco Angeli, Milano: Osservazioni elementari sul costruire - μετάφραση της Sonia Gessner, επιμέλεια Giorgio Grassi).
• Das Land in der Mitte, 1921.
• Die kleine und grosse Stadt, Nachdenkliches von Heinrich Tessenow, (1961) επιμέλεια: Hans Hasche, πρόλογος: Franz Schuster, Mόναχο.

Πηγές

• imdb
• Tessenow, Heinrich (1998) Osservazioni elementari sul costruire - μετάφραση της Sonia Gessner, επιμέλεια Giorgio Grassi, Franco Angeli, Milano.
• Frampton, Kenneth (2009), Μοντέρνα Αρχιτεκτονική, ιστορία και κριτική,ISBN 960-310-071-4, εκδόσεις "Θεμέλιο", σελ. 141-142, 196-197
• Tessenow, Heinrich (1961) Die Klein und Grosses Stadt, Callwey, σελ. 7-11
• Wasmuths Monatshefte für Baukunst, ix (1925)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• elisava.net
• rationalism vs empiricism