Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βερμπάσκο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Βελούδινο φυτό)
Βερμπάσκο
(Verbascum)
Φλόμος ο κολπώδης (Verbascum sinuatum).
Φλόμος ο κολπώδης
(Verbascum sinuatum).
Συστηματική ταξινόμηση
Σύστημα: κατά APG IV
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Κλάδος: Αγγειόσπερμα
Κλάδος: Ευδικοτυλήδονα (eudicots)
Κλάδος: Αστερίδες (asterids)
Τάξη: Λαμιώδη (Lamiales)
Οικογένεια: Χοιραδιοειδή (Scrophulariaceae)
Γένος: Φλόμος (Verbascum)
Λινναίος (L)
Είδη

Βλέπε κείμενο

Συνώνυμα[1]
  • Celsia L.
  • Rhabdotosperma Hartl
  • Staurophragma Fisch. & C. A. Mey.

Το Βερμπάσκο (Verbascum) γνωστό με τη δημώδη ονομασία φλόμος ή φλώμος (επίσης γνωστό και ως βελούδινο φυτό (velvet plant)), είναι ένα γένος από περίπου 360 είδη[2] από ανθοφόρα φυτά της οικογένειας των χοιραδίων[Σημ. 1] δηλ. των Χοιραδιοειδών (Scrophulariaceae). Είναι εγγενές στην Ευρώπη και την Ασία, με την υψηλότερη ποικιλομορφία των ειδών στην περιοχή της Μεσογείου.

Ο φλόμος ή το «φλομόφυλλο», αναφέρεται συχνά στα φύλλα του Φλόμου του θάψου (Verbascum thapsus), τον μεγάλο ή κοινό φλόμο, ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά στη βοτανική φαρμακευτική.[2]

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόκειται για διετή (biennial)[Σημ. 2] ή πολυετή (perennial)[Σημ. 3] φυτά, σπανίως μονοετή (annual) [Σημ. 4] ή κοντά ξυλώδη φυτά, τα οποία αναπτύσσονται από 0,5 έως και 3 μέτρα. Τα φυτά πρωτίστως, σχηματίζουν ένα πυκνό ρόδακα από φύλλα, στο επίπεδο του εδάφους, εν συνεχεία, στέλνοντας προς τα άνω, ένα ψηλό ανθοφόρο βλαστό. Τα διετή φυτά, κατά το πρώτο έτος σχηματίζουν τη ροζέτα και την επόμενη χρονιά, το στέλεχος. Τα φύλλα είναι τοποθετημένα σπειροειδώς, συχνά πυκνά τριχωτά, αν και σε ορισμένα είδη είναι λεία (άτριχα). Τα άνθη έχουν πέντε συμμετρικά πέταλα· τα χρώματα των πετάλων στα διαφορετικά είδη, περιλαμβάνουν: το κίτρινο (το πιο συνηθισμένο), το πορτοκαλί, το κόκκινο-καφέ, το μωβ, το μπλε ή το λευκό. Ο καρπός, είναι μια κάψα η οποία περιέχει πολυάριθμους λεπτούς σπόρους.

Καλλιέργεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην κηπουρική και την αρχιτεκτονική τοπίου, οι φλόμοι εκτιμώνται για το ψηλό στενό ανάστημά τους και γιατί ανθοφορούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και σε ξηρά εδάφη. Πολλές ποικιλίες είναι διαθέσιμες εκ των οποίων οι "Gainsborough",[3] "Letitia"[4] και "Pink Domino",[5] έχουν κερδίσει το βραβείο της Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.

Από το 2000 κυκλοφορεί ένας αριθμός νέων υβριδικών ποικιλιών, οι οποίες έχουν αυξημένα μεγέθη ανθέων, βραχύτερα ύψη και μια τάση να είναι μακροβιότερα φυτά. Ένας αριθμός έχει νέα χρώματα για αυτό το γένος. Πολλοί φλόμοι αναπτύσσονται από σπόρο, συμπεριλαμβάνοντας τόσο τα βραχύβια πολυετή όσο και τα διετή είδη.

Άλλες χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φλόμος ο θάψος (Verbascum thapsus), έχει μακρόχρονη ιστορία χρήσης ως βοτανική θεραπεία.[6] Παρόλο που αυτό το φυτό είναι πρόσφατη άφιξη στη Βόρεια Αμερική, οι Αμερικανοί ιθαγενείς, χρησιμοποιούσαν τους αλεσμένους σπόρους αυτού του φυτού, ως παραλυτικό δηλητήριο ψαριών, λόγω των υψηλών επιπέδων ροτενόνης (rotenone). Τα άνθη του είδους Verbascum, έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή Αυστριακή ιατρική, εσωτερικά (ως τέιον) ή εξωτερικά (ως αλοιφή, τσάι, λουτρά ή επιθέματα) για τη θεραπεία των διαταραχών της αναπνευστικής οδού, του δέρματος, των φλεβών, της γαστρεντερικής οδού και του μυοσκελετικού συστήματος.[7]

Ο μίσχος (stalk)[Σημ. 5] του φυτού, θεωρείται πρώτης τάξεως τρυπάνι, για χρήση με το χέρι, στο άναμμα της φωτιάς με την μέθοδο της τριβής.

Επιλεγμένα είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Verbascum acaule Β. το άκαυλον (Bory & Chaub.) Kuntze
  • Verbascum adeliae Β. το αδέλειον Heldr.
  • Verbascum adenanthum Β. το αδενανθές Bornm.
  • Verbascum adrianopolitanum Podp.
  • Verbascum anisophyllum Β. το ανισόφυλλον Murb.
  • Verbascum arcturus L.
  • Verbascum argenteum Β. το αργυρόχρουν Ten.
  • Verbascum baldaccii Degen
  • Verbascum banaticum Β. το βανατικόν Schrad.
  • Verbascum barnadesii Vahl
  • Verbascum bithynicum Boiss.
  • Verbascum blattaria L. – Moth mullein
  • Verbascum boerhavii L.
  • Verbascum boissieri (Heldr. & Sart.) Kuntze
  • Verbascum botuliforme Murb.
  • Verbascum bombyciferum Boiss.
  • Verbascum bugulifolium Lam.
  • Verbascum chaixii Vill. – Nettle-leaved mullein
  • Verbascum charidemii Murb.
  • Verbascum chinense Β. το σινικόν (L.) Santapau
  • Verbascum chrysanthum Β. το χρυσανθές Murb.
  • Verbascum creticum Β. το κρητικόν (L.) Cav.
  • Verbascum cylindrocarpum Β. το κυλινδρόκαρπον Griseb.
  • Verbascum cyleneum (Boiss. & Heldr.) Kuntze
  • Verbascum daenzeri (Fauché & Chaub.) Kuntze
  • Verbascum damascenum Β. το δαμασκηνόν
  • Verbascum davidoffii Murb.
  • Verbascum decorum Velen.
  • Verbascum delphicumΒ. το δελφικόν Boiss. & Heldr.
  • Verbascum densiflorum Β. το πυκνανθές Bertol.
  • Verbascum dentifolium Β. το οδοντόφυλλονDelile
  • Verbascum dieckianum Borbás & Degen
  • Verbascum dimoniei Velen.
  • Verbascum dingleri Mattf. & Stef.
  • Verbascum dumulosum P.H.Davis
  • Verbascum durmitoreum Rohlena
  • Verbascum epixanthinum Β. το επιξάνθινον Boiss. & Heldr.
  • Verbascum eriophorum Β. το εριοφόρον Godr.
  • Verbascum euboicumΒ. το ευβοϊκόν Murb. & Rech.f.
  • Verbascum foetidumΒ. το δύσοσμον Boiss. & Heldr.
  • Verbascum formosum Fisch. πρώην Schrank
  • Verbascum friedrichsthalianum Kuntze
  • Verbascum georgicum Benth.
  • Verbascum glabratum Friv.
  • Verbascum glandulosum Delile
  • Verbascum gnaphalodes Β. το γναφαλώδες M.Bieb.
  • Verbascum graecum' Β. το γραικόν' Heldr. & Sart. πρώην Boiss.
  • Verbascum guicciardii Heldr. πρώην Boiss.
  • Verbascum halacsyanum Β. το χαλαξυανόν Sint. & Bornm. πρώην Halácsy
  • Verbascum haussknechtii Heldr. πρώην Hausskn.
  • Verbascum hervieri Degen
  • Verbascum herzogii Bornm.
  • Verbascum humile Janka
  • Verbascum hypoleucum Β. το υπόλευκον Boiss. & Heldr.
  • Verbascum jankaeanum Pancic
  • Verbascum juruk Stef.
  • Verbascum laciniatum (Poir.) Kuntze
  • Verbascum lagurus Fisch. & C.A.Mey.
  • Verbascum lanatum Schrad.
  • Verbascum lasianthum Β. το λασιανθές Boiss. πρώην Benth.
  • Verbascum leianthum Β. το λειανθές Benth.
  • Verbascum leucophyllum Β. το λευκόφυλλον Griseb.
  • Verbascum levanticum I.K.Ferguson
  • Verbascum litigiosum Samp.
  • Verbascum longifolium Β. το μακρόφυλλον Ten.
  • Verbascum longirostris (Murb.) Huber-Morath
  • Verbascum lychnitis L. – White mullein
  • Verbascum macedonicum Β. το μακεδονικόν Kosanin & Murb.
  • Verbascum macrurum Β. το μακρόουρον Ten.
  • Verbascum mallophorum Β. το μαλλοφόρον Boiss. & Heldr.
  • Verbascum mucronatum Β. το επακανθίζον Lam.
  • Verbascum nevadense Boiss.
  • Verbascum nicolai Rohlena
  • Verbascum nigrum Β. το μέλαν L. – Dark mullein
  • Verbascum niveum Ten.
  • Verbascum nobile Β. το ευγενές Velen.
  • Verbascum gypsicola Vural & Aydoğdu
  • Verbascum olympicum Boiss.
  • Verbascum orientale Β. το ανατολικόν (L.) Al.
  • Verbascum orphanideum Β. το ορφανίδειον Murb.
  • Verbascum ovalifolium Donn πρώην Sims
  • Verbascum paniculatum Β. το φοβοειδές Wulf.
  • Verbascum pelium Β. του Πηλίου Halácsy
  • Verbascum pentelicum Β. το πεντελικόν Murb.
  • Verbascum pestalozzae Murb.
  • Verbascum phlomoides Β. το φλομοειδές L. – Orange mullein
  • Verbascum phoeniceum Β. το φοινικικόν L. – Purple mullein
  • Verbascum pinnatifidum Β. το πτεροσχιδές Vahl
  • Verbascum pseudonobile Stoj. & Stef.
  • Verbascum pulverulentumΒ. το κονιώδες Vill. – Hoary mullein
  • Verbascum purpureum Β. το πορφυρούν (Janka) Hub.-Mor.
  • Verbascum pycnostachyum Boiss. & Heldr.
  • Verbascum pyramidatum M.Bieb.
  • Verbascum reiseri Β. το ρειζέρειον Halácsy
  • Verbascum roripifolium (Halácsy) I.K.Ferguson
  • Verbascum rotundifolium Ten.
  • Verbascum rupestre (Davidov) I.K.Ferguson
  • Verbascum samniticum Ten.
  • Verbascum scardicola Bornm.
  • Verbascum shahsavarensis sotoodeh [8]
  • Verbascum siculum Tod. πρώην Lojac.
  • Verbascum sinaiticum
  • Verbascum sinuatum L. – Wavyleaf mullein
  • Verbascum songaricum Schrenk.
  • Verbascum spathulisepalum Greuter & Rech. f.
  • Verbascum speciosum Β. το κομψόν Schrad. – Showy mullein
  • Verbascum spectabile M.Bieb.
  • Verbascum spinosum Β. το ακανθώδες L.
  • Verbascum syriacum
  • Verbascum tzar-borisii (Davidov πρώην Stoj.) Stef.-Gat.
  • Φλόμος ο θάψος (Verbascum thapsus) L. – Great mullein ή Κοινός φλόμος (Common mullein)
  • Verbascum undulatum Β. το κυματόφυλλον. Lam.
  • Verbascum vandasii (Rohlena) Rohlena
  • Verbascum virgatum Stokes – Twiggy mullein
  • Verbascum viridissimum Stoj. & Stef.
  • Verbascum widemannianum Fisch. & Mey.
  • Verbascum xanthophoeniceumGriseb.
  • Verbascum zuccarinii (Boiss.) I.K.Ferguson

Εικόνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Β. το επιξάνθινον Verbascum epixanthinum.
    Β. το επιξάνθινον Verbascum epixanthinum.
  • Verbascum olympicum.
    Verbascum olympicum.
  • Β. το φοινικικόν Verbascum phoeniceum.
    Β. το φοινικικόν Verbascum phoeniceum.
  • Σκούρος φλόμος (V. nigrum).
    Σκούρος φλόμος (V. nigrum).
  • Verbascum arcturus.
    Verbascum arcturus.
  • Β. το απλούν Verbascum simplex.
    Β. το απλούν Verbascum simplex.
  • Verbascum gaillardotii.
    Verbascum gaillardotii.
  • Φλόμος ο θάψος (Verbascum thapsus).
    Φλόμος ο θάψος (Verbascum thapsus).

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Το χοιράδιο (αγγλ. figwort) είναι ένα ευρέως διαδεδομένο ποώδες φυτό, με δύο μωβ-καφέ λοβώδη άνθη. Προηγουμένως, είχε θεωρηθεί ότι ήταν αποτελεσματικό, στη θεραπεία της χοιράδωσης (scrofula).
  2. ↑ Διετές φυτό (biennial plant), είναι το φυτό, το οποίο ολοκληρώνει τον κύκλο της ζωής του και πεθαίνει μέσα στο δεύτερο χρόνο· συνήθως, σχηματίζει το βασικό ρόδακα των φύλλων κατά το πρώτο έτος και τα άνθη και τους καρπούς κατά το δεύτερο έτος.
  3. ↑ Ένα πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial) (από το Λατινικό per, που σημαίνει "μέσα" και annus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.[Παρ. Σημ. 1]
  4. ↑ Ένα ετήσιο φυτό (annual plant) είναι ένα φυτό που ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του από τη βλάστηση έως την παραγωγή σπόρων προς σπορά εντός ενός έτους και μετά ξεραίνεται. Τα καλοκαιρινά μονοετή βλαστάνουν την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι και ωριμάζουν το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Τα χειμερινά μονοετή βλαστάνουν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και ωριμάζουν κατά τη διάρκεια της άνοιξης ή το καλοκαίρι του επόμενου ημερολογιακού έτους.[Παρ. Σημ. 2]
  5. ↑ Ένας μίσχος (στη βοτανική) είναι ένα στέλεχος που αποδίδει ενιαία λουλούδια στην ταξιανθία. Είναι τα κλαδιά ή τα στελέχη που συνδέουν το κάθε λουλούδι σε μια ταξιανθία, που περιέχει περισσότερα από ένα λουλούδι.[Παρ. Σημ. 3]
Παραπομπές σημειώσεων
  1. ↑ The Garden Helper. The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden. Retrieved on 2008-06-22.
  2. ↑ http://www.illinoiswildflowers.info/files/line_drawings.htm
  3. ↑ Hickey, M.; King, C. (2001). The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms. Cambridge University Press. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «USDA GRIN Taxonomy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2014. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «The most complete source of Verbascum». The most complete source of Verbascum. 
  3. ↑ «RHS Plant Selector - Verbascum 'Gainsborough'». Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  4. ↑ «RHS Plant Selector - Verbascum 'Letitia'». Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ «RHS Plant Selector - Verbascum 'Pink Domino'». Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ Tierra, Michael, C.A., O.M.D. & John Lust, N.D. (2003). The Natural Remedy Bible (revised and updated έκδοση). New York: Pocket Books. σελίδες 164, 180. ISBN 0-7434-6642-X. 
  7. ↑ Vogl, S; Picker, P; Mihaly-Bison, J; Fakhrudin, N; Atanasov, A. G.; Heiss, E. H.; Wawrosch, C; Reznicek, G και άλλοι. (2013). «Ethnopharmacological in vitro studies on Austria's folk medicine--an unexplored lore in vitro anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs». Journal of Ethnopharmacology 149 (3): 750–71. doi:10.1016/j.jep.2013.06.007. PMID 23770053. 
  8. ↑ «The most complete source of Verbascum». The most complete source of Verbascum. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βερμπάσκο&oldid=10759997"