Χρήστης:Pelopst21F/πρόχειρο
Τραγωδία των κοινών ,μια άλλη οπτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο [1]Garrett Hardin, χωρίς να είναι ο πρώτος ο οποίος αναφέρθηκε στην τραγωδία των κοινών, ανέλυσε το φαινόμενο συστηματικά, είναι ο γεννήτορας της ανάλυσης της του. Ο [2]Αριστοτέλης ως πρωταρχικός στοχαστής μας αναφέρει,[3.α][3], «όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ατόμων που κατέχουν από κοινού κάτι τόσο αυτό τυχαίνει λιγότερης μέριμνας.» (Πολιτικά, ΙΙ,3) Μας εξηγεί ο Garrett Hardin,[3.β ][3] το 1968, ότι κατά τη χρήση κοινών πόρων οι συμμετέχοντες στην προσπάθειά τους να αποκομίσουν το μέγιστο των ατομικών οφελών σε βραχυπρόθεσμη διάσταση, αγνοούν συνειδητά τις μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις και τελικά την οριστική καταστροφή του πόρου.
Θεωρεί την παραπάνω συμπεριφορά αναμενόμενη και ορθολογική επειδή πιστεύει ακράδαντα, ότι είναι εγγεγραμμένο στην ανθρώπινη φύση η επιλογή εξυπηρέτησης του βραχυπρόθεσμου ατομικού συμφέροντος παρά τον επακόλουθο μακρόχρονο επιμερισμό των αρνητικών συνεπειών στο σύνολο των χρηστών.
Εκ γεννετής ιδιοκτήτης;[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μία τέτοιου είδους συμπεριφορά, μπορεί να φαντάζει "φυσική" αλλά δεν είναι τίποτα παραπάνω, ή τίποτα λιγότερο από μία καταφανέστατη έκφραση του κοινωνικού εαυτού μας, όπως αυτός έχει δημιουργηθεί και γαλουχηθεί στο υφιστάμενο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που ζούμε. Η όλη επιχειρηματολογία των υπερασπιστών η αποδεκτών του Garrett Hardin , μου θυμίζει την επιτυχημένη κριτική που ασκήθηκε στους υπερασπιστές του φιλελευθερισμού, οι οποίοι στην ατυχή τους προσπάθεια να αποδείξουν ότι είναι εγγεγραμμένο στην ανθρώπινη φύση, η βούληση της ατομικής ιδιοκτησίας, χρησιμοποίησαν το παράδειγμα του ναυαγού Ροβινσώνα Κρούσου, ο οποίος αν και μοναδικός κάτοικος του νησιού στο οποίο ναυάγησε περιέφραξε την καλύβα του.
Ο Καρλ Μαρξ ασχολείται αναλυτικά με την παραπάνω δράση στο μεγαλύτερό του έργο Το Κεφάλαιο, παρατηρώντας την αδόκιμη χρήση της φανταστικής ιστορίας στην κλασική οικονομία. Οι θιασώτες της ατομικής ιδιοκτησίας χρησιμοποίησαν την παραπάνω συμπεριφορά, θεωρώντας την αναπόσπαστο κομμάτι της βιολογίας του ανθρώπου, για να αιτιολογήσουν τη φυσικότητα της αγνοώντας το κοινωνικό της προσδιορισμό
Έλινορ Όστρομ [Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημεία-κλειδιά για επιτυχημένη συλλογική διαχείριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ακόμη και η Έλινορ Όστρομ, η οποία ασχολήθηκε επί δεκαετίες και μελέτησε τις αρνητικές επιπτώσεις του φαινομένου της τραγωδίας των κοινών και εντόπισε νόρμες αντιμετώπισής του, εμπιστευόμενη την μετά από εκπαίδευση ωρίμανση της ανθρώπινης φύσης, δεν αμφισβήτησε την προδιαγεγραμμένη “αναμενόμενη” συμπεριφορά, η οποία πρωτίστως κατευθύνεται στην εξυπηρέτηση του ατομικού συμφέροντος καταπατώντας το συλλογικό. Εντόπισε, και σίγουρα εύστοχα, μηχανισμούς και εργαλεία αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων της δράσης της ανθρώπινης φύσης [4], χωρίς να αρνείται όμως επί της ουσίας την ύπαρξη κοινωνικής επίδρασης, ή καλύτερα κοινωνικού προσδιορισμού στην ουσία της παραπάνω δράσης.
Παραδείγματα επιτυχημένης συλλογικής διαχείρισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μέσα από τις μακρόχρονες μελέτες της και παρατηρώντας το τρόπο λειτουργίας δεκάδων περιπτώσεων όπως,[3.γ][3] ο ψαρότοπος της Αλάνυα της Τουρκίας, [3.δ] [3]το Τέρπελ της Ελβετίας,[3.ε][3] τα αδρευτικά έργα στην Ισπανία και Φιλιππίνες, [3.στ][3] των χωριών Χιράντα, Ναγάικε, και Γιαμανόκα στην Ιαπωνία. μας έδωσε μία πλειάδα από εμπειρικές πραγματικότητες οι οποίες αποδεικνύουν ακράδαντα το γεγονός ότι η συλλογική δράση και η συν-διαχείριση είναι εφικτή χωρίς να εναντιώνεται στη λεγόμενη ανθρώπινη φύση κατά τον Garrett Hardin. Το γεγονός αυτό από μόνο του, μας δίνει τα εχέγγυα ύπαρξης εναλλακτικών επιλογών στην ανθρώπινη δράση και ως εκ τούτου αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει προδιαγεγραμμένη, και εκ της βιολογίας του προσδιορισμένη ιδιοκτησιακή συνείδηση. Πέραν αυτού η εφαρμογή στην πράξη αυτών των εγχειρημάτων, δύναται να αποτελέσουν πρότυπα συμπεριφοράς διαμορφώνοντας νέα αξιακά συστήματα δίνοντας πρωτοκαθεδρία όχι στον ατομικισμό αλλά στις συλλογικότητες.
Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε εδώ είναι το γεγονός ότι, η ανθρώπινη συμπεριφορά και δράση, δεν είναι προδιαγεγραμμένη εκ γενετής, είναι κάτι το οποίο διαμορφώνεται διαχρονικά μέσα στα πλαίσια της κοινωνίωσης η οποία διαμορφώνει τους μηχανισμούς εσωτερίκευσης και αφομοίωσης του αξιακού συστήματος που επικρατεί χωροχρονικά. Από τα παραπάνω προκύπτει, ότι καμία συμπεριφορά δεν είναι δεδομένη, ή τουλάχιστον δεν πρέπει να θεωρείται ως τέτοια, αν δεν συνδεθεί με συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, πλαίσιο στο οποίο διαμορφώνονται, οι τρέχουσες και σίγουρα μεταλλασσόμενες αξίες και η ιεράρχηση τους. Ιδωμένο το φαινόμενο της τραγωδίας των κοινών, από αυτή τη σκοπιά, σε πρώτο χρόνο σίγουρα μας απομακρύνει από την αντιμετώπισή του αλλά μας φέρνει πιο κοντά στην ουσία της ύπαρξης του.
Tabula Rasa[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παράλληλα, με τους τρόπους αντιμετώπισης, θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα και να εντρυφήσουμε στην ουσία της ύπαρξης του φαινόμενου της τραγικότητας των κοινών, της οποίας η ουσιαστική διάσταση βρίσκεται στον εσωτερικευμένο [5] κοινωνικό μας εαυτό.. Ίσως είναι αντικείμενο της ψυχολογίας, ή της κοινωνικής ψυχολογίας, πάντος σίγουρα είναι η βάση πάνω στην οποία μπορούμε να ερμηνεύσουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά, το γεγονός ότι ο άνθρωπος γεννιέται ως μια άγραφη πλάκα, [6] ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ (1632-1704), διατύπωσε τον 17ο αιώνα τη θεωρία της [7]«Tabula rasa» , του «κενού πίνακα». Σύμφωνα με αυτήν, ο άνθρωπος γεννιέται με κενό Νου, τελείως άδειο όπως ένα άγραφο χαρτί. Σύμφωνα με τον Λόκ δεν υπάρχουν προδιαθέσεις, δεν υπάρχουν έμφυτες ιδέες ή μνήμες που κάνουν τον έναν άνθρωπο να ξεχωρίζει από τον άλλον .Πάνω σε αυτήν εγγράφονται όλα τα στοιχεία του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο αναπτύσσεται και τελικά αποτυπώνονται ως στοιχεία του χαρακτήρα του. Η άλλη εκδοχή είναι να αποδεχθούμε τις απόψεις του [8] Τόμας Χομπς , ο άνθρωπος δεν έχει αγαθή φύση, αλλά είναι εκ φύσεως εγωιστής και ηδονιστής, όπως μας γράφει το 1651 στο έργο του Λεβιάθαν (βιβλίο) .
Αν αναζητήσουμε λοιπόν σε αυτό το επίπεδο, και αποδεχόμενοι την φιλσοφική άποψη του Λόκ,τη γενεσιουργό αιτία της εγωιστικής συμπεριφοράς του ατόμου, ίσως αν όχι η πιο άμεση λύση, αλλά σίγουρα η πιο μακροχρόνια βιώσιμη θα είναι τις νέες γενιές να τις γαλουχήσουμε, σε ένα νέο αξιακό σύστημα του οποίου η πρώτιστη αξία θα είναι η συλλογικότητα και ο συλλογικός εαυτός, κάτι τέτοιο βέβαια εξυπηρετείται αναμφισβήτητα και από την τη βιωματική προστριβή με τα μορφώματα που μας υποδεικνύει η Έλινορ Όστρομ. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι οι περιπτώσεις στις οποίες η νομπελίστρια, διαπίστωσε τόσο διαφοροποιημένες συμπεριφορές και οργανωτικές αρχές από τις ευρέως επικρατούσες, αποδεικνύουν από μόνες τους ότι καμία συμπεριφορά δεν είναι εγγεγραμμένη ανθρώπινο DNA και φύση.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Garrett HardinΤραγωδία των Κοινών
- ↑ 2,0 2,1 Αριστοτελης Πολιτικά (Αριστοτέλης)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 (3α, 3β,σελ 21),(3γ σελ 43-47),(3δ σελ 104-109),(3ε σελ 102),(3στ σελ109), Έλινορ Όστρομ, Η διαχείρηση των κοινών πόρων,Εκδόσεις Καστανιώτη,1η Έκδοση 2002,
- ↑ 4,0 4,1 Εξωτερικος συνδεσμος:Fran Korten,Ελινορ Οστρομ Η Έλινορ Όστρομ και η Διαχείριση των Κοινών Πόρων Λόγιος Ερμής. www.logiosermis.net.
- ↑ 5,0 5,1 /Εξωτερικος συσδεσμος:κοινωνικό μας εαυτό.
- ↑ 6,0 6,1 Εξωτερικος συνδεσμος:Τζον Λοκ/Τζον Λοκ : Από το tabula rasa σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο
- ↑ 7,0 7,1 |Tabula rasa
- ↑ 8,0 8,1 Χόμπς, Τόμας, (1989 ,Αθήνα,/μτφρ. Γ. Πασχαλίδης - Α. Μεταξόπουλος,Εκδόσεις γνώση). Λεβιάθαν,. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο:
|year=(βοήθεια)