Φραν Γέσενκο
| Φραν Γέσενκο | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 14 Μαρτίου 1875[1][2] Σκόφια Λόκα |
| Θάνατος | 14 Ιουλίου 1932[1][2] Λιουμπλιάνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας Αυστροουγγαρία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Σλοβενικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σλοβενικά[3][4] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Βιέννης |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | βοτανολόγος γενετιστής |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας[5] |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Φραν Γέσενκο (14 Μαρτίου 1875 - 14 Ιουλίου 1932) ήταν σλοβένος βοτανολόγος και γενετιστής φυτών, που έγινε αξιοσημείωτος για το έργο του στον υβριδισμό του σίτου και της σίκαλης. [6]
Αφού παρακολούθησε το λύκειο στη Λιουμπλιάνα, ο Γέσενκο εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και αποφοίτησε το 1902. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, έγινε δάσκαλος σε δύο ανατολίτικους πρίγκιπες στο κολέγιο Τερεσιάνουμ της Βιέννης για αγόρια, αργότερα επίσης υπηρετούσε με αυτήν την ιδιότητα για τον κόμη Μερβέλντ. Η θέση του του έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη και αργότερα στην Αίγυπτο, όπου σπούδασε τη χλωρίδα της ερήμου. [7] [8] Το 1909, έγινε βοηθός έρευνας υπό τον Έριχ φον Τσέρμακ στο Κολέγιο Γεωργίας (Hochschule für Bodenkultur, τώρα Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών Ζωής ) στη Βιέννη, και λέκτορας το 1913. [9]
Κατά τη διάρκεια της περιόδου του στη Βιέννη, ο Γέσενκο ξεκίνησε αρκετές μελέτες σχετικά με τον υβριδισμό των φυτών υπό την επίβλεψη του Έριχ φον Τσέρμακ, την απόκτηση γόνιμων υβριδίων μεταξύ διαφορετικών ποικιλιών σίτου και σίκαλης με τη βοήθεια του backcrossing και τη μελέτη των χαρακτηριστικών τους σε σχέση με τις αρχές του Μέντελ. Πρότεινε ότι η μειωμένη γονιμότητα των υβριδίων ήταν συνέπεια της χρωμοσωμικής ασυμβατότητας, καθώς και μορφολογικών διαφορών. Με αυτό, ήταν ένας από τους πρωτοπόρους των μελετών για τα Τριτικάλε και τα γενετικά υβρίδια γενικά. [6] [9]
Το έργο του διακόπηκε από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου ο Γέσενκο στάλθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου τραυματίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά τον πόλεμο, επέστρεψε στην πατρίδα του, για να γίνει λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ (Κροατία) και πλήρης καθηγητής το 1920. Εν τω μεταξύ, εργάστηκε για τη δημιουργία ενός βοτανικού ινστιτούτου στη Λιουμπλιάνα και το 1921 έγινε ο πρώτος καθηγητής βοτανικής στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα. Συνέχισε επίσης τις σπουδές του σχετικά με τα υβρίδια φωτών και βοήθησε στην ίδρυση ερευνητικού σταθμού στο Μπελτίντσι . [9]
Εκτός από τη γενετική των φυτών, ο Γέσενκο ήταν αξιοσημείωτος ως ένας από τους υποστηρικτές του Εθνικού Πάρκου Τρίγκλαβ, το μοναδικό εθνικό πάρκο στη Σλοβενία σήμερα και ένα από τα πρώτα στην Ευρώπη. Το 1924 ιδρύθηκε το Πάρκο Προστασίας των Άλπεων και ο Γέσενκο οριοθέτησε μέρος των συνόρων του με τους μαθητές του. Συνήθιζε να περνά καλοκαίρια εκεί, μελετώντας την αλπική χλωρίδα με μαθητές και συμβάλλοντας στη μόνιμη νομική προστασία της περιοχής, η οποία εξασφαλίστηκε μόνο το 1981, πολύ μετά το θάνατο του Γέσενκο . Πέθανε το καλοκαίρι του 1932 μετά από ατύχημα ορειβασίας στο βράχο Κομαρτσά ενώ έκανε τις σπουδές του εκεί. Με σπασμένη πλάτη, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στη Λιουμπλιάνα, όπου πέθανε στις 14 Ιουλίου. [6] [9]
Το βραβείο που δόθηκε από τη σχολή Βιοτεχνολογίας από το 1972 ονομάζεται προς τιμήν του (σλοβενικά: Jesenkovo priznanje), όπως και ένας δρόμος στη Λιουμπλιάνα [9] και το Μονοπάτι τριών χιλιομέτρων Γέσενκο στο λόφο Ρόζνικ. [10]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 257708. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Hrvatski biografski leksikon» (Κροατικά) 1983. 8647.
- ↑ plus
.si .cobiss .net /opac7 /conor /166689123. - ↑ CONOR.SI. 166689123.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2019.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Tanjšek, Anton· Kreft, Ivan (1996). «Less known studies on Triticale in Central and Eastern Europe». Στο: Guedes-Pinto. Triticale: Today and Tomorrow. Springer Science & Business Media. σελίδες 83–88. ISBN 9780792342120.
- ↑ «Prof. Fran Jesenko». Nature 130 (3281): 426. 1932. doi:.
- ↑ «Jesenko, Fran (1875–1932)». Slovenska biografija. Research Centre of the SAZU. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2015.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Adamič, France (1979). «Stoletnica rojstva profesorja dr. Frana Jesenka». Zbornik za zgodovino naravoslovja in tehnike 4: 245–250. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923184302/http://www.bf.uni-lj.si/fileadmin/users/1/dekanat/jesenko/Stoletnica__Zbornik_za_zgodovino_Sl_matica_1979.pdf. Ανακτήθηκε στις 2021-05-12.
- ↑ «Ljubljana: Nature». EUParky. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2015.
|
