Τυφλότητα και εκπαίδευση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κατά το Μέσο Βασίλειο της Αρχαίας Αιγύπτου (περίπου 2040–1640 π.Χ.) απεικονίζονται τυφλοί αρπιστές σε τοίχους τάφων.[1] Αντιπροσώπευαν σημαντικό ποσοστό των ποιητών και των μουσικών της κοινωνίας.[2]

Το θέμα τυφλότητα και εκπαίδευση ή εκπαίδευση τυφλών αναφέρεται στις προσεγγίσεις και αντιλήψεις του κοινού για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των ειδικών αναγκών των τυφλών μαθητών. Η πρακτική εγκλεισμού των τυφλών σε άσυλα έχει μια ιστορία που εκτείνεται πριν από χίλια χρόνια, αλλά μόλις τον 18ο αιώνα δημιουργήθηκαν σχολεία για τυφλά παιδιά, ιδίως για τα πιο προνομιούχα. Αυτά τα ιδρύματα παρείχαν απλή επαγγελματική κατάρτιση καθώς και βάσεις σε ακαδημαϊκά μαθήματα που προσφέρονταν μέσω εναλλακτικών μορφών. Η λογοτεχνία, για παράδειγμα, γινόταν διαθέσιμη στους τυφλούς μαθητές μέσω ανάγλυφων γραμμάτων.

Αρχαία Αίγυπτος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος πολιτισμός που έδειξε ενδιαφέρον για τα αίτια και τις θεραπείες των αναπηριών και σε ορισμένες περιόδους καταγράφεται ότι οι τυφλοί αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των ποιητών και των μουσικών στην κοινωνία.[3] Στο Μέσο Βασίλειο (π. 2040 – 1640 π.Χ.), απεικονίζονται τυφλοί αρπιστές στους τοίχους τάφων. Οι Αιγύπτιοι δεν ενδιαφέρονταν μόνο για τα αίτια και τις θεραπείες της τύφλωσης αλλά και για την κοινωνική φροντίδα του ατόμου.[2]

Τα πρώτα ιδρύματα για τυφλούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα από τα πρώτα ιδρύματα για τυφλούς ήταν το Hospital Royal des Quinze Vingts που ιδρύθηκε από τον Γάλλο μονάρχη για στρατιώτες που είχαν χάσει την όρασή τους.[4] Οι υποψήφιοι έπρεπε να είναι και τυφλοί και φτωχοί και πληρώνονταν 24 σου την ημέρα για το φαγητό και τα ρούχα τους. Μερικοί παρήγαγαν έργα χειροτεχνίας, χωρίς όμως να έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση για αυτό.

Άσυλα για τυφλούς εργάτες ιδρύθηκαν το 1765 στο Εδιμβούργο και το Μπρίστολ, αλλά το πρώτο σχολείο που δίδασκε ειδικά τυφλούς ιδρύθηκε από τον Έντουαρντ Ράστον στο Λίβερπουλ ως Σχολή για την Εκπαίδευση Άπορων Τυφλών το 1791,[5] που δίδασκε χειροτεχνία σε τυφλά παιδιά. Άλλα ιδρύματα που ιδρύθηκαν εκείνη την εποχή ήταν: το Σχολείο Απόρων Τυφλών στο Λονδίνο και το Άσυλο και Σχολή για Τυφλούς Άπορους στο Νόριτς.

Στη Γαλλία, το Institut National des Jeunes Aveugles ιδρύθηκε το 1784 από τον Βαλεντάν Αΐ. Η ιδέα του Αΐ να βοηθήσει τους τυφλούς ξεκίνησε όταν είδε να τους εμπαίζουν στη διάρκεια ενός θρησκευτικού πανηγυριού.[6] Τον Μάιο του 1784, στο Σεν-Ζερμέν-ντε-Πρε, γνώρισε έναν νεαρό ζητιάνο, που έγινε ο πρώτος του μαθητής. Ανέπτυξε μια μέθοδο ανάγλυφων γραμμάτων, για να μάθει στον ζητιάνο να διαβάζει και να φτιάχνει προτάσεις. Αυτός έκανε ταχεία πρόοδο, και ο Αΐ ανακοίνωσε την επιτυχία του τον Σεπτέμβριο του 1784 στο Journal de Paris, λαμβάνοντας τότε ενθάρρυνση από τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών.

Με τη βοήθεια της Φιλανθρωπικής Εταιρείας, ο Αΐ ίδρυσε το Ινστιτούτο Νέων Τυφλών τον Φεβρουάριο του 1785. Σκοπός του ήταν να εκπαιδεύει τους μαθητές και να τους διδάσκει χειρωνακτικές εργασίες: υφαντική και τυπογραφία.

Σύστημα Μπράιγ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λουί Μπράιγ παρακολούθησε το σχολείο του Αΐ το 1819 και αργότερα δίδαξε εκεί. Σύντομα αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σύστημα ανάγνωσης και γραφής που θα μπορούσε να γεφυρώσει το σημαντικό χάσμα στην επικοινωνία μεταξύ βλεπόντων και τυφλών. Είπε: «Η πρόσβαση στην επικοινωνία με την ευρύτερη έννοια είναι η πρόσβαση στη γνώση, και αυτό είναι ζωτικής σημασίας για εμάς, εάν εμείς [οι τυφλοί] δεν θέλουμε να συνεχίσουν να μας περιφρονούν ή να μας φέρονται συγκαταβατικά αυτοί που βλέπουν. Δεν χρειαζόμαστε οίκτο, ούτε υπενθύμιση ότι είμαστε ευάλωτοι. Πρέπει να μας αντιμετωπίζουν ως ίσους – και η επικοινωνία είναι ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό".[7]

Το λατινικό αλφάβητο Μπράιγ

Το 1821, ο Μπράιγ έμαθε για ένα σύστημα επικοινωνίας που επινόησε ο λοχαγός του Γαλλικού Στρατού Σαρλ Μπαρμπιέ.[8][9][10] Η «νυχτερινή γραφή» του Μπαρμπιέ ήταν ένας κώδικας από τελείες και παύλες αποτυπωμένες σε χοντρό χαρτί. Αυτές ερμηνεύονταν εξ ολοκλήρου από τα δάχτυλα, επιτρέποντας στους στρατιώτες να μοιράζονται πληροφορίες στο πεδίο της μάχης χωρίς φως ή χωρίς να χρειάζεται να μιλούν.[11]

Ο κώδικας του λοχαγού παραήταν περίπλοκος για να χρησιμοποιηθεί στην αρχική του μορφή, αλλά ενέπνευσε το Μπράιγ να αναπτύξει ένα δικό του σύστημα.[12][13] Ο Μπράιγ εργάστηκε ακούραστα πάνω στις ιδέες του και το σύστημά του ολοκληρώθηκε σε μεγάλο βαθμό το 1824, όταν ο ίδιος ήταν μόλις δεκαπέντε ετών.[7][14] Με βάση τη νυχτερινή γραφή του Μπαρμπιέ, καινοτόμησε απλοποιώντας τη και μεγιστοποιώντας την αποτελεσματικότητά της. Έφτιαξε ομοιόμορφες στήλες για κάθε γράμμα και μείωσε τις δώδεκα κουκκίδες σε έξι. Δημοσίευσε το σύστημά του το 1829 και μέχρι τη δεύτερη έκδοση το 1837 είχε αφαιρέσει τις παύλες, επειδή ήταν πολύ δύσκολες στην ανάγνωση. Το σημαντικότερο ήταν ότι τα γράμματα του Μπράιγ αναγνωρίζονταν με ένα μόνο άγγιγμα του δακτύλου.[14]

Εκπαίδευση τυφλών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κεντρικό κτίριο Σχολής Τυφλών από τα τέλη του 19ου αι. στο Κουόπιο της Φινλανδίας

Ηνωμένο Βασίλειο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο σχολείο με επίκεντρο τη σωστή εκπαίδευση ήταν το Yorkshire School for the Blind στην Αγγλία. Ιδρύθηκε το 1835, δίδασκε αριθμητική, ανάγνωση και γραφή, ενώ στη σχολή London Society for Teaching the Blind to Read που ιδρύθηκε το 1838, η γενική εκπαίδευση θεωρήθηκε το ιδανικό που θα συνεισέφερε τα μέγιστα στην ευημερία των τυφλών. Ο εκπαιδευτικός Τόμας Λούκας εισήγαγε τα τυπογραφικά στοιχεία Λούκας, μια πρώιμη μορφή ανάγλυφου κειμένου διαφορετική από το σύστημα Μπράιγ.

Ένα ακόμη σημαντικό ίδρυμα εκείνη την εποχή ήταν το General Institution for the Blind στο Μπέρμιγχαμ (1847), το οποίο περιλάμβανε εκπαίδευση για θέσεις εργασίας στη βιομηχανία παράλληλα με ένα γενικότερο πρόγραμμα σπουδών. Το πρώτο σχολείο για τυφλούς ενήλικες ιδρύθηκε το 1866 στο Γούστερ και ονομαζόταν College for the Blind Sons of Gentlemen.

ΗΠΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Georgia Academy for the Blind, Μέικον, Τζόρτζια, περίπου 1876

Το 1889 δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ μια έκθεση που συνιστούσε την υποχρεωτική εκπαίδευση των τυφλών από την ηλικία των 5–16 ετών. Ο νόμος ψηφίστηκε τελικά το 1893, ως στοιχείο του ευρύτερου νόμου περί στοιχειώδους εκπαίδευσης. Η πράξη αυτή εξασφάλιζε ότι οι τυφλοί ηλικίας έως 16 ετών είχαν δικαίωμα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση.

Τη δεκαετία του 1880 θεσπίστηκε η υποχρεωτική στοιχειώδης εκπαίδευση των τυφλών σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, οι περισσότερες πολιτείες άρχισαν να ψηφίζουν νόμους που καθιστούσαν υποχρεωτική τη στοιχειώδη εκπαίδευση των τυφλών μετά το 1900.[15]

1910s photo of school children being taught to use touch to identify various creatures at Sunderland Museum.
Παιδιά από το Sunderland Council Blind School χρησιμοποιούν την αφή για να αναγνωρίσουν διάφορα πλάσματα στο Μουσείο Σάντερλαντ, δεκαετία του 1910

Μέχρι τότε, η ανάγνωση κωδίκων - κυρίως Μπράιγ και New York Point - είχε κερδίσει έδαφος στην εκπάιδευση. Αν και το New York Point ήταν ευρέως αποδεκτό για κάποιο χρονικό διάστημα, η γραφή Μπράιγ έχει από τότε επικρατήσει.

Τα πιο σημαντικά σχολεία στελεχώθηκαν από ικανούς δασκάλους που παρακολουθούσαν τις τελευταίες εξελίξεις στην εκπαίδευση. Ενώ ορισμένες μέθοδοί τους φαίνονται πρωτόγονες με βάση τα σημερινά πρότυπα - ιδιαίτερα όσον αφορά τις επιλογές επαγγελματικής κατάρτισης - οι προσπάθειές τους άνοιξαν το δρόμο για την εκπαίδευση και την ένταξη των τυφλών μαθητών στον 20ό αιώνα.

Στις αρχές του 20ού αιώνα μια ομάδα τυφλών μαθητών άρχισε να γράφεται στα σχολεία της γειτονιάς, με ειδική εκπαιδευτική υποστήριξη. Οι περισσότεροι εξακολουθούσαν να πηγαίνουν σε οικοτροφεία, αλλά αυτός ο αριθμός μειώθηκε σταθερά με τα χρόνια - ειδικά μετά την ευρεία υιοθέτηση του μπαστουνιού ως εργαλείου κινητικότητας και σύμβολο τύφλωσης τη δεκαετία του 1930.

Ελλάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρώτες προσπάθειες για την εκπαίδευση τυφλών στην Ελλάδα άαρχισαν το 1906, με την ίδρυση του Οίκου Τυφλών στην Καλλιθέα Αττικής, που περιλάμβανε σχολείο και οικοτροφείο και λειτούργησε ως το 1979. Έκτοτε, μετονομάστηκε σε Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών για την εκπαίδευση και επιμόρφωση παιδιών με προβλήματα όρασης, περιλαμβάνοντας, νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο.[16]

Σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιοθήκη Waikiki-Kapahulu για τυφλούς και σωματικά ανάπηρους στη Χονολουλού της Χαβάης

Οι περισσότεροι μαθητές που είναι τυφλοί ή έχουν προβλήματα όρασης φοιτούν πλέον στα σχολεία της γειτονιάς τους - συνήθως διδάσκονται από άτομα που έχουν εκπαιδευτεί στο σύστημα Μπράιγ. Τα τυφλά παιδιά μπορεί επίσης να χρειάζονται ειδική εκπαίδευση στην κατανόηση των εννοιών του χώρου και στην αυτοεξυπηρέτηση, καθώς συχνά δεν μπορούν να μάθουν οπτικά και μέσω μίμησης, όπως άλλα παιδιά.


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ "Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs", James P. Allen, p343, Cambridge University Press, 2000, (ISBN 0-521-77483-7)
  2. ↑ 2,0 2,1 "The history of special education", Margret A. Winzer", p. 463, Gallaudet University Press, 1993, (ISBN 1-56368-018-1)
  3. ↑ "Everybody belongs", Arthur H. Shapiro, p. 152, Routledge, 2000, (ISBN 0-8153-3960-7)
  4. ↑ The National Cyclopaedia of Useful Knowledge, Vol III, (1847), London, Charles Knight, p.426.
  5. ↑ «Into the archive at the Royal School for the Blind – History of Place». historyof.place. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  6. ↑ Stadelman 1913.
  7. ↑ 7,0 7,1 Olmstrom, pp. 161–162.
  8. ↑ Kugelmass (1951), pp. 108–115.
  9. ↑ Marsan, Colette (2009). «Louis Braille: A Brief Overview». Association Valentin Haüy. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2011. 
  10. ↑ «Who was Louis Braille?». Royal National Institute of Blind People (RNIB). 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2011. 
  11. ↑ Farrell, p. 96.
  12. ↑ Kugelmass (1951), pp. 117–118.
  13. ↑ Farrell, pp. 96–97.
  14. ↑ 14,0 14,1 Farrell, p. 98.
  15. ↑ The Blind: Their Condition and the Work Being Done for Them in the United States, Harry Best, p372, The Macmillan Company, 1919
  16. ↑ Κοντογιάννη, Μαρία (2002). Η εκπαίδευση των τυφλών. Καλαμάτα: ΤΕΙ Καλαμάτας. σελ. 50-51. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τυφλότητα_και_εκπαίδευση&oldid=10416154"