Τουρκικό πραξικόπημα 1971
| Στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία | |||
|---|---|---|---|
| Χρονολογία | 12 Μαρτίου 1971 | ||
| Τόπος | Άγκυρα | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| |||
.svg){kind=small}
Το τουρκικό πραξικόπημα του 1971 (12 Mart Muhtırası), ήταν παρέμβαση του στρατού της Τουρκίας στην πολιτική ζωή της χώρας.
Συνέβη στις 12 Μαρτίου 1971 όταν ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου παρέδωσε στον Πρωθυπουργό Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ υπόμνημα, απαιτώντας αλλαγές στην κυβέρνηση ώστε να αντιμετωπίσει το κύμα βίας με το οποίο ήταν αντιμέτωπη η τουρκική κοινωνία την περίοδο εκείνη.
Εξαιτίας του τρόπου παρέμβασης - μέσω υπομνήματος - το πραξικόπημε έμεινε γνωστό και ως πραξικόπημα του μνημονίου.
Ήταν το δεύτερο - και όχι τελευταίο - πραξικόπημα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ύστερα από εκείνο του 1960.
Θεωρείται ότι δεν βοήθησε στο να εξομαλυνθεί η κατάσταση, αντιθέτως ενδυνάμωσε τις ακροδεξιές οργανώσεις με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η πολιτική βία στη χώρα και να επέμβει και πάλι ο στρατός, ένοπλα αυτή τη φορά, το 1980 με ένα νέο πραξικόπημα.[1]
Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οικονομική ύφεση που παρουσίασε η τουρκική οικονομία στα τέλη της δεκαετίας του 1960 πυροδότησε ένα κύμα κοινωνικής αναταραχής που χαρακτηρίστηκε από διαδηλώσεις στους δρόμους, εργατικές απεργίες και πολιτικές δολοφονίες.[2] Αριστερά εργατικά και φοιτητικά κινήματα, ήρθαν σε βίαιη σύγκρουση με μαχητικές ακροδεξιές εθνικιστικές ομάδες [3] Ακροαριστερές οργανώσεις πραγματοποιούσαν βομβιστικές επιθέσεις, ληστείες και απαγωγές. Το ίδιο πραγματοποιούσαν και μάλιστα με ακόμα περισσότερη βιαιότητα οι ακροδεξιές οργανώσεις και κυρίως η οργάνωση των Γκρίζων Λύκων.[4]
Στο πολιτικό μέτωπο, η κυβέρνηση του κεντροδεξιού Κόμματος Δικαιοσύνης του πρωθυπουργού Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, που επανεξελέγη το 1969, αντιμετώπισε επίσης προβλήματα. Διάφορες φατρίες μέσα στο κόμμα του αυτομόλησαν για να σχηματίσουν δικές τους αποσπασμένες ομάδες, μειώνοντας σταδιακά την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία και διακόπτοντας τη νομοθετική διαδικασία.[2] Ευρισκόμενη σε κατάσταση σύγχυσης αδυνατούσε να επιβάλλει την τάξη στους δρόμους και στα πανεπιστήμια όπως και να νομοθετήσει και να εφαρμόσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.[4]
Τον Ιανουάριο του 1971, η Τουρκία φαινόταν να βρίσκεται σε κατάσταση χάους. Τα πανεπιστήμια είχαν σταματήσει τη λειτουργία τους - οι φοιτητές βρίσκονταν σε διαρκή αναταραχή εναντίον της αμερικανοκρατίας στη χώρα τους. Οι εργοστασιακοί εργάτες βρίσκονταν σε συνεχή σχεδόν απεργία ενώ το ισλαμιστικό κόμμα της Εθνικής Τάξης απέρριψε ανοιχτά και δημόσια την πολιτική του Μουσταφά Κεμάλ, εξοργίζοντας τον τουρκικό στρατό (μόνιμο τοποτηρητή του κεμαλισμού).[5]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ https://odeth.eu/το-στρατιωτικό-πραξικόπημα-του-μνημ/
- ↑ 2,0 2,1 Cleveland, William L. A history of the modern Middle East. Westview Press (2004), (ISBN 0-8133-4048-9), p.283
- ↑ Nohlen, Dieter, et al. (2001) Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook. Oxford University Press, (ISBN 0-19-924958-X), p.235
- ↑ 4,0 4,1 (Zürcher 2004, σελ. 258)
- ↑ (Ahmad 1993, σελ. 147)
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ahmad, Feroz (1993), The Making of Modern Turkey, Routledge, ISBN 0-415-07836-9, https://archive.org/details/makingofmoderntu00ahma
- Gökay, Bülent (2006), Soviet Eastern Policy and Turkey, 1920-1991, Psychology Press, ISBN 0-203-58106-7
- Hale, William (1994), Turkish Politics and the Military, Routledge, ISBN 0-415-02455-2, https://archive.org/details/turkishpoliticsm00hale
- Ünlü, Ferhat (2008), Democratic Oversight and Reform of the Security Sector in Turkey, LIT Verlag Münster, ISBN 978-3-825-80969-0
- Zürcher, Erik Jan (2004), Turkey: A Modern History, I. B. Tauris, ISBN 1-85043-399-2